Arkusz opisu przedmiotu do Katalogu Przedmiotów ECTS Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Wydział: Pedagogiki i Psychologii Jednostka: Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Przedszkolnej Kierunek: Pedagogika Specjalność: Pedagogika wczesnoszkolna i pedagogika przedszkolna 1. Nazwa przedmiotu: Edukacja matematyczna w przedszkolu 2. Kod przedmiotu: 3. Formuła przedmiotu: Wykłady, konwersatoria 5. Semestry: IV, V 7. poziom przedmiotu: 9. Liczba godzin w semestrze: IV : 15w + 15 k V : 30 k 4. Typ przedmiotu: obowiązkowy 6. Liczba punktów ECTS: 2 8. Liczba godzin w tygodniu: semestr IV : 1 w+1 k semestr V : 2 k 10. Język nauczania: język polski 11.Wykładowca: prof. UKW Krystyna Żuchelkowska 12. Wymagania wstępne: bez wymagań. 13. Cele nauczania: Ukazanie istoty i podstawowych założeń edukacji matematycznej w przedszkolu. Zapoznanie studentów ze sposobami kształtowania pojęć i rozumowań typu matematycznego u dzieci przedszkolnych. Pokazanie, jak projektować zajęcia i opracowywać konspekty zajęć z edukacji matematycznej w przedszkolu. Ukazanie trudności i przyczyn w przyswajaniu treści matematycznych przez dzieci oraz niektórych środków zaradczych. Udzielenie odpowiedzi na pytanie: Kiedy dziecko jest gotowe do nauczania matematyki w szkole ? Tematyka wykładów: * Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci warunkiem skutecznej edukacji matematycznej w przedszkolu. * Rozwój pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym. * Aktywność matematyczna dzieci i sposoby jej rozwijania. * Metody kształtowania pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym. * Operacyjno-interioryzacyjna teoria Jeana Piageta jako podstawa czynnościowego modelu edukacji przedszkolnej. * Czynnościowe nauczanie przedszkolnej propedeutyki matematyki. * Edukacja matematyczna uwarunkowana możliwościami matematycznymi dziecka w świetle teorii Lwa Wygotskiego. * Systemy reprezentacji Jerome`a Brunera jako podstawa kształtowania pojęć matematycznych i rozumowań typu matematycznego u dzieci w wieku przedszkolnym. * Kształtowanie pojęcia zbioru u dzieci w wieku przedszkolnym. Klasyfikowanie przedmiotów według cech jakościowych i ilościowych. * Wyodrębnianie podzbiorów danego zbioru i tworzenie zbiorów o znaczeniu ogólniejszym. * Posługiwanie się alternatywą, negacją i koniunkcją podczas dokonywania operacji na zbiorach przez dzieci w wieku przedszkolnym. * Przygotowanie do wprowadzenia pojęcia liczby w przedszkolu. * Wprowadzenie do arytmetyki liczb naturalnych. Tematyka konwersatoriów: Treści matematyczne w podstawie programowej i w wybranych programach wychowania w przedszkolu. Porównywanie wielkości przedmiotów przez dzieci przedszkolne. Kształtowanie orientacji w schemacie własnego ciała i określania położenia przedmiotów w przestrzeni u dzieci przedszkolnych. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania kierunków u dzieci przedszkolnych. Zaznajamianie dzieci przedszkolnych z podstawowymi figurami geometrycznymi. Rytmy i ich rola w wychwytywaniu regularności przez dzieci oraz korzystanie z nich w różnych sytuacjach. Hospitacja w grupach starszych - utrwalenie poznanych pojęć geometrycznych. Omówienie hospitacji. Ocena długości, szerokości wysokości przedmiotów, ciężaru i pojemności naczyń w grupach dzieci młodszych i starszych. Określanie trwania i upływania czasu oraz następstwa czasowego przez dzieci przedszkolne. Hospitacja w grupach starszych – utrwalenie poznanych pojęć miary. Omówienie hospitacji. Własność jakościowa i ilościowa zbiorów. Hospitacja w grupie 5-latków – porządkowanie zbiorów przedmiotów według ich liczebności wzrastającej i malejącej. Omówienie hospitacji. Kształtowanie u dzieci pojęcia liczby w aspekcie kardynalnym, porządkowym i miarowym. Dziecięce liczenie. Gry matematyczne i ich rola w rozwijaniu aktywności matematycznej dzieci. Rozwiązywanie i układanie prostych tekstowych zadań matematycznych Hospitacja w grupach starszych – rozwiązywanie zadań z treścią przez dzieci. Omówienie hospitacji. Środki dydaktyczne wykorzystywane w edukacji matematycznej w przedszkolu. Projektowanie zajęć z edukacji matematycznej w przedszkolu. Matematyczne pakiety edukacyjne dla przedszkolaków i ich analiza. Dzieci ze specyficznymi trudnościami w przyswajaniu pojęć matematycznych i rozumowań typu matematycznego i sposoby ich diagnozowania. 15. Metody i formy oceny pracy studenta: Aktywne uczestnictwo w zajęciach. Hospitowanie zajęć pokazowych w przedszkolu i sporządzenie sprawozdania z hospitacji. Przygotowanie konspektów i przeprowadzenie 2 zajęć próbnych w przedszkolu. 16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: * J. Filip, T. Rams, Dziecko w świecie matematyki, Kraków 2000. * E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki, Warszawa 1997. * E. Gruszczyk-Kolczyńska i E. Zielińska, Dziecięca matematyka, Warszawa 1997. * E. Gruszczyk-Kolczyńska i E. Zielińska, Wspomaganie rozwoju umysłowego 4-latków i 5-latków, Warszawa 2004. * S. Guz /red./, Rozwój i edukacja dziecka. Szanse i zagrożenia, Lublin 2005. * J. Górniewicz / red./, Dylematy współczesnej edukacji, Toruń 2007. * D. Klus-Stańska, Rozwijanie myślenia matematycznego młodszych uczniów, Warszawa 2004. U. Oszwa /red./, Psychologia trudności arytmetycznych u dzieci, Kraków 2008. * H. Siwek, czynnościowe nauczanie matematyki, Warszawa 1998. * K. Żuchelkowska, Wielostronne nauczanie – uczenie się przedszkolnej propedeutyki matematyki, Bydgoszcz 1996. 17. Uwagi dodatkowe: Aby uzyskać zaliczenie należy przedłożyć sprawozdania z hospitacji oraz konspekty zajęć próbnych. Opracowała: Krystyna Żuchelkowska Data: 29września 2009r.