FIZJOLOGIA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I ŻYWIENIE

FIZJOLOGIA
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I ŻYWIENIE W ZDROWIU PUBLICZNYM
STACJONARNE STUDIA I STOPNIA, I ROK 1 SEMESTR, rok akademicki 2015/2016
Tematyka ćwiczeń:
1. Fizjologia mięśni szkieletowych.
Elektrofizjologia komórki mięśnia szkieletowego. Właściwości i struktura mięśni szkieletowych.
Sarkomer. Molekularne podstawy skurczu. Źródła energii dla skurczu komórek mięśniowych.
Część praktyczna:
-Oglądanie preparatu mięśnia poprzecznie prążkowanego
-Wyznaczanie progu pobudliwości
-Wpływ wybranych czynników na pobudliwość tkanki mięśniowej
-Badanie zależności siły skurczu od siły podniety
-Pomiar siły wybranych grup mięśniowych - dynamometria
2. Fizjologia układu nerwowego. Fizjologia neuronu.
Organizacja czynnościowa układu nerwowego. Budowa, rodzaje i czynność neuronów. Rodzaje i
czynność synaps nerwowo-nerwowych. Pojęcie odruchu. Elementy łuku odruchowego. Klasyfikacja
odruchów.
Część praktyczna:
-badanie wybranych odruchów u człowieka (odruch kolanowy, podeszwowy, rogówkowy)
3. Fizjologia układu nerwowego. Organizacja czynności czuciowych organizmu.
Fizjologia i klasyfikacja receptorów. Czucie powierzchowne, głębokie i trzewne. Czucie i rodzaje bólu.
Czucie równowagi.
Część praktyczna:
-Badanie czucia proprioceptywnego
-Ocena sprawności psychoruchowej: test literowy Burdona
-Ocena sprawności psychomotorycznej przy użyciu miernika czasu reakcji różnicowej
4. Fizjologia układu nerwowego.
Podział i organizacja czynnościowa układu autonomicznego. Rodzaje i charakterystyka odruchów
autonomicznych. Rodzaje i czynność mięśni gładkich.
Część praktyczna:
-Badanie odruchów autonomicznych u człowieka (odruch źreniczny, włókienkowy)
5. Termoregulacja.
Przewodnictwo cieplne tkanek. Drogi i sposoby wymiany ciepła pomiędzy środowiskiem a organizmem
człowieka. Termogeneza drżeniowa i bezdrżeniowa. Adaptacja do zmiennych warunków termicznych
środowiska zewnętrznego.
Część praktyczna:
-Określenie temperatury wewnętrznej ciała oraz temperatury różnych okolic skóry
-Ocena względności doznań termicznych
6. Kolokwium z tematów 1-5
7. Fizjologia płynów ustrojowych.
Charakterystyka płynów ustrojowych. Skład i właściwości fizykochemiczne krwi. Limfa i płyn
tkankowy. Transport gazów oddechowych przez krew. Mechanizmy odporności immunologicznej.
Proces krzepnięcia.
Część praktyczna:
-Obliczanie pojemności tlenowej krwi
-Pomiar saturacji krwi
-Charakterystyka podstawowych grup krwi
-Normy wybranych wskaźników układu czerwonokrwinkowego
8. Fizjologia krążenia.
Zjawiska mechaniczne zachodzące podczas pracy serca (cykl pracy serca, tony serca).
Wskaźniki
sprawności serca (objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca). Pojęcie i cechy tętna. Ciśnienie
tętnicze krwi i czynniki wpływające na jego wielkość. Zróżnicowanie strukturalne i czynnościowe
układu naczyniowego.
Część praktyczna:
-Osłuchiwanie tonów serca
-badanie spoczynkowego tętna metodą palpacyjną
-pomiar ciśnienia tętniczego krwi metodą osłuchową
9. Fizjologia układu oddechowego.
Budowa i funkcje układu oddechowego. Mechanika oddychania. Zasady wymiany gazowej w płucach.
Spirometria. Czynniki wpływające na wentylację minutową płuc.
Część praktyczna:
-badanie sprawności układu oddechowego: wyznaczanie statycznych i dynamicznych objętości i
pojemności płuc (pojemności życiowej płuc i jej składowych, natężonej objętości wydechowej
pierwszosekundowej, wentylacji minutowej płuc spoczynkowej oraz maksymalnej dowolnej).
10. Przemiana materii.
Neurohormonalna kontrola metabolizmu. Podstawowa przemiana materii i metody jej obliczania. Bilans
energetyczny organizmu. Wydatek energetyczny różnych form aktywności fizycznej.
Część praktyczna:
-Obliczanie spoczynkowej przemiany materii metodą kalorymetrii pośredniej
11. Fizjologia układu pokarmowego i układu moczowego
Budowa układu pokarmowego i właściwości fizjologiczne. Trawienie i wchłanianie podstawowych
składników pokarmowych. Funkcje wątroby. Budowa układu moczowego. Funkcje nerek. Rola nerek w
regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu.
12. Kolokwium z tematów 7-11.
13. Zaliczenie.
Tematyka wykładów:
1. Podstawy elektrofizjologii komórek (geneza potencjału spoczynkowego i czynnościowego).
2. Fizjologia mięśni szkieletowych. Pojęcie i typy jednostek motorycznych. Sposoby pozyskiwania
energii przez pracujące mięśnie. Rodzaje i charakterystyka włókien mięśniowych.
3. Nerwowa kontrola postawy i ruchów ciała (obszary ruchowe kory mózgu, układ piramidowy i
pozapiramidowy, móżdżek).
4. Nerwowa kontrola czynności wegetatywnych ustroju. Funkcje podwzgórza.
5. Udział wybranych hormonów w utrzymaniu homeostazy.
6. Funkcje składników morfotycznych oraz podstawowych składników osocza krwi.
7. Fizjologia mięśnia sercowego. Właściwości serca, metabolizm serca.
8. Mechanizmy regulujące pracę układu sercowo-naczyniowego.
9. Funkcje układu oddechowego. Nerwowa i chemiczna kontrola oddychania.
10. Czynność wydzielnicza poszczególnych odcinków układu trawiennego.
11. Rola odżywiania i aktywności fizycznej w utrzymaniu bilansu energetycznego ustroju.
12. Rola nerek w kontroli gospodarki wodno-elektrolitowej ustroju.
13. Ośrodkowa regulacja temperatury ciała.
Literatura podstawowa:
Bullock , Boyle , Wang „Fizjologia” Urban&Partner, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 1997
Ganong „Podstawy fizjologii lekarskiej” PZWL Warszawa 1994
Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007
Traczyk , Trzebski „Podstawy fizjologii człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej”.
PZWL Warszawa 1989
5. Traczyk ,,Fizjologia człowieka w zarysie’’ PZWL 1992
6. Górski „Fizjologia człowieka” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
7. Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego”
Skrypt AWF Warszawa 1996
1.
2.
3.
4.
Literatura uzupełniająca:
1. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
2. Dobrzański T.: ,,Medycyna wychowania fizycznego i sportu.” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1989
3. Mc Laughlin D., Stamford J., White D. „Fizjologia człowieka” PWN , Warszawa 2008
4. Kozłowski S ,,Granice przystosowań’’ Wiedza powszechna Warszawa 1986
5. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław, 2005.