"Ludzie w przedsiębiorstwie"

Program i literatura VIII edycji Olimpiady
Przedsiębiorczości
"Ludzie w przedsiębiorstwie"
Serdecznie zapraszam chętnych uczniów do zapoznania
z programem i literaturą VIII edycji Olimpiady Przedsiębiorczości.
się
Ewa Kukiel
Szczegóły na stronie www.olimpiada.edu.pl
W załoŜeniach Olimpiada Przedsiębiorczości łączy w sobie następujące cele:
•
uświadomienie młodzieŜy konieczności zachowywania się w sposób przedsiębiorczy,
jeŜeli chce ona realizować własne cele w Ŝyciu prywatnym i zawodowym;
•
rozbudzenie i wzmocnienie wśród młodzieŜy postaw i zachowań przedsiębiorczych;
•
doskonalenie u młodych ludzi umiejętności analizy zjawisk zachodzących w
gospodarce, w organizacji oraz w Ŝyciu prywatnym, mających wpływ na zachowania
przedsiębiorcze;
•
rozwijanie u młodzieŜy zdolności myślenia analitycznego i syntetycznego, planowania
oraz realizacji przedsięwzięć, rozwiązywania w sposób twórczy problemów,
skutecznego komunikowania się, poszukiwania informacji i na ich podstawie
podejmowania decyzji, współdziałania w zespole oraz negocjacji;
•
tworzenie pozytywnego klimatu wokół działalności biznesowej;
•
lepsze przygotowanie młodzieŜy do wyzwań współczesnego świata, do których naleŜą
tendencja do integracji i globalizacji Ŝycia społecznego, wzrost roli wiedzy i
informacji oraz coraz szybszy postęp naukowo-techniczny;
•
zachęcanie młodzieŜy do studiowania w uczelniach ekonomicznych.
Tak róŜnorodne cele Olimpiady powodują, Ŝe uczestnicy są oceniani nie tylko pod kątem
posiadanej wiedzy i umiejętności jej przełoŜenia na praktyczne umiejętności, ale takŜe badane
są reprezentowane przez nich postawy i zachowania przedsiębiorcze. Z tego powodu formy
zadań na Olimpiadzie są zróŜnicowane. Wiedza jest sprawdzana poprzez testy; postawy
i zachowania przedsiębiorcze są badane poprzez przygotowywane przez uczestników
projekty, a takŜe rozwiązywanie przygotowanych case'ów i prezentacje na zadany temat.
Zakres tematyczny Olimpiady jest zgodny z podstawą programową nauczania
przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych, poszerzony dodatkowo o zagadnienia
związane ze zmienianym corocznie hasłem przewodnim Olimpiady. Niemniej jednak
organizatorzy zakładają, Ŝe uczestnicy Olimpiady wykaŜą się umiejętnością samodzielnego
przyswajania wiedzy wykraczającej poza wymogi szkolne. MłodzieŜ biorąca udział
w Olimpiadzie powinna posiadać podstawową wiedzę z zakresu psychologii, socjologii,
ekonomii, zarządzania i prawa.
Program Olimpiady składa się z dwóch bloków tematycznych - stałego i zmiennego.
I.
Stały blok tematyczny dla wszystkich edycji Olimpiady obejmuje następujące
obszary:
1.
Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania przedsiębiorczości
Psychologiczne koncepcje człowieka. Potrzeby człowieka - rodzaje, hierarchia,
zmiana potrzeb. Osobowość człowieka - typy osobowości, rozwój osobowości,
samoocena, prezentacja własnej osoby. Istota asertywności, kreatywności i
przedsiębiorczości. Role społeczne i organizacyjne. Stres - przyczyny stresu,
sposoby radzenia sobie ze stresem. Komunikacja interpersonalna - rodzaje
komunikacji, podstawy konstruktywnej komunikacji. Mechanizm motywacji
człowieka - teorie motywacji, zasady skutecznej motywacji, narzędzia
motywacji. Konflikty - rodzaje, przyczyny konfliktów, przebieg konfliktów,
sposoby kierowania konfliktami. Negocjacje - uwarunkowania negocjacji,
strategie negocjacji. Praca zespołowa - organizacja pracy, tworzenie zespołów,
planowanie działań zespołowych, zasady funkcjonowania zespołów. Etyka.
2.
Makrouwarunkowania przedsiębiorczości
Gospodarka rynkowa - podmioty gospodarki rynkowej, popyt, podaŜ, okręŜny
obieg dochodów. Dochód narodowy. Wzrost gospodarczy i jego mierniki.
Wahania aktywności gospodarczej. Inflacja - przyczyny, rodzaje, sposoby
walki z inflacją. Rola państwa w gospodarce - polityka gospodarcza,
interwencjonizm państwowy, budŜet państwa, polityka fiskalna, rola banku
centralnego, polityka pienięŜna. Rynek pracy - popyt na pracę, podaŜ pracy,
bezrobocie, narzędzia przeciwdziałania bezrobociu. System finansowy
gospodarki - rynek finansowy, instytucje finansowe, instrumenty finansowe,
giełda. Gospodarka otwarta - wymiana międzynarodowa, kursy walutowe,
bilans płatniczy, bilans handlowy. Globalizacja i integracja gospodarki.
3.
Przedsiębiorczość w rodzinie
Zachowanie gospodarstw domowych na rynku - uŜyteczność, ścieŜka cen,
punkt równowagi konsumenta, ochrona praw konsumentów. Dochody z pracy
- formy zatrudnienia, formy wynagradzania, wynagrodzenie brutto,
wynagrodzenie netto. Dochody ze świadczeń - świadczenia społeczne, system
pomocy społecznej, system zabezpieczenia emerytalnego. Dochody z kapitału
- sposoby lokowania oszczędności, lokaty pienięŜne, lokaty rzeczowe, gra na
giełdzie. Wydatki gospodarstwa domowego - rodzaje wydatków,
ubezpieczenia gospodarcze: osobowe i majątkowe. BudŜet gospodarstwa
domowego - zasady konstruowania budŜetu, kredyty konsumpcyjne, kredyty
mieszkaniowe, racjonalne gospodarowanie budŜetem gospodarstwa
domowego, ryzyko.
II.
4.
Zachowania przedsiębiorcze w przedsiębiorstwie
Otoczenie konkurencyjne przedsiębiorstwa - podmioty otoczenia
konkurencyjnego, sposoby analizy otoczenia konkurencyjnego. Strategie
działania przedsiębiorstwa - strategie rozwoju, strategie konkurencji.
Biznesplan - konstrukcja biznesplanu i jego sporządzanie. Forma prawna
przedsiębiorstwa - przedsiębiorstwo indywidualne, spółka cywilna, spółki
osobowe, spółki kapitałowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe,
zakładanie przedsiębiorstwa. Struktury działalności gospodarczej - struktura
organizacyjna, struktura kapitałowa, struktura kontraktowa. Finanse
przedsiębiorstwa - rachunkowość, bilans przedsiębiorstwa, koszty, przychód,
dochód, kondycja finansowa przedsiębiorstwa - wskaźniki rentowności,
wskaźniki zadłuŜenia, wskaźniki płynności finansowej. Podejmowanie decyzji
w przedsiębiorstwie - charakterystyka procesu decyzyjnego, racjonalność
decyzji, sposoby podejmowania decyzji, rola informacji w procesie
podejmowania decyzji. Kierowanie ludźmi w przedsiębiorstwie - dobór
pracowników, zatrudnianie pracowników, prawa i obowiązki pracodawcy oraz
pracownika, patologie w kierowaniu ludźmi, funkcje kierownicze, źródła
władzy kierowniczej, style kierowania. Ubieganie się o pracę. Kryzys w
przedsiębiorstwie i restrukturyzacja.
5.
Zachowania przedsiębiorcze na rzecz środowiska lokalnego
Cele społeczne. Wydatki budŜetu państwa na cele społeczne. Instytucje
pomocy społecznej. Działalność organizacji pozarządowych. Struktura
samorządu terytorialnego w Polsce. Zadania samorządu terytorialnego.
Organizacja działalności samorządu terytorialnego. BudŜet gminy. Działania
przedsiębiorcze w gminie.
Zmienny blok tematyczny ustalany corocznie dla kaŜdej edycji Olimpiady,
zawierający problematykę wynikającą z hasła danej edycji.
Hasło przewodnie ósmej edycji Olimpiady brzmi Ludzie w przedsiębiorstwie.
Po dotychczasowych edycjach, których tematami zmiennymi były: etyka
w działalności gospodarczej (kształtująca fundamenty podstaw i pokazująca, jakimi zasadami
powinni kierować się przedsiębiorcy), tworzenie wartości przedsiębiorstwa wraz ze
współczesnymi koncepcjami zarządzania (pokazujące najbardziej innowacyjne koncepcje
biznesowe), psychologia biznesu (uświadamiająca, Ŝe o ostatecznym sukcesie w biznesie
w duŜym stopniu decydują równieŜ elementy miękkie), marketing (w tym szczególnie nowe
jego formy jako główny czynnik sukcesu współczesnych przedsiębiorstw), zagadnienia
związane z inwestycjami oraz społeczną odpowiedzialnością biznesu Organizatorzy uznali, Ŝe
w kolejnej edycji waŜnym uzupełnieniem wcześniej poruszanej problematyki będą
zagadnienia związane z ludźmi w przedsiębiorstwie.
Hasło - Ludzie w przedsiębiorstwie będzie przede wszystkim koncentrowało się na:
•
•
•
rozwoju pracowników,
pracy w zespole,
kulturze organizacyjnej.
W ramach pierwszego obszaru szczególny nacisk zostanie połoŜony na nowoczesne
koncepcje i narzędzia sprzyjające rozwojowi pracowników i wykorzystywaniu kapitału
ludzkiego do wzmacniania przewag konkurencyjnych przedsiębiorstwa.
W ramach drugiego obszaru uwaga zostanie skupiona szczególnie na roli kierownika
w zespole, na współpracy członków zespołu i ich integracji oraz na ich zaangaŜowaniu
w pracę.
W ramach ostatniego obszaru zostaną poruszone przede wszystkim zagadnienia dotyczące
kultury organizacyjnej nastawionej na rozwój pracowników, oddziaływania kultury na
funkcjonowanie organizacji, a takŜe zmian kultury organizacyjnej na poziomie artefaktów,
uznawanych wartości oraz podstawowych załoŜeń.
Mamy nadzieję, Ŝe tegoroczny temat Olimpiady spotka się z równie duŜą przychylnością
i zainteresowaniem uczniów i nauczycieli, z jakimi przyjęte zostały hasła poprzednich edycji.
Zalecana literatura dla VIII edycji Olimpiady
"Ludzie w przedsiębiorstwie"
Spis polecanych lektur do VIII edycji Olimpiady zawiera podręczniki i publikacje
z róŜnorodnych dziedzin bezpośrednio związanych z przedsiębiorczością. Wśród pozycji
zwartych znajdziemy ksiąŜki, które stanowią źródło wiedzy z obszarów takich jak: marketing,
finanse, psychologia społeczna oraz zarządzanie.
Spis publikacji poświęconych bieŜącemu hasłu zmiennemu został rozszerzony
w bloku II "Dodatkowa literatura związana z hasłem zmiennym". Zachęcamy równieŜ do
lektury czasopism wyszczególnionych w bloku III, a takŜe do zapoznania się z aktami
prawnymi wymienionymi w bloku IV.
I. Pozycje zwarte:
1. Adamczyk A., Iwin-Garzyńska J., Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstw,
PWE, Warszawa 2009.
2. Adamska M. (red.), Leksykon Zarządzania, Difin, Warszawa 2004.
3. Armstrong M., Baron A., Zarządzanie kapitałem ludzkim. Uzyskiwanie wartości
dodanej dzięki ludziom, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
4. Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 2011.
5. Czerska M., Szpitter A., Koncepcje zarządzania, C.H. Beck, Warszawa 2010.
6. Drucker P. F., Zarządzanie w XXI wieku - wyzwania, MT Biznes, Warszawa 2009.
7. Duliniec A., Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, PWE,
Warszawa 2011.
8. Garbarski L. (red.), Marketing. Koncepcja skutecznych działań, PWE, Warszawa
2011.
9. Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, wyd. IV,
PWE, Warszawa 2009.
10. Jabłonowska L., Winch S., Wachowiak P., Prezentacja profesjonalna, Difin,
Warszawa 2008.
11. Kotler Ph., Marketing, Rebis, Poznań 2008.
12. Koźmiński A., Jemielniak D., Zarządzanie od podstaw, WAiP, 2008.
13. Obłój K., Strategia organizacji. W poszukiwaniu trwałej przewagi konkurencyjnej,
PWE, Warszawa 2007.
14. Pierścionek Z., Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2011.
15. Romanowska M., Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa
2009.
16. Skrzypek J., Biznesplan. Model najlepszych praktyk, Poltext, Warszawa 2009.
17. StruŜycki M. (red.), Podstawy zarządzania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa
2008.
18. Winch A., Winch S., Negocjacje. Jednostka, organizacja, kultura, Difin, Warszawa
2010.
19. Zimniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2009.
II. Dodatkowa literatura związana z hasłem zmiennym:
1. Juchnowicz M., ZaangaŜowanie pracowników. Sposoby oceny i motywowania, PWE,
Warszawa 2012.
2. Leary-Joyce J., Budowanie wizerunku pracodawcy z wyboru, Wolters Kluwer,
Kraków, 2007.
3. Listwan T. (red.), Zarządzanie kadrami, C.H. Beck, Warszawa 2009.
4. Moduły dydaktyczne na platformie e-learningowej Olimpiady Przedsiębiorczości.
5. Pocztowski A., Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2008.
6. Rutka R., Wróbel P. (red.), Organizacja zachowań zespołowych, PWE, Warszawa
2012.
7. Sikorski Cz., Kultura organizacyjna, C.H. Beck, Warszawa 2006.
III. Czasopisma:
1. "Harvard Business Review Polska"
2. "Personel i Zarządzanie"
3. "Przegląd Organizacji"
4. "Organizacja i Kierowanie"
5. "e-mentor"
6. "Puls Biznesu"
7. "Parkiet"
8. "Forbes"
9. "Marketing i Rynek"
10. "Media & Marketing Polska"
11. "Businessman.pl"
oraz strony biznesowe: "Dziennika Gazety Prawnej", "Rzeczpospolitej", "Gazety Wyborczej".
IV. Akty prawne dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, w tym:
1.
2.
3.
4.
Kodeks spółek handlowych,
Kodeks pracy,
Kodeks cywilny,
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
V. Roczniki statystyczne GUS.