06_Problematyka związana z ustanowieniem
advertisement
Problematyka związana z ustanowieniem odpowiedniego vacatio legis Agnieszka Fulko Jachranka 4-5 czerwca 2013 r. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 3. Orzeczenie TK z dnia 22 kwietnia 1987 r. K1/87 • z Konstytucji „nie da się wyprowadzić obowiązku co do publikacji aktów we właściwym czasie” Orzeczenie TK z dnia 11 lutego 1992 r. K14/91 • uznanie naruszenia zasady vacatio legis za sprzeczne z konstytucyjną zasadą niedziałania prawa wstecz i ochrony praw nabytych Postanowienie TK z dnia 13 lutego 1991 r. W3/90 • „ustanowienia zasady ogólnej oddzielenia terminu wejścia w życie aktu normatywnego od daty jego ogłoszenia stosownym vacatio legis, który wynosiłby przynajmniej 14 dni” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ustawa z dnia 30 grudnia 1950 r. o wydawaniu Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” „Art. 4. Akty prawne ogłoszone w dzienniku wchodzą w życie po upływie 14 dni od daty ich ogłoszenia, jeżeli same nie stanowią inaczej.”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Konstytucja RP z 1997 r. zasada odpowiedniego vacatio legis (art. 2 Konstytucji) Orzeczenie TK z dnia 29 stycznia 1992 r. K15/91 vacatio legis samodzielna konstytucyjna zasada prawna, mająca swoje oparcie w zasadzie zaufania obywateli do państwa i tworzonego przez nie prawa Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Art. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172, z późn. zm.) Odpowiednie vacatio legis w zwykłych okolicznościach jest jednolite dla określonej grupy źródeł prawa: 14 dni w przypadku źródeł prawa powszechnie obowiązującego w szczególnych okolicznościach w zależności od stanu faktycznego możliwość: 3 dni w przypadku przepisów porządkowych (art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych) (art. 4 ust. 3 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego - skrócenie lub - całkowite pominięcie oraz - odpowiednie wydłużenie vacatio legis Ważny interes społeczny Ważny interes publiczny Odpowiedni wymiar czasowy vacatio legis Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego umożliwienie jednostce zapoznania się z treścią mających wejść w życie norm prawnych kształtowanie prawa tak by nie stanowiło ono pułapki dla obywatela Ważny interes społeczny w ocenie odpowiedniego vacatio legis uwzględnienia stopnia ingerencji nowych przepisów prawa w dotychczasową sytuację prawną jednostki skuteczność osiągnięcia celu, dla którego wydawany jest akt normatywny Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego „Ustawodawca kierował się w tym wypadku dostatecznie ważnym interesem społecznym, jakim było wyeliminowanie z porządku prawnego normy, wobec której był formułowany (…) zarzut niezgodności z Konstytucją.” „Taka motywacja nie ma charakteru politycznego ani nie służy jedynie celom doraźnym, jej źródłem jest bowiem ochrona jednej z doniosłych wartości konstytucyjnych.” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyrok TK z 30 czerwca 2009 r. K14/07 tekst projektu ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Wyrok TK z 30 czerwca 2009 r. K14/07 uwzględnił to, że dyskusja (…) była prowadzona na łamach prasy (…) „Oceniając „całkowicie zaskoczeni” nowymi regulacjami Trybunał Konstytucyjny wziął pod uwagę kilka okoliczności: regulacje zawarte w projekcie były od samego początku i nie zostały zmienione w trakcie procesu legislacyjnego w trakcie konsultacji społecznych przekazano projekt do zaopiniowania m.in. organizacjom pracodawców, zatem miały świadomość planowanej zmiany przepisów Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Orzeczenie TK 2 marca 1993 r. K9/92 Ocena „odpowiedniości” vacatio legis zależy też jednak od innych zasad i wartości konstytucyjnych, odnoszących się do danej regulacji prawnej. Argument „ważnego interesu publicznego" może - wyjątkowo - uzasadniać ograniczenie lub nawet rezygnację z ustanowienia vacatio legis. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Za ważny interes publiczny można uznać: „Dążenie ustawodawcy do przeciwstawienia się oszustwom i nadużyciom podatkowym prowadzącym do uchylenia się od obowiązku uiszczenia należnych podatków” (orzeczenie z 18 października 1994 r. K2/94) Konieczność ochrony stabilności finansów państwa i zachowania równowagi budżetowej (wyrok z 12 grudnia 2012 r. K1/12) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Orzeczenie z 18 października 1994 r. K2/94 „Trybunał nie jest właściwy do oceny słuszności czy celowości działań ustawodawcy, bo pozostaje to w ramach politycznej swobody działań parlamentu, za które ponosi on odpowiedzialność przed elektoratem.” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyrok TK z 12 grudnia 2012 r. K1/12 Krótkie vacatio legis (1 dzień) spowodowane było koniecznością ochrony stabilności finansowej państwa i zachowania równowagi budżetowej, będącej przejawem ważnego interesu publicznego. Świadomość adresatów ustawy – sędziów – co do tego, że w 2012 r. przewidywane jest „zamrożenie” ich wynagrodzeń na poziomie roku 2010 była znana i nagłośniona w środowisku przez Krajową Radę Sądowniczą niemal na pół roku przed uchwaleniem zaskarżonych przepisów. W tych okolicznościach skrócenie vacatio legis, chociaż negatywnie ocenione przez TK, nie zostało uznane za niezgodne z art. 2 Konstytucji RP. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Odpowiednie wydłużenie okresu vacatio legis ustawa jest tak obszerna i doniosła społecznie, że zapoznanie z nią wymaga znacznego czasu i szczególnego wysiłku intelektualnego ustawa wprowadza nowe instytucje, reformuje zastane struktury organizacyjne i dlatego trzeba czasu, aby przygotować się do jej realizowania gdy uzyskanie wiadomości o ustawie, dotarcie do jej tekstu jest dla pewnych kategorii podmiotów utrudnione Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ocena długości vacatio legis przez TK Orzeczenie TK z 1 czerwca 2004 r. U2/03 – kontrola konstytucyjności rozporządzenia wydłużającego (z 80 dni do 2 lat) okres vacatio legis innego rozporządzenia Zarzuty: wchodzi w życie z dniem ogłoszenia (rozporządzenie zmieniające wchodziło w życie z dniem ogłoszenia w okresie vacatio legis rozporządzenia zmienianego) zbyt długie vacatio legis Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyrok TK z 1 czerwca 2004 r. U2/03 Przepisy prawa „nie określają górnej granicy okresu vacatio legis, pozostawiając ten problem decyzji prawodawcy działającego w granicach swobody regulacyjnej wyznaczonej pojęciem odpowiedniości”. Ochrona zaufania do państwa oraz zmniejszone możliwości przystosowania się gminy ubożejącej do nowego stanu prawnego przesądzają o zasadności wydłużenia okresu vacatio legis ponad pierwotne 80 dni. Gmina na mocy rozporządzenia zmniejszyła swoją powierzchnię, nie była więc w stanie przygotować się do wejścia w życie nowego prawa z uwzględnieniem 80-dniowego vacatio legis. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, w uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zakaz dokonywania zmian w prawie podatkowym w trakcie roku podatkowego – element prawidłowej legislacji i samodzielna konstytucyjna dyrektywa tworzenia prawa po raz pierwszy sformułowana przez TK w orzeczeniu z dnia 29 marca 1994 r. K13/93: zmiana podatków płacowych w skali rocznej nie może być, w świetle zasady państwa prawnego, wprowadzana w życie w trakcie roku podatkowego, lecz w roku go poprzedzającym Orzeczenie TK z dnia 15 marca 1995 r. K1/95 przepisy prawa podatkowego powinny wchodzić w życie najpóźniej na 30 dni przed rozpoczęciem kolejnego roku podatkowego Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W odniesieniu do kwestii wprowadzenia zmian w materii prawa podatkowego linia orzecznicza TK jest na tyle utrwalona, że można mówić o funkcjonowaniu określonego standardu konstytucyjnego. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyrok TK z dnia 15 lutego 2005 r. K 48/04 Przedmiotem zaskarżenia był termin wejścia w życie przepisów dotyczących 50% stawki podatkowej. „Określenie daty wejścia w życie tych przepisów na dzień 1 stycznia 2005 r. w świetle faktu, że zostały one ogłoszone dopiero 13 grudnia 2004 r. spowodowało ukształtowanie zbyt krótkiego vacatio legis. Narusza to zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa i przez to jest niezgodne z art. 2 Konstytucji RP.”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dziękuję za uwagę !! Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
