Wulkany - Nazaretanki

Działalność wulkaniczna
Czym jest wulkan?
Wulkan ( z łac. Vulcanus – imię
rzymskiego boga ognia ) to wzniesienie
powstałe w miejscu wydostania się
magmy na powierzchnię ziemi,
zbudowane ze skał będących produktami
erupcji – lawy i utworów
piroklastycznych.
Budowa wulkanu
Na pojęcie wulkanu składają się:
• ognisko ( znajdujące się w głębi
Ziemi )
• komin ( łączący ognisko z
powierzchnią Ziemi )
• krater ( otwór, którym wydobywają
się na zewnątrz produkty wybuchu
wulkanu )
Schemat wulkanu
Rodzaje wulkanów – podział ze
względu na aktywność
• czynne – stale lub sporadycznie
objawiające swoją działalność ( np. Etna,
Wezuwiusz )
• drzemiące – ich działalność zaobserwowano
w czasach historycznych ( np. Fudżi,
Tambora )
• wygasłe – ich działalność nie została
zaobserwowna w czasach historycznych (
np. stożki wulkaniczne w Polsce i w
Niemczech )
Rodzaje wulkanów – podział ze
względu na miejsce, z którego
wypływa magma
• stożkowe, np. Etna ( Włochy – Sycylia ),
Wezuwiusz ( Włochy )
• tarczowe, np. Mauna Loa ( Hawaje ),
Olympus Mons ( Mars )
• linijne lub szczelinowe, np. Hekla, Laki
( Islandia ), Waimangu (Nowa Zelandia)
Rodzaje wulkanów - podział ze
względu na przebieg erupcji
• efuzywne lub lawowe, np. Mauna Loa
( Hawaje ), Hekla ( Islandia )
• eksplozywne , np. Mayon ( Filipiny )
• stratowulkany , np. Etna ( Włochy Sycylia ), Mount St. Helens ( USA )
Rozmieszczenie wulkanów
Największe skupiska wulkanów na świecie
znajdują się z w Indonezji ( ok. 80 wulkanów
aktywnych i 100 drzemiących ) oraz wzdłuż
tzw. „Drogi Wulkanów” z 30 stożkami w
Ekwadorze.
Etna
Czynny wulkan na Sycylii;
Największy i najwyższy wulkan w Europie;
Wysokość – 3323 m n.p.m.;
Częste erupcje gazów, pary wodnej i popiołów;
wylewy lawy o dużej lepkości;
• Największa erupcja w 1669 roku, ostatnia w
2001;
• Podnóża gęsto zaludnione, liczne sady i
winnice; ośrodki turystyczne.
•
•
•
•
Etna
Wezuwiusz
• Wulkan w południowych Włoszech
niedaleko Neapolu;
• Jedyny czynny wulkan na kontynencie
europejskim;
• Wysokość – 1277 m n.p.m.;
• Współczesny stożek zajmuje wnętrze
rozległej kaldery, powstałej w trakcie
erupcji w 79 r. n.e., która zniszczyła
Pompeje i Herkulanum;
• Ostatni duży wybuch w 1944 r.
Wezuwiusz
Mieszkaniec starożytnych
Pompei zalany lawą i zasypany
popiołem wulkanicznym
Mount St. Helens
• Czynny wulkan w stanie Waszyngton w
Stanach Zjednoczonych;
• Wysokość – 2250 m n.p.m.;
• Jeden z młodszych i najbardziej
aktywnych wulkanów w holocenie w
Górach Kaskadowych;
• Ostatnia erupcja miała miejsce 18 maja
1980 roku.
Mount St. Helens
Erupcja wulkanu
• Erupcja to wybuch wulkanu, gwałtowne
wydobywanie się z niego roztopionej lawy,
popiołów i gazów wulkanicznych.
Wielkie erupcje wulkaniczne:
• Santorini ( Thira ) – ok. 1450 r. p.n.e.
• Wezuwiusz – 24 sierpnia 79 r.
• Orizaba ( Meksyk ) – 26 grudnia 1687 r.
• Tambora – 11 kwietnia 1815 r.
• Krakatau – 27 sierpnia 1883 r.
• Mount St. Helens – 18 maja 1980 r.
• Pinatubo – czerwiec 1991 r,
Erupcja wulkanu Mount St. Helens
18 maja 1980 r.
Produkty wybuchu wulkanu
• Lawa ( kwaśna lub zasadowa )
• Skały piroklastyczne, czyli zastygłe
cząstki lawy o różnej wielkości. Należą
do nich:
• bomby wulkaniczne
• lapillle
• piaski i popioły wulkaniczne
• pumeks
Wpływ zjawisk wulkanicznych na
środowisko przyrodnicze i działalność
człowieka
• Zmiany klimatyczne;
• Tworzenie się żyznych gleb na popiołach i
tufach wulkanicznych;
• Występowanie na obszarach wulkanicznych
wód termalnych i gorących źródeł. Zwanych
gejzerami;
• Powstanie wokół czynnych lub wygasłych
wulkanów złóż mineralnych: metali, cynku i
ołowiu, miedzi, kamieni szlachetnych, siarki.
Bibliografia
• Uniwersalna Encyklopedia szkolna,
Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa
2003
• Encyklopedia szkolna, Wydawnictwo
Europa, Wrocław 2004
• Wikipedia, wolna encyklopedia
• Jadwiga Kop, Maria Kucharska,
Elżbieta Szkurłat, Geografia część 1.
zakres podstawowy, Wydawnictwo
Szkolne PWN, Warszawa – Łódź 2006
Dziękuję za uwagę podczas
prezentacji!
Przygotowała: Agnieszka Kwapiszewska