Biologia komórki SYLABUS - BIOL-CHEM UWB

Biologia komórki
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów /semestr
przedmiot obowiązkowy, moduł kierunkowy
I rok / I semestr
Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnobiologicznych na poziomie
podstawowym matury z biologii.
Wymagania wstępne
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Założenia i cele przedmiotu
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
biologia
studia pierwszego stopnia
ogólnoakademicki
stacjonarne
0200-BS1-1BIK
polski
wykład – 15 godz.
laboratoria – 45 godz.
Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w podstawowe zagadnienia z zakresu
biologii komórki. Podczas realizacji przedmiotu student poznaje różnorodność, budowę i
podstawowe zasady funkcjonowania komórek. Przedmiot ukazuje studentowi komórkę jako
wysoce dynamiczną, podstawową strukturę budującą wszystkie organizmy żywe, jak też
przedstawia na płaszczyźnie funkcjonalno-strukturalnej podstawowe procesy fizjologiczne
zapewniające życie komórce.
Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji
podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników
Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Efekty kształceniai
1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy charakterystyczne komórek
pro- i eukariotycznych, roślinnych i zwierzęcych.
2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu procesów zachodzących
w komórkach.
3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych komórek i wiąże je z
procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją.
4. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, wykonywania
preparatów i barwień, jak też analizy uzyskanych wyników.
5. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek roślinnych i zwierzęcych.
6. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość
poszanowania pracy własnej i innych.
Punkty ECTS
Bilans nakładu pracy
studentaii
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
K_W04, K_U07
K_U06, K_U07, K_K08
K_W04, K_W06, K_U07, K_K08
K_U01, K_U12, K_K02, K_K06
K_W05
K_U16, K_K05, K_K09
5
Ogólny nakład pracy studenta: 125 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.;
udział w zajęciach laboratoryjnych: 45 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń,
egzaminów: 56 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 8 godz.
Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii:
Liczba godzin
Punkty ECTS
68
2,7
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
110
4,4
o charakterze praktycznym
30. 09. 2015
Koordynator
przedmiotu:
dr hab. Adam Tylicki
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Biologia komórki
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0200-BS1-1BIK
biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
Rok studiów/ semestr
pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Prowadzący
15 godz., wykład
Treści merytoryczne przedmiotu:
1.
2.
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Opis
dr hab. Adam Tylicki
Założenia komórkowej teorii budowy organizmów.
Pochodzenie komórek, hipotezy na temat powstawania życia
na Ziemi.
3. Metody stosowane w biologii komórki.
4. Komórka pro- i eukariotyczna, podobieństwa i różnice.
5. Endosymbiotyczna teoria pochodzenia organelli
komórkowych.
6. Charakterystyka komórek eukariotycznych.
7. Organella komórkowe ich budowa i rola metaboliczna.
8. Cytoszkielet komórek i jego fizjologiczna rola.
9. Cykl komórkowy i jego regulacja.
10. Materiał genetyczny, a różnicowanie komórek.
11. Ogólny przegląd tkanek zwierzęcych.
12. Powstawanie i odnowa tkanek i narządów (komórki
macierzyste).
13. Połączenia międzykomórkowe i ich znaczenie w integracji
organizmu.
14. Transport przez błony, transport pęcherzykowy, komunikacja
jądro – cytoplazma.
15. Przepływ energii przez komórkę, związki wysokoenergetyczne
– rola chloroplastów i mitochondriów w ich powstawaniu.
16. Starzenie się i śmierć komórek.
Efekty kształcenia:
1. Student identyfikuje pochodzenie i podstawowe cechy
charakterystyczne komórek pro- i eukariotycznych, roślinnych i
zwierzęcych.
2. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu
procesów zachodzących w komórkach.
3. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych
komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną
funkcją.
Sposoby weryfikacji:
1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty,
pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia
opisów i objaśnień).
1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia
dwóch wykładów).
2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów.
3. Pozytywna ocena egzaminu.
Literatura podstawowa:
1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff,
K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN
Warszawa, 2009.
2. W. Kilarski, Strukturalne podstawy biologii komórki., PWN
Warszawa, 2003
3. U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii,
Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, 2002.
Literatura uzupełniająca:
1. J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia., PWN
Warszawa, 2009.
2. T.A. Brown, Genomy., PWN Warszawa, 2001.
3. R. Southwood, Historia Życia, Świat Książki, Warszawa 2004.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Biologia komórki
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0200-BS1-1BIK
biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
Rok studiów/ semestr
pierwszy rok, pierwszy semestr (zimowy)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Prowadzący
45 godz., laboratoria
Treści merytoryczne przedmiotu:
Opis
dr hab. Adam Tylicki, dr Elżbieta Bonda- Ostaszewska, mgr
Magdalena Siemieniuk
1. Żywotność komórek – wpływ czynników środowiska na
przeżywalność komórek. Ocena przyrostu liczby komórek w
zależności od warunków środowiska, obserwacja ruchu
chloroplastów w liściu moczarki kanadyjskiej w mikroskopie
świetlnym i fluorescencyjnym, ocena żywotności komórek
drożdży metodami mikroskopii świetlnej i fluorescencyjnej,
badanie tempa przyrostu liczby komórek drożdży w zależności od
składu pożywki przy u życiu komory Bürkera.
2. Struktura i ultrastruktura jądra komórkowego, charakterystyczne
dla jądra procesy metaboliczne, obserwacja jądra komórkowego
po reakcji Feulgena i barwieniu DAPI, reakcja Brasheta, oranż
akrydyny.
3. Matriks zewnątrzkomórkowa (ECM), substancje wydzielane
pozakomórkowo przez komórki roślin i zwierząt oraz ich
znaczenie, barwienie ścian komórek roślinnych metodami
cytochemicznymi i fluorescencyjnymi.
4. Budowa i funkcjonowanie, składniki chemiczne błony
elementarnej, właściwości fizykochemiczne błony, badanie
oporności osmotycznej erytrocytów z wykorzystaniem
spektrofotometru.
5. Mitochondria, ich ultrastruktura i rola metaboliczna, analiza
lokalizacji i ruchów mitochondriów w komórkach roślinnych
(cebula) i grzybów (drożdże) po przyżyciowym barwieniu
zielenią Janusa B.
6. Frakcjonowanie organelli komórkowych metodą wirowania
różnicowego jako jedna z metod poznawania struktury komórek,
zasady wirowania różnicowego, uzyskanie i identyfikacja frakcji
chloroplastowej.
7. Substancje zapasowe komórek roślinnych, zwierzęcych i
grzybów, typy, występowanie i struktura chemiczna substancji
zapasowych, wykrywanie skrobi zapasowej w komórkach bulwy
ziemniaka, obserwacja inuliny w bulwie korzeniowej dalii,
obserwacja lipidów i polisacharydów w granulocytach krwi.
8. Zróżnicowanie budowy, kształtu i rozmiarów komórek,
obserwacje mikroskopowe różnych typów komórek roślinnych,
zwierzęcych i bakteryjnych i ich pomiary z wykorzystaniem
mikrometru okularowego, powiązanie kształtów, rozmiarów
komórek z ich funkcją na przykładzie wybranych tkanek roślin i
zwierząt.
9. Podziały komórek, wpływ czynników zewnętrznych na ich
intensywność i prawidłowość, obserwacja stadiów mitozy w
komórkach stożka wzrostu korzenia cebuli, obliczanie indeksu
mitotycznego i indeksu fazowego, identyfikacja zaburzeń mitozy
wywołanych alkoholem etylowym w komórkach stożka wzrostu
korzenia cebuli.
10. Sprawdzian
11. Etapy preparatyki histologicznej – metoda parafinowa
(przygotowanie tkanki, utrwalanie, zatopienie, krojenie na
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
mikrotomie), zasady i etapy barwienia preparatów
histologicznych.
12. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki nabłonkowej.
Analiza różnych rodzajów nabłonków w mikroskopie
świetlnym, sporządzanie rysunków mikroskopowych
oglądanych tkanek.
13. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki łącznej i
tłuszczowej. Analiza różnych rodzajów tkanki łącznej i
tłuszczowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków
mikroskopowych oglądanych tkanek.
14. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki chrzęstnej i
kostnej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków
mikroskopowych oglądanych tkanek.
15. Budowa, funkcje, rodzaje i występowanie tkanki mięśniowej i
nerwowej w mikroskopie świetlnym, sporządzanie rysunków
mikroskopowych oglądanych tkanek.
Efekty kształcenia:
1. Student posługuje się terminologią fachową w celu opisu
procesów zachodzących w komórkach.
2. Student opisuje podstawowe elementy struktury różnych
komórek i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną
funkcją.
3. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem,
wykonywania preparatów i barwień jak też analizy uzyskanych
wyników.
4. Student rozpoznaje podstawowe typy komórek i tkanek
roślinnych i zwierzęcych.
5. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w
laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i
innych.
Sposoby weryfikacji:
1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami
(wejściówki).
2. Dwa przekrojowe sprawdziany pisemne w formie testu
zamkniętego.
3. Bieżąca ocena pracy zespołowej podczas analizy uzyskanych w
trakcie zajęć wyników.
4. Sprawdzian praktyczny z rozpoznawania komórek i tkanek.
1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia
dwóch zajęć z koniecznością odpracowania).
2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć.
3. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena
dwóch sprawdzianów testowych i sprawdzianu praktycznego).
Literatura podstawowa:
1. B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff,
K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki., PWN
Warszawa, 2009.
2. U. Welsch, Cytologia i Histologia Sobotta. Atlas Histologii,
Urban & Partner Wydawnictwo Medyczne, 2002.
3. E.U. Kurczyńska, D. Borowska-Wykręt, Mikroskopia świetlana
w badaniach komórki roślinnej, PWN Warszawa, 2007.
Literatura uzupełniająca:
1. T. Drewa, Kultury komórkowe zwierząt i człowieka:
przewodnik do ćwiczeń dla studentów kierunku biotechnologia,
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Collegium
Medicum im. Ludwika Rydygiera Bydgoszcz, 2007.
2. S. Stokłosowa, Hodowla komórek i tkanek, PWN Warszawa,
2004.
3. J. Kuryszko, J. Zarzycki, Histologia zwierząt, PWRiL,
Warszawa, 2000.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).
ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach,
realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna
być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS – 25÷30 h.
iii
Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie
zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby
punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.