przedmiotowy system oceniania
advertisement
BLIŻEJ BIOLOGII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 1 1 Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I. BIOLOGIA - NAUKA O ŻYCIU • wyróżnia elementy przyrody ożywionej i nieożywionej • wymienia czynniki niezbędne do życia • wskazuje źródła wiedzy biologicznej • określa, jakiego sprzętu można użyć do danej obserwacji • przedstawia etapy obserwacji i doświadczenia • dokumentuje wyniki doświadczenia i obserwacji • przedstawia budowę mikroskopu • poprawnie posługuje się mikroskopem • określa cechy organizmów • poprawnie używa nazw podstawowych działów biologii • planuje prostą obserwację i doświadczenie • formułuje problem badawczy i hipotezę • przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenie i obserwację • wnioskuje na podstawie doświadczenia i obserwacji • wyjaśnia, jak się oblicza powiększenie mikroskopu • wykonuje preparat mikroskopowy • graficznie dokumentuje obserwacje • poprawnie używa nazw podstawowych działów biologii • porównuje różnorodne organizmy • podaje przykłady zastosowania w życiu wiedzy biologicznej • tłumaczy wartość doświadczeń i obserwacji jako bezpośredniego sposobu zdobywania wiedzy • określa funkcje części mikroskopu optycznego • samodzielnie przeprowadza obserwacje mikroskopowe • przejawia gotowość poszerzania wiedzy biologicznej • wykazuje konieczność przeprowadzania próby kontrolnej • porównuje mikroskop optyczny ze skaningowym mikroskopem elektronowym • oblicza rzeczywistą wielkość obiektu w jednostkach miary Dział II. JEDNOŚĆ ORGANIZMÓW • wyjaśnia znaczenie komórek dla organizmów • sprawnie posługuje się mikroskopem • wyróżnia elementy budowy komórki zwierzęcej, roślinnej i bakteryjnej • rozpoznaje elementy budowy komórek na rysunkach i schematach • podaje przykłady tkanek zwierzęcych • określa lokalizację tkanek zwierzęcych w organizmach • wyjaśnia zależność między komórką, tkanką, narządem i układem narządów • przedstawia różnorodność odżywiania się organizmów • podaje przykłady różnych komórek zwierzęcych i człowieka • porównuje budowę komórek roślinnych, zwierzęcych i bakteryjnych • wykonuje preparat ze świeżego materiału roślinnego • wykazuje złożoność budowy organizmów • określa funkcje tkanek zwierzęcych • wyjaśnia sposoby trawienia pokarmu przez organizmy cudzożywne • planuje doświadczenia wykazujące wpływ warunków zewnętrznych na przebieg fotosyntezy • przedstawia funkcje poszczególnych składników komórki zwierzęcej • wskazuje cechy pozwalające na rozróżnienie komórek: zwierzęcej, roślinnej, bakteryjnej • przedstawia funkcje poszczególnych składników komórek roślinnych i bakteryjnych • wykazuje różnorodność tkanek budujących dany narząd • podaje znaczenie próby kontrolnej w doświadczeniach • wyciąga wnioski z wyników doświadczeń • dostrzega rolę chlorofilu • wykazuje zależność między budową komórki zwierzęcej a jej funkcją • dostrzega zależność między budową komórek roślinnych i bakteryjnych a ich funkcjami • uzasadnia konieczność współdziałania narządów i układów narządów • wyjaśnia pojęcie trawienie pozakomórkowe • wykazuje znaczenie fotosyntezy dla istnienia życia na Ziemi • interpretuje wyniki doświadczeń 2 Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca • podaje przykłady organizmów odżywiających się różnymi sposobami • określa substraty i produkty fotosyntezy • dokumentuje wyniki doświadczenia • dostrzega różnicę miedzy oddychaniem a wymianą gazową • podaje przykłady wykorzystania energii przez organizm • wyróżnia oddychanie tlenowe i beztlenowe • przedstawia narządy wymiany gazowej różnych organizmów • wymienia sposoby rozmnażania się organizmów • przedstawia różnice między rozmnażaniem płciowym i bezpłciowym • wymienia przykłady organizmów o rozwoju prostym i złożonym • definiuje pojęcia: zapłodnienie i zygota Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dostateczna • przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenie • wyjaśnia proces oddychania • planuje doświadczenia wykrywające produkty oddychania roślin • przeprowadza samodzielnie zaplanowane doświadczenia • wymienia różnice między rozwojem prostym a złożonym ocena dobra • określa warunki przebiegu fotosyntezy • określa warunki oddychania tlenowego, jego substraty i produkty • określa warunki przebiegu procesu fermentacji oraz jego substraty i produkty • wymienia przykłady wykorzystania fermentacji przez człowieka • wyróżnia typy rozmnażania bezpłciowego • wymienia korzyści z rozmnażania płciowego • wymienia przykłady organizmów obupłciowych i rozdzielnopłciowych • wykazuje związek między środowiskiem życia a rodzajem zapłodnienia ocena bardzo dobra • porównuje substraty i produkty oddychania tlenowego i beztlenowego • dowodzi znaczenia rozmnażania dla gatunku, a nie dla pojedynczego osobnika Dział III. RÓŻNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW III.1. Klasyfikacja organizmów • przedstawia kryteria klasyfikacji organizmów • posługuje się słownikiem i encyklopedią • wykazuje, że podstawową jednostką klasyfikacji jest gatunek • posługuje się prostym, dwudzielnym kluczem do oznaczania gatunków • definiuje pojęcie klasyfikacja • konstruuje dwudzielny klucz do oznaczania kilku organizmów • wyjaśnia dwuczłonowe nazewnictwo gatunków • wymienia w kolejności jednostki systematyczne • przedstawia pięć królestw organizmów • uzasadnia potrzebę klasyfikacji • posługuje się kluczami do oznaczania różnych grup organizmów • wyjaśnia zależność pozycji systematycznej od stopnia pokrewieństwa między organizmami • określa, co to jest gatunek • wyjaśnia pojęcie układ hierarchiczny • podaje różnorodność sposobów klasyfikacji • uzasadnia stosowanie języka łacińskiego w systematyce organizmów III.2. Królestwa: bakterii, protistów, grzybów • przedstawia budowę komórki bakteryjnej • wymienia czynności życiowe bakterii • podaje przykłady chorób wirusowych i bakteryjnych • wymienia przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia bakterii • uzasadnia, że wirusy nie są organizmami • określa czynności życiowe bakterii • dowodzi wszechobecności bakterii w przyrodzie • określa czynności życiowe bakterii • rozpoznaje wirusy zwierzęce, roślinne i bakteryjne • wykazuje związek budowy protistów ze środowiskiem życia 3 Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna • uzasadnia potrzebę przestrzegania higieny • określa środowisko życia protistów • podaje przykłady jednokomórkowych protistów samożywnych i cudzożywnych • opisuje budowę wybranych jednokomórkowych protistów • przedstawia różnorodność protistów • wymienia cechy wspólne dla wszystkich grzybów • wymienia przedstawicieli grzybów świadczące o różnorodności królestwa grzybów • rozpoznaje podstawowe gatunki grzybów jadalnych i trujących • wymienia zasady postępowania w razie zatrucia grzybami • wyjaśnia, dlaczego porosty są organizmami pionierskimi • przedstawia podstawowe czynności życiowe protistów • określa pozytywne i negatywne znaczenie protistów w przyrodzie i życiu człowieka • przeprowadza obserwacje mikroskopowe i makroskopowe protistów • graficznie przedstawia wyniki obserwacji • określa sposoby odżywiania się grzybów • wyjaśnia budowę porostu jako organizmu symbiotycznego • przedstawia znaczenie grzybów Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dobra • dowodzi wszechobecności bakterii w przyrodzie • porównuje wirusy z komórkami organizmów • podaje znaczenie czynności życiowych protistów dla funkcjonowania organizmów • uzasadnia przynależność różnorodnych organizmów do królestwa protistów • określa rolę porostów w przyrodzie ocena bardzo dobra • wykazuje podobieństwa i różnice między organizmami zaliczanymi do królestwa protistów • określa rolę porostów jako bioindykatorów czystości powietrza III.3. Królestwo zwierząt 4 • wymienia wspólne cechy zwierząt • określa środowisko życia parzydełkowców • wykazuje na przykładach różnorodność środowisk i trybu życia płazińców i nicieni • wymienia sposoby zapobiegania zakażeniom pasożytami • wymienia przedstawicieli pierścienic • określa środowiska życia pierścienic • wymienia przedstawicieli mięczaków • określa środowiska i tryb życia mięczaków • wymienia charakterystyczne cechy wszystkich stawonogów • wykazuje różnorodność stawonogów • charakteryzuje budowę i czynności życiowe parzydełkowców • korzysta z różnych źródeł wiedzy • określa sposoby zakażenia się pasożytami • wymienia cechy przystosowujące tasiemca do pasożytnictwa • wyjaśnia pojęcia: żywiciel pośredni, żywiciel ostateczny • opisuje budowę zewnętrzną dżdżownicy • uzasadnia pozytywną rolę dżdżownic w przyrodzie i gospodarce człowieka • wskazuje cechy odróżniające przedstawicieli mięczaków Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna • uzasadnia przynależność różnorodnych zwierząt do typu parzydełkowców • porównuje polipa i meduzę • uzasadnia rolę przystosowania się pasożytów do środowiska pod względem wybranych cech • przedstawia cykl rozwojowy tasiemca • porównuje budowę wewnętrzną płazińców i nicieni • opisuje budowę wewnętrzną pierścienic • wykazuje różnorodność pierścienic ze względu na środowisko i tryb życia • wskazuje związek między budową a trybem życia mięczaków • omawia powstawanie rafy koralowej • dowodzi większego zagrożenia żywiciela pośredniego na przykładzie włośnia krętego • porównuje cykl rozwojowy pasożytniczego płazińca i nicienia • charakteryzuje osiągnięcia ewolucyjne pierścienic • konstruuje dwudzielny klucz do oznaczania gatunków • ocenia wpływ stawonogów na życie na Ziemi • wymienia przykłady modyfikacji odnóży i aparatów gębowych u różnych owadów • porównuje budowę bezkręgowców i kręgowców Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dobra ocena bardzo dobra 5 • wymienia środowiska życia skorupiaków i pajęczaków • wykazuje różnorodność owadów w przyrodzie • określa wspólne cechy zwierząt należących do owadów • wyróżnia cechy owadów będące przystosowaniem do życia na lądzie • wymienia charakterystyczne cechy kręgowców • przedstawia przystosowania ryb do życia w wodzie • wyjaśnia pojęcia związane z rozmnażaniem ryb • porównuje warunki życia w środowisku wodnym i lądowym • identyfikuje przedstawiciela płazów na podstawie charakterystycznych cech tej grupy zwierząt • wymienia przystosowa-nia żaby do życia w środo-wisku wodnym i lądowym • określa środowisko występowania gadów • identyfikuje przedstawiciela gadów na podstawie charakterystycznych cech tej grupy zwierząt • wykazuje przystosowania ptaka do lotu • opisuje budowę jaja ptaka • charakteryzuje przystosowania wybranych ptaków do życia w róż-nych środowiskach • wyjaśnia pojęcie stałocieplność • prezentuje różnorodność ssaków • wyróżnia charakterystyczne cechy ssaków • rozpoznaje ślimaki, małże i głowonogj • wymienia główne różnice między gromadami stawonogów • wyjaśnia rolę stawonogów w przyrodzie i życiu człowieka • przedstawia różnorodność cech owadów i ich znaczenie w przystosowaniu się do środowiska życia • opisuje rodzaje rozwoju złożonego owadów • przedstawia znaczenie owadów w przyrodzie i życiu człowieka • dostrzega przyczyny zagrożenia różnorodności gatunkowej ryb • wymienia formy ochrony ryb • wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do płazów • przedstawia różnorodność płazów i ich znaczenie • przedstawia różnorodność gadów • uzasadnia, że gady są zwierzętami typowo lądowymi • wymienia przykłady gatunków gadów chronionych w Polsce, podaje ich znaczenie oraz przyczyny zagrożenia wyginięciem • wymienia przykłady gniazdowników i zagniazdowników • podaje przykłady gatunków ptaków chronionych w Polsce, ich znaczenie oraz przyczyny zagrożenia wyginięciem • wyjaśnia znaczenie stalocieplności w zasiedlaniu różnorodnych środowisk przez ssaki • podaje przykłady gatunków ssaków chronionych w Polsce i przyczyny zagrożenia ich wyginięciem • przedstawia znaczenie ssaków • porównuje budowę ślimaka, małża i głowonoga • uzasadnia przynależność różnorodnych zwierząt do typu stawonogów • wskazuje zależność między budową owadów a możliwością zasiedlania różnych środowisk i przystosowania się do życia w tych środowiskach • dowodzi, że zróżnicowanie kształtów ryb jest przystosowaniem do trybu życia • uzasadnia konieczność ochrony gatunkowej ryb • uzasadnia konieczność ochrony płazów • uzasadnia znaczenie charakterystycznych cech płazów w przystosowaniu się do środowiska życia • uzasadnia znaczenie charakterystycznych cech gadów w przystosowaniu się do środowiska życia • wyjaśnia pojęcie owodniowce • wyjaśnia znaczenie stałocieplności w zasiedlaniu różnorodnych środowisk przez ptaki • charakteryzuje budowę wewnętrzną ptaka • określa rolę różnych rodzajów piór • wykazuje zależność między budową dzioba a rodzajem pokarmu ptaka • uzasadnia potrzebę ochrony ptaków • podaje przykłady różnego rodzaju uzębienia ssaków • analizuje związek budowy kończyn wybranych ssaków z trybem ich życia • określa znaczenie różnych rodzajów gruczołów skórnych • porównuje ryby kostne i chrzestne • wykazuje osiągnięcia ewolucyjne gadów w porównaniu z płazami • wyjaśnia, na czym polega podwójna wymiana gazowa u ptaków • wykazuje rolę łożyska w rozwoju ssaków • wymienia przykłady modyfikacji kończyn ssaków wynikających ze sposobu poruszania się Opracowała Małgorzata Nowakowska 6
