IP/08/287 Bruksela, dnia 22 lutego 2008 r. Optymistyczne rokowania dla zatrudnienia w UE, pomimo nierównych postępów Zatrudnienie wzrosło w imponujący sposób w zeszłym roku – czytamy we wspólnym raporcie o zatrudnieniu, który ministrowie ds. zatrudnienia mają przyjąć w dniu 29 lutego. W ciągu ostatnich dwóch lat utworzono prawie 6,5 mln nowych miejsc pracy, zaś do 2009 r. przewiduje się utworzenie kolejnych 5 mln. W 2008 r. oczekiwany jest spadek stopy bezrobocia poniżej 7 %, co oznacza najniższą stopę bezrobocia od połowy lat 80-tych ubiegłego wieku. Sprawozdanie, oceniające realizację krajowych programów reform w państwach członkowskich w dziedzinie zatrudnienia, jest bardzo optymistyczne. Wskazuje ono jednak również na pewne kwestie, które pozostają nierozwiązane, zwłaszcza na bezrobocie wśród młodzieży i niedostateczne inwestycje w kształcenie i szkolenie. „Ostatnio przedsięwzięte reformy rynku pracy zaczynają przynosić owoce”, powiedział Vladimír Špidla, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i równości szans. „Bezrobocie strukturalne spadło o jedną trzecią od 2004 r., a stopa zatrudnienia w UE, obecnie wynosząca 66 %, zbliża się coraz bardziej do naszego ogólnego celu, jakim jest osiągnięcie zatrudnienia na poziomie 70 %. Od 2005 r. wszystkie państwa członkowskie przeprowadziły istotne reformy, ale niektóre z państw potraktowały to w sposób bardziej zdecydowany. Musimy podwoić wysiłki, aby skutecznie stawić czoła wyzwaniom związanym z globalizacją i starzeniem się społeczeństwa, a zwłaszcza zwiększyć w sposób ściślej ukierunkowany inwestycje na uczenie się przez całe życie.” Stopa zatrudnienia wśród starszych pracowników wynosi 43,5 % (celem jest osiągnięcie 50 %), a wśród kobiet 57,2 % (docelowo 60 %) i odnotowuje stały silny wzrost w całej Europie. Pomimo wyraźnych osiągnięć w 2006 r., Europie wciąż nie udało się osiągnąć zatrudnienia na poziomie wyznaczonym jako cel na rok 2010. Notowane obecnie stopy zatrudnienia wskazują, że do 2010 r. trzeba by utworzyć kolejnych 20 mln miejsc pracy, jeśli zakładane cele miałyby zostać osiągnięte. Bezrobocie spadło znacząco – z 8,9 % w 2005 r. do 8,2 % w 2006 r. – za sprawą wyników niemal wszystkich państw członkowskich. Trend ten przysłużył się zarówno kobietom, jak i mężczyznom, jako że bezrobocie spadło, odpowiednio, do 9 % i 7,6 %. Znaczącym sygnałem, który świadczy o solidnych podstawach dzisiejszej wydajności rynku pracy, jest fakt, iż wskaźnik długotrwałego bezrobocia spada już drugi rok z rzędu: z 4 % na 3,6 %. Niektóre regiony i grupy skorzystały jednak w mniejszym stopniu. Osoby o niskich kwalifikacjach, niepełnosprawni i migranci nadal napotykają na problemy. Bezrobocie wśród młodych ludzi pozostaje dla wielu państw członkowskich poważnym problemem, osiągając średnio poziom 17,4 %. Wprawdzie w ostatnim roku bezrobocie wśród młodzieży ogółem spadło, jednak na spadek ten wpłynęło w głównej mierze znaczne zmniejszenie tego wskaźnika w niewielkiej liczbie państw członkowskich (w Polsce, Bułgarii, na Litwie, w Holandii i Hiszpanii). Szereg pozostałych państw członkowskich odnotowuje tymczasem od 2004 r. rzeczywisty wzrost stopy bezrobocia wśród młodzieży i wszędzie młodzi ludzie mają dwa razy mniejsze szanse zatrudnienia niż pozostałe osoby czynne zawodowo. Prawie połowa państw członkowskich UE opracowała lub opracowuje wszechstronne strategie, aby doprowadzić do równowagi między większą elastycznością na rynku pracy i bezpieczeństwem zatrudnienia. Dotychczas ich wyniki dotyczące szczegółowych elementów modelu elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego (flexicurity) nie były zbyt pozytywne. - Segmentacja rynku pracy pozostaje w wielu państwach członkowskich poważnym problemem, a wiele z nich wciąż skupia się na konkretnych aspektach regulacji rynku pracy, raczej niż na zreformowaniu istniejącego prawodawstwa pracy. - Reformy systemów zabezpieczenia społecznego ograniczały się nierzadko do reform ubezpieczeń emerytalnych. - Aktywną politykę rynku pracy, pomimo postępującej indywidualizacji od 2000 r. cechował spadek nakładów budżetowych zarówno w ujęciu proporcji PKB, jak w przeliczeniu na pracownika. - I wreszcie uczestnictwo w uczeniu się przez całe życie w skali UE wzrosło nieznacznie między 2005 a 2006 r., przy faktycznym spadku w połowie państw członkowskich, podczas gdy szkolenie dorosłych nadal nie rozkłada się proporcjonalnie. Istotny wzrost nakładów na inwestycje w kapitał ludzki, przy ich jednoczesnym ściślejszym ukierunkowaniu na obszary szczególnego zapotrzebowania rynku pracy, ma decydujące znaczenie dla zniesienia przepaści, jaka dzieli naszą wydajność od uzyskiwanej przez naszych czołowych konkurentów w skali globu, można przeczytać w sprawozdaniu. Kształcenie musi rozpocząć się od najmłodszych lat i być kontynuowane przez całe życie, zaś kwalifikacje nabyte w zawodzie muszą być uznawane w całej Europie. Pojawia się efekt wąskich gardeł, a przy palącym braku wykwalifikowanych pracowników w coraz większej liczbie sektorów (np. opieka zdrowotna, opieka nad starszymi osobami; edukacja; wiele sektorów rzemieślniczych; inżynieria) pojawia się potrzeba lepszego i częstszego przewidywania zapotrzebowania na dane kwalifikacje oraz ich monitorowania. Europa musi zwiększyć krajową i regionalną mobilność pracowników, a także porozumieć się w kwestii wspólnej polityki imigracyjnej. Takiej polityce powinny towarzyszyć działania mające na celu poprawę ekonomicznej i społecznej integracji imigrantów. Wspólne sprawozdanie w sprawie zatrudnienia (wniosek Komisji) http://ec.europa.eu/employment_social/employment_strategy/employ_en.htm Country-specific recommendations can be found under this link: http://ec.europa.eu/growthandjobs/european-dimension/200712-annual-progress-report/index_en.htm 2