Realizacja marzeń seksualnych w rzeczywistości wirtualnej (na

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Realizacja marzeń seksualnych
w rzeczywistości wirtualnej
przez osoby przeżywające kryzys
w związkach partnerskich
na podstawie: Second Life
Opracowała:
Marta Górecka
[email protected]
Praca dyplomowa STUDIÓW PODYPLOMOWYCH w zakresie SEKSUOLOGII – 2008 r.,
napisana pod kierunkiem prof. Lechosława Gapika.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie rzeczywistości
wirtualnej jako nowego obszaru możliwości realizacji marzeń
seksualnych przez osoby przeżywające kryzys w związkach
partnerskich.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Second Life – your world, your imagination
(hasło reklamowe „twój świat, twoja wyobraźnia”)
•
Second Life – SL – jest przykładem trójwymiarowej sztucznej rzeczywistości wirtualnej, obrazem
stworzonym przy wykorzystaniu technologii informatycznej. Polega na multimedialnym kreowaniu
komputerowej wizji przedmiotów, przestrzeni i zdarzeń nieistniejących w naturze. Uzyskuje się to
poprzez generowanie obrazów, efektów akustycznych, a nawet zapachowych. Wirtualna
rzeczywistość, jak nazwa wskazuje bywa najczęściej odzwierciedleniem rzeczywistości (w SL
istnieją również polskie miasta np. Poznań).
•
Second Life został udostępniony publicznie w 2003 roku przez firmę Linden Lab, mieszczącą się
w San Francisco, założoną przez Philipa Rosedale'a – byłego dyrektora ds. technicznych firmy
RealNetworks. Wiele firm handlowych i usługowych oraz uniwersytetów (np.Harvard i Oxford)
używa platformy SL do celów edukacyjnych, sprzedaży, treningowych.
•
To, co wczoraj było jedynie fantastyczną wizją przyszłości, jutro przestanie nikogo dziwić, bowiem
już dzisiaj dostęp do Internetu jest powszechny w większości rozwiniętych krajów (SL podobnie
jak większość rzeczywistości wirtualnych jest bezpłatny w dostępie).
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Człowiek w rzeczywistości wirtualnej – awatar
•
Każdy użytkownik Second Life tworzy swojego awatara, czyli własną reprezentację w świecie
wirtualnym, która może być,często ulepszonym, odzwierciedleniem osoby w rzeczywistości,
bądź postacią nie związaną z rzeczywistością (w zależności od tego, czym zamierza się
zajmować; popularne jest rozgrywanie Role Play Games – gra wyobraźni, gdzie awatarem
może być postać fantastyczna, mityczna itd. Znamienne jest fakt, iż nie spotyka się awatarów
osób starszych).
•
Kto kryje się pod awatarem? Użytkowników SL można podzielić na 2 główne grupy:
– 18–mniej więcej 30 lat: osoby, które nie wstąpiły jeszcze w poważny związek partnerski,
traktują SL głównie jako źródło rozrywki, SL stanowi jedną z form spędzania czasu
wolnego, przeważa ciekawość nowych doznań seksualnych (czasem nawet pierwszych)
bez wchodzenia w głębsze relacje, mnogość powierzchownych relacji.
– 30–55 lat: osoby, które są najczęściej już rozwiedzione lub trakcie rozwodów,
wychowujące samotnie dzieci lub je posiadające, osoby te najczęściej starają się nawiązać
głębsze kontakty w węższym gronie, SL stanowi główną formę spędzania wolnego czasu.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Rozdzielenie Real Life – RL – (rzeczywistość)
od Second Life – SL – (rzeczywistość wirtualna) i relacje
sklasyfikowane na podstawie tego rozdziału
•
Osoba nie łączy RL z SL-pure character
(czysta postać) - nie podaje informacji na
temat swojego życia rzeczywistego, które
określa jako prywatne - głębokie związki
uczuciowe ograniczające się tylko do sieci.
•
Osoba łączy SL z RL - postać SL ma
cechy RL, możliwy kontakt zdjęciowy,
voice chat (rozmowy za pośrednictem
komunikatora głosowego), inne
komunikatory- podaje rzadkopowierzchowny cyberflirt i cyberseks.
• Osoba SL = osoba SL – postać odzwierciedla osobę rzeczywistą, awatar
jest ulepszonym fizycznym obrazem osoby, voice chat i inne komunikatory SL jest tak naprawdę jedynie jedną z form komunikacji - związek online ma
doprowadzić do znalezienia partnera offline.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Kryzys w relacji partnerskiej
•
Większość osób przebywających w świecie wirtualnym to osoby przeżywające kryzys
życiowy (negatywny pogląd na przyszłość, negatywna ocena związków
rzeczywistych, problemy seksualne, problemy zawodowe, problemy finansowe,
nierealistyczne marzenia lub ich brak, nieatrakcyjny bilans życiowy, wypalenie
emocjonalne, zawodowe, uzależnienia, depresje itp.).
•
Kryzysy w związkach partnerskich to najczęściej: walka o dominację, rywalizacja,
przenoszenie na związek doświadczeń z domu rodzinnego, zaborczość, zazdrość,
usiłowanie „wychowania” partnera zgodnie z własnymi przekonaniami, brak czasu dla
partnera, rozbieżne potrzeby seksualne (Lew-Starowicz, 2003).
•
W Second Life osoby w wieku 18-ok. 30 lat najczęściej przedstawiają kryzys jako
nieumiejętność nawiązania kontaktów z wymarzonym partnerem (zawody miłosne,
nieśmiałość, ułomności fizyczne lub przekonanie o nich, poczucie odosobnienia w
fantazjach seksualnych) – BRAK NAWIĄZANIA. Osoby w wieku 30-55 najczęściej
uzasadniają kryzys w relacji partnerskiej następująco: brak przygotowania do roli
partnera lub/i rodzica (własny lub partnera), niewłaściwy dobór partnera (często pod
szeroko rozumianym względem seksualnym), nieznajomość zasad współżycia w
rodzinie (wzorce wyniesione z domu własne lub partnera), inne sytuacje (np. zdrada
ze strony partnera, pracoholizm partnera) – BRAK UTRZYMANIA.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Typologia relacji erotycznych w rzeczywistości wirtualnej
(Lew-Starowicz, 2003)
•
Ludyczna: seks jako zabawa, gra, przygoda; Role Play Games (odgrywanie roli
konkretnej osoby, nie siebie), zaspokojenie potrzeby ciekawości, sprawdzenie
swoich uwodzicielskich możliwości.
•
Dowartościowanie się: możliwa wartość terapeutyczna (np. kompleks małego
członka).
•
Prowokowanie zainteresowania seksualnego sobą: osoby niepewne,
narcystyczne, dewianci (rozbudzanie wyobraźni seksualnej partnera).
•
Flirt poznawczy: poznanie innego kochanka bez zbytniego zaangażowania RL.
•
Flirt inicjujący związek: SL
•
Flirt zastępczy (erotyczna przygoda).
•
Flirt odwetowy (zemsta na partnerze, który zdradził, oszukał, nie musi o tym
wiedzieć).
RL.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Typologia relacji erotycznych w rzeczywistości wirtualnej
(Lew-Starowicz, 2003) c.d.
•
Uzależnienie od seksu
•
Relacja jako bodziec seksualny w zachowaniach
masturbacyjnych (instrumentalizacja odbiorcy
sprowadzonego do roli bodźca, możliwa potrzeba
eskalacji bodźców)
•
Realizacja innego Ja: potrzeby i fantazje erotyczne
skrywane i nie realizowane w RL (np. kobiety, które na co
dzień są wiernymi żonami, odpowiedzialnymi
gospodyniami domowymi i matkami, w SL grają
niewolnice w świecie Gor, opartym na totalnym
patriarchacie, gdzie kobiety są wykorzystywane
seksualnie w brutalny sposób)
•
Paraorgazmy: nieseksualne bodźce są źródłem silnego
pobudzenia erotycznego
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
6 poziomów zaangażowania w związku wirtualnym
(Pytlakowska, Gomuła, 2005)
1.
flirt, zauroczenie i rozwijanie więzi, znalezienie wspólnych
zainteresowań, wyeliminowanie rywali
2.
zaangażowanie na wyłączność, ale i poczucie
niekompletności związku, cyberseks - masturbacja
3.
ciekawość, jaki jest partner w rzeczywistości i tęsknota za
spotkaniem, poświęcanie partnerowi czasu i uwagi,
kontynuacja związku
4.
konfrontacja i spotkanie w świecie rzeczywistym, akceptacja
wyglądu, seks, decyzje o podtrzymaniu związku, snucie
wspólnych planów życiowych
5.
akceptacja różnic charakterologicznych, różnic w potrzebach
intelektualnych, wielokrotne spotkania RL
6.
zaangażowanie we wspólne życie w RL, konkubinat,
małżeństwo
Zazwyczaj związek kończy się przed czwartym poziomem zaangażowania.
Intensywność uczucia, a nie jego trwałość: uczucie odrealnione jest silniejsze. W rzeczywistości
wirtualnej następuje idealizacja i kumulacja emocji (zaufanie).
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Cyberseks – seks wirtualny
•
Cyberseks – egodystoniczna, pochłaniąca czas zależność od Internetu oraz
internetowych czatów seksualnych, forów dyskusyjnych itp., głównie w celu osiągnięcia
podniecenia lub podjęcia czynności seksualnych (Leiblum, Rosen, 2005).
•
Popularność cyberseksu związana jest z trzema czynnikami: dostępem,
możliwościami, anonimowością (Lew-Starowicz, 2003).
•
Cyberseks staje się coraz bardziej powszechny, demokratyczny i poddają mu się
ludzie w różnym wieku, różnych zawodów, o różnym poziomie wykształcenia i z
rozmaitych sfer.
•
Według niektórych zrewolucjonizował świat (podobnie jak tabletka antykoncepcyjna),
gdyż pomaga rozwijać wyobraźnię erotyczną i doskonalić techniki sztuki miłosnej (w
wyobraźni)
•
Seks wirtualny polega na rozbudzaniu wyobraźni swojej i partnera za pomocą
erotycznej pogawędki, przy użyciu dwóch kanałów zmysłowych; wzroku (odgrywanie
sceny przez awatary), słuchu (kontakt voice chat). W przyszłości będzie zapewne
możliwe korzystanie z innych kanałów percepcyjnych: dotyku i węchu.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Powody cyberseksu
•
Rozładowanie stresu
•
Pozbycie się nudy (za nudę w związku piętrzącą się
przez lata odpowiedzialni są oboje partnerzy, jeśli
twój partner wydaje ci się nudny najpewniej ty też
jesteś)
•
Z powodu chwilowego lub dłuższego braku partnera
•
Wypalenie się namiętności w małżeństwie
•
Potrzeba autokreacji
•
Dla urozmaicenia pożycia seksualnego
•
W celu spełnienia wyszukanych fantazji erotycznych
•
W celu znalezienia kochanka/kochanki w świecie
rzeczywistym
•
Może być formą seksu małżeńskiego na odległość
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Cyberseks – plusy i minusy
Plusy cyberseksu:
- Dla osób skazanych na fizyczną izolację
- Dla osób pozbawionych umiejętności społecznych (możliwość zawarcia związku
partnerskiego i przeniesienia go do RL)
- Dla osób niepełnosprawnych fizycznie
- Mniejszości seksualne (możliwość uzyskania wsparcia ze strony grupy
ponadnarodowej, ponadwyznaniowej)
- Brak zagrożenia chorobami przenoszonymi drogą płciową
- Eksperymenty seksualne mogą mieć działanie terapeutyczne (odrywanie i rozwój
własnej tożsamości)
Minusy cyberseksu:
- Parafilie (np. możliwość wykształcenia niewłaściwych wzorców reakcji seksualnej)
- Ryzyko uzależnienia
- Wnoszenie do związku zawartych w SL wcześniejszych problemów seksualnych,
które miały miejsce jeszcze przed SL, problem pozostaje SL
RL (problemy ze
sprawnością seksualną i pożądaniem)
- Przenoszenie schematów SL na związki w RL
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Zdrada w rozumieniu cyberseksu
•
Zdrada wirtualna – bywa odbierana emocjonalnie podobnie jak zdrada realna
•
Zdrada:
– nawykowa (poszukiwanie urozmaicenia),
– terapeutyczna (zdrada reakcją na zdradę),
– prowadząca do nowego trwałego związku (poprawa standardu życia)
•
Zasadniczo dwie postawy: nie można mówić o zdradzie, bo nie dochodzi do kontaktu
fizycznego, a jedynie o fantazjach erotycznych, bądź - dochodzi do interakcji,
cyberseks jest oparty na wyobraźni, ale ma cechy realnego stosunku seksualnego.
Masturbację (cyberseks) uprawia się z konkretną osobą (zatem można stwarzać
pozory wyłączności)
•
6 poziomów zdrady (Pytlakowska, Gomuła, 2005):
– zdrada polega na równoczesnym flirtowaniu z innymi osobami
– wyłączność dotyczy dwóch partnerek/partnerów w związkach równoległych
– uprawianie cyberseksu z kilkoma partnerami
– wierność w świecie wirtualnym i uprawianie seksu w świecie rzeczywistym
– poszukiwanie innych osób do rozmów
– niedotrzymanie obietnic i przyrzeczeń dotyczących wspólnej przyszłości
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Skutki cyberseksu (według osób uprawiających go w SL)
•
Dowartościowanie
•
Leczenie z kompleksów
•
Uzależnienie
•
Realizacja innego Ja
•
Zaspokojenie potrzeby miłości,
bycia pożądaną/nym,
wyzwolonym
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Fantazje erotyczne
•
Fantazje erotyczne: wyobrażeniowe
przedstawienie sobie sytuacji seksualnych,
„marzenia na jawie”, towarzyszy im
masturbacja, według raportu Kinsey’a
(1953 rok) 84%populacji mężczyzn i 31%
kobiet ujawnia fantazje erotyczne,
natomiast według badań Wolfe (1981rok)
na 15000 badanych kobiet w wieku 18-34
tylko 2,5 % nie fantazjowało (LewStarowicz, 2004).
•
W cyberprzestrzeni mężczyźni preferują
erotykę wizualną (50% M, 23% K), kobiety
zaś wolą chat-roomy (49% K, 23 % M), co
wynika z faktu, iż więcej kobiet próbuje
przekształcić związek w sieci w rzeczywistą
relację (Ben-Ze’ev, 2005).
•
Second Life: fantazja wprowadzona w czyn;
mężczyźni nadal preferują fantazje oparte
na wizualnym odbiorze, mogą też być
połączone ze skatologią telefoniczną,
natomiast kobiety szerzej opisują uczucia i
doznania, dążąc do uzyskania podobnej
informacji zwrotnej.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Fatnazje seksualne osób w SL przeżywających kryzys
w związku partnerskim w RL możemy podzielić w zależności
od profilu użytkownika
Cooper, Putnam, Planchon i Boies (1999) zidentyfikowali trzy grupy użytkowników
korzystających z Internetu w celach seksualnych w zależności od profilu użytkownika:
1. profil niepatologiczny: 46,6%,okazjonalne eksperymentowanie, niezaburzone
funkcjonowanie zawodowe, w relacjach partnerskich i szerszych społecznych
(średnio 1 godzina w tygodniu)
2. profil uzależniającego się od wirtualnego seksu: 8,5%, ujawnia cechy
seksualnego przymusu, zubożone funkcjonowanie w realnym świecie, trudności
w relacjach partnerskich i społecznych (np. promiskuityzm), możliwa
niesprecyzowana tożsamość seksualna lub wykształcone błędnie wzorce
reaktywności seksualnej
3. profil bez wcześniejszych działań o charakterze seksualnego przymusu:
3a: profil depresyjny: chroniczne depresje
3b: profil stresowo - reaktywny: korzystanie z cyberseksu przede
wszystkim w okresach najwyższego napięcia psychicznego
(Lew- Starowicz, 2003).
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Typy realizowanych fantazji seksualnych w SL
•
Związki romantyczne –
tworzenie relacji SL
odzwierciedlającej wymarzoną
długoterminową relację RL opartą
na tradycyjnych, nawet
staroświeckich zasadach (model
rycerza i księżniczki, gdzie
partnerzy oczekują dnia ślubu w
świecie wirtualnym, by później
prawidłowo zasmakować
cyberseksu w pierwszą noc
poślubną). Typ fantazji
preferowany szczególnie przez
kobiety, a także osoby po
rozpadzie związków partnerskich.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Typy realizowanych fantazji seksualnych w SL
Parafilie
A) parafilie sytuacyjne: agorafilia
(miejsca publiczne), raptofilia (gwałt),
scoptofilia (podglądanie, obserwowanie
współżycia), flagellantyzm (biczowanie)
B) parafilie związane z partnerem:
nekrofilia (osoba zmarła), zoofilia
(zwierzę), sadyzm (znęcanie się nad
partnerem), pedofilia (dziecko),
zoofetyszyzm (partner ubrany w skórę
lub futro zwierzęcia)
C) parafilie związane z wydalinami
ciała: urofilia (kontakt z moczem)
D) parafilie związane z identyfikacją
płciową: transseksualizm (potrzeba
zmiany płci)
E) parafilie związane z własnym ciałem
bądź osobą: masochizm (satysfakcja w
wyniku bólu), ekshibicjonizm (obnażanie
się w obecności innych), autopedofilia
(potrzeba bycia traktowanym jak
dziecko), ciswestycyzm (ubieranie się w
odzież typową dla innego wieku),
asfyxiofilia (samoduszenie się)
F) parafilie związane z mową i
wyobraźnią: narratofilia (rozmowy
erotyczne), zelofilia (satysfakcja
seksualna osiągnięta wyłącznie na
drodze fantazjowania), scatafilia telefone
(rozmowy telefoniczne o treści
seksualnej)
G) parafilie dotyczące przedmiotów i
części ciała (fetyszyzm): podofilia
(stopy), retifizm (wyroby skórzane),
wampiryzm (krew), dorafilia (zwierzęce
futro lub skóra), hifefilia (dotykanie skóry,
futra)
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Typy realizowanych fantazji seksualnych w SL
Podobnie jak w przypadku innych środków przekazu karalne, jest zamieszczanie
rzeczywistych zdjęć/filmów pornografii dziecięcej, scen gwałtu, zoofilii, jednak w przypadku
awatarów nie jest to jeszcze rozwiązane. Dewiant dzięki poczuciu anonimowości w grupie nie
ponosi odpowiedzialności ani nie poczuwa się do winy: ja nie jestem OK, ale wielu innych też
nie jest OK.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Uwagi końcowe
•
Wydaje się, że jedną z najbardziej
poszukiwanych relacji seksualnych w
SL wśród osób przeżywających
kryzys w związku partnerskim jest
relacja D/S. Dominant/submissive to
skłonność do dominacji bądź
uległości; sprawdza się zasada
komplementarności, często jednak
następuje zamiana ról w trakcie,
przedefiniowanie relacji na
koleżeńską i poszukiwanie nowego
partnera do gry. Zdecydowana
większość kobiet określa się jako
osoba uległa. Wśród mężczyzn
natomiast przeważa postawa
dominująca, jednakże spora część z
nich zaznacza równocześnie, że
pragnie nawiązać kontakt z kobietą,
jak podkreślają, „prawdziwie
dominującą”.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Uwagi końcowe
•
Im większe poczucie atrakcyjności w RL tym bardziej możliwe jest spotkanie RL, reszta
relacji pozostaje tylko w SL (często osoby z ułomnościami fizycznymi, bądź
nieuleczalnie chore). Fantazje seksualne realizowane w SL właściwie rzadko
przenoszone są do świata rzeczywistego, częściowo z powodu braku możliwości
(ograniczenia własne, przestrzenne), ale też z powodu braku, jak deklarują osoby
będące w trakcie kryzysu relacji partnerskich, odpowiedniego partnera. Z czasem ma
miejsce zamknięcie się na świat realny, całkowita niechęć do nawiązywania kontaktów w
RL argumentowana tym, że osoby z otaczającego ich świata rzeczywistego są tego nie
warte. W efekcie następuje wyeliminowanie wszelkich relacji RL poza niezbędnymi
(zawodowe, najbliższa rodzina). Z tego powodu w SL zaczyna pojawiać się coraz więcej
gabinetów, które zajmują się profesjonalną pomocą psychologiczną przede wszystkim w
świecie rzeczywistym.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Bibliografia
• Aouil, B., Maliszewski, W. (2007) (red.). Media – Komunikacja: Zdrowie i Psychologia.,
Toruń: Marszałek.
• Aouil, B. (2008). Pomoc Psychologiczna Online – Teoretyczne podstawy i praktyczne
wskazówki., Bydgoszcz: WM.
• Ben-Ze’ev, A. (2005). Miłość w sieci; internet i emocje, Poznań: Rebis.
• Gapik, L., Woźniak, A. (red.) (2002). Postępy Psychoterapii. Problemy małżeństwa i
rodziny. Tom IV, Poznań: Interfund.
• Gapik, L. (2006) http://www.ptt-terapia.pl/przeglad/01/Gapik_01.pdf.
• Leiblum, S. R., Rosen, R. C. (2005). Terapia zaburzeń seksualnych, Gdańsk: GWP.
• Imieliński, K. (1970), Erotyzm, Warszawa: PWN.
• Lew-Starowicz, Z. (1984). Seks partnerski, Warszawa: PZWL.
• Lew-Starowicz, Z. (2003). Seks w sieci i nie tylko..., Warszawa: WM.
• Lew-Starowicz, Z. (2004). Encyklopedia Erotyki, Warszawa: Muza.
• Pytlakowska, K., Gomuła, J. (2005). Zaczatowani, Warszawa: Santorski & Co
• Wallace, P. (2005), Psychologia internetu, Poznań: Rebis.
• www.secondlife.com
• www.psychologiainternetu.fora.pl
ZDJĘCIA ZAMIESZCZONE W PREZENTACJI NIE SĄ WŁASNOŚCIĄ AUTORKI.
ZOSTAŁY JEJ UDOSTĘPNIONE DZIĘKI ŻYCZLIWOŚCI OSÓB Z SECOND LIFE.
PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 6/7(2009)
Fulfilling sexual desires in virtual
reality by people going through
relationship crisis basing on Second Life
Marta Górecka
[email protected]
Final dissertation in sexology - year 2008.
Supervisor: prof. Lechoslaw Gapik