Opilio dinaricus ś ilhavy, Opilio dinaricus ś ilhavy

STUDIA SOCIETATIS SCIENTIAR UM TORUNENSIS
TORUŃ - POLONIA
SECTIO E (ZOOLOGIA)
VOL. VI NR 5
1962
JAN RAF ALSKI
mało
Opilio dinaricus ś i l h a v y,
znany gatunek kosarza (Opiliones)
Opilio dinaricus ś i l h a v y
a' little known Species of Harvestmen (Opiliones)
Komunikat zgłoszony przez czł. I. Mikulską
na posiedzeniu Wydziału III w dniu 7 VI 1961 r.
Systematyka rodzajowa i gatunkowa w rzędzie kosarzy opierała się
w dużej mierze na mało ważnych lub nawet niekiedy na zupełnie
bezwartościowych cechach zewnętrznych, nie uwzględniając wcale narządów kopulacyjnych (penis, receptacula
seminis), chociaż ich duże
znaczenie systematyczne wykazały już dawno prace H a n s e n a i S o er e n s e n a, a później H a d z i e g o oraz S i l h a v y e g o. Nic więc
dziwnego, że przy nadzwycza~jnej zmienności jednych gatunków i wielkim
podobieństwie innych, wielokrotnie opisywano jedne i te same gatunki,
tworząc masę synonimów, nie rozróżniano zaś gatunków podobnych, tak
że nh~jednokrotnie nie umiemy dziś powiedzieć do jakich gatunków odnoszą się pobieżne opisy starszych autorów. Wszystko to doprowadziło do
wielbego zamieszania, panującego dziś w systematyce rodzajowej i gatunkowej kosarzy.
Do trudniejszych i wymagających rewizji rodzajów z grupy Eupnoi
podrzędu Palpatores należy również rodzaj Opilio H er b s t.
Temu właśnie rodzajowi poświęcił S i l h a v y swą cenną, lecz stosunkowo mało znaną pracę z rokU: 1938, w której oprócz Opilio parietinus
(D e G e er) i O. saxatilis C. L. Koc h, gatunku uważanego przez R o ewe r a (1923) za identyczny z poprzednim, opisał on dwa nowe dla
nauki gatunki: o. dinaricus i o. ruziCkai i stwierdził, Że' wszystkie te gatunki, trudne do wyró:żJnienia na podstawie cech dotąd używanych, można
dotąd
'
Jan Rafaiski
2
[122]
na podstawie budowy prącia. Tym samym S i l h a v y,
jako jeden z pierwszych, wykazał duże znaczenie· organów kopulacyjnych
dla systematyki gatunkowej kosarzy.
Pomimo tej pracy, z wyjątkiem kosmopolitycznego niemal Opilio parietinus (D e G e er), ani jednego gatunku należącego do tego rodzaju
nie znamy dostatecznte dokładnie, zarówno pod względem morfologicznym, jak i rozmieszczenia geograficznego oraz biologii w szerokim znaczeniu tego słowa.
Uważam więc, że nie będzie zbędne uzupełnienie opisu1tOpilio din.aricus
S i l h a v y, .oraz podanie pewnych nowych danych dotyczących ekologii
i rozmieszczenia geograficznego tego inte:resującego gatunku.
S i l h a v y opisał go na podstawie okazów po·chodząćych z dwóch stanowisk w Jugosławii, a mianowicie.
l) Popovo pO'lje (Crnulja jama) w po·łudniowej Hercegowinie, 19358o"o"i2<;;?<;;?;
2) Crkvice (Krivosije) w południowej Dalmacji, VII 1935 - 4 <;;? <;;?.
Od czasu opisania gatunek ten nie był wymieniany w literaturze,
choć zdaje się - miał z nim do czyntenia E. H o f f m a n n (1953).
Autor ten, w swojej pracy wykonanej bez znajomości pracy S i l h av Y' e g o, wymienia 2 okazy pochodzące z okolic Berlina (na etykiecie
"Bei Berlin"), zaliczone przez niego do "Opilio parietinus - Untergruppe 4. Form: In der bisherigen Literatur unbekannt", które sądząc z mało szczegółowego i niedokładnego rysunku prącia - należą do
tego gatunku.
Swoje obserwacje oparłem na dość obfitym, jak na tak rzadki gatunek,
materiale, liczącym w sumie 12 egzemplarzy z 9 stanowisk z terenu
Folski oraz 23 egzemplarzy z 10 stanowisk z innych krajów.
łatwo wyróżnić
STANOWISKA
POLSKA
l.
2.
3.
4.
5.
<;;? - 22,-23 IX 1958. Międzyzdroje (Wyspa Wolin). Na wydmach pod lasem
na zachód od miejscowości. Leg. Z. P n i e w ski.
d' - 8 IX 1949. Las liściasty na południo-zachód od Połczyna Zdroju (pow.
świdwin). Leg. J. R a f a l s k i.
d' - l IX 1954. Sopot. Zapuszczone ogrodnictwo w pobliżu lasu z przewagą
buka. Leg. J. R a f a l ski.
d' - 2 IX 1954. Oliwa pod Gdańskiem. W parku na pniu buka. Leg. J. R afalski.
d' "I" - 27 VI 1948. Rezerwat Bukowa Góra w Zwierzyńcu nad Wieprzem
(pow. Zamość). Las bukowo-jodłowy. Leg. J. U r b a ń ski.
d' "II", 9 "I" - 14 VII 1951. Rezerwat Bukowa Góra. Partia zwana Jedlina.
Leg. S. R i a b i n i n.
<;;? "II" - 18 VII 1951. Rezerwat Bukowa Góra. Leg. S. R i a b i n i n.
[123]
6.
7.
8.
9.
10.
d'
li k
11. d'
12. 2
w
13. 2 d:
Kul
14. 9 r;
ski l
15. 4 d
culai
ski
[122]
S i l h a v y,
rg:anów kopulacyjnych
n samym
1ego niemal Opilio pa!Cego do tego rodzaju
vz.ględem morfologicz•logii w sze:rokim znaopisu~Opilio
dinaricus
ekologii
1 dotyczących
o gatunku.
odzących z dwóch sta-
Opilio dinaricus S i l h a v
[123]
y
3
d -- 28 VII 1949. Rezerwat Grele pod
Zwierzyńcem nad Wieprzem (pow. ZaLas bukowo-jodlowy. Leg. J. Raf a l ski.
7. d - 18 VIII 1956. Góra Chełmska (Sw. Anny) pow. Strzelce Opolskie. W Rezerwacie na pniu buka. Leg. M. J a ck i e w i c z.
·
8. cf - 25 VIII 1957. Królewska Góra, 541 m n.p.m. pod Odrzykoniem (pow.
Krosno). Las bukowy z domieszką jodły. Leg. A. S z e p t y ck i.
9. d - 19 VIII 1961. Północno-zachodnie zbocza Gródka pod Wysową (Pow.
Gorlice), 650 m n.p.m. Młody las bukowy z leszczyną i nielicznymi bardzo starymi bukami. Leg. J. Raf a l ski.
6.
mość).
LITWA
10.
d - 30 VIII 1929. Pow. Nowogródek: Świteź. Na pniach drzew. Leg. S. F elik s i a k. Zbiory Instytutu Zoologicznego PAN 'w Warszawie
AUSTRIA
Hercegowinie, 1935 -
i, VII 1935 - 4 S? S? .
Lieniany w lite,raturze,
H o f f m a n n (1953).
mości pracy
S i l h aBerlina (na etykiecie
parietinus - Unterunbekannt", które ku prącia - należą do
na tak rzadki gatunek,
9 stanowisk z terenu
·ch krajów.
11.
d - Salzburg. Na etykiecie "Salzburg 1890, B. Kot u l a". Zbiór Ku l czyń­
s ki e g o w Instytucie Zoologicznym PAN w Warszawie.
WĘGRY
12. 2 dd-V'ar Palota. Na etykiecie "Varpalota 18. 7.".Zbiór Kulczyńskiego
w Instytucie Zoologicznym P AN w Warszawie.
RUMUNIA
13. 2 d d inadult., S?, 2 S? S? inadult. Oravita. Na etykiecie "Oravicza". Zbiór
Ku l czyński e g o w Instytucie Zoologicznym PAN w Warszawie.
14. S? razem z ~· Opilio sp. Bazias. Na etykiecie "Bazias 2/6 88". Zbiór Ku l c z y ń­
s ki e g o w Instytucie Zoologicznym P AN w Warszawie.
15. 4 d d, 2 S? S? razem z 2 okazami Opilio sp. i d O. ruziCkai S i l h. Baile-Herculane. Na etykiecie "Herkulesfiirdo", "Phalangium n. sp.". Zbiór Ku l czyń­
s ki e g o w Instytucie Zoologicznym P AN w Warszawie.
•
JUGOSŁAWIA
d, S? razem z 5 okazami juv. Opilio sp. Plitvice. Na etykiecie "Plitvicza",
"Phalangium n.sp.". Zbiór Ku l czyński e g o w Instytucie Zoologicznym PAN
w Warszawie.
17. d, Opatija pod Rijeką. Na etykiecie "Abazya k. Fiume 25/II - 26/II 906
S t. S t o b i e ck i". Zbiór Ku l czyński e g o w Instytucie Zoologicznym PAN
w WarSzawie.
18. d, 3 9 9, Konjic (Hercegowina). Na etykiecie "Konjica V. 92". Zbiór 'Ku lczyń ski e1g o w Instytucie Zoologicznym PAN w Warszawie.
16.
Na wydmach pod lasem
d
Połczyna
pobliżu
1
Zdroju (pow.
lasu z
przewagą
pniu buka. Leg. J. R a-
STANOWISKO O NIE ZNANYM POŁOZENIU
NIE ZAZNACZONE NA MAFIE
wierzyńcu
nad Wieprzem
ski.
1ra. Partia zwana Jedlina.
S. R i a b i n i n.
9 Na etykiecie "Ponyaszka". Zbiór Ku l c z y ń ski e g o w Instytucie Zoologicznym P AN w Warszawie.
Materiały krajowe znajdują się w zbiorach autora, materiały z innych krajów
znajdują się w zbiorach Instytutu Zoologicznego PAN w Warszawie.
19.
Jan Rafaiski
4
[124J
Opilio dinaricus S i l h. Jest gatunkiem mało zmiennym, lecz wykazuje znaczny dym<irfizm płciowy, polegający głównie na odmi-ennym
ubarwieniu obu płci. Samce, zwłaszcza jesienią (X, XI), pod koniec życia,.
kiedy barwy ciała stają się intensywniejsze, a nogi nawet zupełnie brunatne, przypominają bardzo samce niektórych gatunków z rodzaju Leiobunum C. L. Koc h, u nas L. rotund u m (L a t r.) i L. blackwalli M e a d e .
Samice zaś, na pieTwszy rzut oka podobne są do samic Mitopus morio
Fa br.
o
s
0'5
mm
Ryc. l. Opilio dinaricus i l h. d' "II" z Bukowej Góry (pow. Zamość)
Fig. l. Opilio dinaricus S i l h. d' "II" from Bukowa Góra (District Zamość)
[124J
I125]
Opilio dinaricus S i l h a v
y
zmiennym, lecz wykana odmiennym
(, XI), pod koniec życia,
ogi nawet zupełnie bruLmków z rodzaju Leiobui L. blackwalli M e a d e.
lo samic Mitopus morio
słównie
'j Góry (pow.
mm
Zamość)
'la Góra (District
Zamość)
Ryc. 2. Opilio dinaricus S i l h.
9.'
1'0
z Międzyzdrojów (wyspa Wolin)
Fig. 2. Opilio dinaricus S i l h. ~ from Międzyzdroje (Wolin Island)
5
[126]
Jan Rafaiski
6
S amiec
3, 7-5 mm (według S i l h a v f e g o 6 mm). Ogólny wyprzedstawia ryc. l. Ząbki po bokach gładkiego pola na
środku przedniego br:regu głowotułowia nieliczne. Jest ich zwykle 2 + 2,
niekiedy do 4 po jednej stronie. Czasem ząbk~ wykształcone' są tylko jako
drobne guzki lub nawet brak ich zupełnie, a zamiast nich występują tylko
włosy. Wzgórek oczny (tuber oculorum) oddalony od pr:redniego brzegu
Długość ciała
gląd zwierzęcia
A
B
o
mm
o·s
s
Ryc. 3. Opilio dinaricus i l h. A - Wzgórek oczny (tuber oculorum) niski i słabo
uzbrojony. d' z rezerwatu Grele p. Zwierzyńcem (pow. Zamość). B - Wzgórek
oczny wyniosły z dobrze rozwiniętymi ząbkami. 9 z Międzyzdrojów (wyspa Wolin)
1
Fig. 3 C:J;ilio di.r:aricus s l b. A - Tul::er' oculorum low and litile a~ured.
from Grele-reserve (District Zamość). B - Tuber oculorum elevated witb weh
develloped and sbarp tubercles. <.;? from Międzyzdroje (Wolin Island)
i
głowotułowia
mniej więcej o swoją długość. Jest on zwykle mało wyi nie uzbrojony lub słabo uzbrojony nielicznymi drobnymi ząbkami
(ryc. 2 A). Rzadziej spotykamy wzgórek oczny wzniesiony i z dobrze roz:winiętymi ząbkami w liczbie od 5-6 z każdej s1trony, tak jak na ryc. 2 B.
Krętarze (trochanteres) nóg I, II i III pary na stronie grzbietowej z dłu­
gim, ostrym, ku górz;e skierowanym kolcem (widoczne na, ryc. 1). Tergity
odwłoka z popr:recznyrni rzędami drobnych ząbków lub włosków. Czasem
rzędy ząbków występują tylko na pierwszych kilku (dwóch, trzech) tergitach lub też ząbki spotyka się tylko tu i ówdzie w rzędach pomiędzy
pukły
włoskami.
Drugi człon szczękoróży (chęHcerae) na boku wewnętrznym z kilku
(1-5) ząbkami. U egzemplarzy S i l h a v f e g o ząbków tych było 12-15.
[126]
e g o 6 mm). Ogólny wy>kach gładkiego pola na
'. Jest ich z,wykle 2 + 2,
•kształcone są tylko jako
ast nich występują tylko
1y od pł'zedniego brzegu
OpiHo dinaricus S i l h a v
[127]
y
7
Szczękonóża (pedipalpi) nie uzbrojone, jedynie na brzusznej stronie ich
ostatniego członu (tarsus) występuje pas1 drobnych ciemnych ziarenek, co
jak i u większości innycp: Palpatores, stanowi drugorzędną cechę płciową.
Nogi słabo uzbrojone płaskimi łuskowatymi ząbkami. Długość nóg bez
~
11
""
.
l
''"' •
l
•
l
l
'
l
l
l
'
l
l
l
!f
:;
l
l
l
l
ber oculorum) niski i słabo
Zamość). B Wzgórek
iędzyzdrojów (wyspa Wolin)
'.
'.
w.
.ow and litlle armoured. ~
ulorum elevated with well
:droje (Wolin Island)
st on zwykle mało wy:nymi drobnymi ząbkami
zniesiony i z doibrze1 rozony, tak jak na ryc. 2 B.
.ronie, grzbietowej z dłu­
oezne na, ryc. 1). Tergity
)w lub włosków. Czasem
1ku (dwóch, trzech) terde w rzędach pomiędzy
~ wewnętrznym
:ąbków
tych
było
z kilku
12-15.
o
mm
Rys. 5
RJ"S. 4
Ryc. 4. Prącie Opilio dinaricus s i l h. cf' "II" z Bukowej Góry (pow. Zamość)
Fig. 4 Penis of Opilio dinaricus s i l h. cf' "II" from Bukowa Gócra (District Zamość)
Ryc. 5. Opilio dinaricus S i l h. A - :końcowa część. prącia cf' z Bukowej Góry
(pow. Zamość). B - schematyczny przekrój poprzeczny końcowej części trzonu
prącia
Fig. 5 Opilio dinaricus S i l h. A - terminal part of penis of cf' from Bukowa
Góra (District. Zamość). B - Schematic transversal section through the terminal
part of corpus penis.
Jan Rafaiski
8
[128]
bioder i krętarzy w zaokrągleniu do milimetrów wynosi: I 27-30,
II (39) 46,5-52, III 28-32, IV 38-42. Według S i l h a v y e g o: I 30-32,
II 63, III 35, IV 48 mm. Nierzadko spotyka się różnice w długości nóg
jednej pary, przy czym obie nogi zbudowane są zupełnie normalnie. Tak
np. u samca z rezerwatu Grele nogi bez bioder i krętarzy miały długość:
prawe
lewe
Różnica długości
I 28, II 39, III 31, IV 42
I 28, II 52, III 31, IV 42
nóg II pary wynosiła tu aż 13 mm.
(pe'This) dobrze widać na ryc. 4 i 5. Wymiary jego trzonu
Budowę prącia
wynoszą:
d
d
d
d
"II" z Bukowej Góry z Królewskiej Góry z Sopotu
z Konjic
2,50
2,57
2,80
2,55
mm
mm
mm
mm
(dł. ciała
(dł. ciała
(dł. ciała
(dł. ciała
4,5
3,7
5,0
4,0
mm)
mm)
mm)
mm)
Widzimy, że wahania długości prącia są znacznie mniejsze niż wahania długości ciała, podobnie jak to stwierdził S i l h a v y (1938) u Opilio .
saxatilis C. L. Koc h. Również kształt prącia wykazuje bardzo małą
zmienność. Jedynie szerokość przednich i tylnych listewek w końcowej
części trzonu waha się w nieznacznych granicach, na skutek czego rynienki boczne są mniej lub bardziej głębokie.
Ubarw i e n i e. Ogólne tło grzbietowej strony ciała szare lub
srebrnoszare z białymi oraz szaroż.ółtymi plamami. Te ostatnie stanowią
miejsca przyczepów mięśni. Rozmieszczenie obu tych rodzajów plam widoczne jest na ryc. l. Wzgórek oczny jednolide biały lub srebrnobiały,
nieraz nieco przyciemniony w linii środkowej. Na odwłoku białe plamy
skupiają się zwykle w linii środkowej, tworząc niekiedy podłużną smugę.
Spód ciała biały z, kremowymi plamami w miejscach przyczepów mięśni.
Biodra (coxae') i krętarze (trochanteres) zawsze jasno zabarwione, nawet
gdy pozostałe człony, nóg stają się hrunatne, jak nieraz przy końcu życia.
Nogi, z wyjątkiem bioder i krętarzy, żółtawe (ugier jasny lub c'iemny
według tablicy barw L e s z c z y ń s k i e g o) z brązowymi szeregami
plam lub smugami.
Samica
Samica od samca różni się głównie wielkością i ubarwieniem. Ogólny
przedsta.wia ryc. 2. Ząbki na przednim brzegu gło­
wotułowia i wzgórek oczny jak u samca, również układ ząbków na tergitach i uzbrojenie nóg ta~kie same. Szczękoroża (chelicerae) i szczękonoża
(pedipctlpi) nie uzbrojone. Jedynie u samicy z Wolina, na brzusznej stronie uda (femur) szczękonóży, włoski wyras.tały z stożkowatych wzgórków
wygląd zwierzęcia
ł
j
[128]
Opilio dinaricus S i l h a v
[129]
wynosi: I 27-30,
h a v y e g o: I 30-32,
óżnice w długości nóg
1pełnie normalnie. Tak
~w
rętarzy miały długość:
42
42
ciała
ciała
ciała
4,5
3, 7
5,0
4,0
A
B
'
c
mm)
mm)
mm)
mm)
,,"""
~-;,~''"'
Lie mniejsze niż waha1. a v y (1938) u Opilio
vykazuje bardzo małą
listewek w końcowej
, na skutek czego ry-
ciała szare lub
. Te ostatnie stanowią
•ch rodzajów plam wiJiały lub srebrnobiały,
odwłoku białe plamy
kiedy podłużną smugę.
ch przyczepów mięśni.
sno zabarwionte', nawet
.eraz przy końcu życia.
5ier jasny lub ciemny
brązowymi szeregami
'
L
~ony
l ubarwieniem. Ogólny
przednim brzegu gło­
układ ząbków na ter~elicerae) i szczękonoża
ina, na brzusznej stro;ożkowatych wzgórków
9
przypominających ząbki. Długość nóg bez bioder i krętarzy w zaokrągle­
niu do milimetrów wynosi: I 25,5-30, II 46-55, III 26,5-31,5, IV 28-42.
Według S i l h a v y e g o: I 30-32, II 63, III 35, IV 48.
p okład e ł k o (ovipositor). Charakterystyczny wygląd nadają pokładełku poprzeczne ciemne pasy brązowego pigmentu, biegnące środkiem
każdego członu. U niektórych tylko okazów, przechowywanych przez wiele
lat w alkoholu, pasy te, prawdopodobnie na skutek jego działania, były
. Wymiary jego trzonu
ciała
y
mm
Ryc. 6. Opilio dinaricus S i l h. Zbiorniki nasienne (receptacula seminis. A ~
"II" z Bukowej Góry (pow. Zamość), B - ~ z Baile-Herculane, C - ~ z Panyaszka
Fig. 6 Opilio dinaricus S i l h. Receptacula seminis. A ~ "II" from Bukowa
Góra (District Zamość), B ~ from Baile - Herculane, C ~ from "Panyaszka"
słabo widoczne. Ilość członów pokładełka, nie licząc płatów końcowych
(furca ovipositoriJs) waha się od 27-32 ( ~ z Bazias, 27, ~ z Panyaszka
28, ~ "II" z Bukowej Góry 29 i ~ z Konjic 32). Częste są anormalności
w człoilj()waniu pokładełka. Wielkość i ilość włosów na członach pokła­
dełka zmniejsza się ku jego nasadzie. Na pierwszych 4-5 członach od
końca jest ich z reguły po 5-6 na każdej płask!iej stronie. Ostatnich kilka
członów proksymalnych, zwykle okbło 10, pozbawionych jest włosów
w ogóle. Na podstawowych członach płatów końcowych pokładełka wło­
sów jest 9-11, na członach środkowych 5-7, a na końcowych 12-13.
Zbiorniki nasienne (receptacula sem,inis) przedstawia ryc. 6. Czasem zmieniają one swój wygląd po wypróżnieniu nasienia, kiedy ścianki ich marszczą się
9-
i
zlepiają.
Studia Societatis
Rozmieszczenie
Opil1o dmaricus Siih.
100
200 km
Ryc. 7. Wszystkie znane stanowiska Opil"io dinaricus S i l h.
Fig. 7 All known stands of Opilio dinaricus S i l h.
OpiHo dinaricus ś i l h a v
[131]
y
11
ubarw i e n i e. Oólne tło grzbietowej strony ciała szare lub srebrzystoszare z białymi i szarożółtymi, a ponadto na odwłoku z brunatnymi
plamami. Rozmieszczenie tych plam widoczne jest na ryc. 2. Wzgórek
oczny ubarwiony jak u samca. Tergity odwłoka z poprzecznymi plamami
szarobrunatnymi lub brunatnymi i białymi, które razem tworz;ą dwa
podłużne pasy zarysowujące niewyraźne siodełko, najszersze na IV i V
tergicie odwłoka. Poza tym białe lub srebrzyste plamy skupiają się w linii środkowej tworząc niekiedy podłużną smugę, podobnie jak u Opilio
saxatilis C. L. Koc h. Boki odwłoka białe lub srebrzyste. Spód ciała
i nogi zabarwione jak u samca.
Opilio dinaricus ś i l h. w Polsce znajdowany był dotąd w lepiej zachowanych, pierwotniejszych lasach, zwłaszcza w lasach bukowych i bukowo-jodłowych lub w ich bezpośrednim otoczeniu, jak w starym parku
w Oliwie pod Gdańskiem czy w ogrodnictwie w Sopocie.
Gatunek ten znany jest z 20 stanowisk rozproszonych na obszarze od
Bałtyku po Adriatyk (patrz mapa). U nas jest on bardzo rzadki a także
nieliczny, i nie ma zwartego zasięgu, lecz występuje na oderwanych stanowiskach, co stwierdziłem zwracając na niego specjalną uwagę w okre~
sie przeszło dziesięcioletnich badań terenowych. W południowej części
swego zasięgu Opilio dinaricus ś i l h. prawdopodobnie jest częstszy, liczne bowiem młode, nieoznaczalne okazy z rodzaju Opilio H e r b s t, jakie
posiadam z różnych krajów Bałkańskich, zdają się należeć do tego gatunku. Niewątpliwie więc jest to gatunek o południowym charakterze zoogeograficznym, który przywędrował do nas w okresie polodowcowego optimum ter:micznego, a obecnie stopniowo wymiera. Świadczy o tym jego
rozproszony zasięg, a być może również i znaczna przewaga samców nad
samicami. Wśród 12 okazów krajowych są tylko 3 samice, a na 45 okazów
znanych w ogóle, tylko 19 stanowią samice.
Na interesują,cy ten gatunek należałoby zwrócić większą uwagę.
Zakład Morfologii Zwierząt
Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu
Kierownik: Prof. dr Jan Rafaiski.
LITERATURA
inaricus
·icus
S i l h.
S i l h.
zi
l
J., 1927. Opilioni S c h m i d t o v e zbirke. (Prilog poznavanju slov. opilionida). Glasn. Mus. Pr. Slov., (B) 7-8: 3-43.
2. H a n s e n H. J. and S o er e n s e n W., 1904. On two orders of Arachnida.
Cambridge.
3. H o f f m a n n E., 1953. Ueber die Verwandtbarkeit der Penes fi.ir die Taxonomie der Pha.langiidae, insbesondere des Genus Opilio H erb s t. Mitt. Zool. Mus.,
Berlin 29 : 55-74.
l. H a d
'
12
~,.
Jan Rafaiski
[132]
4. R a f a l ski J., 1960. Kosarze - Opiliones. Katalog Fauny Folski - Catalogus
faunae Poloniae 32: 1-29.
5. R o e w er C. Fr., 1923. Die Weberknechte der Erde. Systematische Bearbeitung
der bisher bekannten Opilione s. Jena.
6. s i l h a v y Vl., 1939. Vyznam tvaru kopulacnich organu v soustave sekacu a revise nekterych evropskich druhu rodu OpiUo H er b s t. Sur l'importance de la
form.e de l'appareil sexuel pour le systeme des Opilians et revision de quelques
especes europeennes du genere Opilio H er b s t. Sborn. Pfir. Kl., Tfebic 3 : 7-20.
SUMMARY
The species was described in 1938 on the base of 8 d d and 6 S? S? from
two stands in South Dalmatia. The authar enumerates 18 further stands of this
species from Poland, Lithuania, Austria, Hungary, Rumania and Yugoslavia (see
the map). Moreover the author supplies the original description with many new
morphological details, well visible on the figures. Opilio dinaricus s i l h. is probably in central Europe an perishing species, since it already has no continuous
distribution-area, occurrin51 on widely dispersed stands.