Plan wynikowy „Planeta Nowa 2” Dział programu Materiał nauczania I. Afryka Położenie geograficzne Afryki Ukształtowanie powierzchni i budowa geologiczna Rowy tektoniczne Klimat Strefy klimatyczno-roślinne Wody powierzchniowe Zróżnicowanie rasowe, językowe i religijne ludności Eksplozja demograficzna Rozmieszczenie ludności Problemy mieszkańców Afryki Wskaźniki PKB i HDI Cechy gospodarki kontynentu afrykańskiego Środowisko przyrodnicze, ludność i gospodarka Egiptu, Etiopii oraz Republiki Południowej Afryki L.g. 6 Wymagania podstawowe uczeń poprawnie: określa położenie geograficzne Afryki na kuli ziemskiej porównuje linię brzegową Afryki z linią brzegową innych kontynentów i wskazuje jej elementy na mapie określa cechy ukształtowania powierzchni Afryki wymienia czynniki geograficzne kształtujące klimat Afryki charakteryzuje klimat Afryki na podstawie mapy klimatycznej i klimatogramów wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Afryki wskazuje na mapie ważniejsze obiekty geograficzne: rzeki, jeziora, krainy geograficzne omawia, na podstawie mapy i danych statystycznych, zróżnicowanie rasowe, religijne oraz etniczne ludności Afryki wskazuje na mapie Afryki i podaje nazwy obszarów o dużej oraz małej gęstości zaludnienia analizuje poziom i warunki życia mieszkańców Afryki wymienia czynniki warunkujące rozwój rolnictwa w Afryce wylicza nazwy najważniejszych roślin żywieniowych i eksportowych uprawianych w Afryce omawia poziom rozwoju usług w Afryce wskazuje na mapie wybrane państwa Afryki i podaje nazwy ich stolic określa położenie geograficzne Egiptu, Etiopii oraz Republiki Południowej Afryki wymienia główne cechy środowiska Kat. S.w. C II C II C I A I C II A I C II C II C II D III A I A I C C I II C II A I Wymagania ponadpodstawowe uczeń poprawnie: Kat. S.w. dowodzi symetrycznego położenia Afryki względem równika wykazuje związek między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Afryki wyjaśnia mechanizm powstawania systemu rowów tektonicznych we wschodniej Afryce określa wpływ położenia geograficznego i ukształtowania pionowego na układ stref klimatycznych i roślinnych w Afryce dowodzi związku między warunkami klimatycznymi, ukształtowaniem pionowym a gęstością i układem sieci rzecznej ocenia wpływ warunków przyrodniczych na rozmieszczenie ludności w Afryce wyjaśnia przyczyny i skutki wysokiego przyrostu naturalnego ludności wymienia przyczyny i skutki wybranych konfliktów zbrojnych w Afryce ocenia warunki środowiska przyrodniczego Afryki pod kątem możliwości rozwoju rolnictwa omawia uwarunkowania rozwoju gospodarczego Afryki analizuje mapy gospodarcze Afryki i formułuje wnioski analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze w Afryce pod kątem rozwoju turystyki porównuje cechy państw o różnym poziomie rozwoju gospodarczego D IV D IV B I C III D IV D III B III A III D III C I D II D IV C III II. Ameryka Północna i Południowa Położenie Ameryki Północnej i 6 Południowej Ukształtowanie powierzchni Ameryki Pasy rzeźby terenu Budowa geologiczna Warunki klimatyczne Strefy klimatyczne i roślinne Wody powierzchniowe Zróżnicowanie ludności Migracje Rozmieszczenie ludności Procesy urbanizacyjne Miasta-giganty Uwarunkowania rozwoju gospodarczego Bogata północ i biedne południe Środowisko przyrodnicze, ludność i gospodarka Stanów Zjednoczonych, Meksyku oraz Brazylii przyrodniczego Egiptu, Etiopii oraz RPA podaje najważniejsze cechy społecznogospodarcze Egiptu, Etiopii oraz RPA porównuje Egipt, Etiopię i RPA pod względem przyrodniczym i społecznogospodarczym odczytuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych dobiera źródła i wyszukuje informacje w zależności od opracowywanych zagadnień stosuje poprawną terminologię geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych określa położenie geograficzne Ameryki Północnej i Południowej na kuli ziemskiej wyjaśnia terminy: Ameryka Łacińska oraz Ameryka Środkowa opisuje linię brzegową Ameryki i wskazuje jej elementy na mapie wymienia czynniki kształtujące klimat Ameryki opisuje cechy klimatu Ameryki Północnej i Południowej na podstawie klimatogramów i mapy klimatycznej wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Ameryki Północnej i Południowej wskazuje na mapie i podaje nazwy najważniejszych krain geograficznych, rzek oraz jezior wymienia rasy ludzkie zamieszkujące Amerykę wyjaśnia przyczyny zróżnicowania rasowego ludności analizuje skutki gwałtownego wzrostu liczby ludności w wielkich miastach A I C III B II D II C I C II B I C II A I C II A I C II A I B III D IV charakteryzuje środowisko C przyrodnicze oraz cechy społeczne, gospodarcze i polityczne Egiptu, Etiopii oraz RPA porównuje PKB i HDI Egiptu, Etiopii C oraz RPA i formułuje wnioski odczytuje i interpretuje dane C statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych oraz formułuje wnioski III wykazuje związek między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Ameryki wykazuje wpływ wybranych czynników geograficznych na klimat Ameryki wyjaśnia wpływ rozciągłości południkowej i ukształtowania pionowego na układ stref klimatycznych oraz roślinnych Ameryki wykazuje związki między warunkami klimatycznymi, ukształtowaniem pionowym a gęstością i układem sieci rzecznej na obu kontynentach wyjaśnia wpływ migracji na zróżnicowanie rasowe i etniczne ludności Ameryki analizuje przyczyny wzrostu liczby ludności i prognozuje dalsze zmiany wyjaśnia przyczyny wysokiego poziomu urbanizacji w Ameryce Północnej i Południowej wyjaśnia przyczyny zróżnicowania D IV D IV B III D IV B III D III B III B III II II opisuje, korzystając z mapy, rozmieszczenie ludności Ameryki Północnej i Południowej podaje nazwy i wskazuje na mapie największe miasta podaje nazwy i wskazuje na mapie obszary o największej koncentracji przemysłu w Ameryce Północnej i Południowej opisuje cechy gospodarki bogatej północy i biednego południa wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych państw Ameryki oraz nazwy ich stolic wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych, Meksyku i Brazylii podaje główne cechy społecznogospodarcze USA, Meksyku oraz Brazylii opisuje typowe cechy miast USA, Meksyku i Brazylii omawia wiodące działy gospodarki USA, Meksyku i Brazylii wymienia główne cechy rolnictwa USA, Meksyku i Brazylii podaje nazwy najważniejszych roślin żywieniowych i eksportowych uprawianych w USA, Meksyku i Brazylii wymienia czynniki decydujące o gospodarczej potędze Stanów Zjednoczonych opisuje genezę i znaczenie Doliny Krzemowej odczytuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych dobiera źródła i wyszukuje informacje w zależności od opracowywanych zagadnień C II C II C II C III C II A I A I C III C III A I A I A I C III B II D II poziomu rozwoju gospodarczego pomiędzy bogatą północą i biednym południem Ameryki opisuje powiązania pomiędzy warunkami przyrodniczymi a obszarami koncentracji przemysłu w Ameryce wykazuje specyfikę środowiska przyrodniczego wybranych państw Ameryki wyjaśnia, korzystając ze schematu, wpływ subdukcji i wulkanizmu na rzeźbę powierzchni Meksyku porównuje cechy państw o różnym poziomie rozwoju gospodarczego wykazuje różnice w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego państw Ameryki porównuje procesy urbanizacyjne w USA, Meksyku i Brazylii charakteryzuje i porównuje typy gospodarki rolnej w USA, Meksyku i Brazylii udowadnia, że Stany Zjednoczone są potęgą gospodarczą ocenia zmiany zachodzące w ostatnich latach w gospodarce Brazylii i Meksyku omawia działania podejmowane przez mieszkańców Brazylii w celu zagospodarowania interioru odczytuje i interpretuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych oraz formułuje wnioski C III D IV B II C III D IV C III C III C III D IV C I C II III. Antarktyda Położenie Antarktydy Warunki przyrodnicze Pokrywa lodowa Badania Antarktydy i działalność człowieka Sytuacja prawna Antarktydy 1 IV. Australia Położenie Australii 1 Ukształtowanie powierzchni Australii Cechy klimatu Wody powierzchniowe Baseny artezyjskie Zróżnicowanie ludności Urbanizacja Gospodarka Regiony geograficzne Oceanii stosuje poprawną terminologię geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych określa położenie Antarktydy na podstawie mapy omawia cechy pokrywy lodowej Antarktydy wymienia cechy klimatu Antarktydy charakteryzuje bariery ograniczające rozwój życia na Antarktydzie omawia status prawny Antarktydy dobiera źródła i wyszukuje informacje w zależności od opracowywanych zagadnień stosuje poprawną terminologię geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych C I C II C I A C I III C D II II C I określa położenie geograficzne Australii i Oceanii na kuli ziemskiej dokonuje podziału geograficznego Oceanii na podstawie mapy ogólnogeograficznej opisuje, korzystając z mapy, linię brzegową i ukształtowanie pionowe Australii charakteryzuje cechy środowiska przyrodniczego Australii i Oceanii ze szczególnym uwzględnieniem cech klimatu oraz specyfiki świata roślin i zwierząt wskazuje na mapie główne obiekty geograficzne: rzeki, jeziora i krainy geograficzne Australii wskazuje na mapie i podaje nazwy obszarów o największej gęstości zaludnienia w Australii charakteryzuje zróżnicowanie rasowe ludności omawia wybrane zagadnienia gospodarcze ze szczególnym C II B II C II C III C II C II C III C III opisuje czynniki warunkujące klimat Antarktydy analizuje uwarunkowania powstania pokrywy lodowej na Antarktydzie ocenia celowość badań prowadzonych przez naukowców na Antarktydzie odczytuje i interpretuje dane statystyczne C III D III D IV C II porównuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceanii z innymi kontynentami, korzystając z map ocenia warunki środowiska przyrodniczego Australii i Oceanii z punktu widzenia warunków życia oraz gospodarki ludzi określa znaczenie wód artezyjskich dla gospodarki człowieka analizuje uwarunkowania rozmieszczenia ludności Australii i Oceanii opisuje przyczyny małej gęstości zaludnienia oraz niskiego poziomu urbanizacji Oceanii wykazuje wpływ migracji na zróżnicowanie społeczeństwa Australii wyjaśnia zależności między warunkami środowiska przyrodniczego a sposobami gospodarowania w rolnictwie odczytuje i interpretuje dane C II D IV C III D III C III D IV B III C II V. Azja Położenie geograficzne Eurazji Linia brzegowa Azji Budowa geologiczna Azji Strefy klimatyczno-roślinne Kontrasty klimatyczne Strefy roślinne Wody powierzchniowe Jezioro Aralskie Zróżnicowanie etniczne, rasowe i religijne ludności Rozmieszczenie ludności Urbanizacja Konflikty zbrojne Uwarunkowania rozwoju gospodarczego Azjatyckie tygrysy Środowisko przyrodnicze, ludność i gospodarka Chin, Japonii oraz Indii 6 uwzględnieniem roli górnictwa, rolnictwa, turystyki i handlu zagranicznego w funkcjonowaniu Australii odczytuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych dobiera źródła i wyszukuje informacje w zależności od opracowywanych zagadnień stosuje poprawną terminologię geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych wyjaśnia termin Eurazja opisuje położenie geograficzne Eurazji na podstawie mapy wymienia i wskazuje na mapie elementy linii brzegowej Azji wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych nizin, wyżyn i gór Azji wymienia cechy ukształtowania powierzchni Azji na podstawie mapy opisuje strefy klimatyczne Azji na podstawie mapy i klimatogramów charakteryzuje wybrane strefy roślinne Azji opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych na podstawie mapy wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych rzek oraz jezior omawia zróżnicowanie rasowe i religijne ludności Azji wymienia nazwy i wskazuje na mapie obszary o największej gęstości zaludnienia wymienia nazwy i wskazuje na mapie obszary w Azji objęte konfliktami zbrojnymi wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na działalność gospodarczą człowieka na wybranych przykładach statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych oraz formułuje wnioski B II D II C I B C I II C II C II A II C II C I C II C II C III C II C II B III opisuje przebieg granicy między Azją i Europą na podstawie mapy wykazuje zależności między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Azji charakteryzuje cechy środowiska przyrodniczego Azji wyjaśnia przyczyny kontrastów klimatycznych w Azji dowodzi zależności między rozmieszczeniem stref klimatycznych i roślinnych w Azji opisuje czynniki warunkujące występowanie wielkich systemów rzecznych i zbiorników wodnych w Azji przewiduje skutki przyrodnicze i społeczno-gospodarcze zanikania Jeziora Aralskiego ocenia gospodarcze wykorzystanie wielkich systemów rzecznych Azji wyjaśnia przyczyny warunkujące rozmieszczenie ludności Azji charakteryzuje przyczyny i skutki wybranych problemów demograficznych Azji wyjaśnia przyczyny i skutki wybranych konfliktów zbrojnych i C II D IV C III B III D III C III D IV D IV B III C III B III VI. Europa Położenie geograficzne Europy Linia brzegowa Budowa geologiczna Strefy klimatyczne Wody powierzchniowe Zróżnicowanie rasowe, językowe i religijne ludności Rozmieszczenie ludności Problemy demograficzne Urbanizacja Potencjał gospodarczy Europy Zróżnicowanie wskaźników PKB i HDI w Europie Zróżnicowanie poziomu rozwoju rolnictwa Okręgi przemysłowe Europy Zróżnicowanie poziomu rozwoju przemysłu Energetyka w Europie Środowisko przyrodnicze, ludność i gospodarka Rosji, Litwy, Białorusi, 9 wymienia cechy gospodarki azjatyckich tygrysów opisuje położenie geograficzne Indii, Chin i Japonii na podstawie mapy charakteryzuje warunki przyrodnicze Indii, Chin i Japonii na podstawie mapy opisuje klęski żywiołowe występujące w wybranych państwach Azji wymienia najważniejsze cechy społeczno-gospodarcze Indii, Chin i Japonii odczytuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych dobiera źródła i wyszukuje informacje w zależności od opracowywanych zagadnień stosuje poprawną terminologię geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych omawia położenie geograficzne Europy na podstawie mapy charakteryzuje linię brzegową Europy na podstawie mapy wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych wysp, półwyspów, mórz i zatok wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych nizin, wyżyn i gór wyjaśnia wpływ zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy wykazuje nizinność Europy na podstawie mapy opisuje klimat Europy na podstawie mapy i klimatogramów charakteryzuje wybrane strefy roślinne opisuje rozmieszczenie wód powierzchniowych na podstawie mapy wskazuje na mapie i podaje nazwy wybranych rzek i jezior opisuje zróżnicowanie rasowe, religijne i A I C II C II C I A I B II D II C I C II C II C II C II B III D II C II C C I II C II C III terroryzmu w Azji wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozwoju gospodarczego wybranych państw Azji opisuje środowisko przyrodnicze oraz wybrane zagadnienia społecznogospodarcze Chin, Indii i Japonii omawia uwarunkowania rozwoju rolnictwa na Nizinie Chińskiej analizuje osiągnięcia zielonej rewolucji przewiduje skutki gospodarcze i społeczne wynikające z eksplozji demograficznej w Indiach odczytuje i interpretuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych oraz formułuje wnioski dowodzi zależności między budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Europy opisuje czynniki warunkujące klimat Europy wyjaśnia zależności między typem klimatu a występowaniem formacji roślinnych analizuje czynniki warunkujące rozmieszczenie wielkich systemów rzecznych i zbiorników wodnych w Europie porównuje ustroje rzek europejskich płynących w różnych strefach klimatycznych wyjaśnia genezę wybranych europejskich jezior wyjaśnia przyczyny i skutki wybranych problemów demograficznych Europy przewiduje zmiany demograficzne w B III C III C III D III D IV C II D IV C III B III D III C III B I B III D IV Ukrainy, Czech, Słowacji, Niemiec, Włoch i Wielkiej Brytanii kulturowe ludności Europy wyjaśnia na przykładach skutki wybranych konfliktów na tle etnicznym toczących się w Europie opisuje rozmieszczenie ludności Europy na podstawie mapy omawia przyczyny wysokiego poziomu urbanizacji w Europie opisuje potencjał ekonomiczny Europy porównuje poziom rozwoju gospodarczego wybranych państw europejskich na podstawie wskaźników PKB i HDI opisuje uwarunkowania rozwoju rolnictwa europejskiego wymienia nazwy głównych roślin uprawnych w Europie wyjaśnia zasady Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej wskazuje na mapie i podaje nazwy głównych obszarów wydobycia surowców energetycznych w Europie wskazuje na mapie i podaje nazwy najważniejszych tradycyjnych okręgów przemysłowych i ośrodków high-tech opisuje strukturę produkcji energii elektrycznej w wybranych krajach Europy opisuje poziom rozwoju usług w Europie opisuje położenie geograficzne wybranych państw (Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Czech, Słowacji, Niemiec, Włoch i Wielkiej Brytanii) na podstawie mapy omawia warunki przyrodnicze podanych państw na podstawie mapy wymienia najważniejsze cechy społeczno-ekonomiczne wybranych państw (Rosji, Litwy, Białorusi, Ukrainy, Czech, Słowacji, Niemiec, B III C II C III C C I II C III A I B I C II C II C I C I C II C II A I Europie wyjaśnia przyczyny warunkujące rozmieszczenie ludności Europy wyjaśnia przyczyny zróżnicowania wskaźników PKB i HDI w wybranych państwach europejskich porównuje strukturę użytkowania ziemi w wybranych państwach, korzystając z diagramów porównuje poziom rozwoju rolnictwa w Europie Zachodniej i ŚrodkowoWschodniej opisuje uwarunkowania rozwoju przemysłu w Europie wykazuje przyczyny zmian struktury wydobycia surowców energetycznych w Europie wyjaśnia, na czym polega proces restrukturyzacji przemysłu w wybranych państwach europejskich opisuje środowisko przyrodnicze oraz zagadnienia gospodarcze, społeczne i polityczne w wybranych państwach Europy (Rosja, Litwa, Białoruś, Ukraina, Czechy, Słowacja, Niemcy, Włochy i Wielka Brytania) ocenia środowisko przyrodnicze europejskiej i azjatyckiej części Rosji oraz jego wpływ na rozmieszczenie ludności i rozwój gospodarki wykazuje zróżnicowanie procesów i zjawisk demograficznych w wybranych krajach Europy omawia przemiany gospodarcze zachodzące w wybranych państwach Europy odczytuje i interpretuje dane statystyczne dotyczące zagadnień m.in. społecznych i gospodarczych oraz formułuje wnioski B III B III C II C III C III D III B III C III D IV D III C III C II Włoch i Wielkiej Brytanii) analizuje czynniki przyrodnicze i D pozaprzyrodnicze z punktu widzenia możliwości rozwoju turystyki w poszczególnych krajach Europy dobiera źródła i wyszukuje informacje w D zależności od opracowywanych zagadnień stosuje poprawną terminologię C geograficzną w wypowiedziach ustnych i pisemnych L.g. – proponowana liczba godzin lekcyjnych przeznaczonych na realizację materiału nauczania Kat. – kategorie celów nauczania, S.w. – standardy wymagań egzaminacyjnych IV II I