Zasady udzielania wsparcia instrumentom inżynierii finansowej
advertisement
Zasady udzielania wsparcia instrumentom inżynierii finansowej Toruń, wrzesień 2009r. Departament Polityki Regionalnej Wspólnotowe podstawy prawne art. 44 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11.07.2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999; art. 43-46 Rozporządzenia Komisji nr 1828/2006 z 8.12.2006r. W sprawie szczegółowych zasad wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; Noty Służb Komisji z 16.07.2007r. (COCOF/07/0018/01—EN FINAL) oraz z 22.12.2008r. (COCOF/08/0002/03-EN FINAL); Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 1. Zdaniem KE w zakresie wszystkich instrumentów inżynierii finansowej wsparcie udzielone pośrednikom finansowym w perspektywie finansowej 2007-2013 może następować w formie bezzwrotnej pomocy finansowej (dotacji). Warunkiem zakwalifikowania wpłat jako formy inżynierii finansowej jest aby wpłaty na rzecz przedsiębiorstw nie odbywały się w formie wkładów bezzwrotnych , ale jako inwestycje zwrotne lub jako poręczenia inwestycji podlegających zwrotowi. 2. Operacją zgodnie z zapisami rozporządzenia nr 1083/2006 jest projekt lub grupa projektów pozwalająca na osiągnięcie celów osi priorytetowej, do której odnosi się ta operacja. Na operację składa się zarówno wkład z programu operacyjnego w instrument inżynierii finansowej, jak i późniejsze inwestycje tego instrumentu w przedsiębiorstwa lub przekazywanie im pożyczek lub poręczeń w zakresie programu operacyjnego. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 3. Beneficjentem jest instrument inżynierii finansowej (cały proces). IZ RPO pośrednicy finansowi pożyczki/gwarancje przedsiębiorstwa Instrument inżynierii finansowej realizuje operacje poprzez wspomaganie przedsiębiorstw w formie pożyczek i poręczeń. 4. Umowa o dofinansowanie pomiędzy IZ RPO a pośrednikiem finansowym musi zawierać zapisy, na podstawie których zobowiąże pośrednika do realizacji wszelkich obowiązków typowego beneficjenta m.in. w zakresie monitoringu i sprawozdawczości, kontroli, informacji i promocji ze strony podmiotów, którym zostało udzielone wsparcie w formie pożyczek i poręczeń. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 5. Umowa o dofinansowanie pomiędzy IZ RPO a pośrednikiem finansowym musi zawierać regulacje dot. polityki wychodzenia z instrumentu inżynierii finansowej w odniesieniu do wkładu wniesionego przez program operacyjny, a także ponownego wykorzystania środków zwróconych z inwestycji do instrumentu inżynierii finansowej lub nadwyżek pozostałych po wykorzystaniu wszystkich gwarancji przypisanych do wkładu z programu operacyjnego. 6. Likwidacja funduszu nie jest konieczna. Konieczne jest jednak, aby określony został czas rozliczenia realizacji projektu rozumiany jako okres kwalifikowalności wydatków pochodzących z EFRR, realizowanych przez fundusz pożyczkowy/poręczeniowy. W ramach RPO WK-P jest to 30.06.2015 r. Do tego czasu powinny zostać udzielone pożyczki/poręczenia rozliczane w ramach projektu. Po prawidłowym rozliczeniu projektu, publiczne środki finansowe pochodzące z programu operacyjnego mogą pozostać w kasie funduszu, który dalej wykorzystywałby je do udzielania wsparcia MŚP lub mogą zostać zwrócone IZ RPO. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 7. W 2015 r. następować będzie rozliczenie realizacji projektu przez fundusz. Rozliczenie takie składać się będzie m.in. z zestawienia zawierającego następujące informacje: kwota pierwotnie otrzymana z RPO jako kapitał funduszu, liczby i kwoty udzielonych z przyznanego kapitału pożyczek i poręczeń, kwoty przychodów, które powiększyły kapitał funduszu, kwoty utraconej przez fundusz (w postaci niespłaconych i nieściągalnych pożyczek lub wypłaconych i nieściągalnych poręczeń) wraz z opisem wszystkich przypadków. Po dokonaniu rozliczenia opisanego powyżej, możliwe są dwa schematy działań: zwrócenie do IZ RPO pozostałych po rozliczeniu projektu środków finansowych, dalsze wykorzystywanie pozostałych środków w celu wsparcia przedsiębiorstw. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 8. Ograniczenie średniorocznych pułapów w zakresie kosztów zarządzania określonych w art. 43(4) Rozporządzenia 1828/2006 do: 2% w przypadku funduszy gwarancyjnych 3% w przypadku funduszy udzielających pożyczek wyłącznie mikroprzedsiębiorstwom 4% w przypadku pozostałych funduszy pożyczkowych Kwalifikowalne kwoty kosztów zarządzania są obliczane mając na względzie wkład wniesiony przez program operacyjny do instrumentów inżynierii finansowej. Pojęcie „średnioroczne” rozumiane jest w ten sposób, iż wynik podzielenia sumy kosztów zarządzania w okresie realizacji projektu przez liczbę lat realizacji projektu nie może przekroczyć odpowiednio 2%,3% lub 4% kapitału wniesionego przez program operacyjny. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 9. Zarządzanie wolnymi środkami funduszu Kapitał przeznaczony na realizację projektu, nie zaangażowany bezpośrednio we wdrażanie instrumentu pożyczkowego/poręczeniowego, musi być lokowany w bezpiecznych i płynnych instrumentach finansowych: obligacjach Skarbu Państwa, papierach wartościowych emitowanych przez NBP i depozytach bankowych bądź w jednostkach uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, działających na podstawie ustawy z 27.05.2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546) oraz obligacjach komunalnych z gwarancją emisji dojścia do skutku, udzieloną przez bank organizujący emisję. Kierunki rozwoju funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2009-2013 – dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 3.02.2009r. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 10. Warunkiem rozliczenia projektu jest jednokrotny obrót kapitałem Definicja „jednokrotnego obrotu kapitałem” – udzielenie pożyczek lub poręczeń na rzecz MŚP (zainwestowanie kapitału w MŚP) o łącznej wartości równej kapitałowi przeznaczonemu na realizacje projektu. „… zasoby będące przedmiotem wkładu z programów operacyjnych na rzecz instrumentów inżynierii finansowej muszą być co najmniej raz zainwestowane w MŚP lub udostępnione w ramach gwarancji (patrz art. 78(6) Rozporządzenia Nr 1083/2006)” – stanowisko sformułowane w piśmie DG REGIO z 2.12.2008r. Departament Polityki Regionalnej Zasady wsparcia pośredników finansowych 11. Pożyczki/poręczenia będą udzielane przedsiębiorcom „na etapie ich powstawania, wczesnej działalności (włącznie z kapitałem na rozruch) lub przy rozszerzaniu działalności tych przedsiębiorstw, i tylko w działania, które osoby zarządzające instrumentami inżynierii finansowej oceniają jako potencjalnie gospodarczo rentowne” (art. 45 Rozporządzenia 1828/2006). Ocena rentowności gospodarczej działań inwestycyjnych w ramach instrumentu inżynierii finansowej (art. 43(2) Rozporządzenia 1828/2006). Rentowność wsparcia w ramach instrumentu inżynierii finansowej jest wobec tego istotna przy podejmowaniu decyzji o dokonaniu wkładu na rzecz przedsiębiorstwa. Zakaz inwestowania w przedsiębiorstwa, które znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz. U. UE C 244 z 1.10.2004r.) Departament Polityki Regionalnej Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej • Przedsiębiorstwo zagrożone: przy pomocy środków własnych, ani środków, które mogłoby uzyskać od właścicieli (akcjonariuszy) lub wierzycieli, nie jest w stanie powstrzymać strat, które bez zewnętrznej interwencji władz publicznych prawie na pewno doprowadzą do zniknięcia z rynku przedsiębiorstwa w perspektywie krótkolub średnioterminowej. • Sztywne przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 10): ponad połowa kapitału spółki została utracona, w tym ponad ¼ w okresie ostatnich 12 miesięcy, spółka spełnia przesłanki upadłości. • Miękkie przesłanki przedsiębiorstwa zagrożonego (pkt. 11): rosnące straty, malejący obrót, zwiększanie się zapasów, nadwyżka produkcji, zmniejszający się przepływ środków finansowych, rosnące zadłużenie, rosnące kwoty odsetek, zmniejszająca się lub zerowa wartość aktywów netto. Departament Polityki Regionalnej Podmiot w trudnej sytuacji ekonomicznej c.d. • W przypadku spółki kapitałowej: strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki, oraz strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% kapitału zakładowego (założycielskiego, początkowego) spółki. • W przypadku podmiotu nie będącego spółką kapitałową –: strata z lat ubiegłych oraz strata z bieżącego roku podatkowego łącznie wynosiła więcej niż 50% majątku przedsiębiorstwa, oraz strata z poprzedniego roku podatkowego będzie wynosiła więcej niż 25% majątku przedsiębiorstwa. • Objęty postępowaniem upadłościowym (zgodnie z ustawą z dnia 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze). • Przedsiębiorca ubiegający się o pomoc na ratowanie i restrukturyzację. Departament Polityki Regionalnej 12. Recykling wkładów do MŚP. Wszelkie przychody osiągnięte dzięki gospodarowaniu środkami funduszu powiększają kapitał funduszu. Art. 78(7) Rozporządzenia nr 1083/2006 stanowi: „zasoby zwrócone na rzecz operacji z inwestycji dokonanych z funduszy (…) lub pozostałe po uwzględnieniu wszystkich gwarancji zostają powtórnie wykorzystane (…) na rzecz MŚP”. W odniesieniu do funduszy pożyczkowych i poręczeniowych zasoby zwrócone obejmują odsetki, spłaty pożyczek oraz zyski kapitałowe (COCOF 08/0002/03EN). Plan operacyjny (biznes plan) winien zawierać informacje na temat m.in. ponownego wykorzystania środków zwróconych do instrumentu inżynierii finansowej w następstwie inwestycji lub nadwyżek pozostałych po wykorzystaniu wszystkich gwarancji przypisanych do wkładu programu operacyjnego. Strategia inwestycyjna – dokument określający główne kierunki alokacji wkładu z programu operacyjnego (zał. do umowy o dofinansowanie). Departament Polityki Regionalnej 13. Fundusz powinien mieć wdrożony „standard organizacyjny” oraz „standard świadczenia usług pożyczkowych/poręczeniowych (regulamin)”. Minimalny zakres postanowień regulaminu funduszu pożyczkowego lub poręczeniowego. oznaczenie regulaminu oraz załączników (logotypy etc.) postanowienia ogólne (definicje pojęć, w tym m.in. pożyczkobiorcy lub poręczeniobiorcy (mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo w rozumieniu zał. 1 do Rozp. KE Nr 800/2008) wyraźne odniesienie do źródeł finansowania funduszu, w szczególności środków EFRR w ramach V Osi priorytetowej RPO WK-P Działanie 5.1., w tym określenie źródeł przychodów funduszu na etapie jego funkcjonowania, opis z możliwości skorzystania z pożyczek/poręczeń preferencyjnych, opis grup docelowych, do których skierowana jest działalność funduszu, ograniczenia przedmiotowe, warunki udzielania pożyczek/poręczeń, opis procedury przyznawania pożyczek/poręczeń, sposób i warunki wypłaty pożyczki/udzielenia poręczenia, zasady spłaty pożyczek, obowiązki pożyczkobiorcy/poręczeniobiorcy, warunki wypowiedzenia umowy pożyczki/poręczenia, proponowane wzory podstawowych dokumentów . Departament Polityki Regionalnej Pomoc publiczna a inżynieria finansowa Co do zasady narzędzie inwestycyjne samo w sobie nie jest beneficjentem pomocy, jest bowiem narzędziem pośrednim dla transferu pomocy dla przedsiębiorstw, w które się inwestuje. Warunkiem koniecznym jest aby inwestycja dokonywana była na warunkach , które byłyby możliwe do przyjęcia dla normalnego podmiotu gospodarczego w kontekście gospodarki rynkowej. Pkt 3.2. Wytycznych wspólnotowych w sprawie pomocy państwa na wspieranie inwestycji kapitału podwyższonego ryzyka w MŚP (Dz.Urz. UE C 194 z 18.08.2006): „pomoc dla zarządców funduszu lub przedsiębiorstwa zarządzającego funduszem występuje wtedy, gdy ich wynagrodzenie nie odzwierciedla w pełni poziomu wynagrodzenia rynkowego w podobnych sytuacjach”. Pułapy dla kosztów zarządzania ustalone w maksymalnej średniorocznej wysokości (art. 43(4) Rozporządzenia nr 1828/2006), odzwierciedlają aktualne wynagrodzenie rynkowe. Departament Polityki Regionalnej Dziękuje za uwagę Departament Polityki Regionalnej
