Biologia starzenia 1. Treści programowe Podstawowe pojęcia – definicje i cechy starzenia. Starzenie w ujęciu ewolucyjnym. Starzenie na poziomie komórkowym. Proliferacja, starzenie i śmierć komórek. Teorie procesu starzenia: glikacja białek, mitochondrialna i wolnorodnikowa teoria starzenia. Restrykcja dietetyczna a długość życia i starzenie się. Genetyczne podłoże procesu starzenia. Telomerowa teoria starzenia. Starzenie na poziomie narządowym. Starzenie się skóry, mięśni szkieletowych, układu czerwonokrwinkowego, układu odpornościowego. Starzenie układu nerwowego. Psychiczne oznaki procesu starzenia. Starzenie na poziomie osobniczym. Etapy starości. Charakterystyczne objawy procesu starzenia. Starzenie się kobiet. Starzenie się mężczyzn. Wczesne starzenie (progeria). Choroby wieku starczego. Starzenie na poziomie populacyjnym. Przestrzenne zróżnicowanie struktury wiekowej ludności świata. Przyczyny i skutki starzenia się społeczeństw. Struktura wiekowa społeczeństwa starego i młodego. Zróżnicowanie długości trwania życia. Długowieczność. Czynniki przyspieszające i hamujące proces starzenia organizmu. Wpływ aktywności fizycznej na proces starzenia. 2. Metody oceny efektów kształcenia: - w zakresie wiedzy (W) Zaliczenie pisemne (krótkie pytania, pytania testowe), sprawdzian z „otwartą książką”. Do oceny efektów kształcenia przyjęto kryterium procentowe, wyrażone liczbą poprawnych odpowiedzi udzielonych w testach zaliczeniowych. Maksymalna liczba punktów = 100% 1. ocenę dostateczną (3,0) uzyskuje student, który udzielił 51-60% poprawnych odpowiedzi 2. ocenę dostateczną z plusem (3,5) uzyskuje student, który udzielił 61-65% poprawnych odpowiedzi 3. ocenę dobrą (4,0) uzyskuje student, który udzielił 66-75% poprawnych odpowiedzi 4. ocenę dobrą z plusem (4,5) uzyskuje student, który udzielił 76-80% poprawnych odpowiedzi ocenę bardzo dobrą (5,0) uzyskuje student, który udzielił 81-100% poprawnych odpowiedzi. - w zakresie umiejętności (U) Realizacja zleconego zadania: przygotowanie i przedstawienie podczas zajęć prezentacji lub referatu. Student wykazuje umiejętność szukania źródeł informacji i doboru materiału na zadany temat, wykazuje umiejętność przygotowania wyczerpującej prezentacji lub referatu, wykazuje umiejętność przejrzystego wygłoszenia przygotowanego materiału. - w zakresie kompetencji (K) Ocena prowadzącego na podstawie semestralnej obserwacji studenta. Student jest przygotowany do zajęć i aktywnie uczestniczy w zajęciach w zakresie treści programowych realizowanych w poszczególnych blokach tematycznych. 3. Kryterium końcowej oceny efektów kształcenia przedmiotu: Ocenę końcową stanowi średnia ocen cząstkowych uzyskanych w trakcie trwania zajęć ze sprawdzianu pisemnego i prezentacji lub referatu. 5. Zalecane piśmiennictwo: 1. Sikora E., Bartosz G., Witkowski J.: Biogerontologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. 2. Srebro Z., Henryk Lach H.: Genetyczne, epigenetyczne i bioenergetyczne mechanizmy starzenia się i nowotworów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000. Wydawnictwo Naukowe PWN 2009. 3. Marchewka A., Dąbrowski Z., Żołądź J. A. Fizjologia starzenia się. Warszawa 2012. 4. Galus K.: Geriatria. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner 2007. 5. Grodziski T., Kocemba J., Skalska A. (red.): Geriatria z elementami gerontologii ogólnej, VIA MEDICA 2007. 6. Szarota Z.: Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Akademia Pedagogiczna, Kraków 2004.