proces starzenia się

Starzenie się jako proces
demograficzny
PROCES STARZENIA SIĘ
Definicja Kirkwooda
 „Starzenie się jest postępującym i uogólnionym
uszkodzeniem funkcji organizmu, które prowadzi do
utraty adaptacyjnej odpowiedzi na stres oraz
rosnącego ryzyka chorób.”
Proces biologicznego starzenia się
 jest powszechny, nieodwracalny, jednokierunkowy,
nierówny w czasie (heterochroniczny)
 i w nierównym stopniu dotyczy poszczególnych
narządów (heterotropiczny).
 Zmiany inwolucyjno – zwyrodnieniowe usposabiają
do chorób.
Starzenie się to postępujące
 Zmniejszanie się rezerw czynnościowych ustroju co
prowadzi do pogarszanie się sprawności organizmu.
 Dochodzi do zmian biochemicznych między innymi
w zakresie syntezy, modyfikacji i degradacji białek.
To w konsekwencji prowadzi do obniżenia
intensywności wielu procesów życiowych i rozwój
typowych objawów starości.
Redukcji ulega
 Pojemność życiowa płuc
 Pojemność minutowa serca
 Zmniejszona filtracja nerkowa
 Zmniejszona absorpcja w przewodzie pokarmowym
 Zmniejszona aktywność szpiku kostnego
Objawami starzenia się
 Są między innymi ;
 Upośledzenie wzroku, słuchu, smaku, utrata
uzębienia, obniżenie siły mięśniowej, zaniki tkanki
mięśniowej, kostnej.
 Zmniejszenie elastyczności skóry, zmarszczki,
siwienie. Skrócenie i spłycenie snu.
Starzenie się
 Z perspektywy cyklu życia człowieka,
rozpoczyna się po osiągnięciu pełni rozwoju, to jest
w zależności od różnic osobniczych od 25 do 30 roku
życia,
zaś kończy się śmiercią maksymalnie 90-120 roku
życia.
Starzenie się jako zjawisko demograficznie
 Starzenie się społeczeństw, jest zjawiskiem
stosunkowo niedawnym.
 Głównym powodem wydłużania się życia ludzkiego
jest rozwój;
 Cywilizacji
 Medycyny
Postęp w wydłużaniu się przeciętnego trwania życia
można przypisywać szeroko
 propagowanemu - od początku lat 90-tych -
prowadzeniu zdrowego stylu życia. Wyniki badania
 stanu zdrowia ludności z 2009 roku wskazują, że w
zachowaniach Polaków nastąpiły korzystne
 zmiany - zmienia się sposób odżywiania i styl życia.
Wśród osób dorosłych (głównie mężczyzn)
 wyraźnie zmniejszył się odsetek osób palących tytoń.
Używki
 Co prawda nie zmniejsza się odsetek osób
 dorosłych pijących alkohol, ale zaobserwowano
istotne zmiany w typowym wzorcu konsumpcji
 alkoholu, piwo wypiera napoje spirytusowe. Ponadto
zwiększył się udział kobiet wykonujących
 specjalistyczne badania profilaktyczne
Średnia długość życia ludzkiego
Okresy historyczne
Średni okres przeżycia w latach
prehistoria
20
Starożytny Egipt
21
Starożytna Grecja
21-23
Starożytny Rzym
21-23
Średniowiecze
21-25
XVIII wiek
24-29
XIX wiek
Około 38
XX wiek w krajach słabo rozwiniętych
48-60
Średnia długość życia ludzi Polsce w latach
1800-1911
Lata kalendarzowy
Średnia długość życia ludzi
1800
28 lat
1871-1880
37 lat
1881-1890
38,7 lat
1891-1900
42 lat
1910- 1911
49 lat
Średnia długość życia ludzi w Polsce
w latach 1924- 1990
Lata
Średnia długość życia
kobiet
Średnia długość życia
mężczyzn
1924-1926
45,9 lat
45,9
1932-1934
51,4 lat
48,2
1949-1951
63,8 lat
57,9
1960-1960
70,5 lat
64,8
1970-1972
73, 8 lat
66,8
1980-1981
1990
75,4 lat
75,5 lat
66,9
66,5
Różnica w trwaniu życia mężczyzn i kobiet w
Polsce jest wynikiem nadumieralności
 mężczyzn - podobnie jak w innych krajach.
 W dekadzie lat 90. różnica ta malała (w 1991 r.
wynosiła – 9,2 lat,
 a w 2001 r. – 8,2),
 nowa dekada przyniosła wzrost jej wartości do 8,7 –
w latach 2006-2008.
 Od 2009 r. obserwowany jest ponowny spadek –
obecnie różnica wynosi 8,3 roku.
W 2012 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn
 zamieszkałych w miastach wynosiło 73,1 lata,
 tj. o rok więcej niż mężczyzn na wsi, natomiast
mieszkanki zarówno miast, jak i wsi, żyły średnio
81,0 lat.
 Obecnie w miastach kobiety żyją o 7,9 lat dłużej niż
mężczyźni (w 1991 r. – było to prawie 9 lat;
 w 2001 r. – 7,8), natomiast na wsi o 8,9 lat .
Podział okresów starzenia się według
WHO
Wiek człowieka
Okres starzenia się
Od 45 – 59 roku życia
Starzenie się
Od 60- 74 roku życia
Wiek starszy
Od 75- 89 roku życia
Od 90 roku życia i więcej
Wiek stary
Wiek bardzo stary
Statystycznie
 Dzisiaj każdy ma szanse dożyć starości i z roku na
rok rośnie rzesza emerytów, z których od 8%- 10 %
wymaga stałej opieki i pomocy.
 Cała wielka reszta pomimo różnych dolegliwości jest
zdolna do samodzielnego i satysfakcjonującego
życia.
 Życia dobrej jakości.
Wraz z wydłużaniem się życia człowieka
 W społeczeństwie przybywa ludzi w podeszłym
wieku.
 Zmienia się stosunek ludzi starych do młodych.
Układ populacji
 Główny Urząd Statystyczny poinformował, że
tempo przyrostu rzeczywistego wyniosło minus 0,1
proc., co oznacza, że na każde 10 tys. mieszkańców
Polski w zeszłym roku ubyło 10 osób. Szacuje się, że
na koniec 2013 r. ludność Polski liczyła 38 mln 496
tys. osób.
Przyrost naturalny
 Ze wstępnych danych wynika również, że w 2013 r.
odnotowano ujemny przyrost naturalny ludności
– przede wszystkim w wyniku mniejszej niż w
poprzednim roku liczby urodzeń, przy jednoczesnym
wzroście liczby zgonów. Liczba urodzeń była
mniejsza od liczby zgonów o ok. 15 tys. osób;
współczynnik przyrostu naturalnego liczony na 1000
ludności wyniósł minus 0,4 promila.
Wydłużanie czasu życia
 Jednocześnie - jak wskazał GUS - żyjemy coraz
dłużej. Mężczyźni żyją w Polsce przeciętnie 72,7 lat, a
kobiety – 81 lat. To o sześć lat dłużej niż na początku
lat 90-tych i o blisko trzy lata dłużej niż w 2000 r.
 Coraz większa liczba osób dożywa 100 i więcej lat.
 Najwięcej osób sędziwych 90 – 100 lat żyje w USA.

Według WHO
 Populacja uważana jest za „ młodą” wówczas gdy
tylko 4% osób w danym społeczeństwie przekroczyło
65 rok życia.
 Populacja uważana za „dojrzałą” to taka w której 65
rok życia ukończyło od 4-7% osób.
 Za „starą „ populacje uważa się taką w której 65 rok
życia ukończyło 7% osób.
Procentowy udział ludzi starych w Polsce w roku
1990
Wiek osób żyjących
Udział % (w całej populacji )danej
grupy wiekowej
0-17 lat
29,9%
18-29 lat
16,7%
30- 44 lat
23,3%
45- 59 lat
15,5%
Powyżej 65 lat
14,6%
Z tego wynika że społeczeństwo polskie
w latach 90- tych już było „stare” i
starzeje się coraz bardziej.
W ostatnich latach obserwowany jest dalszy
wzrost liczby osób w wieku po 65 r.ż.
 poprodukcyjnym. Z danych wstępnych wynika, że w
końcu 2013 r. ludność w wieku
 poprodukcyjnym liczyła ponad 7 mln osób, a jej
udział w ogólnej populacji wyniósł 18,2%
 (w 2000 r. odpowiednio: 5,7 mln , prawie 15%, ). W
stosunku do 2012 r. liczba osób w wieku
poprodukcyjnym wzrosła o ok 153 tys. (0,4 pkt
proc.).
Polska wchodzi w tzw. trzecią fazę przejścia
demograficznego,
 która najogólniej rzecz ujmując charakteryzuje się
przede wszystkim obniżeniem stopy urodzeń
(spadkiem dzietności), a jednocześnie wydłużeniem
przeciętnego trwania życia. Te dwa procesy
wzmocnione przez migracje zewnętrzne powodują
dynamiczne starzenie się społeczeństwa.

Z prognoz Głównego Urzędu Statystycznego
 wynika, że osoby starsze (w wieku 65 lat i więcej)
w 2035 r. będą stanowiły 23,2% ludności .
 Co ważne, odsetek osób będących w tzw. czwartym
wieku, tj. mających 80 lat i więcej wyniesie w 2035 r.
7,2%, podczas gdy w 2007 r. kształtował się na
poziomie 3%.
Proces ten zobowiązuje
 administracje państwową i służbę zdrowia do
organizacji odpowiedniej specjalistycznej opieki.
Zabezpieczenia ekonomiczne.