Komunikacja międzyludzka

Komunikacja międzyludzka
scenariusz zajęć dla gimnazjalistów
Cel główny:
- Zapoznanie uczniów z różnymi formami komunikacji międzyludzkiej oraz ukazanie drogi,
jaką przepływa komunikat.
Cele operacyjne:
Uczeń:
- potrafi wyjaśnić pojęcia „komunikacja”, „komunikacja interpersonalna”, nadawca, odbiorca,
- umie dostrzec, nazwać i przedstawić zachowania werbalne i niewerbalne,
- umie wyjaśnić, dlaczego dochodzi do zakłóceń w porozumiewaniu się.
Metody:
- mini wykład,
- burza mózgów,
- drama,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy pracy:
- praca grupowa i zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
- kartki z zadaniem
- plansza schematu „komunikacji międzyludzkiej”.
Przebieg zajęć:
1. Próba odpowiedzi na pytanie: Czym jest komunikacja?
Wspólne zredagowanie znaczenia tego terminu:
Komunikacja- to porozumiewanie się, przekazywanie myśli, udzielanie wiadomości,
łączność ( język jako narzędzie komunikacji między ludźmi).
Komunikacja interpersonalna – to proces wymiany wiadomości między dwiema osobami.
Jest to jedna z form porozumiewania się między ludźmi.
Ponadto wyróżnia się komunikację grupową, zachodzącą
między większą liczbą osób, oraz komunikację zbiorową
(-komunikowanie zbiorowe), do tej liczebnie wielkiej grupy
kierowane są, za pomocą środków masowego przekazuinformacje.
Warto także wspomnieć tutaj o asertywności, jako umiejętności, dzięki której ludzie
otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia i przekonania, nie lekceważąc uczuć i poglądów
swoich rozmówców. Teoria asertywności oparta jest na założeniu, że każda jednostka ma
prawo do wyrażania siebie i obrony swoich praw.
Zapisanie tematu lekcji
2. Podajemy pytanie: Jakie są sposoby porozumiewania się ludzi?
Wywieszamy plansze „komunikacji międzyludzkiej”.
3. Kto bierze udział w procesie komunikowania się?
Wyjaśnienie uczniom, że aby zaistniał proces komunikowania się, musi istnieć
nadawca, odbiorca, wspólny dla nadawcy i odbiorcy kod (język), kanał (środek) komunikacji
i oczywiście sam komunikat
Należy również wyjaśnić, że brak jednego z tych elementów może spowodować zakłócenia
w komunikacji językowej. Może to nastąpić w wyniku niewłaściwego odbioru informacji.
Komunikowanie – to przesyłanie przekazów między nadawcą a odbiorcą. W życiu
codziennym wszyscy jesteśmy uczestnikami tego procesu.
Wyróżniamy dwa rodzaje porozumiewania się:
Komunikacja werbalna – to słowa.
Komunikacja niewerbalna – to mimika, gesty, postawa ciała.
Należy podkreślić, że warto dbać o zgodność tych dwóch komunikacji, bo w przeciwnym
razie doprowadzi to do zupełnego braku porozumienia.
4. Pytanie: Jakie mogą występować bariery w skutecznym porozumiewaniu się i jak
możemy ich uniknąć?
Podanie uczniom najczęściej występujących barier komunikacyjnych:
Osądzanie-czyli krytykowanie, obrażanie, wychwalanie się.
Interesowanie się cudzym problemem – czyli pocieszanie, doradzanie, zmienianie tematu
Decydowanie za innych - czyli rozkazywanie, grożenie, moralizowanie.
Podanie sposobów utrzymujących dobry kontakt odbioru:
Należy swoim zachowaniem werbalnym i niewerbalnym potwierdzać odbierane treści.
Do najprostszych zachowań niewerbalnych należą skupienie się na nadawcy, zwrócenie się
w jego stronę, utrzymywanie kontaktu wzrokowego. Natomiast do sposobów werbalnych,
czyli językowych zachowań pomagających w utrzymywaniu kontaktu można zaliczyć np.: proste słowa potwierdzające nasze zainteresowanie i podtrzymujące kontakt, parafrazowanie, czyli ujęcie w inne słowa, tego, co ktoś powiedział, sprawdzając czy dobrze
usłyszeliśmy, - odzwierciedlenie, czyli mówienie komuś, jakie są naszym zdaniem jego
odczucia.
ĆWICZENIA:
Jak ludzie komunikują się?
# Uczniowie metodą burzy mózgów wypisują na kartkach różne sposoby porozumiewania się
np.: ( rysunki, ikony, język, znaki świetlne i drogowe, gesty, symbole matematyczne,
chemiczne, umówione sygnały itp.
# Dzielą się na grupy i odgadują przedstawione wyżej bez pomocy słów, ale za pomocą
gestów, rysunków, znanych filmów.
# Każda grupa otrzymuje zadanie napisane na kartce: „Pokaż poprzez układ ciała, mimikę,
gesty, że jesteś … (zdenerwowany, zły, nieśmiały, szczęśliwy, spokojny)
# Wybrane osoby z każdej grupy przedstawiają własne propozycje, pozostali odgadują jakie
uczucia zostały przedstawione.
# Poprzez zabawę w głuchy telefon, uczniowie wnioskują jak łatwo zniekształca się
informacja w przypadku braku bezpośredniego kontaktu nadawcy i odbiorcy.
Na koniec ćwiczenia uczniowie wyciągają wnioski, że najdoskonalszym sposobem
porozumiewania się jest język. Poprzez zachowania niewerbalne można dużo powiedzieć
i dużo odczytać.
Podsumowanie zajęć.………………………………………………………………………
KOMUNIKOWANIE MIĘDZYLUDZKIE
INTERPERSONALNE
(indywidualne)
bezpośrednie
pośrednie
(twarzą w twarz)
(list, telefon)
ZBIOROWE
bezpośrednie
pośrednie
(wykład, teatr)
masowe
periodyczne
(prasa, radio,
telewizja)
ograniczone
nieperiodyczne
(telewizja kablowa
(książki , filmy
w zakładzie pracy)
płyty, plakaty)
KOMUNIKACJA
NIEWERBALNA
POZAWERBALNA
Opracowała: Marzena Kozioł