Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur 3 czerwca 2016 r. Malezja: zatrudnianie obcokrajowców i procedury imigracyjne Podstawy prawne Employment Act 1955 - precyzuje minimalne warunki, jakie pracodawca musi zapewnić pracownikowi. Labour Ordinances of Sabah and Sarawak - określają szczególne warunki zatrudnienia w stanach Sabah i Sarawak, Employees Provident Fund Act 1951 - określa wysokość stawek odprowadzanych na ubezpieczenie emerytalne pracowników (składka EPF). Zgodnie z tą regulacją prawną wszyscy pracodawcy i pracownicy (z wyjątkiem obcokrajowców) muszą wnosić składki na powyższy cel w wysokościach odpowiednio: 12% i 11% od miesięcznych poborów (są to minimalne stawki, które można dobrowolnie podwyższyć). Na mocy regulacji Ministerstwa Finansów z 2015 pracownicy mogą skorzystać z płacenia obniżonej stawki EPF w wysokości 8% do końca czerwca 2017. Zatrudnieni obcokrajowcy są zwolnieni z płacenia składki EPF, jakkolwiek mogą ją płacić dobrowolnie: pracodawca 5% miesięcznie, pracownik 11% miesięcznie. Employees Social Security Act 1969 - określa m.in. zobowiązania pracodawcy do łożenia na fundusz ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków i inwalidztwa – składka na ten fundusz obowiązuje pracodawcę przy zarobkach pracownika, powyżej 2 tys. MYR miesięcznie. Workmen’s Compesation Act 1952 - w myśl tego aktu pracownikom, którzy ulegną wypadkowi przy pracy wypłacane jest odszkodowanie. Occupational Safety and Health Act 1994 - określa standardy i promuje wprowadzanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Industrial Relations Act 1967 - określa prawo do istnienia związków zawodowych na terenie zakładu pracy oraz sposób rozstrzygania sporów. Rola związków zawodowych w Malezji jest marginalna i ogranicza się do spraw socjalnych. Praktycznie zjawisko strajków nie jest popularne w Malezji). Human Resources Development Fund - Fundusz Rozwoju Kadr - został wprowadzony w 1993 roku w celu zwiększenia udziału sektora prywatnego w rozwoju kwalifikacji pracowniczych w Malezji. Wysokość obowiązkowych składek płaconych przez pracodawców zależy od wielkości zatrudnienia i wynosi 0, 5%-1% funduszu płac. Formy zatrudnienia obcokrajowców w Malezji Prawo malezyjskie jest specyficzne w zakresie regulacji zatrudnienia obcokrajowców na terenie tego kraju. Stosowane są diametralnie różne przepisy wobec wysoko wykwalifikowanych specjalistów, kierownictwa firm inwestujących w Malezji, a robotników. O zgodę na zatrudnienie obcokrajowca występuje generalnie zatrudniający lub w przypadku robotników, może być to tzw. agent zatrudnienia. A. Zatrudnienie zagranicznych specjalistów – odnosi się zarówno do zatrudnienia pracowników przez firmy lokalne, firmy posiadające status inwestycji oraz w ramach wspólnych projektów, np. rządowych, badawczych itd. Warunki umowy o pracę pozostają kwestią pracodawcy 1 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur 3 czerwca 2016 r. i zatrudnianego. Obcokrajowcy zatrudnieni w tej kategorii nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia w Malezji. Minimalny wiek obcokrajowca wynosi 23 lata (na stanowiskach nie kierowniczych) i 27 lat na stanowiskach kierowniczych. firma z wpłaconym kapitałem (zagranicznym), co najmniej 2 mln USD, ma prawo zatrudnić 5. obcokrajowców, w tym także na tzw. stanowiskach kluczowych/kierowniczych (tzn. przeznaczonych dla permanentnego zatrudniania obcokrajowców); firma z wpłaconym kapitałem (zagranicznym) mniejszym niż 2 mln USD: podania o pozwolenie na pracę na stanowisku kluczowym może być rozpatrywane, jeżeli wpłacony kapitał zagraniczny wynosi nie mniej niż 500 tys. MYR – dopuszczana jest pewna elastyczność w przestrzeganiu tej zasady; na stanowiska dyrektorów wykonawczych i inne wyższe stanowiska kierownicze, które wymagają wysokich kwalifikacji zawodowych i dużego doświadczenia, obcokrajowcy mogą być zatrudnieni do 10 lat, pod warunkiem przygotowywania personelu malezyjskiego przewidzianego na przejęcie stanowisk po tym okresie czasu; na niższe stanowiska kierownicze oraz stanowiska specjalistyczne, które jednak wymagają wysokich kwalifikacji zawodowych i dużego doświadczenia, obcokrajowcy mogą być zatrudnieni do 5 lat, pod warunkiem przygotowywania personelu malezyjskiego przewidzianego na przejęcie stanowisk po tym okresie czasu. Obcokrajowcy, którzy zmieniają stanowisko nawet w ramach tej samej firmy muszą występować o nową wizę, zezwalającą na pracę na nowym stanowisku, ale często jest to formalność. firma malezyjska bez kapitału zagranicznego – może zatrudnić obcokrajowca do 5 lat, pod warunkiem udowodnienia, że nie udało się znaleźć pracownika o podobnych kwalifikacjach w Malezji. instytuty naukowe, agencje rządowe – zatrudnienie możliwe w ramach wspólnie prowadzonych projektów i za zgodą jednostki nadzorującej (ministerstwa). Nie jest wymagane wnoszenie opłaty gwarancyjnej. W odniesieniu do nowych projektów inwestycyjnych (przemysłowych) lub w przypadku rozszerzenia zakresu projektu lub produkcji inwestycji, podania o zatrudnienie obcokrajowców powinny być składane do Malezyjskiej Agencji Rozwoju Przemysłu - MIDA wraz z aplikacją firmy o zatwierdzenie projektu, z którym to zatrudnienie jest związane, jakkolwiek mogą one być złożone w terminie późniejszym. W pozostałych wypadkach podania składa się do Malezyjskiego Centralnego Urzędu Emigracyjnego w Kuala Lumpur za pośrednictwem strony internetowej http://www.eds.imi.gov.my/. Firma dokonuje tam rejestracji i otrzymuje hasło do późniejszego logowania. Wszystkie aplikacje składane są następnie on-line. Tak też wydawane jest zezwolenie na pracę obcokrajowców. Po jego otrzymaniu pracownik przyjeżdża do Malezji, firma wpłaca opłatę gwarancyjną (75.000 MYR), wydawana jest wiza do pracy na czas określony i można przystąpić do jej wykonywania. 2 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur 3 czerwca 2016 r. W przypadku wykonywania pracy na terenie stanów Sarawak i Sabah, niezbędne jest złożenie odpowiednich wniosków o zgodę na pracę na tych obszarach. Wiza uprawniająca do wykonywania pracy wydana na terenie Półwyspu Malezyjskiego, nie ma mocy prawnej na Sarawak’u i Sabah’u. B. Zatrudnianie robotników – formalnie dopuszcza się zatrudnianie zagranicznych robotników do następujących prac: na budowach, plantacjach, w usługach (pomoc domowa, pracownicy hoteli, restauracji) oraz w przemyśle. Pozwolenia wydaje się na zatrudnienie robotników tylko z niektórych krajów: Afganistanu, Bangladeszu, Birmy (Myanmaru), Indii, Indonezji, Kazachstanu, Laosu, Nepalu, Filipin, Pakistanu, Sri Lanki, Tajlandii, Uzbekistanu i Wietnamu. W lutym 2016 r. został ogłoszony całkowity zakaz zatrudniania nielegalnych, niewykwalifikowanych i słabo wykwalifikowanych obcokrajowców w Malezji, przy czym nie dotyczy on obcokrajowców zatrudnionych przy realizacji projektów rządowych tzw. government-to-government (G2G) lub podejmujących zatrudnienie w ramach kwot ustalonych w porozumieniach międzyrządowych (np. Malezja-Filipiny, Malezja-Indonezja, MalezjaBangladesz, Malezja-Myanmar). Początkowo zakaz miał obejmować wszystkich robotników zagranicznych, jednak w związku z protestami ze strony pracodawców malezyjskich, którzy borykają się z dużymi niedoborami siły roboczej (przemysł przetwórczy, plantacje etc.) podjęto decyzję o częściowym złagodzeniu podejścia. W celu otrzymania zgody z urzędu imigracyjnego na zatrudnienie obcokrajowca malezyjski podmiot musi spełnić wymogi wskazane przez urząd, w tym wykazać, że ze swojej strony zrobił wszystko, aby znaleźć pracownika miejscowego na dane stanowisko. Urząd imigracyjny informuje, że pracodawcy mogą szukać pracowników wśród nielegalnych imigrantów, którzy na bazie amnestii z 2015 r. zarejestrowali się w urzędach ds. zatrudnienia (ok. 50 tys. osób). Malezyjskie firmy mogą zwrócić się w tym celu do wyznaczonych przez urząd podmiotów (International Marketing and Net Resources Sdn. Bhd.1, Bukit Megah Sdn. Bhd.2 oraz Konsortium PMF), których zadaniem jest pomoc w procesie legalizacji zatrudniania ww. nielegalnych imigrantów. Zgodnie z danymi Federacji Malezyjskich Producentów (Federation of malaysian Manufacturers – FMM) 84% podmiotów jest dotkniętych niedoborami siły roboczej. Chronologia polityki Malezji w zakresie zatrudniania obcokrajowców (robotników): 22 czerwca 2011 r. 1 2 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Home Ministry) ogłosił wdrożenie programu 6P.3 dotyczącego rejestracji nielegalnych pracowników zagranicznych w Malezji, który obowiązywał do września 2013 r. http://www.imantki.com/ http://www.homme-osc.net/#!about2/c4nz 3 The programme, which is expected to start next month, has been codenamed '6P'. The P stands for six Malay words beginning with the letter which mean registration, legalisation, amnesty, supervision, enforcement and deportation. Under this program the immigrants had three weeks to take up the offer or face the law if they are arrested without valid travel documents or work permits. In 2011 Malaysia had nearly 2 million illegal workers. The country heavily relies on foreign labour to help out in the plantation, restaurant, construction sectors and other areas.There have been reports that several Indian nationals too are among the illegal workers who have come here on valid visas and continued to stay on after the expiry of the work permits. Malaysians usually do not take up menial jobs and rely heavily on workers from India, Indonesia, Bangladesh, Cambodia and Sri Lanka to help out. Previously, moves to reduce illegal immigrants were limited to repatriation exercises. 3 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur grudzień 2013 r. czerwiec 2014 r. 21 maja 2015 r. 28 stycznia 2016 r. 4 lutego 2016 r. 19 lutego 2016 r. 1 czerwca 2016 r. 3 czerwca 2016 r. Wiceminister spraw wewnętrznych informuje Parlament, że Malezja nie będzie więcej korzystała z pośredników w zakresie sprowadzania zagranicznej siły roboczej, lecz będzie ich poszukiwała/zatrudniała bezpośrednio w kraju pochodzenia na bazie porozumień dwustronnych. Weszło w życie nowe prawo stanowiące, że pracownicy zagraniczni muszą być odebrani przez pracodawców lub agentów w ciągu 24h od momentu przylotu na lotnisko KLIA 1 lub KLIA 2 w Kuala Lumpur Ogłoszono, że zostanie opracowana całościowa polityka imigracyjna i zatrudnienia obcokrajowców, w której będą wzięte pod uwagę postulaty przemysłu oraz dobrobytu pracowników zagranicznych. Ministerstwo Pracy będzie odgrywało główną rolę w tworzeniu polityki zarządzania pracownikami zagranicznymi – 11th Malaysia Plan. Przyjęto ustawę o wynagrodzeniu minimalnym pracowników zagranicznych, w której płaca minimalna w Malezji Półwyspowej została ustanowiona na poziomie 900 MYR, zaś na Sabahu, Sarawaku i w Labuan – 800 MYR. Rząd przyjął postanowienie, że płaca minimalna dla pracowników zagranicznych ulegnie podwyższeniu od lipca 2016 r. do 1000 MYR na Półwyspie oraz do 920 MYR na Sabahu, Sarawaku i w Labuan, celem zmniejszenia zależności Malezji od pracowników zagranicznych (Budżet 2016 r.). Malezja przyjęła umowę o partnerstwie transpacyficznym (TPP), co zobowiązuje kraj do przyjęcia i wdrożenia przepisów zgodnych z Deklaracją Międzynarodowej Organizacji Pracy w zakresie głównych zasad i praw w miejscu pracy. Wicepremier Malezji ogłosił całkowity zakaz (freeze) zatrudniania obcokrajowców. Wicepremier Malezji poinformował, że zakaz zatrudniania nielegalnych, niewykwalifikowanych i słabo wykwalifikowanych obcokrajowców zostaje utrzymany aż do odwołania. Celem zakazu jest także zmuszenie pracodawców do zabezpieczenia podstawowych praw pracowniczych robotników, wzrost wynagrodzeń (m.in. nie przerzucanie opłat gwarancyjnych na pracowników), a także wyeliminowanie pośredników w dostarczaniu siły roboczej, głównie nielegalnie, pobierających opłaty zarówno od pracodawców, jak i potencjalnych pracowników, co powoduje wśród tych ostatnich tzw. spirale zadłużenia, czyli bardzo długie okresu spłacania kredytowanej kwoty. 4 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur 3 czerwca 2016 r. Procedury imigracyjne 1. Zasady ogólne Wszystkie osoby wjeżdżające do Malezji muszą posiadać ważne dokumenty podróżne, jak również wizę uzyskaną w Ambasadzie Malezji za granicą. Z obowiązku wizowego zwolnieni są obywatele państw-krajów ASEAN oraz Commonwealth, z wyjątkiem: Indii, Bangladeszu, Pakistanu, Sri Lanki, Kamerunu, Mozambiku i Nigerii. Obywatele polscy, obywatele krajów UE, oraz większości krajów europejskich, krajów OECD, mogą przebywać w Malezji w celach turystycznych do 90 dni bez obowiązku uzyskania wizy. Obowiązuje zakaz wjazdu do Malezji obywateli Izraela Na granicy, w przypadku paszportów biometrycznych, następuje obowiązkowe skanowanie linii papilarnych obcokrajowca oraz wykonuje się fotografię cyfrową. Ma to miejsce w każdym przypadku przekraczania granicy. Przy wyjazdach do autonomicznych stanów Sarawak i Sabah na Borneo, każdy obcokrajowiec musi posiadać paszport, gdyż przy wjeździe do każdego z w/w stanów otrzymuje stanową wizę on-arrival, która może być krótsza niż wiza malezyjska. Dotyczy to także obcokrajowców przebywających w Zachodniej Malezji (Półwysep Malajski) na podstawie wizy pobytowej (pracownicza, małżeńska, specjalistyczna, wydana w ramach programu Malaysia My Second Home - MM2H oraz dyplomatyczna). Przy wjeździe do Malezji, paszport powinien być ważny co najmniej 6 miesięcy i posiadać co najmniej jedną, całą pustą stronę. Przy krótszej ważności paszportu, czy braku miejsc na stemple urzędnik imigracyjny może odmówić prawa do wjazdu, nawet przy posiadaniu wizy (lub braku wymogu jej posiadania). Przy wjeździe do Malezji w celu podjęcia zatrudnienia, studiów lub towarzyszenia jako rodzina, wymagane jest posiadanie paszportu, o co najmniej 18 miesięcznym okresie ważności i 6 stronach pustych. 2. Wjazd w celach turystycznych i krótkie pobyty biznesowe Formalnie osobom deklarującym pobyt turystyczny nie wolno podejmować żadnych działań związanych ze sprawami biznesowymi jak: negocjacje, eksplorowanie możliwości biznesowych, przedstawianie próbek produktów, relacje dla mediów, udział w imprezach sportowych itp. – należy w takich przypadkach zadeklarować wjazd w celach biznesowych. Przy krótkim pobycie, obcokrajowiec powinien opuścić Malezję najpóźniej w ostatnim dniu prawa pobytu. Aby ponownie wjechać do Malezji musi uzyskać wizę lub, w przypadku osób, które nie mają takiego obowiązku, a spędziły w Malezji 90 dni, musi minąć co najmniej 48 godzin od daty wyjazdu, aby można było wjechać do Malezji na kolejne 90 dni. Przy krótszych pobytach, dla osób bez wymogów wizowych, nie ma wyznaczonego czasu karencji. Przy wjeździe do Malezji, urzędnik imigracyjny może poprosić o okazanie biletu powrotnego z datą mieszczącą się w dozwolonym okresie pobytu. Osoby deklarujące oba powyższe cele wjazdu nie mają prawa podjąć pracy w Malezji. 5 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kuala Lumpur 3 czerwca 2016 r. 3. Wjazd w celach innych niż turystyczne i krótkie pobyty biznesowe Osoby wjeżdżające w celach innych niż wyżej wymienione, muszą uzyskać odpowiednie pozwolenia wjazdu stwierdzające cel ich pobytu i wizy we właściwej odpowiedniej ambasadzie malezyjskiej za granicą. Malezja przewiduje następujące rodzaje wiz zezwalających na wjazd w celach innych niż turystyczne i krótkie biznesowe: wiza biznesowa 12 miesięczna – wydawana dla osób, których działalność biznesowa, profesjonalna, doradcza lub jakakolwiek zawodowa wymaga wielokrotnych podróży do Malezji, ale głównym miejscem lokalizacji wykonywania pracy nie jest Malezja, wiza z pozwoleniem na czasowe zatrudnienie – wydawana dla osób przyjeżdżających w celu świadczenia pracy na ściśle określony okres czasu, zwykle dla robotników; wiza z pozwoleniem na pracę – wydawana jest cudzoziemcom, którzy przekraczają granicę w celu podjęcia pracy w ramach kontraktu na okres minimum 2 lat; wiza z pozwoleniem na pracę dla specjalistów - wydawana jest cudzoziemcom, którzy przekraczają granicę w celu podjęcia pracy w ramach kontraktu krótkookresowego i wydawana jest jednorazowo na okres nieprzekraczający 12 miesięcy; wiza dla członków rodziny osób posiadających wizę z pozwoleniem na pracę; wiza studencka. wiza rodzinna (long term pass/social visit) – dla najbliższych członków rodziny obywatela Malezji (małżonkowie, dzieci, rodzice). * * * 6