Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur 17 marca 2014 r. MALEZJA Specjalne strefy ekonomiczne, parki przemysłowe, klastry W Malezji, wyznaczanie specjalnych stref gospodarczych, gdzie inwestorzy (przede wszystkim zagraniczni) mogliby prowadzić działalność gospodarczą na preferencyjnych warunkach, zbiegło się z wizją dynamicznego rozwoju gospodarki malezyjskiej, nakreślonej na początku lat 90. XX wieku przez ówczesnego premiera tego kraju – Dato dr. Mahatira Mohamada. Podstawowymi wytycznymi ówczesnego długoplanowego makroekonomicznego programu Vision2020 było radykalne i wszechstronne unowocześnienie Malezji, a w konsekwencji wprowadzenie jej do grona krajów wysoko uprzemysłowionych do roku 2020. Jednym z podstawowych narzędzi, służących temu celowi, był plan przyspieszenia rozwoju wszystkich malezyjskich stanów i regionów (mocno wówczas zacofanych gospodarczo) poprzez przyciąganie nowych inwestycji i promocję tworzenia miejsc pracy. Przedsięwzięciem o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju malezyjskich specjalnych stref ekonomiczno-przemysłowych było ustanowienie w sierpniu 1996 roku tzw. korytarza multimedialnego – Multimedia Super Corridor – MSC Malaysia – 1-szej Specjalnej Strefy Ekonomicznej położonej w pobliżu stolicy kraju Kuala Lumpur, a w której zlokalizowane są lokalne i zagraniczne firmy, rozwijające nowoczesne technologie i produkty z zakresu technologii informatycznych i telekomunikacyjnych – ICT (przemysł elektryczny i elektroniczny jest jednym ze strategicznych filarów malezyjskiego eksportu). W kolejnych latach, w związku z pozytywną realizacją ww. projektu MSC Malaysia, rozwój specjalnych stref ekonomicznych i przemysłowych rozszerzano o kolejne malezyjskie stany i regiony i systematycznie dopisywano je do kolejnych długo – i krótkoterminowych planów gospodarczych, zarówno na szczeblu federalnym, jak i stanowym – Malezja jest federalną monarchią konstytucyjną 13. stanów i 3. terytoriów federalnych, posiadających własne lokalne władze i dosyć dużą autonomię gospodarczą. Aktualnie w krajowej polityce regionalnej rząd malezyjski prowadzi głownie działania wspierające tzw. 5-ciu Korytarzy Rozwoju Gospodarczego (Corridors). Obejmują one prawie całą powierzchnię Malezji i są zróżnicowane pod względem obecnie działających i potencjalnych gałęzi gospodarki. Ze wszystkich projektów najbardziej zaawansowana w rozwoju jest flagowa strefa Iskandar Malaysia, leżącą na południu Półwyspu Malajskiego, przy granicy z Singapurem. Rodzaje specjalnych stref ekonomiczno-przemysłowych: Parki przemysłowe (Industrial Estates) – obecnie w Malezji istnieje ponad 200 stref oraz parków przemysłowych, które rozwijają działalność w ramach agencji rządowych i regionalnych (stanowych) rozwoju gospodarczego, zarządów portów oraz władz municypalnych. Komercyjne strefy wolnocłowe – (Free Commercial Zones – FCZ) są ustanawiane dla celów wymiany handlowej (za wyjątkiem handlu detalicznego), przepakowania, powtórnego metkowania, oraz przeładowania towarów. Aktualnie działa w Malezji 17 stref FCZ. Przemysłowe strefy wolnocłowe (Free Industrial Zones – FIZ) są ustanawiane dla celów produkcji lub montażu produktów, ale głównie z przeznaczeniem na eksport. Umożliwiają Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur 17 marca 2014 r. firmom, produkującym na eksport minimalizację procedur i formalności celnych i wytwarzanie oraz import materiałów i surowców, części oraz maszyn na warunkach wolnocłowych. Eksport produktów finalnych gotowych odbywa się w warunkach uproszczonych procedur celnych. Aktualnie działa w Malezji 18 stref FIZ. Dodatkowo władze stanowe, z reguły poprzez swoje regionalne agencje rozwoju tworzy lokalne, często ad-hoc i bardzo małe, specjale strefy ekonomiczne, parki przemysłowe lub klastry, których zadaniem jest przyciągnięcie inwestycji i stworzenie nowych miejsc pracy. Jednak bardzo często z braku wystarczającej infrastruktury, środków finansowych lub też nadmiernych i przedłużających się procedur biurokratycznych, inicjatywy te nie dochodzą do skutku i pozostają w sferze dalekich, kolejnych planów1. Aktualnie w Malezji nie ma jednej, ujednoliconej listy specjalnych stref ekonomicznych, parków i klastrów przemysłowych – nie prowadzi jej żaden organ administracji federalnej lub stanowej! W Malezji nie ma także ujednoliconej nomenklatury i fachowego słownictwa odnośnie poszczególnych kategorii stref specjalnych (poza strefami wolnocłowymi)! Inna jest interpretacja ustawowej, międzynarodowej definicji (np. polskiej) specjalnej strefy ekonomicznej, parku przemysłowego lub tym bardziej klastru. Według Malezyjskiej Agencji Rozwoju Inwestycji - MIDA2, malezyjskie fabryki lub ośrodki położone nawet na przeciwległych, bardzo odległych krańcach kraju, ale powiązane systemowo-produkcyjnie, mogą tworzyć klaster (sic!), co w opinii poszczególnych przedstawicieli krajów Unii Europejskiej tworzy pewnego rodzaju chaos informacyjnostatystyczny i nie do końca odpowiada prawdzie… Często nawet jeden budynek czy magazyn już jest nazywany klastrem lub parkiem przemysłowym. Poszczególne jednostki organizacyjne (strefy, parki itp.) w zależności od charakteru mogą podlegać bardzo różnym jednostkom nadrzędnym m.in.: MIDA (Malaysian Investments Development Authority) nadzorowanej przez Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Przemysłu Malezji – MITI3, mogą podlegać Ministerstwu Finansów Malezji – MOF4 lub regionalnym i stanowym agencjom rozwoju gospodarczego, zarządom portów oraz władzom municypalnym. Podstawę bieżącej malezyjskiej polityki gospodarczej odnośnie strategicznych stref ekonomiczno-inwestycyjnych oraz ważnych, specjalnych stref ekonomicznych stanowią aktualnie 3 strategiczne i długofalowe programy oraz plany rozwoju kraju, przyjęte przez rząd Malezji: 1 Nowy Model Ekonomiczny – NEM – New Economic Model 2010-2020 X i XI Plan Malezyjski – Malaysia Plan: 10MP & 11MP (dwa 5-letnie plany rozwoju na lata 2011-2015 oraz 2016-2020), Program Transformacji Gospodarczej Malezji – ETP – Economic Transformation Programme 2010-2020. Wykaz najważniejszych i flagowych (zarówno na szczeblu federalnym jak i stanowym) stref gospodarczych umieszczono w załączniku. 2 http://www.mida.gov.my/env3/ 3 http://www.miti.gov.my/cms/index.jsp 4 http://www.treasury.gov.my/?lang=en Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur 17 marca 2014 r. Dodatkowo specjalne strefy ekonomiczne i klastry przemysłowe w zależności od rodzaju działalności i głównego sektora, działającego na ich terenie mogą być ustanawiane na podstawie m.in. Ustawy o strefach wolnocłowych – Free Zone Act 1990, Planu Zielonych Technologii – Green Technology Master Plan, Ustawy o sprzęcie medycznym – Medical Devices Act 2011, Narodowej Strategii Lotnictwa – National Aerospace Blueprint, Planu taryf gwarantowanych – Feed-in-Tarriff Plan [energetyka]. Najważniejsze informacje internetowe ww. temacie: http://www.mycorridor.malaysia.gov.my http://www.mida.gov.my/env3/index.php?page=industrial-land Opracowania – nie są one najnowsze, ale dobrze nakreślają dokonane w Malezji zmiany w kontekście historycznym i ówczesnych uwarunkowaniach gospodarczych: http://info.worldbank.org/etools/docs/library/251665/Yeow%20Teck%20Chai%20and %20Ooi%20Chooi%20Im%20%20The%20Development%20of%20Free%20Industrial%20Zones%96The%20Malaysian %20Experience.pdf http://www.eria.org/publications/research_project_reports/images/pdf/PDF%20No.3/ No.3-9-Malaysia.pdf Na stronach internetowych WPHI w Kuala Lumpur www.kualalumpur.trade.gov.pl znajduje się również pełne opracowanie, dotyczące Specjalnej strefy finansowej LABUAN IBFC: http://www.kualalumpur.trade.gov.pl/pl/MALEZJAPrzewodnikporynku/article/detail,7904,Spe cjalna_strefa_finansowa_LABUAN_IBFC.html *** Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur 17 marca 2014 r. MALEZJA STREFY EKONOMICZNO-INWESTYCYJNE, PARKI TECHNOLOGICZNE, STREFY PRZEMYSŁOWE oraz GŁÓWNE KLASTRY NAZWA JEDNOSTKI LOKALIZACJA ADRES INTERNETOWY: GŁÓWNE SEKTORY: KORYTARZE ROZWOJU REGIONALNEGO – STRATEGICZNE STREFY EKONOMICZNO-INWESTYCYJNE : http://www.mycorridor.malaysia.gov.my/ ECER – East Coast Economic Region klastry przemysłu (sektor i lokalizacja): ciężkiego (Terengganu); halal (Kelantan, Pahang); wydobycie ropy naftowej i gazu kauczukowego (Kelantan); petrochemiczny meblowego (Kelantan / Terengganu / Pahang); stany: przemysłowy samochodowego (Pahang); Kelantan /Pahang / http://www.ecerdc.com.my/ecerdc/ maszynowy samochodowy (Pahang); Terengganu rolnictwo szkutniczego (Kelantan); szkolnictwo technologicznego (Pahang) tworzyw sztucznych (Terengganu / Pahang); upraw roślinnych i leśnych (Kelantan / Terengganu); różne (Pahang) IRDA - Iskandar Malaysia klastry przemysłu i usług (sektor): elektryczny i elektroniczny petrochemiczny i chemiczny agro-spożywczy finance i bankowość przemysły kreatywne logistyka turystyka szkolnictwo ochrona zdrowia stany: Johor UTARA / NCER – Northern Corridor Economic Region klastry przemysłu i usług (sektor): > KHTP – Kulim Hi-Tech Park [informacja poniżej] stany: Perlis / Kedah / Penang / Perak (część północna) SDC – Sabah Development Corridor klastry przemysłu i usług (sektor): > POIC – Palm Oil Industrial Clusters [informacja poniżej] stany: Sabah (wyspa Borneo) http://www.irda.com.my/ http://www.koridorutara.com.my/ http://www.mycorridor.malaysia.gov. my/IC/SDC/Pages/default.aspx elektryczny i elektroniczny petrochemiczny chemiczny agro-spożywczy logistyka finance i bankowość turystyka szkolnictwo ochrona zdrowia rolniczy przemysłowy logistyka turystyka szkolnictwo ochrona zdrowia rolniczy przetwórczy przemysłowy logistyka turystyka Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur SCORE – Sarawak Corridor of Renewable Energy klastry przemysłu i usług (sektor): brak danych 17 marca 2014 r. stany: Sarawak (wyspa Borneo) http://www.recoda.com.my/ wyspa Labuan – Federalne Terytorium http://www.labuanibfc.com/site/ Malezji SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE, STANOWE PARKI TECHNOLOGICZNE, STREFY PRZEMYSŁOWE oraz KLASTRY SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE Labuan IBFC – Labuan International Business & Financial Centre MSC MALAYSIA – Multimedia Super Corridor CYBERJAYA stan: Selangor http://www.mdec.my/ aluminiowy szklarski stalowy przetwóczy (olej palmowy) rybołostwo i hodowla ryb hodowla bydła drzewny szkutnictwo turystyczny bankowość i finance logistyka przemysły kreatywne ICT – teleinformatyczny biotechnologie technologie zawansowane energetyka zielone technologie logistyka centra badawczo-rozwojowe [R&D] STANOWE PARKI TECHNOLOGICZNE BKIP – Batu Kawan Industrial Park SEBERANG PRAI stan: Penang http://www.investpenang.gov.my JIP – Jasin Industrial Park MALACCA (MALAKA) stan: Malacca http://www.jip.com.my/ KHTP – Kulim Hi-Tech Park KULIM stan: Kedah http://www.khtp.com.my/ KKIP – Kota Kinabalu Industrial Park PIIP – Pulau Indah Industrial Park PHP – Perlis Halal Park PSC – Penang Science Park KOTA KINABALU stan: Sabah – wyspa Borneo PULAU INDAH stan: Selangor TAMAN KEMAJUAN stan: Perlis PENANG stan: Penang http://www.kkip.com.my/ http://pulauindah.com.my/ spożywczy motoryzacyjny meblowy jubilerski elektryczny i elektroniczny gumowy precyzyjny logistyczny energia słoneczna kauczukowy petrochemiczny maszynowy maszynowy logistyka produkcja i usługi zgodne z zasadami islamu - halal, w tym głównie sektory: rolniczy, spożywczy, hodowli bydła, zielarski i kosmetyczny energia odnawialna biotechnologia lotniczy produkcja i usługi zgodne z zasadami islamu – halal MŚP/SME http://www.pkenps.gov.my/ http://www.investpenang.gov.my Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Kuala Lumpur TPM – Technology Park Malaysia ZIP – Zurah Industrial Park 17 marca 2014 r. KUALA LUMPUR stan: Terytorium Federalne RASA stan: Selangor http://www.tpm.com.my/ elektryczny i elektroniczny precyzyjny energia słoneczna energetyczny http://www.pknsbiz.com/zurah.html automatyka przemysłowa inżynieryjny maszynowy energetyczny GŁÓWNE STANOWE STREFY PRZEMYSŁOWE http://www.pkfz.com/index.html/ towarowe centrum logistyczne maszynowy http://www.sarawak.gov.my/ elektroniczny SEREMBAN stan: Negeri Sembilan http://www.techvalley.com.my/ motoryzacyjny maszynowy elektroniczny PAC – Penang Automation Cluster PENANG stan: Penang http://www.investpenang.gov.my/ elektryczny i elektroniczny maszynowy automatyka przemysłowa POIC – Palm Oil Industrial Clusters LAHAD DATU stan: Sabah – wyspa Borneo http://www.poic.com.my/ uprawa i przetwórstwo palmy olejowej SHH – Selangor Halal Hub PULAU INDAH stan: Selangor http://pulauindah.com.my/selango r-halal-hub-main/ SSO – Shared Services & Outsourcing Cluster CYBERJAYA stan: Selenagor www.mscmalaysia.my/ SKYPARK – Malaysia International Aerospace Centre SUBANG stan: Selangor produkcja i usługi zgodne z zasadami islamu - halal, w tym głównie sektory: spożywczy, cateringowy, usług doradczych KPO – centra usług zaawansowanych (analizy i ekspertyzy) lotniczy przeglądy i naprawy samolotów ośrodki edukacyjne i szkolenia pilotów ośrodki naukowo-badawcze BCRS – Balai Cluster Risk Service Contract stan: Sarawak – wyspa Borneo przybrzeżne wydobycie ropy naftowej i gazu bio- / nanoechnologie spożywczy farmaceutyczny biotechnologie Aktualizacja: 17-03-2014 PKFZ – Port Klang Free Zone SJFIZ – Sama Jaya Free Industrial Zone STV – Sendayan TechValley PORT KLANG stan: Selangor KUCHING stan: Sarawak – wyspa Borneo GŁÓWNE STANOWE KLASTRY www.malaysiaairports.com.my --- PROJEKTY PLANOWANE / NIEZREALIZOWANE BVM – BioValley Malaysia Development Herbal & Biotechnology Cluster Development Project © WPHI Ambasady RP w Kuala Lumpur CYBERJAYA stan: Selenagor EDERC East Coast Economic Region Development Council http://www.ecerdc.com.my/