Raport nr 6/2006 dotyczący najważniejszych doniesień z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w prasie w czerwcu 2006 roku. WPROWADZENIE Mija 25 lat od stwierdzenia pierwszego przypadku AIDS. Dziś na świecie już ponad 40 mln osób żyje z wirusem HIV. Epidemia pochłonęła przez ten czas 25 mln istnień ludzkich. I choć nowy Raport ONZ podaje, że po raz pierwszy od pół wieku w niektórych miejscach na świecie zanotowano spadek zakażeń, to wszyscy mamy świadomość, że to wcale nie oznacza, że AIDS przestało być zagrożeniem dla ludzkości. Temat ten był obecny w czerwcowych publikacjach z zakresu HIV/AIDS. Był on rozpatrywany w kontekście danych opublikowanego w maju Raportu Biura ONZ ds. AIDS (UNAIDS), podsumowującego 25 lat walki z HIV. Dokument ten szczegółowo omówiono w poprzednim miesiącu, dlatego teraz ograniczono się do historycznego spojrzenia na epidemię. Wśród 26 opublikowanych materiałów dotyczących problematyki HIV/AIDS warto zwrócić uwagę na prace nad nowym preparatem blokującym powstanie wirusa HIV we krwi. Naukowcy wiążą z nim wielkie nadzieje, ma stać się przełomem w terapii przeciwwirusowej. W USA wyprodukowano testy wykrywające HIV, mające już po 20 minutach określić wynik. Godnym zauważenia jest także publikacja opisująca codzienną pracę pracowników i podopiecznych Eko „Szkoły Życia’ w Człuchowie. Dziennikarze pisali też o pochodzeniu HIV i procesie bułgarskich pielęgniarek, ale te informacje zostały już wcześniej odnotowane. Tabela1. Tytuły gazet i czasopism publikującyh więcej niż jedną informację na temat HIV/AIDS w czerwcu 2006 r. Miejsce Tytuł Liczba publikacji 1. Rzeczpospolita 5 2. Nasz Dziennik 5 3. Dziennik 2 4. Gazeta Wrocławska 2 1 Wykres 1. Ranking gazet i czasopism zawierających więcej niż jedną informację z zakresu HIV/AIDS w czerwcu 2006 r. Gazeta Wrocławska Dziennik 2 2 Nasz Dziennik 5 Rzeczpospolita 5 EPIDEMIOLOGIA Kilka dat z 25- letniej historii AIDS 1981 – u pięciu amerykańskich homoseksualistów stwierdzono niespotykaną odmianę zapalenia płuc. Okazało się, że przyczyną choroby był wirusowy zespół nabytego niedoboru odporności (w angielskim skrócie AIDS). 1982 - początkowo przypuszczano, że choroba dotyczy tylko homoseksualistów, jednak wkrótce wykryto w USA przekazanie zakażenia dziecku przez matkę i infekcje przeniesione przez transfuzje krwi. 1983 - Francuz Luc Montagnier i Amerykanin Roberto Gallo wyodrębnili wirusa HIV odpowiedzialnego za AIDS. 1985 – w USA wynaleziono pierwszy test wykrywający wirusa; amerykański aktor Rock Hudson publicznie przyznał się, że żyje z HIV. 1986 – w Polsce zanotowano pierwszy zgon spowodowany AIDS; na całym świecie jest już 16 tys. ofiar. 1987 – w USA pojawiło się pierwsze lekarstwo – AZT; AIDS jest pierwszą chorobą, którą zajmuje się ONZ. 1990 – milion dzieci na całym świecie z powodu choroby straciło przynajmniej jednego z rodziców. 1991 – na AIDS umiera Freddie Merkury , lider zespołu Queen. 1993 – na AIDS umierają słynny rosyjski tancerz baletowy, Rudolf Nureyev oraz tenisista Arthur Ashe, zakażony wirusem w wyniku transfuzji krwi. 1996 – powstaje UNAIDS – Biuro ONZ ds. AIDS; Brazylia jest pierwszym krajem rozwijającym się, która oferuje swoim mieszkańcom darmowe terapie. 2 1998 – 39 koncernów farmaceutycznych wytacza proces RPA oskarżanej o produkcję bez licencji tanich lekarstw dla zakażonych wirusem. 2001 – odbywa się Specjalna Sesja Narodów Zjednoczonych na temat HIV/AIDS – „Globalny kryzys – globalna akcja” 2003 – UNAIDS i Światowa Organizacja Zdrowia stawiają sobie za cel zwiększenie do 2005 roku liczby osób objętych terapią antyretrowirusową w krajach Trzeciego Świata z 400 tys. do 3 mln (niestety cel nie został osiągnięty). 2005 – światowi politycy deklarują, że do 2010 roku każdy chory na AIDS będzie miał dostęp do niezbędnego leczenia 2006 –– w Nowym Jorku w dniach 31maja – 2 czerwca odbyła się Sesja Specjalna Narodów Zjednoczonych dotycząca przeglądu implementacji Deklaracji Zobowiązań HIV/AIDS Watykan (na życzenie papieża Benedykta XVI) przygotowuje dokument, w którym określi swoje stanowisko wobec stosowania prezerwatyw przez osoby chore na HIV/AIDS i inne choroby zakaźne. 1 ASPEKTY MEDYCZNE Nowa szansa dla chorych na AIDS Magazyn ”New Scientist” poinformował, że specjaliści firmy Panacos Pharmaceuticas opracowali preparat blokujący powstanie wirusa HIV we krwi ludzi. Preparat o nazwie PA-457 należy do zupełnie innych kategorii farmaceutyków przeznaczonych do leczenia wirusa HIV – jest to tzw. inhibitor dojrzewania. Jest on skuteczny nawet w przypadku pacjentów z AIDS, u których obecnie stosowane leki działają słabiej, ponieważ wirusy zdążyły już się na nie uodpornić. Przedstawiciele firmy Panacos twierdzą, że znaczna część zakażonych HIV(ok.80%) jest już w pewnym stopniu uodporniona na dostępne dziś terapie. Wiele stosowanych obecnie leków blokuje powielanie genomu wirusa HIV wewnątrz komórki, inne zapobiegają sklejeniu części wirusów w gotową całość. Preparat PA – 457 działa inaczej - blokuje produkcję białek, które tworzą otoczkę wirusa, wewnątrz której zawarta jest cała informacja genetyczna. Bez tej otoczki wirus przestaje być groźny, nie może atakować kolejnych komórek organizmu. Według naukowców PA– 457 ingeruje w ostateczną fazę tworzenia się nowych kopii wirusa HIV. Ich białkowa otoczka przecieka, pozostawiając nieosłonięte niczym kwasy nukleinowe zawierające genom. 1 Materiał opracowano na podstawie: Ludzkość wygra z AIDS. Metro z dnia 02.06.2006 r. 3 Przeprowadzono już pierwsze badania laboratoryjne na ludzkich komórkach, które pokazały, że lek jest skuteczny nawet wobec najbardziej opornych na terapię odmian HIV. Badania zostały przeprowadzone w ubiegłym roku na niewielkiej grupie pacjentów. Okazało się, że Pa– 457 w ciągu zaledwie 10 dni niemal całkowicie eliminował HIV z krwi chorych. Kolejne badania mają się niebawem rozpocząć w grupie 48 pacjentów. Według ekspertów na gotowe leki oparte na bazie PA – 457 trzeba jeszcze poczekać.2 ASPEKTY SPOŁECZNE Szpital nie dokonał nadużyć Jesienią 2005 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy uznał, że Wojewódzki Szpital Obserwacyjno – Zakaźny w Bydgoszczy nie wyłudził z kasy Narodowego Funduszu Zdrowia 3,5 mln zł. Obecnie utrzymał ten wyrok w mocy. O sprawie było głośno latem ubiegłego roku. Urzędnicy NFZ dopatrzyli się nieprawidłowości w postępowaniu z chorymi na AIDS i zakażonymi HIV. Uznali, że przedstawiając rachunki za hospitalizację chorych krótsze niż 14 dni szpital „naciągnął” NFZ na 3,5 mln złotych. Dyrektor szpitala, prof. Waldemar Halota, uznał te oskarżenia za bezpodstawne, a urzędnikom zarzucił niekompetencję i ignorancję. Sprawą zajęła się Prokuratura Rejonowa w Bydgoszczy, która umorzyła postępowanie ze względu na brak znamion przestępstwa. Bydgoski NFZ zaskarżył to postanowienie, prokuratura nie uwzględniła zażalenia, a sąd utrzymał ten wyrok w mocy. Teraz ten spór może być rozstrzygany tylko na drodze cywilnej. 3 DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE Na Ukrainie chcą walczyć z narkomanią i HIV Organizacje społeczne i dziennikarze są zaniepokojeni wzrostem zakażeń HIV i narkomanii na Ukrainie. W opinii mediów władze nie radzą sobie z obydwoma zjawiskami. Wystosowali apel do działających tam organizacji o powzięcie inicjatyw, które zahamują ten wzrost. Przy Akademii Prasy Europejskiej powstało Stowarzyszenie Zdrowy Wybór. Jego Informacje na temat preparatu podaję za: Piotr Kościelniak. Nowy sposób na walkę z wirusem. Rzeczpospolita z dnia 09.06.2006 r. 3 W oparciu o: Hanka Sowińska. Nie ma przestępstwa. Gazeta Pomorska z dnia 05.06.2006 r. 2 4 głównym zadaniem jest współpraca z ekspertami, którzy mają pomóc w nawiązaniu publicznego dialogu ze strukturami państwowymi, aby przeciwdziałać narkomanii i AIDS. 4 W USA nowe testy W Waszyngtonie, gdzie jest największa liczba zakażonych HIV w USA, służba zdrowia zamierza wprowadzić pionierski projekt promocji testów wykrywających wirusa HIV. Mają to być zestawy do badania próbek śliny dające wynik już po 20 minutach. Projektem mają być objęci obowiązkowo mieszkańcy miasta w wieku od 14. do 84. roku życia. Nowe testy mogą być wykonywane nie tylko w szpitalach i innych placówkach zdrowotnych, ale także w szkołach i podobnych im instytucjach oświatowych.5 STATYSTYKI W Indiach coraz więcej zakażeń Ostatni raport ONZ podaje, że w Indiach jest obecnie 7,5 mln ludzi żyjących z HIV i chorych na AIDS. Stanowi to ponad dwie trzecie zakażeń w całej Azji. Pod tym względem Indie wyprzedzają nawet Republikę Południowej Afryki (5,5 mln chorych). Od czasu wykrycia pierwszego przypadku AIDS zmarło w tym kraju ponad 600 tys. ludzi. Według ONZ większość chorych to osoby, które zakażone zostały w wyniku tzw. przypadkowych stosunków seksualnych. Niestety, tylko 7 proc. wymagających leczenia Hindusów ma dostęp do leków powstrzymujących rozwój choroby.6 KOŚCIÓŁ A AIDS Katolickie organizacje opiekują się chorymi na AIDS Kardynał Javie Lozano Baragan, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Chorych i Służby Zdrowia, mówiąc w Radiu Watykańskim o niedawnej Konferencji ONZ podsumowującej dotychczasową walkę z AIDS, podkreślił, że Kościół prowadzi jedną trzecią ośrodków opiekujących się chorymi na AIDS, katolickie organizacje pomagające chorym i zakażonym obecne są w 102 krajach świata. Hierarcha przypomniał, że Watykan od dawna walczy z AIDS poprzez podkreślanie roli rodziny i wychowania do wierności. Ważną rolę w tej walce odgrywają organizacje katolickie służące chorym pomocą medyczną i Na podstawie: Eugeniusz Tuzow – Lubański. Narkomania i AIDS niszczą Ukrainę. Nasz Dziennik z dnia 27.06.2006 r. 5 W oparciu o: Wykryją HIV. Dziennik z dnia 28.06.2006 r. 6 Zob.: Indie chorują na AIDS. Nasz Dziennik z dnia 01.06.2006 r. 4 5 psychologiczną. Dostarczają one także potrzebne leki i pomagają w integracji społecznej chorym na HIV/AIDS.7 POMOC I WSPARCIE DLA OSÓB ŻYJĄCYCH Z HIV Ośrodek w Wandzinie szansą dla chorych na HIV/AIDS Ośrodek Readaptacji EKO ”Szkoła Życia” mieszczący się w Wandzinie k/Człuchowa, prowadzony przez Stowarzyszenie „Solidarni Plus” znany jest z wielu inicjatyw podejmowanych na rzecz chorych na AIDS. Jego dyrektor, Donat Kuczewski, uważa, że jest to miejsce, gdzie osoby chore na AIDS i żyjące z HIV otrzymują szansę na powrót do normalnego życia zawodowego i społecznego. Placówka, dzięki programom, które realizuje, umożliwia swoim pacjentom zdobycie kwalifikacji, które pomogą im w przyszłości znaleźć pracę. Ośrodek realizuje obecnie dwa programy skierowane do osób wychodzących z narkomanii i żyjących z HIV/AIDS. Pierwszy z nich to program własny EKO „Szkoły Życia”. Jego głównym celem jest reintegracja zawodowa i społeczna podopiecznych. Program realizowany jest w powiązaniu z ekologią, w zawodach związanych z ochroną bioróżnorodności biologicznej. Podopieczni uczą się zawodów lub podnoszą swoje kwalifikacje na terenie ośrodka w ogrodnictwie, sadząc stare odmiany drzew owocowych, hodując specjalne odmiany królika i kury. Poza tym w Eko - szkole pod okiem instruktorów zawodu prowadzone są zajęcia w warsztacie mechaniczno-ślusarskim, budowlanym, stolarskim, hydraulicznym. Dzięki staraniom dyrekcji udało się zdobyć dodatkowe fundusze, które przeznaczono dla pacjentów na trzymiesięczny kurs komputerowy i całoroczną naukę języka angielskiego. Mieszkańcy ośrodka mogą także korzystać z konsultacji z psychologami, terapeutami, pracownikami socjalnymi, lekarzami i pielęgniarkami, a nawet z ekonomistami. Zainteresowani sztuką mają możliwość uczestniczyć w warsztatach malarskich, rzeźbiarskich i teatralnych. Ośrodek w Wandzinie realizuje także centralny program edukacyjny w dziedzinie ekologii w ramach programu „Equal”. Skierowany jest on do osób wychodzących z narkomanii i żyjących z HIV, daje szansę na zdobycie kwalifikacji zawodowych. Jego uczestnicy na kursach trwających czterdzieści tygodni pod okiem fachowców uczą się Na podstawie: Kościół kontra AIDS. OZON z dnia 15.06.2006 r., Kościół walczy z AIDS i poniżaniem człowieka. Nasz Dziennik – Warszawa z dnia 09.06.2006 r. 7 6 grzyboznawstwa i klasyfikacji runa leśnego, zarządzania nieruchomościami, obsługi urządzeń maszyn do pozyskiwania biomasy.8 Producent telefonów wspiera walkę z AIDS Motorola to kolejna firma, która dołączyła do biorących już udział w akcji (PRODUCT) RED firm wspierających walkę z AIDS. Producent przeznaczy część zysków ze sprzedaży specjalnej, czerwonej edycji telefonów L7 w Wielkiej Brytanii na pomoc chorym na HIV/AIDS w Afryce. To pierwszy w historii firmy produkt stworzony z myślą o zaangażowaniu sektora prywatnego w walkę z AIDS. Jeden procent z przychodów ze sprzedaży telefonów zostanie przekazany na rzecz Globalnego Funduszu, który finansuje programy związane z AIDS.9 Spis publikacji prasowych z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w czerwcu 2006 r. 1. 40 milionów zakażonych. Rzeczpospolita z dnia 23.06.2006 r. 2. Ćwierć wieku z AIDS. Super Nowości z dnia 01.06.2006 r. 3. Goldnik Anna. Profilaktyka redukuje zachorowania na AIDS. Gazeta Farmaceutyczna z dnia 01.06.2006 r. 4. Hollywood kontra AIDS. Rzeczpospolita z dnia 03.06.2006 r. 5. Indie chorują na AIDS. Nasz Dziennik z dnia 01.06.2006 r. 6. Indie chorują na AIDS. Nasz Dziennik – Warszawa z dnia 01.06.2006 r. 7. Iwanciw Emilia. Badanie krwi od podszewki. Gazeta Wyborcza – Bydgoszcz z dnia 16.06.2006 r. 8. Komary a AIDS. Gazeta Wrocławska ( dodatek: Na zdrowie) z dnia 17.06.2006 r. 9. Kościelniak Piotr. Nowy sposób na walkę z wirusem. Rzeczpospolita z dnia 09.06.2006 r. 10. Kościół kontra AIDS. OZON z dnia 15.06.2006 r. 11. Kościół walczy z AIDS i poniżaniem człowieka. Nasz Dziennik – Warszawa z dnia 09.06.2006 r. 12. Krok do normalności. Głos Słupski z dnia 09.06.2006 r. 13. Ludzkość wygra z AIDS. Metro z dnia 02.06.2006 r. 14. Motorola walczy z AIDS. Telekabel z dnia 01.06.2006 r. 15. Nieszczęście przyszło od małp: 38 mln ludzi ma HIV. Życie Warszawy z dnia 05.06.2006 r. 16. Przeciw AIDS. Express Bydgoski z dnia 03.06.2006 r. 17. Redlińska Izabela. Życie z plusem. Rzeczpospolita z dnia 23.06.2006 r. 18. Redlińska Izabela. Życie z plusem. Rzeczpospolita – Warszawa z dnia 23.03.2006 r. 19. SIV jak HIV. Przegląd z dnia 11.06.2006 r. 20. Sowińska Hanka. Nie ma przestępstwa. Gazeta Pomorska z dnia 05.06.2006 r. 21. Tuzow- Lubański Eugeniusz. Narkotyki i AIDS niszczą Ukrainę. Nasz Dziennik z dnia 27.06.2006 r. 22. Tuzow – Lubański Eugeniusz. Plagi niszczą Ukrainę. Nasz Dziennik z dnia 27.06.2006 r. 23. Uniknąć rozstrzelania. Gazeta Wrocławska z dnia 14.06.2006 r. 24. W Koszalinie wzrosła liczba zakażonych wirusem HIV. Miasto z dnia 07.06.2006 r. 25. Wykryją HIV. Dziennik z dnia 28.06.2006 r. 26. Zwierz Bartosz. AIDS ma 25 lat i wciąż zabija. Dziennik z dnia 05.06.2006 r. 8 9 Na podstawie: Krok do normalności. Głos Słupski z dnia 09.06.2006 r. Zob.: Motorola walczy z AIDS. TELEKABEL z dnia 01.06.2006 r. 7