Raport nr 11/2006 dotyczący najważniejszych doniesień z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w prasie w listopadzie 2006 roku. WPROWADZENIE Listopad to miesiąc, w którym ukazało się najwięcej w tym roku publikacji z zakresu HIV/AIDS. Na łamach 60. tytułów dzienników i czasopism było ich 106. W znacznej mierze poświęcono je trwającej od września kampanii społecznej przeciwko HIV/AIDS. Należy zaznaczyć, że wiele spośród nich drukowały tygodniki i miesięczniki( Przyjaciółka, Życie na gorąco, VIVA, Glamour, Bravo, Girl), dla których trwająca kampania była pretekstem, aby zająć się głębiej tym tematem i dostarczyć czytelnikowi podstawową wiedzę z nim związaną (co to jest HIV/AIDS?, drogi zakażenia, sposoby zapobiegania, możliwości leczenia itp.). O samej kampanii i jej przebiegu pisała lokalna prasa, szczególnie dużo miejsca poświęcając nowemu programowi profilaktycznemu finansowanemu przez Narodowy Fundusz Zdrowia, przeznaczonemu dla kobiet w ciąży, który ma na celu przetestować je w kierunku HIV, aby zapobiec ewentualnemu przeniesieniu zakażenia z matki na dziecko ( zob. Raport nr 10/2006 , s.7.). Ważnym tematem poruszanym w listopadzie stał się ostatni raport UNAIDS publikujący najnowsze dane o HIV i AIDS na świecie. Obok niego kluczowe miejsce zajęła powracająca znów kwestia stanowiska Watykanu w sprawie dopuszczalności użycia prezerwatyw w obliczu HIV/AIDS. Warto zapoznać się także z wynikami I fazy badań klinicznych przeprowadzonych z zastosowaniem terapii genowej u pacjentów chorych na AIDS oraz pracami naszych naukowców nad szczepionką przeciw tej groźnej chorobie. Ostatni dzień listopada przyniósł zapowiedzi dotyczące obchodów przypadającego 1 grudnia Światowego Dnia Walki z AIDS. Informacje o jego przebiegu zamieszczone zostaną w grudniowym przeglądzie prasy. 1 Tabela 1. Tytuły gazet i czasopism publikujących więcej niż dwie informacje na temat HIV/AIDS w listopadzie 2006 r. Miejsce 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Tytuł Gazeta Wyborcza* Dziennik Rzeczpospolita Gazeta Pomorska Echo Dnia Dziennik Bałtycki Dziennik Zachodni Głos Wielkopolski Kurier Szczeciński Nowości Ilość publikacji 21 5 4 4 4 4 3 3 3 3 * Zestawienie obejmują wszystkie lokalne wydania Gazety Wyborczej Wykres 1. Ranking gazet i czasopism publikujących więcej niż dwa doniesienia na temat HIV/AIDS w listopadzie 2006 r. Nowości Kurier Szczeciński Głos Wielkopolski Dziennik Zachodni Dziennik Bałtycki Echo Dnia Gazeta Poznańska Rzeczpospolita Dziennik 3 3 3 3 4 4 4 4 5 21 Gazeta Wyborcza EPIDEMIOLOGIA Raport UNAIDS Dyrektor wykonawczy UNAIDS, dr Peter Piot, podczas konferencji prasowej w Genewie, przedstawił doroczny raport na temat epidemii AIDS. W 2006 r. przybyło 4,3 mln osób zakażonych wirusem HIV, a 2,9 mln zmarło na AIDS. Od 1981 r. choroba ta zabiła 25 mln ludzi. Największą grupę nowo zakażonych (65 proc.) stanowią mieszkańcy Afryki. Co trzeci mieszkaniec południowej części Czarnego Lądu ma we krwi wirusa, rośnie też liczba 2 zakażonych ciężarnych kobiet. Coraz więcej mieszkańców tego kontynentu umiera na AIDS. Choroba ta jest przyczyną blisko 80 proc. wszystkich zgonów, gdyż tylko co czwarty Afrykanin dostaje niezbędne leki. Na drugim miejscu znalazł się rejon Azji. Tylko w Azji Południowo – Wschodniej żyje 8 mln zakażonych HIV. Najszybciej wirus rozprzestrzenia się w Europie Wschodniej i Azji Centralnej. W ciągu dwóch lat liczba infekcji wzrosła tam aż o 70 proc. W samej Rosji oficjalna liczba osób żyjących z wirusem HIV powiększyła się w 2006 r. o ponad 35 tysięcy. Według specjalistów dane te znacznie odbiegają od rzeczywistości, a całkowita liczba zakażonych w tym kraju zbliża się już do miliona. W Rosji i sąsiadującej z nią Ukrainie wśród osób żyjących z HIV na pierwszym miejscu są młodzi ludzie, którzy nie przekroczyli 30 roku życia ( prawie 90 proc.). Wśród nich najwięcej jest narkomanów, choć coraz więcej zakażeń notuje się w wyniku stosunków heteroseksualnych. Na Ukrainie w pierwszym półroczu 2006 r. zakażenia takie stanowiły aż 35 proc. Także w Europie Zachodniej i Środkowej osoby heteroseksualne stanowią duży odsetek ofiar wirusa HIV (56 proc.), podczas gdy homoseksualiści 25 proc. nowych przypadków zakażeń. Autorzy raportu zwracają uwagę na duży wzrost zakażeń u kobiet. Na świecie zarejestrowanych jest 17,7 mln kobiet żyjących z HIV, czyli o milion więcej niż w roku ubiegłym. Wśród najczęstszych źródeł zakażeń wymienia się stosunki heteroseksualne (seks bez zabezpieczeń), stosunki homoseksualne oraz używanie przez narkomanów zakażonych igieł i strzykawek.1 Tabela 2. Liczba zakażonych HIV na świecie wg UNAIDS w 2006 r. Region świata Afryka Subsaharyjska Azja Południowa i Południowo-Wschodnia Europa Wschodnia i Środkowa Azja Ameryka Łacińska Ameryka Północna Azja Wschodnia Europa Zachodnia i Środkowa Liczba zakażeń Liczba zgonów ( 2005 r.) 24,7 mln 2,1 mln 7,8 mln 590 000 1,7 mln 1,7 mln 1,4 mln 750 000 84 000 65 000 18 000 43 000 740 000 12 000 Dane dotyczące Raportu UNAIDS opracowano w oparciu o: Tomasz Surdel. Wciąż nie wygrywamy ze światową epidemią HIV. Gazeta Wyborcza z dnia 22.11.2006 r., Wirus nie śpi. Trybuna z dnia 22.11.2006 r., Rośnie liczba nosicieli wirusa HIV. Super Nowości z dnia 23.11.2006 r. 1 3 Afryka Północna i Bliski Wschód Ameryka Środkowa Oceania 460 000 250 000 81 000 36 000 19 000 4 000 KAMPANIA „ Miłość, wierność, zaufanie. Rodzina razem przeciw AIDS” Lokalne echa kampanii Piła Podczas pilskich obchodów Światowego Dnia AIDS w gimnazjum w Łobżenicy odbędzie się podsumowanie konkursu „Miłość, wierność, zaufanie- przeciw HIV/AIDS. Młodzież w nim uczestnicząca miała przedstawić swoje spostrzeżenia dotyczące m.in. promowania dojrzałych postaw w obliczu zagrożeń, jakie niesie ze sobą AIDS. Organizator konkursu - Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Pile – poinformował, że komisja oceniła prace nadesłane przez uczniów z siedmiu szkół ponadgimnazjalnych. Pierwszą nagrodę otrzymała Justyna Skierza, uczennica z Zespołu Szkól Ponagimnazjalnych w Łobżenicy. 2 Śrem Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Śremie zorganizowała w Zespole Szkół Ekonomicznych minikonferencję, na której uczestnicy zostali zapoznani z celami, jakie przyświecają tegorocznej ogólnopolskiej kampanii społecznej ”Miłość, wierność, zaufanie. Rodzina razem przeciw AIDS”. Podczas spotkania rozmawiano o tym, w jaki sposób przekazywać wiedzę na temat HIV/AIDS, aby nie wywoływać strachu i zachęcić, szczególnie młode osoby, do bezpiecznych zachowań, które ochronią przed zakażeniem. 3 Leszno Uczestnicy konkursu organizowanego przez leszczyńską Stację Sanitarno- Epidemiologiczną musieli odpowiedzieć na pytanie: Jak rozmawiać o HIV i AIDS ze swoimi dziećmi? Jedenastu uczniów miejscowych szkół ponadgimnazjalnych wcieliło się na chwilę w rolę rodziców przestrzegających swoje pociechy przed zagrożeniami. Ogłoszono już wyniki rywalizacji, a najlepsi uczniowie będą reprezentować miasto podczas finału wojewódzkiego.4 Zob.: Finał konkursu. Głos Wielkopolski z dnia 06.11.2006 r., Justyna pierwsza. Gazeta Poznańska z dnia 07.11.2006 r. 3 Zob.: Prorodzinna walka z ADIS. Tygodnik Śremski z dnia 17.11.2006 r. 4 Zob.: Wszystko, co chcielibyście wiedzieć… Gazeta Poznańska z dnia 30.11.2006 r. 2 4 Opole W ramach ogólnopolskiej kampanii punkt konsultacyjno-diagnostyczny wydłużył czas przyjęć do godziny 20. W Opolu z roku na rok zwiększa się liczba osób korzystających z bezpłatnych testów. W 2004 roku było ich 550, rok później już 650. Opolska Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna wraz z samorządem studenckim z Uniwersytetu Opolskiego i Politechniki Opolskiej przygotowała imprezę, w czasie której można było obejrzeć film „Filadelfia”, a także otrzymać ulotki informacyjno-edukacyjne. W czasie imprezy przeprowadzono konkursy na temat wiedzy o HIV/AIDS. 5 Szczecin W konkursie teatralnym mającym na celu popularyzowanie wiedzy o AIDS w tym roku wzięły udział tylko dwie szczecińskie placówki. Młodzież Miejskiego Ośrodka Socjoterapii nr 2 zmierzyła się z uczniami z Liceum Plastycznego. Zwyciężył spektakl „Razem przeciw AIDS” w wykonaniu wychowanków ośrodka opowiadający o młodym człowieku chorym na AIDS, znajdującym się w stanie melancholii, smutku i zagubienia, a potem gniewu, który popycha go do pragnienia zemsty i zakażania innych. Na szczęście w jego życiu pojawia się ktoś, kto podaje mu pomocną dłoń i pokazuje jak żyć z chorobą.6 Światowy Dzień Walki z AIDS - zapowiedzi Światowy Dzień Walki z AIDS jak co roku obchodzony jest na całym świecie 1 grudnia. Dopiero po tej dacie ukaże się najwięcej informacji na temat jego przebiegu. Zostaną one zrelacjonowane w grudniowym raporcie. Niektóre dzienniki już wcześniej - w ostatnim dniu listopada- zapoznały swoich czytelników z programami imprez , które będą miały miejsce na ich terenie. 1 grudnia 2006 r. w Polsce - zapowiedzi Bydgoszcz Już o godz.13 w Zespole Szkół Chemicznych zostanie podsumowana VI Olimpiada Wiedzy o zdrowiu 9 w tym wiedzy o HIV/AIDS) dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Wieczorem na Stary Rynku rozpocznie się happening, w czasie którego jego organizatorzy – studenci Collegium Medicum UMK i przedstawiciele PCK – będą udzielać informacji na temat HIV i AIDS, a także rozdawać materiały informacyjno-edukacyjne. Każda zainteresowana osoba dostanie także czerwoną kokardkę- znak solidarności z chorymi, a o 5 6 Zob.: Jesteś narażony na AIDS, zrób test. Gazeta Wyborcza – Opole z dnia 29.11.2006 r. Zob.: Teatralną sztuką w AIDS. Gazeta Wyborcza- Szczecin z dnia 30.11.2006 r. 5 godz.20 zostaną zapalone znicze w kształt kokardki. W miejscowych klubach emitowane będą filmy z zakresu profilaktyki HIV/AIDS. Wolontariusze CM UMK w pubach będą namawiać bawiącą się tam młodzież do inicjowania w swoich rodzinach rozmów o profilaktyce i problemach związanych z HIV/AIDS. Każda osoba otrzyma także plik ulotek z tegorocznej kampanii multimedialnej.7 Poznań Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zaprasza wszystkich chętnych na ulicę Gwarną, skąd wyruszą dwa specjalne tramwaje HIV/AIDS. Zostaną też uruchomione cztery punkty informacyjne, w których kompetentne osoby udzielą niezbędnych informacji i wskazówek dotyczących HIV/AIDS.8 Olsztyn Od godz. 10 na olsztyńskiej Starówce będą rozdawane naklejki z czerwoną kokardką. O 12 zostanie wypuszczonych w powietrze 100 zielonych baloników jako symbol nadziei i solidarności. Wieczorem odbędzie się dyskoteka, na której młodzież otrzyma ulotki informacyjno-edukacyjne na temat HIV/AIDS.9 Białystok Stowarzyszenie FAROS, które propaguje wiedze o HIV, organizuje w klubie Gwint imprezę z okazji Światowego Dnia Walki z AIDS. W czasie jej trwania będą rozdawane ulotki informujące o tej chorobie. Uczestnicy będą mieli okazję sprawdzić swoją wiedzę z zakresu HIV/AIDS w konkursie z nagrodami. Wieczorem odbędzie się koncert trzech zespołów muzycznych.10 Szczecin Na Zamku Książąt Pomorskich zaplanowana jest konferencja „Wyzwanie do odpowiedzialności”. Jej uczestnicy będą dyskutować na temat wagi problemu HIV/AIDS w Polsce, zagrożeń, jakie niesie ze sobą choroba, niewiedzy społeczeństwa na ten temat i istniejących stereotypów.11 Zob.: AIDS – nasz wspólny problem. Gazeta Wyborcza - Bydgoszcz z dnia 30.11.2006 r. Zob.: Światowy Dzień AIDS. Gazeta Poznańska z dnia 30.11.2006 r. 9 Zob.: Zapowiedzi. Gazeta Wyborcza - Olsztyn z dnia 30.11.2006 r. 10 Zob.: Najważniejsza jest wiedza. Kurier Poranny z dnia 30.11.2006 r. 11 Zob.: Wyzwanie do odpowiedzialności. Kurier Szczeciński z dnia 30.11.2006 r. 7 8 6 WYDARZENIA MIĘDZYNARODOWE Żydzi i katolicy przeciw AIDS W dniach 4-7 listopada 2006 r. w Kapsztadzie (RPA) odbyło się XIX Spotkanie Międzynarodowego Katolicko- Żydowskiego Komitetu Łączności. Tematem tegorocznego spotkania była „ Służba zdrowia a przywracanie godności obrazowi Bożemu.” Podczas wcześniejszych spotkań poruszano tematykę ściśle teologiczną, tym razem obradowano na tematy bardziej pragmatyczne - zastanawiano się, w jaki sposób żydzi i chrześcijanie mogą wspólnie pracować i pomóc ludziom cierpiącym na AIDS, żyjącym w krajach Afryki Subsaharyjskiej. Zdaniem kardynała Kaspera - przewodniczącego ICJLC ( International Catholic – Jewish Liaison Committe) - „trzeba wreszcie przejść do dialogu współdziałania”. Jeden z księży, pełniący funkcję specjalnego doradcy ds. HIV i AIDS przy Caritas International w Genewie wygłosił referat, w którym przedstawił sytuację epidemiologiczną zakażeń HIV na świecie, podkreślając dramat Afryki i wzrost zakażeń w Europie Wschodniej. Prof. Michael Rudolph szeroko opisywał przyczyny choroby, wśród których wymienił m.in. zbyt małą ilość pracowników służby zdrowia(brak 4,3 mln na świecie), aby sprostać nowym wyzwaniom. Według profesora główne siły w walce z HIV/AIDS powinny być skierowane na prewencję, która nie jest tania, ale okazuje się , że ciągle wiele tańsza niż leczenie. Temat główny rozpatrywany był także od strony politycznej. Pani wiceprezydent RPA, przewodząca ruchowi moralnego odrodzenia kraju, zwróciła uwagę na konieczność wzmocnienia roli tradycyjnie rozumianej rodziny. Uczestnicy konferencji na koniec spotkania przygotowali wspólną deklarację, w której wyrazili przekonanie, że jedyną nadzieją na sprostanie tragicznemu wyzwaniu AIDS jest międzynarodowa solidarność. W deklaracji podkreślono, że to pierwsze spotkanie komitetu w Afryce jest znakiem nadziei dla tego kraju, a prowadzone dyskusje są dowodem na zainteresowanie i chęć niesienia pomocy dotkniętemu cierpieniem kontynentowi.12 Wnioski z konferencji podaję za: Stanisław Gądecki. Razem dla chorych na AIDS. Przewodnik Katolicki z dnia 26.11.2006 r. 12 7 ASPEKTY MEDYCZNE Udane testy pierwszej terapii genowej chorych na AIDS. Najnowsze wydanie „Proceedings of the National Academy of Sciences” opisuje wyniki pierwszej fazy badań terapii genowej u pięciu chorych z zaawansowanym AIDS, u których dotychczasowe konwencjonalne leczenie nie powstrzymywało rozwoju choroby. Naukowcy z Wydziału Medycznego Uniwersytetu Pensylwanii zmienili te komórki układu odpornościowego – tzw. limfocyty T, wykorzystując wirusy HIV, ale pozbawione zabójczego ładunku. Wirusy wprowadziły do komórek niewielkie zmiany genetyczne, a w rezultacie powstały limfocyty, które nie pozwalały prawdziwym (chorobotwórczym wirusom HIV) atakować kolejnych komórek. Każdy chory otrzymał zastrzyk zawierający około 10 mld limfocytów T, czyli ok. 210 proc. ogólnej sumy takich komórek w organizmie. Badania wykazały, że pozostały one w organizmie pacjenta wyjątkowo długo – przez kilka miesięcy, a nawet rok. Przy tym wszystkim zanotowano spadek ilości wirusa HIV, który u jednego z pacjentów był bardzo znaczny. Dr Bruce Levine, jeden z członków zespołu, zaznacza, że fakt iż udało się uzyskać takie rezultaty w przypadku jednego czy dwóch pacjentów nie oznacza, że terapia zadziała u każdego. Dr Levine tłumaczy, że w terapii genowej „nośnikiem jest laboratoryjnie zmodyfikowany wirus HIV, który został rozbrojony i pełni rolę konia trojańskiego. Przenosi gen, który blokuje infekcje wirusami HIV”. Prowadzący eksperyment, dr Carl June, powiedział, że „celem pierwszej fazy badań było przede wszystkim sprawdzenie bezpieczeństwa terapii. I to zostało potwierdzone.” Obecnie trwają badania kliniczne drugiej fazy . Będą przeprowadzone w dwóch grupach, a pacjenci otrzymają po sześć zastrzyków. Wyniki testów mają być znane w przyszłym roku. Warto zaznaczyć, że terapia genowa AIDS nosząca nazwę VRX 946, przygotowana została przez firmę VIRxSYS. Pracujący w niej specjaliści podkreślają, że to pierwszy eksperyment z wykorzystaniem tzw. lentiwirusów (należy do nich HIV) do leczenia jakiejkolwiek choroby. Lentiwirusy nadają się jako nośnik do stosowania w terapii genowej, są bowiem bezpieczne – nie powodują efektów ubocznych i wnikają niemal do wszystkich komórek, w tym komórek nerwowych. To może być przełom w leczeniu AIDS - pierwszy raz bowiem naukowcy wykorzystali do leczenia wirusów HIV – wirusy HIV. 13 Na podstawie: Piotr Kościelniak. Koń Trojański pokona zabójczego wirusa. Rzeczpospolita z dnia 07.11.2006r. 13 8 Łodzianie na tropie szczepionki Naukowcy z Instytutu Chemii Organicznej Politechniki Łódzkiej – prof. Andrzej Małkiewicz i prof. Elżbieta Sochacka współpracujący z amerykańskimi uczonymi z Raleigh znajdują się blisko wynalezienia szczepionki na AIDS. Prace nad lekiem są już zaawansowane, choć – jak twierdzi prof. Małkiewicz – trafiają na liczne przeszkody. Trzeba bowiem stworzyć taki specyfik, który działałby selektywnie, czyli atakował wirusa, ale nie szkodził człowiekowi. Podczas badań okazało się, że można uniemożliwić wirusowi HIV zapisanie się w ludzkim DNA bez szkody dla gospodarza. Trzeba znaleźć coś, co zablokuje wirusa HIV. Naukowcy testują obecnie kilka substancji, które pełniłyby rolę takiej zapory, kilka prób było udanych. Gdyby taka szczepionka powstała, dopiero za kilka lat mogłaby służyć ludziom, bowiem amerykańskie normy wymagają przeprowadzenia szeregu prób i testów, zanim jakiś lek wejdzie na rynek.14 ASPEKTY SPOŁECZNE Raport prof. Izdebskiego Pod koniec listopada został opublikowany raport „Ryzykowna dekada. Seksualność Polaków w dobie HIV/AIDS. Studium porównawcze 1997-2001-2005”. Jego autorem jest prof. Zbigniew Izdebski, seksuolog i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS. Raport został przygotowany na zlecenie Krajowego Centrum ds. AIDS i opublikowany przez Uniwersytet Zielonogórski. Badania odbyły się w trzech turach, w każdej z nich wzięło udział 3,2 tys. respondentów w wieku 15-49 lat. Z raportu wynika, że z roku na rok akceptacja osób żyjących z HIV jest coraz większa, więcej także wiemy na temat choroby, choć wiedza ta jeszcze ciągle nie wystarcza, aby powstrzymać wzrost zakażeń. Już 95 proc. Polaków potrafi poprawnie wskazać przynajmniej dwa z trzech sposobów uniknięcia zakażenia HIV, tj. wierność partnerowi, używanie prezerwatyw czy czystych igieł. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że do przeniesienia wirusa nie może dojść poprzez używanie publicznych toalet ( w 2001 r. – 43 proc., w 2005 – 54,4,proc.) czy wskutek dotknięcia osoby chorej ( 2001 – 75,6 proc, 2005 – 87,1 proc.). Niestety jeszcze wciąż co czwarty Polak uważa, ze można się zakazić HIV przez ukąszenie komara, natomiast już 87 proc. wie, że nie da się zakazić HIV przez dotyk. 14 W oparciu o: Mają szansę wygrać z AIDS. Gazeta Wrocławska z dnia 17.11.2006 r. 9 Gorzej wygląda tzw. wskaźnik postaw dyskryminacyjnych – od dziesięciu lat pozostaje bez zmian. W ostatnim badaniu wyniósł 42 proc., co oznacza, że tylu Polaków przyznaje się do braku ( w pewnych sferach) tolerancji wobec chorych. Widać to szczególnie w sferze związanej z leczeniem osób z HIV/AIDS. Wiedząc, że Narodowy Fundusz Zdrowia całkowicie refunduje tym osobom terapię antyretrowirusową, pozostali pacjenci cierpiący na różne choroby chcą mieć podobne prawa. W polskim społeczeństwie dalej istnieją stereotypy. Większość jest zdania, że problem HIV/AIDS dotyka tylko nielicznych grup. Ludzie nie mają świadomości, że ryzyko zakażenia może dotyczyć każdego. Przekłada się to w sondażu na wyraźny wzrost odsetka osób, które uważają ryzyko zakażenia za niewielkie. Tak myśli co trzeci Polak. W rezultacie w ciągu dziesięciu lat procent tych, którzy wykonali test nie uległ zmianie – w 2005 r. wyniósł 6,2 proc. Ogromna część (81 proc.) nie zrobiła testu z własnej inicjatywy, a z większością nie przeprowadzono rozmów ani przed ani po teście. Z raportu wynika, że choć 87 proc. Polaków zdaje sobie sprawę z możliwości zakażenia wirusem w okresie rozwoju płodowego, to już 44 proc nie .wie, że może do tego dojść podczas karmienia piersią. Wciąż jeszcze wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że zakażona kobieta może urodzić zdrowe dziecko, jeśli w ciąży otrzyma terapię antyretrowirusową. Wnioski zawarte w raporcie dowodzą, ze Polacy wiedzą więcej na temat AIDS, ale wciąż ta wiedza jest niedostateczna, skoro notuje się wzrost zakażeń.15 DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE Poznańskie Centrum W Poznaniu działa Centrum Naukowo – Społeczne, które zajmuje się promocją zdrowia, szerzeniem profilaktyki i edukacji zdrowotnej oraz podejmuje liczne inicjatywy charytatywne i społecznej. W ramach działań profilaktycznych przeprowadzono akcje: „Zagrożenia wakacyjne” i Być sobą- być innymi” . Podczas ich trwania uczniowie poznańskich szkół uczyli się asertywnych zachowań chroniących ich przed współczesnymi zagrożeniami, takimi jak narkotyki, alkohol, HIV/AIDS czy agresja. Dla nauczycieli Wnioski z raportu podaję za: Izabela Redlińska. Polacy zdążyli oswoić się z AIDS. Rzeczpospolita z dnia 29.11.2006 r. 15 10 gimnazjum przeprowadzono cykl szkoleń, na których przekazywano wiedzę na temat, w jaki sposób efektywnie rozmawiać z młodzieżą na trudne tematy. 16 POMOC I WSPARCIE DLA OSÓB ŻYJĄCYCH Z HIV Nowa klinika w Lublinie W Lublinie powstanie klinika chorób zakaźnych. Do tej pory Lublin jako jedyne z większych miast w Polsce nie posiadało odpowiednich warunków klinicznych do leczenia osób zakażonych wirusem HIV. Na oddział kliniczny chorób zakaźnych chorzy na HIV/AIDS trafiają tylko wówczas, gdy są w ciężkim stanie i nie można ich od razu przetransportować do szpitala w Warszawie. Pacjenci w lepszym stanie muszą jeździć do stolicy. Nowa klinika będzie spełniać wszystkie normy konieczne do hospitalizacji chorych żyjących z HIV/AIDS.17 W Kielcach natomiast po dwóch latach przerwy zostanie uruchomiony punkt konsultacyjno-diagnostyczny, gdzie każdy będzie mógł anonimowo i bezpłatnie zrobić test w kierunku HIV. Punkt będzie się mieścił w przychodni terapii uzależnień prowadzonej przez katolickie Stowarzyszenie „Nadziej Rodzinie”. Mają tam pracować konsultanci, którzy ukończyli kurs organizowany przez Krajowe Centrum ds. AIDS i otrzymali certyfikat uprawniający ich do pomocy osobom podejmującym różne ryzykowne zachowania.18 KOŚCIÓŁ A AIDS Czy zmieni się stanowisko kościoła w sprawie prezerwatyw? W Watykanie 23 listopada rozpoczęła się konferencja, której głównym tematem jest walka z AIDS. W opinii publicystów w tym kontekście poruszona zostanie także sprawa dopuszczalności prezerwatyw. I choć na razie – jak twierdzą zgodnie – w ograniczonym zakresie, to jednak już samo rozpoczęcie dyskusji potraktować należy jako rewolucyjną zmianę. Na razie stanowisko Watykanu jest jednoznaczne: jedynym zabezpieczeniem przed chorobami przenoszonymi drogą płciową powinna być wierność małżeńska albo wstrzemięźliwość seksualna. O działającym w Poznaniu centrum zob. w: Centrum podpowie. Głos Wielkopolski z dnia 23.11.2006 r. Zob.: Daniel Lenart. Będzie nowa klinika na Staszica. Gazeta Wyborcza- Lublin z dnia 04.11.2006 r. 18 Zob.: Nadzieja niespokojnym. Echo Dnia z dnia 06.11.2006 r. 16 17 11 Dyskusja na temat dopuszczalności prezerwatyw trwa w Kościele od 2005 roku, kiedy to hiszpański biskup opowiedział się za stosowaniem prezerwatyw jako środka zapobiegawczego przeciwko HIV i AIDS. W kwietniu br. temat znów powrócił za sprawą przygotowywanego przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia (na polecenie Benedykta VI) dokumentu „ w sprawie używania prezerwatyw przez osoby chore na AIDS i inne choroby zakaźne”. Wśród hierarchów kościelnych pojawiły się różne zdania na ten temat. Jedni uważali, że Kościół w tej kwestii musi pozostać niezmienny, inni natomiast twierdzili, że dopuszczalność prezerwatyw w obliczu HIV/AIDS jest zasadna, dlatego jej użycie należy uznać za legalne, gdy dotyczy osób zakażonych HIV i chorych na AIDS (zob. Raport nr 4/2006, s. 4-6). Rada pod przewodnictwem kard. Lozano Barragana zakończyła prace, a ich efektem jest 200 stronicowy dokument na temat naukowych i moralnych aspektów stosowania prezerwatyw w walce z AIDS. Dokument ten, zawierający opinię kilkudziesięciu naukowców i teologów, trafił do Kongregacji Nauki i Wiary stojącej na straży katolickiej doktryny. Grono wchodzące w jej skład zaopiniuje dokument, a następnie przekaże papieżowi. Dopiero wtedy Benedykt XVI podejmie decyzję. 19 STATYSTYKI Chiny – wzrost zakażeń HIV W ciągu ostatniego roku liczba osób zakażonych wirusem HIV zwiększyła się w Chinach o 30 proc. Raport ministerstwa zdrowia Chińskiej Republiki Ludowej podaje, że liczba ta wynosi 184 tys., natomiast eksperci ONZ twierdzą, że może nawet wynosić 650 tysięcy.20 INNE Pierwsze studia podyplomowe w zakresie profilaktyki HIV/AIDS W Krakowie w Wyższej Szkole Pedagogiczno-Filozoficznej IGNATIANUM uruchomiono pierwsze w Polsce studia podyplomowe w zakresie profilaktyki HIV/AIDS. Na podstawie: Renata Kim. Prezerwatywy dla katolików. Dziennik z dnia 24.11.2006 r., Katarzyna Wiśniewska. Watykan o prezerwatywach dla zarażonych HIV. Gazeta Wyborcza z dnia 22.11.2006 r. 20 Zob.: HIV rozprzestrzenia się w Chinach. Dziennik z dnia 23.11.2006 r. 19 12 Uczelnia jako jedyna w kraju kształcić będzie tzw. edukatorów, którzy później trafią do szkół i ośrodków wychowawczych, a także będą mieć kwalifikacje do prowadzenia szkoleń z zakresu HIV/AIDS. Do tej pory edukatorzy mogli zdobyć kwalifikacje na kilkudniowych szkoleniach prowadzonych co dwa lata przez organizacje pozarządowe wytypowane w ramach konkursu przez Krajowe Centrum ds. AIDS.21 Coraz mniej boimy się HIV Wyniki badań, które ostatnio przeprowadzono w Europie wskazują, że coraz mniej boimy się AIDS. Ponieważ nie wzrasta znacząco liczba zachorowań, jesteśmy też mniej ostrożni. Tylko jeden na trzech Holendrów, Łotyszy, Litwinów stosuje prezerwatywy, podczas gdy w Polsce używa ich ponad 40 proc. mężczyzn.22 Spis publikacji z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w prasie w listopadzie 2006 r. 1. AIDS – nasz wspólny problem. Gazeta Wyborcza – Bydgoszcz z dnia 30.11.2006 r. 2. Alkohol i narkotyki. Dziennik Zachodni z dnia 02.11.2006 r. 3. Barzycka Agnieszka. Bilety za krew. Dziennik Zachodni – Jastrzębie z dnia 24.11.2006 r. 4. Brak strachu przed HIV. Życie Warszawy z dnia 15.11.2006 r. 5. Chcą ratować dzieci. Gazeta Pomorska z dnia 02.11.2006 r. 6. Czekając na wyrok. Gazeta Polska z dnia 08.11.2006 r. 7. Czenczek Oliwia. Rodzina razem przeciw AIDS. Echo Dnia z dnia 15.11.2006 r. 8. 40 milionów… Express Bydgoski z dnia 22.11.2006 r. 9. 40 milionów zarażonych. Głos Wielkopolski z dnia 22.11.2006 r. 10. Czy Kościół dopuści prezerwatywy. Rzeczpospolita z dnia 23.11.2006 r. 11. Dziś. Gazeta Lubuska z dnia 30.11.2006 r. 12. Dziś. Gazeta Wyborcza- Olsztyn z dnia 29.11.2006 r. 13. Fakty. Fakty i Mity z dnia 30.11.2006 r. 14. Fedorowicz Małgorzata. Najlepszą ochroną jest wierność. Nowa Trybuna Opolska z dnia 29.11.2006 r. 15. Festiwal Genius Loci. Gazeta Krakowska z dnia 24.11.2006 r. 16. Finał konkursu. Głos Wielkopolski z dnia 06.11.2006 r. 17. Gądecki Stanisław. Razem dla chorych na AIDS. Przewodnik Katolicki z dnia 26.11.2006 r. 18. Gieroj Aneta. Prezerwatywa to nie grzech. Super Nowości z dnia 30.11.2006 r. Na podstawie: Małgorzata Wach. Edukatorzy od AIDS z jezuickiej uczelni. Gazeta Wyborcza z dnia 08.11.2006 r. 22 Zob. : Brak strachu przed HIV. Życie Warszawy z dnia 15.11.2006 r. 21 13 19. Gosk Grażyna. Żeby dziecko urodziło się zdrowe. Dziennik Elbląski z dnia 04.11.2006 r. 20. Gromadzka-Anzalewicz Jolanta. Rodzice boją się rozmawiać z dziećmi na trudne tematy. Dziennik Bałtycki z dnia 29.11.2006 r. 21. Gwiazdy przeciw AIDS. Tele Tydzień z dnia 13.11.2006 r. 22. HIV rozprzestrzenia się w Chinach. Dziennik z dnia 23.11.2006 r. 23. Jesteś narażony na AIDS. Zrób test. Gazeta Wyborcza- Opole z dnia 29.11.2006 r. 24. Justyna pierwsza. Gazeta Poznańska z dnia 07.11.2006 r. 25. Katarzyńska Alicja. Codziennie nowy przypadek kiły. Gazeta Wyborcza- Trójmiasto z dnia 30.11.2006 r. 26. Kim Renata. Prezerwatywy dla katolików. Dziennik z dnia 23.11.2006 r. 27. Kłeczek Małgorzata. Epidemia HIV- czy można ja powstrzymać? Życie na gorąco z dnia 23.11.2006 r. 28. Komisja Europejska wydała decyzje o rejestracji Baraclude. Leki Współczesnej Terapii z dnia 01.11.2006 r. 29. Kondziołka Katarzyna. Ulgi we wpłatach na PERON. Tygodnik Nadwiślański z dnia 02.11.2006 r. 30. Kosmetyczki zakładajcie rękawiczki. Goniec Górnośląski z dnia 23.11.2006 r. 31. Kościelniak Piotr. Koń Trojański pokona zabójczego wirusa. Rzeczpospolita z dnia 07.11.2006 r. 32. Kościół dyskutuje o zgodzie na używanie prezerwatyw. Dziennik – Warszawa z dnia 22.11.2006 r. 33. Kronika czasów zarazy. NIE z dnia 16.11.2006 r. 34. Krótko. Kurier Lubelski z dnia 29.11.2006 r. 35. Krytyczny raport organizacji Lekarze Bez Granic. Dziennik z dnia 15.11.2006 r. 36. Krzysztofowicz Anna. Bezpieczna rodzina. Przewodnik Katolicki z dnia 26.11.2006r. 37. Krzyżaniak – Gumowska Aleksandra. Prezerwatywa chroni, założona. Gazeta Wyborcza z dnia 30.11.2006 r. 38. Lenart Daniel. Będzie nowa klinika na Staszica. Gazeta Wyborcza – Lublin z dnia 04.11.20006 r. 39. Lenartowicz Jolanta. Centrum podpowie. Głos Wielkopolski z dnia 23.11.2006 r. 40. Liczba dnia. Nowości z dnia 22.11.2006 r. 41. Liczba dnia. Nowości z dnia 24.11.2006 r. 42. List o chorobie. Gazeta Poznańska z dnia 29.11.2006 r. 43. Lorentowska Mariola. Panie, uważajcie na przystojniaków. Nowości z dnia 24.11.2006 r. 44. Łuków Magda. Awantura o Dawida. VIVA z dnia 16.11.2006 r. 45. Mają szansę wygrać z AIDS. Gazeta Wrocławska z dnia 17.11.2006 r. 46. Marihuana jako lek. Metropol z dnia 07.11.2006 r. 47. Matusiak. AIDS. O tym się nie mówi. Bravo Girl z dnia 23.11.2006 r. 48. Miłość, wierność, zaufanie. Przegląd Kolski z dnia 21.11.2006 r. 49. Miłość, wierność, zaufanie. Zdrowie z dnia 01.11.2006 r. 50. Młodzież w dyskusji. Dziennik Zachodni – Bytom z dnia 24.11.2006 r. 51. Motorolls kontra AIDS. Focus z dnia 01.11.2006 r. 52. Na dobry cel. Gala z dnia 06.11.2006 r. 53. Na poważnie. Metropol z dnia 30.11.2006 r. 54. Nadzieja niespokojnym. Echo Dnia z dnia 06.11.2006 r. 55. Najważniejsza jest wiedza. Kurier Poranny z dnia 30.11.2006 r. 56. Narkotyki najtańsze w historii. Dziennik Łódzki z dnia 27.11.2006 r. 57. Neumann Pierre. Wyrok w imieniu Muammara. Forum z dnia 27.11.2006 r. 58. Niech żyje Glam VI. Glamour z dnia 01.11.2006 r. 59. Niedźwiecki Jacek. Wieczorne zdjęcia. Gazeta Olsztyńska z dnia 30.11.2006 r. 60. Nowy program profilaktyczny. Echo Dnia z dnia 16.11.2006 r. 61. Okulary od Bono. Dziennik z dnia 30.11.2006 r. 62. ONZ o ekspansji wirusa HIV. Misto z dnia 22.11.2006 r. 14 63. Orlewska Danuta. Wirus niedoboru odporności. Dziennik Polski z dnia 30.11.2006r. 64. 530 osób. Dziennik Bałtycki z dnia 29.11.2006 r. 65. Postęp w Afryce. Najwyższy Czas z dnia 17.11.2006 r. 66. Pozarażam was HIV-em. Życie Kalisza z dnia 15.11.2006 r. 67. Prasałek Beata. Kiedy ostatnio robiłaś cytologię? Poradnik Domowy z dnia 01.11.2006 r. 68. Problem dotyczy nas wszystkich. Miasto z dnia 28.11.2006 r. 69. Parorodzinna walka AIDS. Tygodnik Śremski chorych dnia 17.11.2006 r. 70. Przybywa chorych na AIDS. Rzeczpospolita z dnia 22.11.2006 r. 71. Redlińska Izabela. Polacy zdążyli oswoić się z AIDS. Rzeczpospolita z dnia 29.11.2006 r. 72. Rośnie liczba nosicieli. Głos Koszaliński z dnia 28.11.2006 r. 73. Rośnie liczba nosicieli wirusa HIV. Super Nowości z dnia 23.11.2006 r. 74. Sady Anna. Czego nie wiesz o AIDS. Przyjaciółka z dnia 23.11.2006 r. 75. Sanepid nie jest zły. Goniec Górnośląski z dnia 02.11.2006 r. 76. Skorzystaj z bezpłatnego badania na obecność wirusa HIV. Dziennik Bałtycki z dnia 27.11.2006 r. 77. Stefan Agnieszka. Powstrzymać HIV. Kurier Szczeciński z dnia 03.11.2006 r. 78. Surdel Tomasz. Wciąż nie wygrywamy ze światową epidemią. Gazeta Wyborcza z dnia 22.11.2006 r. 79. Syrenka. Trybuna- Warszawa z dnia 14.11.2006 r. 80. Szczepionka przed rakiem. Echo Dnia z dnia 02.11.2006 r. 81. Szpotowska Magdalena. Razem przeciw AIDS. Tygodnik Wałbrzyski z dnia 14.11.2006 r. 82. Środa Magdalena. AIDS a sprawa polska. Gazeta Wyborcza z dnia 30.11.2006 r. 83. Światowy Dzień AIDS. Gazeta Poznańska z dnia 30.11.2006 r. 84. Światowy Dzień AIDS. Lekarze i testy czekają na chętnych. Gazeta Wyborcza- Trójmiasto z dnia 29.11.2006 r. 85. Teatralną sztuką w AIDS i narkotyki. Gazeta Wyborcza – Szczecin z dnia 30.11.2006r. 86. Test dla pewności. Kurier Szczeciński z dnia 22.11.2006 r. 87. Test może wykonać każdy. Gazeta Współczesna z dnia 24.11.2006 r. 88. Tylko do soboty możesz zbadać się w Gdyni na HIV. Dziennik Bałtycki z dnia 29.11.2006 r. 89. Wach Małgorzata. Edukatorzy od AIDS z jezuickiej uczelni. Gazeta Wyborcza dnia 08.11.2006 r. 90. Watykan o prezerwatywach. Metro z dnia 23.11.2006 r. 91. Wawelski Paweł. Pastylka tolerancji. Medycyna dla Ciebie Więcej dnia 01.11.2006r. 92. Więcej profilaktyki. Ogólnopolski Przegląd Medyczny z dnia 01.11.2006 r. 93. Wirus nie śpi. Trybuna z dnia 22.11.2006 r. 94. Wiśniewski Katarzyna. Watykan o prezerwatywach dla zarażonych HIV. Gazeta Wyborcza z dnia 22.11.2006 r. 95. Władczyk Jarosław. Pomyśl zanim weźmiesz. Tygodnik Rolniczy z dnia 26.11.2006r. 96. W seksie bez zmian. Dziennik Wschodni z 03.11.2006 r. 97. W skrócie. Gazeta Wyborcza- Lublin z dnia 28.11.2006 r. 98. W skrócie. Gazeta Wyborcza- Olsztyn z dnia 27.11.2006 r. 99. Wszystko, co chcielibyście wiedzieć… Gazeta Poznańska z dnia 30.11.2006 r. 100. Wykryć wirusa HIV u kobiet w ciąży. Gazeta Wyborcza – Olsztyn z dnia 03.11.2006r. 101. Wyzwanie do odpowiedzialności. Kurier Szczeciński z dnia 30.11.2006 r. 102. Wysoka Izabela. Test na zdrowie. Gazeta Olsztyńska z dnia 06.11.2006 r. 103. Zapowiedzi. Gazeta Wyborcza – Olsztyn z dnia 30.11.2006 r. 104. Zapowiedzi. Gazeta Wyborcza-Szczecin z dnia 29.11.2006 r. 105. Zaprosili nas. Medycyna dla Ciebie z dnia 01.11.2006 r. 106. Zdrowieści. Chwila dla Ciebie z dnia 23.11.2006 r. 15