Urząd Miasta i Gminy

KRÓTKA HISTORIA MIASTA SŁAWNO
Sławno jest jednym z najstarszych miast na Pomorzu Środkowym, o prawie 700 historii.
Stanowi centrum administracyjne powiatu. Położone jest na skrzyżowaniu ważnych dróg
komunikacyjnych ze Szczecina do Gdańska, a także do Darłowa i Bytowa.
Leży na wysokości 24 nad poziom morza w widłach dwóch rzek Wieprzy i Moszczenicy.
Miasto ma 30 km kw. powierzchni. Mieszka w nim około 12 500 osób.
Prasłowiańska podstawa nazwy brzmiała slov (slav) i znaczyła ‘mokry’, ‘wilgotny’.
***
Sławno lokowane było na prawie lubeckim przez możnowładców pomorskich braci Święców – Jana ,
Piotra i Wawrzyńca. Prawa miejskie uzyskało 22 maja 1317 roku i przyjęło herb Święcow, którym
był rybogryf
Po lokacji miasto uzyskało 8 lat zwolnienia z podatków, by mogło się obwarować i zbudować
najpotrzebniejsze miejskie inwestycje. Nowe Sławno miało kształt owalu o powierzchni około 12
hektarów i obwodzie 1250 metrów.
Głównymi zajęciami ludności było rzemiosło, handel i rolnictwo.
Do 1637 roku miastem władali książęta pomorscy. Po wojnie trzydziestoletniej Sławno podupadło i
dostało się pod panowanie Brandenburczyków, a od 1701 roku Prus. W XVII wieku utrwalił się
stopniowo niemiecki charakter narodowościowy miasta.
Od początku XVIII wieku było siedzibą powiatu. Ponowne ożywienie następuje w XVIII wieku.
Powstają wtedy manufaktury tkackie.
Od 1718 roku w Sławnie – z niewielkimi przerwami – stacjonował szwadron słupskich huzarów.
Niewielki garnizon wojsk kawaleryjskich został zlikwidowany dopiero w 1901 roku.
Na rozwój miasta wpływ miało dogodne położenie na szlaku komunikacyjnym ze Szczecina do
Gdańska. W latach 1828-35 zbudowano szosę ze Szczecina do Gdańska z odgałęzieniami do
Darłowa, Polanowa i Postomina. Połączenie kolejowe ze Szczecinem i Gdańskiem Sławno uzyskało
w końcu lat 60 tych XIX wieku., a w latach następnych z Darłowem i Korzybiem (1878), Bytowem
(1884), Ustką (1911). W latach 1897-98 otwarto wąskotorową linię do Polanowa i Żydowa.
W XIX i XX wieku miasto było ośrodkiem drobnego przemysłu i rzemiosła. Od połowy XIX stulecia
działały w mieście fabryki maszyn rolniczych, tartaki, odlewnia żeliwa, browary, olejarnie, młyn,
fabryka mebli. Rozwija się szkolnictwo. W 1897 roku otwarto bibliotekę publiczną.
W połowie XIX wieku powstają w mieście pierwsze placówki bankowe.
Od 1843 roku wydawana była w Sławnie urzędowa gazeta powiatu sławieńskiego – „Schlawer
Kreisblatt”. Pierwsze tytuły prasowe zaczęły się ukazywać w 1848 roku, nie zadomowiły się jednak na
dłużej na rynku prasowym. Trwałym okazał się dopiero dziennik „Schlawer Zeitung”, który zaczął
się ukazywać od 1886 roku (6 razy w tygodniu)
Przełom XIX i XX wieku to rozwój infrastruktury komunalnej: powstaje rzeźnia miejska (1896),
gazownia (1898), mleczarnia zaliczana do największych w regionie (1905). W 1900 roku powstaje
projekt techniczny kanalizacji miejskiej, a w 1911 roku Sławno zostało włączone do ogólnej sieci
elektrycznej, choć prąd w mniejszych ilościach docierał tu już na przełomie 1899/1900 roku.
W marcu 1945 roku Sławno znalazło się w granicach Polski. W wyniku działań wojennych (marzec
1945) śródmieście zostało w znacznym stopniu zniszczone. Zniszczone też zostały obiekty
przemysłowe. W 1939 roku miasto liczyło 9768 mieszkańców, w 1946 około 4800.
Po II wojnie powstają nowe zakłady pracy: Spółdzielnia Odzieżowa „Sławianka”, Spółdzielnia
Inwalidów, Powszechna Spółdzielnia Spożywców, Państwowy Ośrodek Maszynowy, działa tartak i
Zakłady Drobiarskie. W 1976 roku rozpoczyna pracę nowy tartak „Sławodrzew”.
Na początku lat 60-tych rozpoczyna się budowa mieszkań komunalnych, a od 1967 roku
spółdzielczych.
Obecnie w mieście działają 4 przedszkola publiczne i 2 niepubliczne, 2 szkoły podstawowe,
gimnazjum, liceum ogólnokształcące, Zakład dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej, Pogotowie
Opiekuńcze, Zespół Szkół Agrotechnicznych, filia Szkoły Muzycznej I stopnia.
W 1993 roku oddano do użytku nową stację uzdatniania wody i wysypisko śmieci w Gwiazdowie, a
w 1998 nowoczesną oczyszczalnię ścieków. Zbudowano także nową kanalizację sanitarną.
Od początku lat 90 –tych Sławno współpracuje z niemieckim miastem Rinteln w Dolnej Saksonii.
Kilka lat później nawiązano kolejne kontakty zagraniczne - z włoskimi gminami z regionu Trento:
Cles, Romeno i Cunevo (2004 rok) oraz niemieckim miastem Ribnitz – Damgarten w Meklenburgii Pomorzu Przednim (2006 r.).
Od roku 1997 Rada Miasta przyznaje szczególnie zasłużonym obywatelom odznakę „Złoty Gryf
Sławieński”.
Na trasie biegu i rajdu znajdują się m.in. następujące zabytkowe obiekty:
Urząd Miasta i Gminy
Sławieński ratusz znajdujący się w zachodniej pierzei rynku został w marcu 1945 roku
zniszczony. Siedzibą władz miasta i gminy jest budynek dawnego starostwa. Budowany był w
latach 1905-1906 według projektu słupskiego architekta Eduarda Kocha. Oddany został do
użytku 7 stycznia 1907 roku. Siedzibą starostwa - najpierw niemieckiego, a po roku 1945
polskiego pełnił do czerwca 1975 roku.
Brama Słupska i Brama Koszalińska
Powstały – podobnie jak mury miejskiej wraz basztami – w XIV stuleciu. Są jedynymi
pozostałościami dawnych fortyfikacji miejskich, które zostały rozebrane w pierwszej połowie
XIX wieku. Bram obecnie są nie użytkowane.
Kościół Mariacki
Gotycki kościół Mariacki znajduje się we wschodniej części bloku przyrynkowego. Jego
budowa rozpoczęła się zaraz po lokacji miasta w 1317 roku., a rozbudowa trwała przez cały
wiek XIV. Do reformacji był kościołem katolickim, a następnie do 1945 roku protestanckim.
Został poważnie zniszczony w marcu 1945 roku i nie posiada zabytkowego wystroju. Ołtarz
jest dziełem franciszkanina o. Rafała Rogattiego i został poświęcony w końcu 1957 roku. W
świątyni znajdują się też dwie tablice: poświęcona pamięci pastora kościoła wyznającego
Dietricha Bonhoeffera oraz pamięci zmarłych sławnian wykonana przez H. E. von Zitzewitza.
Hotel
Deutscher Hof. – przy zbiegu ulic Jedności Narodowej i Kopernika - powstał w końcu XIX
wieku. W latach 20-tych XX wieku został przebudowany. W sali bankietowej hotelu
odbywały się przedstawienia teatralne, koncerty, bale. W 1897 roku odbyła się tu pierwsza
projekcja filmowa w mieście. Po wojnie w sala bankietowa została przerobiona na kino.
Obecnie w budynku mieści się hotel, restauracja i sklepy.
Poczta
Usługi pocztowe w Sławnie mają długą tradycję. sięgającą XVII wieku. W końcu XIX wieku
gmach poczty znajdował się przy skrzyżowaniu obecnych ulic Gdańska i I Pułku Ulanów. Na
początku XX wieku zbudowano dla jej potrzeb nowy budynek przy ulicy Polanowskiej.
Oddano go do użytku w listopadzie 1905 roku. Po odbudowie ze zniszczeń wojennych jest w
dalszym ciągu siedzibą poczty.
Kościół p.w. św. Antoniego
W latach 20-tych ubiegłego wieku związku ze wzrostem w protestanckim mieście liczby
katolików, ks. Franz Niering. pierwszy od czasów reformacji ksiądz katolicki w mieście
rozpoczął w 1925 roku budowę kościoła katolickiego. Projekt kościoła wykonał architekt D.
Suhr. Poświęcenie odbyło się w Zielone Świątki 1928 roku.
Gimnazjum i dom kultury
W latach 20 – tych XX wieku powstał budynek obecnego domu kultury. Przed 1945 rokiem
pełnił funkcję domu parafialnego parafii protestanckiej. Projekt budynku jest dziełem
architekta Dietricha Suhra – podobnie jak projekt zbudowanego w latach 30-tych obecnego
gimnazjum. Prze 1945 rokiem , a także przez wiele lat po wojnie mieściła się tam szkoła
podstawowa
Liceum Ogólnokształcące
Budynek Liceum Ogólnokształcącego powstał przed ponad stu laty dla potrzeb miejskiego
progimnazjum, które powstało w 1872 roku. W październiku 1878 roku położono kamień
węgielny pod budowę istniejącego do dziś gmachu .Do użytku oddano go w czerwcu 1880
roku. Sławieńskie progimnazjum publikowało roczne sprawozdania zawierające programy,
rozkłady nauczania, listy uczniów oraz dział materiałów archiwalnych do dziejów Sławna, w
tym przedruki źródeł.
Obok Liceum znajduje się zniszczony dawny ogród botaniczny, założony w latach 30-tych
przez Karla Friedricha Marquardta.
Jan Sroka