Witam

Materiał dodatkowy (nieobowiązkowy!) do I etapu konkursu historycznego „Wypędzenia, wywózki, martyrologia i zwycięstwa Polaków. Zryw
niepodległościowy, lata 1914–1956. Wywózki Górnoślązaków, Kaszubów i AK-owców w 1945 r. do ZSRS. Prymas Tysiąclecia – kardynał Stefan
Wyszyński”
Odzyskanie niepodległości
Krótkie kalendarium
1. W sierpniu 1914 r. wybuchła I wojna światowa.
2. W 2014 r. przypada jej stulecie. Była to wojna, która w rezultacie przyniosła Polsce
niepodległość w 1918 r. W wojnie tej stanęły naprzeciw sobie Rosja z sojusznikami Francją i
Anglią (Ententa) oraz Austro-Węgry i Niemcy (Państwa Centralne).
Od początku Polacy działali na rzecz odzyskania niepodległości. Odrodzenie Polski nastąpiło
dzięki klęsce i upadku trzech mocarstw zaborczych. Polacy w pełni wykorzystali tę szansę.
3. Roman Dmowski, przywódca obozu narodowego (Narodowej Demokracji) był zdania, że
należy popierać Rosję przeciwko Niemcom. Niemcy, jego zdaniem, stanowili największe
zagrożenie dla sprawy polskiej. W końcu 1915 r. znalazł się w Londynie i stamtąd kierował
polityką polską wobec państw koalicji, nawiązując dobre kontakty polityczne. Utworzył w
Paryżu Komitet Narodowy Polski (KNP) uznany przez państwa Ententy.
4. Józef Piłsudski za największego wroga Polski uważał Rosję. Już na początku wojny, za zgodą
Wiednia, tworzył Legiony Polskie, które walczyły z Rosją na froncie wschodnim.
W rezultacie takie dwukierunkowe działania R. Dmowskiego i J. Piłsudskiego okazały się dla
sprawy polskiej, odzyskania niepodległości, bardzo korzystne.
5. Ignacy Paderewski, sławny na całym świecie pianista, w sposób znaczący przyczynił się do
odzyskania przez Polskę niepodległości.
6. W styczniu 1917 r. prezydent Stanów Zjednoczonych AP Woodrow Wilson, dzięki wpływom i
staraniom I. Paderewskiego, ogłosił w Kongresie, że Polska powinna odzyskać niepodległość
oraz wydał w 1918 r. orędzie, gdzie w pkt. 13 napisano: „Należy stworzyć niezależne państwo
polskie, które winno obejmować terytoria zamieszkałe przez ludność niezaprzeczalnie polską,
któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość
polityczną i integralność terytorialną należy zagwarantować paktem międzynarodowym”.
7. Od wiosny 1917 r. Stany Zjednoczone AP przystąpiły do wojny po stronie państw Ententy.
8. Dzięki staraniom Romana Dmowskiego 4 czerwca 1917 r. prezydent Francji utworzył armię
polską na Zachodzie dekretem o powołaniu „autonomicznej armii polskiej”. W jej skład mieli
wchodzić ochotnicy polscy z USA i Kanady, jeńcy polscy lub uciekinierzy z armii zaborczych,
Polacy przebywający na Zachodzie. Została ona później nazwana Armią Hallera.
9. Przełomowym wydarzeniem dla odzyskania niepodległości Polski był wybuch rewolucji w
1917 r. w Rosji i przegrana państw centralnych w 1918 r. W rezultacie wszyscy trzej zaborcy
Materiał dodatkowy(nieobowiązkowy!) do I etapu konkursu historycznego „Wypędzenia, wywózki, martyrologia i zwycięstwa Polaków. Zryw
niepodległościowy, lata 1914–1956. Wywózki Górnoślązaków, Kaszubów i AK-owców w 1945 r. do ZSRS. Prymas Tysiąclecia – kardynał Stefan
Wyszyński”
ponieśli klęskę. Wydarzenie to spowodowało zmiany w orientacji Francji i Anglii. Silna Polska
okazała się potrzebna do ograniczenia wpływów Niemców i komunistycznej Rosji.
10. 11 listopada 1918 r. Józef Piłsudski, po uwolnieniu go z więzienia w Niemczech (przybył do
Warszawy 10 listopada), przejął naczelną władzę nad wojskiem.
11. 14 listopada przejął władzę od Rady Regencyjnej jako Naczelnik Państwa. Rada Regencyjna
Królestwa Polskiego została utworzona przez Niemców i była od nich zależna. Po przekazaniu
władzy J. Piłsudskiemu rozwiązała się.
12. 26 grudnia 1918 r. Ignacy Paderewski, wbrew zakazom niemieckim, jadąc do Warszawy,
zatrzymał się w Poznaniu w hotelu Bazar, z którego przemówił do witających go tłumów
Polaków. Został przyjęty entuzjastycznie przez ludność polską. Jego przyjazd był iskrą, od
której rozpoczęło się zwycięskie Powstanie Wielkopolskie.
13. 26 stycznia 1919 r. odbyły się pierwsze w niepodległej Polsce wybory do Sejmu.
14. 10 lutego 1919 r. ukonstytuował się Sejm. Naczelnikiem Państwa pozostał Józef Piłsudski,
premierem – Ignacy Paderewski.
15. 18 stycznia 1919 r. rozpoczęła się w Paryżu konferencja pokojowa, w której uczestniczyła
Polska, wchodząc do grupy państw zwycięskich. 28 czerwca 1919 r. w Paryżu nastąpiło
podpisanie Traktatu Pokojowego wersalskiego. W imieniu Polski podpisali go Roman Dmowski
i Ignacy Paderewski. Traktat określał tylko granicę polsko-niemiecką i to tylko w części. Na
pozostałym obszarze miały się odbyć plebiscyty.
16. W latach 1919-1921 Polska musiała wywalczyć i ustalić pozostałe granice.
17. 1923 r. – akceptacja granic Polski przez państwa Ententy.
18. 1 marca 1921 r. – uchwalenie konstytucji marcowej.
Kalendarium —
okres po II wojnie światowej
1. W 1944 r. Armia Czerwona wkroczyła na terytorium II Rzeczpospolitej. 17 lipca 1944 r.
pierwsze jej oddziały sforsowały Bug.
2. W lipcu 1944 r. w Lublinie zainstalował się, utworzony w Moskwie, PKWN (Polski Komitet
Wyzwolenia Narodowego), który później zmienił nazwę na Rząd Tymczasowy.
3. 1 sierpnia 2014 r., przypada 70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego (1 sierpnia
1944 r.). Trwało ono przez 2 miesiące. Zakończyło się klęską. Celem było wyzwolenie
Warszawy, objęcie administracji Warszawy i zainstalowanie polskiego rządu.
Materiał dodatkowy(nieobowiązkowy!) do I etapu konkursu historycznego „Wypędzenia, wywózki, martyrologia i zwycięstwa Polaków. Zryw
niepodległościowy, lata 1914–1956. Wywózki Górnoślązaków, Kaszubów i AK-owców w 1945 r. do ZSRS. Prymas Tysiąclecia – kardynał Stefan
Wyszyński”
4. W lutym 1945 r. odbyła się w Jałcie konferencja państw alianckich. Uzgodniono granice Polski.
Wschodnia granica miała przebiegać wzdłuż tzw. linii Curzona. W ramach rekompensaty za
utracone ziemie na Wschodzie Polska otrzymała ziemie na Zachodzie.
5. W lipcu 1945 r. rządy Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych AP uznały komunistyczny
rząd warszawski. W tym momencie Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie przestał
istnieć na scenie politycznej świata.
6. W połowie lipca 1945 r. rozpoczęła się konferencja w Poczdamie. Podjęto ostateczne decyzje
odnośnie granic Polski. Na wschodzie ustalono je wzdłuż linii Curzona, na zachodzie na Odrze i
Nysie Łużyckiej. Niemcy mieli opuścić te ziemie.
7. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski i zainstalowaniu komunistycznego rządu w
Warszawie rozpoczęła się polityka terroru. W grudniu 1948 r. powstała komunistyczna PZPR –
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, tzw. „przewodnia siła narodu”. I sekretarzem,
(przewodniczącym) Komitetu Centralnego został Bolesław Bierut.
8. Po śmierci B. Bieruta wiosną 1956 r. I sekretarzem został Edward Ochab.
9. Latem 1956 r. wybuchły rozruchy w Poznaniu.
10. Po śmierci Stalina, w wyniku zmian w ZSRS – walki z tzw. „kultem jednostki”, w październiku
1956 r. I sekretarzem PZPR został Władysław Gomułka. Została ogłoszona amnestia i
większość więźniów politycznych wyszła z więzienia. Na wsi samorzutnie rozwiązały się,
tworzone pod przymusem przez komunistów, tzw. spółdzielnie produkcyjne (kołchozy).
Sytuacja polityczna w Polsce uległa pewnej poprawie.