PREZENTACJA Pomoc społeczna wobec osób opuszczających
advertisement
Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin Grażyna Jelska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Gorzów Wielkopolski, dnia 13 lutego 2017 r. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin INSTYTUCJE POMOCY SPOŁECZNEJ DLA OSÓB OPUSZCZAJĄCYCH JEDNOSTKI PENITENCJARNE W WOJ. LUBUSKIM Ośrodki Pomocy Społecznej Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie Organizacje pozarządowe działające w obszarze pomocy społecznej • świadczenia pieniężne, pomoc rzeczowa i usługowa, • praca socjalna, • zapewnienie schronienia - kierowanie do schroniska oraz placówek, całodobowych, • zapewnienie posiłku i ubrania, • wsparcie asystenta rodziny, • aktywizacja zawodowa – prace społecznie użyteczne, CIS. • interwencja kryzysowa, • poradnictwo specjalistyczne, • zapewnienie mieszkania chronionego, • programy korekcyjno – edukacyjne, • pomoc żywnościowa, • działania wspierające zmierzające do wyjścia z ubóstwa - grupy wsparcia, • wsparcie psychologiczne / terapeutyczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, • realizacja projektów dziedzinowych. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin DOKUMENTY PRAWNE REGULUJĄCE UDZIELANIE POMOCY OSOBOM OPUSZCZAJĄCYM JEDNOSTKI PENITENCJARNE Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016r., poz. 930 ze zm.) List intencyjny o partnerskiej współpracy podpisany 12 listopada 2015 r. w sprawie zasad współpracy w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób zwalnianych z zakładów karnych i aresztów śledczych oraz rodzin osób pozbawionych wolności. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin GŁÓWNE ZAŁOŻENIA LISTU INTENCYJNEGO przeciwdziałanie pogłębianiu się zjawiska izolacji i wykluczenia społecznego osób opuszczających zakłady karne i areszty śledcze; koordynacja działań instytucji i organów działających w pomocy społecznej w ramach świadczeń z pomocy społecznej oraz pomocy postpenitencjarnej osobom opuszczającym zakłady karne a także ich rodzinom; określenie zasad współpracy w drodze zawartego porozumienia pomiędzy zakładem karnym a ośrodkiem pomocy społecznej , właściwym ze względu na siedzibę zakładu karnego. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin GŁÓWNE KOMPETENCJE WOJEWODY Nadzór i Kontrola sposobu/jakości realizowanych zadań z zakresu pomocy społecznej w samorządach i jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej • W gminach/ośrodkach pomocy społecznej (W TYM W ZAKRESIE SPOSOBU UDZIELANIA POMOCY OSOBOM OPUSZCZAJĄCYM ZK i ICH RODZINOM) • W powiatach/ powiatowych centrach pomocy rodzinie • W samorządzie województwa / regionalnym ośrodku polityki społecznej •Badanie dokumentów dot.: spraw indywidualnych, danych statystycznych, dokumentów organizacyjnych, innych służących ocenie sposobu realizacji zadań Sposób realizacji czynności nadzorczo •Przeprowadzanie wizytacji i oględzin obiektów jednostek, – kontrolnych przebiegu czynności określonych standardem •Współpraca z biegłymi i specjalistami z zakresu pomocy społecznej w celu dokonania rzetelnej oceny sposobu realizowanych zadań ZADANIA REALIZUJĄ INSPEKTORZY DS. NADZORU I KONTROLI W POMOCY SPOŁECZNEJ ZATRUDNIENI W WYDZIALE POLITYKI SPOŁECZNEJ LUW Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA OSÓB OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ (zasiłki, usługi, praca socjalna), W TYM Z POWODU UBÓSTWA – w stosunku do liczby mieszkańców woj. lubuskiego w latach 2014 - 2016 Wskaźnik (w stosunku do liczby mieszkańców woj. lubuskiego) 120000 10,0% 100000 95 059 8,00% 6,4% 60 % 89 095 20000 w tym z powodu ubóstwa 8,8% 6,0% 5,3% 6,00% 64 % 40000 65 % 60000 Ogółem 101 740 80000 9,3% 10,00% 4,00% 2,00% 0,00% 0 I-XII 2014r. I-XII 2015r. I-XII 2016r. W 2016r. notuje się spadek liczby osób objętych pomocą społeczną o 12,4 % w stosunku do 2014r. I-XII 2014r. Ogółem I-XII 2015r. I-XII 2016r. w tym z powodu ubóstwa Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA RODZIN OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ (zasiłki, usługi, praca socjalna), W TYM NA WSI - w latach 2014 - 2016 25000 17 340 (41 %) 20000 10000 5000 18 408 (42 %) 15000 17 065 (41 %) 30000 40 905 35000 41 784 40000 43 431 45000 0 I-XII 2014r. I-XII 2015r. Liczba rodzin I-XII 2016r. w tym rodziny na wsi W 2016r. notuje się spadek o 5,8 % liczby rodzin objętych pomocą społeczną w stosunku do 2014r. oraz o 7,3% mniej rodzin na wsi. Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA RODZIN OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ (zasiłki, usługi, praca socjalna), W TYM RODZINY Z DZIEĆMI – w latach 2014 -2016 30000 40 905 35000 41 784 40000 43 431 45000 25000 Liczba rodzin w tym rodziny z dziećmi 13 225 10000 15 111 15000 16 653 20000 5000 0 I-XII 2014r. I-XII 2015r. I-XII 2016r. W 2016r. notuje się spadek o 5,8 % liczby rodzin objętych pomocą społeczną oraz o 20,6 % mniej rodzin z dziećmi w stosunku do 2014r. Natomiast w stosunku do 2015r. - o 12,5 % mniej rodzin z dziećmi objętych było w 2016r. pomocą społeczną Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin GŁÓWNE POWODY PRZYZNAWANIA POMOCY, w tym trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego w latach 2014 – 2016 30000 liczba rodzin 25000 2014r. 20000 2015r. 15000 2016r. 10000 5000 0 ubóstwo bezrobocie niepełnosprawność długotrwała choroba trudności do życia po ZK Notuje się spadek przyznawania pomocy z powodu ubóstwa, bezrobocia, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego. Przyznawania pomocy z powodu niepełnosprawności i długotrwałej choroby utrzymuje się na porównywalnym poziomie. Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA SKAZANYCH, KTÓRYM PO OPUSZCZENIU ZK UDZIELONO POMOCY w woj. lubuskim w latach 2013- 2015 liczba osób skazanych, którym po opuszczeniu ZK udzielono pomocy w stosunku do liczby osób korzystających ze świadczeń z pomocy społecznej (wydane decyzje) rodziny, którym udzielono pomocy na wniosek osadzonego 800 70000 700 60000 600 50000 500 40000 400 65.064 61.334 30000 57.934 20000 10000 741 766 664 300 200 1.14 % 1,25 % 1,15 % 0 2013 2014 2015 100 5% 5% 4% 0 2013 2014 2015 Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA GMIN, KTÓRE NIE UDZIELAŁY POMOCY SKAZANYM PO OPUSZCZENIU ZK w woj. lubuskim w latach 2013- 2015 liczba gmin, które nie pomagały skazanym liczba lat, w których gmina nie pomagała skazanym 4 5 3 5 3 5 3 4 4 3 3 2 2 3 2 3 1 2 1 1 1 1 1 2 1 1 1 0 0 2013 2014 2015 Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. 1 Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin Liczba osób, którzy po opuszczeniu ZK otrzymali pracę, powrócili do rodzin w woj. lubuskim w latach 2013 - 2015 skazani, którzy powrócili do rodzin skazani, którzy otrzymali pracę 800 800 700 700 766 664 600 600 500 500 400 741 741 766 664 400 88% 88% 300 300 200 200 100 100 14 % 16 % 83% 13 % 0 0 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Autor: Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin WNIOSKI Z POSTĘPOWAŃ KONTROLNYCH W OŚRODKACH POMOCY SPOŁECZNEJ Brak przepływu informacji pomiędzy ośrodkiem pomocy społecznej a zakładem karnym Nie w pełni realizowana wzajemna współpraca pomiędzy ośrodkami pomocy społecznej, a zakładami karnymi Brak dokumentacji potwierdzającej współpracę ośrodka pomocy społecznej z zakładem karnym Niedostateczne dokumentowanie działań Nieadekwatny plan pomocy do rozpoznanej sytuacji klienta Brak adnotacji o prowadzonych działaniach w ramach pracy socjalnej Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin DZIAŁANIA NADZORCZE WOJEWODY – REALIZACJA PRZEZ OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ ZAPISÓW LISTU INTENCYJNEGO W 2016r. wystosowano łącznie 3 pisma do ośrodków pomocy społecznej w sprawie dotrzymywania warunków listu intencyjnego w zakresie dalszej wzajemnej współpracy ośrodków pomocy społecznej i zakładów penitencjarnych; Zobowiązano ośrodki pomocy społecznej do zawarcia porozumień z zakładami penitencjarnymi o wzajemnej współpracy w określonym terminie; Na bieżąco trwa zbieranie danych i informacji statystycznych dotyczących sposobu organizacji i zasad współpracy ośrodków pomocy społecznej i zakładów karnych, a wynikających z zapisów listu intencyjnego; Udział przedstawicieli Wojewody i Wydziału Polityki Społecznej w Radzie Terenowej ds. Społecznej Readaptacji i Pomocy Osobom Skazanym, w tym realizacja założeń opracowanego przez Radę Stałego Programu Współpracy; Bieżąca współpraca z lokalnie działającymi zakładami karnymi. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin DZIAŁANIA NADZORCZE WOJEWODY – wnioski z propozycji ośrodków pomocy społecznej informowanie OPS o terminie opuszczenia ZK przez skazanego informowanie OPS o podjętych działaniach na rzecz skazanego, jego sytuacji informowanie OPS o fakcie osadzenia osoby ustalone dyżury pracownika socjalnego w siedzibie ZK cykliczne spotkania przedstawicieli obu jednostek, wspólne szkolenia, narady instruktażowe, konferencje, wspólne projekty wyznaczenie pracowników socjalnych do kontaktu wyznaczenie pracowników do kontaktu z Zakładu Karnego grupowe i indywidualne spotkania pracowników socjalnych ze skazanymi Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin DZIAŁANIA NADZORCZE WOJEWODY w sprawie obowiązku zawierania porozumień o wzajemnej współpracy Prośba do wszystkich lubuskich ośrodków pomocy społecznej Spotkanie z przedstawicielami ZK w Gorzowie Wlkp. Dwukrotna prośba do lubuskich ośrodków pomocy społecznej z gmin na terenie których funkcjonują jednostki penitencjarne • Wskazanie oczekiwań, potrzeb, możliwości współpracy. • Uregulowanie sposobu współpracy z innymi, właściwymi ze względu na miejsce zamieszkania skazanego ośrodkami pomocy społecznej. • Przekazanie wniosków ośrodków pomocy społecznej. • Ustalenie oczekiwań ZK w stosunku do ośrodków pomocy społecznej i możliwości realizacji propozycji ośrodków. • Przekazanie informacji o zebranym materiale z sugestią wykorzystania propozycji w porozumieniach o wzajemnej współpracy. • Prośba o uregulowanie zasad współpracy z pozostałymi ośrodkami pomocy społecznej. • Wyznaczenie terminu na zawarcie porozumień. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin wszystkie jednostki • 100% porozumień penitencjarne zawiera ustalenia działające na terenie dotyczące spotkań województwa lubuskiego zawarły pracowników porozumienia o socjalnych ze współpracy z skazanymi właściwymi (grupowo bądź miejscowo indywidualnie) ośrodkami pomocy społecznej Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin LICZBA POROZUMIEŃ ZAWIERAJĄCYCH OKREŚLONE ZAŁOŻENIA 8 6 5 4 4 3 3 3 2 informowanie OPS o terminie opuszczenia ZK przez skazanego w miesiącach) informowanie OPS o podjętych działaniach na rzecz skazanego, jego sytuacji informowanie OPS o fakcie osadzenia skazanego ustalone dyżury pracownika socjalnego w siedzibie ZK cykliczne spotkania przedstawicieli obu jednostek, wspólne szkolenia, narady instruktażowe, konferencje, wspólne projekty wyznaczenie pracowników socjalnych do kontaktu wyznaczenie pracowników do kontaktu z ZK grupowe i indywidualne spotkania pracowników socjalnych ze skazanymi określono współpracę z innymi OPSami właściwymi miejscowo dla skazanych Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin WYBRANE DZIAŁANIA UJĘTE W POROZUMIENIACH określono wspólpracę z innymi OPSami - właściwymi miejscowo dla skazanych liczba porozumień bez zadania ustalone dyżury pracownika socjalnego w siedzibie ZK liczba porozumień bez zadania liczba porozumień zawierających działanie 2; 20% liczba porozumień zawierających działanie 3; 27% 5; 73% 6; 80% ZADANIE UREGULOWAŁY: ZADANIE UJĘŁY: • • • • • ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W NOWEJ SOLI ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W ZIELONEJ GÓRZE ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W LUBSKU ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W NOWEJ SOLI ODDZIAŁ ZEWN. WAŁOWICE Z MOPS GUBIN Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin WYBRANE DZIAŁANIA UJĘTE W POROZUMIENIACH wyznaczenie pracowników socjalnych do kontaktu liczba porozumień bez zadania wyznaczenie pracowników do kontaktu z ZK liczba porozumień bez zadania liczba porozumień zawierających działanie liczba porozumień zawierających działanie 3; 27% 5; 38% 3; 62% 5; 73% ZADANIE UJĘŁY: • • • ZAKŁAD KARNY Z GCPR GORZÓW WLKP. ZAKŁAD KARNY KRZYWANIEC Z OPS NOWOGRÓD BOBRZAŃSKI ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W NOWEJ SOLI ZADANIE UJĘŁY: • • • • • ZAKŁAD KARNY Z GCPR GORZÓW WLKP. ZAKŁAD KARNY KRZYWANIEC Z OPS NOWOGRÓD BOBRZAŃSKI ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W LUBSKU ODDZIAŁ ZEWN. WAŁOWICE Z MOPS GUBIN ARESZT ŚLEDCZY Z MOPS W NOWEJ SOLI Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin WYBRANE DZIAŁANIA UJĘTE W POROZUMIENIACH w miesiącach 6 informowanie OPS o terminie opuszczenia ZK przez skazanego w miesiącach) informowanie OPS o podjętych działaniach na rzecz skazanego, jego sytuacji ( w miesiącach) 3 3 3 2 0 GCPR Gorzów/ZK Gorzów Ops Słońsk/Oddział Zewnętrzny Słońsk 2 2 2 0 OPS Nowogród Bobrzański/ZK Krzywaniec OPS OPS Lubsko/Areszt MOPS Gubin/Oddział MOPS Nowa Międzyrzecz/Areszt Śledczy Lubsko Zewnętrzny Sól/Areszt Śledczy Śledczy Międzyrzecz Wałowice Nowa Sól MOPS Zielona Góra/Areszt Śledczy Zielona Góra Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. Pomoc społeczna wobec osób opuszczających Zakłady Karne/Areszty Śledcze i ich rodzin WNIOSKI I PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ Wnioski: Każdy ośrodek pomocy społecznej, na terenie którego znajduje się siedziba zakładu karnego ma podpisane porozumienie o wzajemnej współpracy (8 jednostek); Nie jest uregulowana kwestia zawiadamiania ośrodka pomocy społecznej, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby opuszczającej zakład karny ; Nieliczne ośrodki pomocy społecznej w woj. lubuskim występują do zakładu karnego o informację o terminie opuszczenia zakładu karnego przez osoby skazane (tylko w przypadku, gdy taką wiedzę posiadają); Sporadycznie zakłady karne zawiadamiały właściwy ośrodek pomocy społecznej o terminie opuszczenia zakładu karnego przez osadzonego; Notuje się spadek liczby rodzin i osób korzystających z pomocy społecznej, w tym korzystających z powodu ubóstwa. Notuje się spadek liczby osób skazanych ubiegających się o pomoc po opuszczeniu zakładu karnego, oraz liczby rodzin, którym udzielono pomocy na wniosek osoby skazanej; Notuje się spadek skazanych powracających do rodzin oraz skazanych, którzy otrzymali pracę; Ośrodki pomocy społecznej udzielają pomocy na wniosek klienta głównie w formie świadczeń pieniężnych i pomocy rzeczowej; Ośrodki pomocy społecznej współpracujące z zakładami karnymi nie prowadzą dokumentacji w tej sprawie. Plany na przyszłość: Realizacja założeń listu intencyjnego przez ośrodki pomocy społecznej i zakłady karne; Uregulowanie kwestii współpracy z właściwymi ośrodkami pomocy społecznej wg miejsca zamieszkania skazanego; Zwiększenie zakresu udzielanego wsparcia osobom po opuszczeniu zakładu karnego w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu tych osób; W pracy z klientem stosowanie wszystkich narzędzi pracy socjalnej; Ścisła współpraca z instytucjami i organizacjami pozarządowymi na rzecz usamodzielnienia osoby po opuszczeniu zakładu karnego. Grażyna Jelska - Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp.
