Raport za sierpień do pobrania

Raport nr 7
dotyczący najważniejszych doniesień prasowych z zakresu HIV/AIDS
opublikowanych w sierpniu 2005 r.
WPROWADZENIE
W sierpniu prasa niewiele miejsca poświęciła tematyce HIV/AIDS. Ukazało się tylko
21 publikacji, z czego większość to krótkie wzmianki. Przeglądając te informacje, należy
zwrócić uwagę na zakończony w Kanadzie proces, dotyczący rozprowadzania zakażonej krwi
przez tamtejszy Czerwony Krzyż oraz na nowe odkrycia naukowców, które zapewne znajdą
zastosowanie w opracowywaniu leków potrzebnych do zwalczania HIV/AIDS. W sierpniu
można było także prześledzić dalszy ciąg, zapoczątkowanej pod koniec lipca tzw. ”afery” w
bydgoskim szpitalu zakaźnym i zapoznać się z racjami dyrekcji placówki oskarżonej o
nadużycia.
Tabela 1.
Tytuły gazet i czasopism publikujących więcej niż jedną informację na temat HIV/AIDS
w sierpniu 2005 r.
Miejsce
Tytuł
Liczba publikacji
1.
Express Bydgoski
4
2.
Gazeta Wyborcza*
2
3.
Super Nowości
2
4.
Super Express
2
5.
Głos Koszaliński
2
* Zestaw obejmuje lokalne wydania Gazety Wyborczej
1
Wykres 1.
Ranking gazet i czasopism publikujących więcej niż jedno doniesienie na temat HIV/AIDS
w sierpniu 2005 r.
Głos Koszaliński
2
Super Express
2
Super Now ości
2
Gazeta Wyborcza
2
4
Express Bydgoski
ASPEKTY MEDYCZNE
Kanadyjski Czerwony Krzyż przyznaje się do rozprowadzania krwi zakażonej HIV i HCV
W Kanadzie zakończył się proces w sprawie rozprowadzania przez Kanadyjski
Czerwony Krzyż krwi zakażonej HIV i wirusowym zapaleniem wątroby typu C.
Sąd w Ontario uznał winę Czerwonego Krzyża i orzekł, że ma zapłacić 5 tys. dolarów
grzywny, a 1,5 mln dolarów przeznaczyć na stypendia dla dzieci ofiar oraz na badania
medyczne.
Sekretarz generalny, Pierre Duplessis, przyznał, że jego organizacja w latach 19831990 rozprowadzała zakażoną krew i produkty krwiopochodne. Na skutek takiego działania
wirusem HIV zakażonych zostało ponad tysiąc osób, a wirusowym zapaleniem wątroby typu
C – ponad 20 tysięcy. Jak doszło do tej tragedii?
Na początku lat 80., kiedy odkryto, że wirusem HIV można się zakazić przez
transfuzję krwi, naukowcy rozpoczęli pracę nad testami na istnienie przeciwciał
wskazujących na obecność wirusa. W USA takie testy zostały wprowadzone do użytku w
marcu 1985 roku i już wtedy zaczęto badać krew oddawaną przez krwiodawców. W Kanadzie
natomiast testy te weszły do użytku dopiero w listopadzie 1985 roku. Opóźnienie
spowodowane było oczekiwaniem Czerwonego Krzyża, odpowiedzialnego za pozyskiwanie i
dystrybucję krwi, na decyzję organu zarządzającego systemem krwiodawstwa – Canadian
Blood Committee. Mimo posiadanej wiedzy nikt nie powiadomił społeczeństwa o groźbie
zakażenia przez krew. Najbardziej narażeni na nie byli chorzy na hemofilię leczeni
wytwarzanym z osocza krwi tzw. koncentratem czynnika krzepnięcia VIII. Można było
2
zastąpić tę terapię mniej skutecznym, ale bezpieczniejszym środkiem tego samego czynnika.
Nikt jednak tego nie zalecił.
Sekretarz generalny Kanadyjskiego Czerwonego Krzyża wyraził głęboki żal z powodu
niewprowadzenia wcześniej odpowiednich procedur i przeprosił ofiary i ich rodziny. Nie
zmienia to jednak faktu, że wskutek popełnionych błędów tysiące osób musi zmagać się z
chorobami wynikającymi z zakażenia wirusami HIV, HCV i ich groźnymi następstwami.1
Czy bakterie mogą chronić przed HIV?
Naukowcy z z Instytutu Zdrowia w Bethesda ( stan Maryland) po przeprowadzonych
próbach w laboratorium dowiedli, że skuteczną ochronę przed zakażeniem HIV mogą
zapewnić genetycznie modyfikowane bakterie (należą do nich m.in. bakterie z gatunku
Escherichia coli) żyjące w różnych częściach naszego organizmu, szczególnie tych, które
najbardziej narażone są na zakażenie wirusem HIV – w śluzówce wyściełającej jelita i drogi
rodne. Naukowcy przekształcili te mikroby w żywe mikrobicydy. Wprowadzili do komórek
E. coli geny kodujące związek o działaniu przeciwwirusowym, który blokuje wnikanie wirusa
HIV do komórki gospodarza. Po przeprowadzonych badaniach okazało się, że
zmodyfikowane bakterie były w stanie zająć różne siedliska w organizmie przynajmniej przez
kilka tygodni ( największą ich ilość wykryto w jelicie grubym).2
Co jeszcze może chronić przed HIV?
Okazuje się, ze przed zakażeniem wirusem HIV może w znacznej mierze ochronić też
prosty zabieg, jakim jest obrzezanie mężczyzn. Taką tezę wygłosiła podczas XIV
Międzynarodowego Kongresu AIDS dr Helene Gayle z Fundacji Billa i Melindy Gates.
Po przeanalizowaniu 21 prac wykazano, iż obrzezani mężczyźni zakażają się wirusem
dwukrotnie rzadziej niż nieobrzezani. Naukowcy nie znają jeszcze odpowiedzi na pytanie,
dlaczego tak się dzieje. Być może dlatego - przypuszczają - że mężczyźni żyjący tam, gdzie
obrzezanie praktykowane jest rutynowo wykazują mniej ryzykowne zachowania seksualne.
Sprawa jest traktowana na tyle poważnie, że uczeni rozpoczęli już w Kenii i Ugandzie
szczegółowe badania na ten temat i planują następne.3
Opracowano na podstawie: Grażyna Morek. Wirus z Krzyża. Polityka z dnia 13.08.2005 r.
W oparciu o: Bakterie chronią przed HIV? Super Nowości z dnia 03.08.2005 r.
3
Zob.: Chroni przed AIDS. Gazeta Współczesna z dnia 24.08.2005 r.
1
2
3
Na HIV – lekarstwo z krwi gada
Naukowcy z Australii mają nadzieję, że uda im się stworzyć lek na najgroźniejszego
wirusa XXI wieku. W tym celu próbują wyprodukować z krwi gada silny antybiotyk, który
zabijałby wirusa HIV w organizmie człowieka.
Przeprowadzone dotąd badania pozwoliły ustalić, że system odpornościowy krokodyli
bez żadnych problemów radzi sobie z eliminowaniem wirusa HIV. Okazało się bowiem, iż
system immunologiczny gadów jest znacznie bardziej skuteczny od ludzkiego. Ich organizmy
radzą sobie nie tylko z poważnymi infekcjami, ale także z zakażeniami występującymi po
utracie części ciała.
Według Adama Brittona, jednego z australijskich uczonych prowadzących studia nad
odpornością krokodyli na zabójcze mikroby, przeciwciała krwi krokodyla zabijają też wirusa
HIV. Obecnie naukowcy są na etapie pobierania krwi od krokodyli, aby zgromadzić jej
wystarczającą ilość do wydzielenia serum do prób na ludziach.4
ASPEKTY SPOŁECZNE
Czy szpital rzeczywiście wykorzystywał niezgodnie z prawem środki przeznaczone na leczenie
chorych na AIDS?
W lipcowych mediach poruszono sprawę Wojewódzkiego Szpitala Obserwacyjno –
Zakaźnego w Bydgoszczy, któremu kontrolerzy Narodowego Funduszu Zdrowia zarzucili
wyłudzenie ze środków NFZ ponad 3 milionów złotych za fikcyjną hospitalizację chorych na
AIDS.5
Prasa nie poprzestała na przedstawieniu tej sprawy, ale dalej śledziła jej losy.
Przedstawiono racje drugiej strony. Głos zabrał dyrektor oskarżonej przez NFZ placówki,
prof. Waldemar Halota. Na konferencji prasowej odpierał postawione zarzuty. Oświadczył
jednocześnie, że pracownicy NFZ są „niekompetentni, mylą fakty, nie znają problemu, w
efekcie czego dopuszczają się oszczerstw.” Niekompetencja i ignorancja urzędników, według
profesora, polega m.in. na ich niewiedzy. Kontrolerzy nie wiedzą tego, że leczenie
antyretrowirusowe u części pacjentów zakażonych HIV jest standardem medycznym
obowiązującym w całym świecie, a to oznacza, że wcale nie trzeba chorować na AIDS, aby
4
O lekarstwie na HIV z krwi krokodyla zob. w: Lekarstwo z krwi gada. Dziennik Zachodni z dnia 29.08.2005 r.,
Na HIV – krew gada. Super Express z dnia 19.08.2005 r.
5
Zob. Raport nr 6., s. 5.
4
podlegać takiej terapii, nie można przecież czekać, aż u zakażonych wirusem HIV wystąpią
objawy choroby i dlatego należy stosować takie samo leczenie jak u chorych na AIDS.
Koszty leczenia zakażonych są wtedy identyczne jak koszty leczenia chorych już osób.
Dyrektor nie kontroluje oddzielnie zakażonych HIV i chorych na AIDS, wszyscy są więc
hospitalizowani według cennika na leczenie AIDS.
Szpital zarzucił też kontrolerom NFZ naruszenie ustawy o ochronie danych
osobowych i o tajemnicy lekarskiej. W protokole podano bowiem imiona i nazwiska chorych,
a do ordynatora Oddziału Niedoborów Odpornościowych docierają informacje o tym, że
policja wzywa na przesłuchania pacjentów, którzy leczą się w szpitalu, a pierwsze pytanie
dotyczy tego, czy przesłuchiwany choruje na AIDS. Według dyrekcji szpitala i samych
pacjentów takie postępowanie to skandal.
Szpital w kontaktach z NFZ posługuje się PESEL-em pacjentów, natomiast
przekazując dane do Krajowego Centrum ds. AIDS podaje inicjały chorych i końcówki
numeru PESEL.
Wobec przedstawionych w stosunku do kontrolerów NIK zarzutów, prof. Halota
zapowiedział, że nie podpisze protokołu, a radca prawny szpitala przygotowuje pozew do
sądu w związku z naruszeniem dóbr osobistych dyrektora.6
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
Nauczyciele odbywają szkolenia na temat ryzykownych zachowań
Władze Kenii nieustannie organizują akcje promujące wstrzemięźliwość seksualną,
zachęcając jednocześnie do stosowania prezerwatyw (w Kenii każdego dnia na AIDS umiera
700 osób). W tę kampanię włączyła się także żona brytyjskiego premiera, Cherie Blair, która
sama skierowała w tej sprawie apel do młodych. Stowarzyszenie Sportowe z Mathare
przeszkoliło 350 nauczycieli, którzy mają organizować spotkania i pogadanki na temat
ryzykownych zachowań, mogących w konsekwencji doprowadzić do zakażenia wirusem
HIV.7
Przedstawiając sprawę opieram się na: Szpital żyje z AIDS – cd. Gazeta Wyborcza z dnia 02.08.2005 r., Chorzy
przestali czuć się bezpiecznie. Express Bydgoski z dnia 03.08.2005 r., Monika Żuchlińska. Urzędnicy chcą
leczyć chorych. Express Bydgoski z dnia 02.08.2005 r., Hanka Sowińska. Choruje pan na AIDS? Gazeta
Pomorska z 02.08.2005 r.; komentarz autorski do tej sprawy zob. w: Grażyna Ostropolska. Intrygą w profesora?
Express Bydgoski z dnia 19.08.2005 r.
7
Zob.: Oświata za granicą. Głos Nauczycielski z dnia 10.08.2005 r.
6
5
STATYSTYKI
HIV atakuje Azję
W lipcowych mediach można było znaleźć wzmiankę o coraz większej liczbie zakażeń
w Eurazji.8 Późniejsza prasa dostarczyła więcej informacji na ten temat.
Na konferencji poświęconej zagrożeniom ze strony AIDS, która odbyła się w Rio de
Janeiro, 5 tysięcy naukowców i lekarzy omawiało problemy związane z epidemią. Mówiono
przede wszystkim o ogromnym wzroście zakażeń - w minionym roku liczba zakażonych
wirusem HIV na świecie sięgnęła rekordowych 5 milionów. Zwrócono uwagę na galopujący
wzrost żyjących z wirusem HIV w krajach Azji i Europy Wschodniej oraz na fakt, że państwa
powstałe po rozpadzie ZSRR notują najszybszy na świecie przyrost nowych zakażeń.
Do optymistycznych akcentów, które pojawiły się na konferencji, należy zaliczyć
wzrost funduszy na walkę z AIDS na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat ( wzrost 35- krotny),
większy dostęp chorych do bezpłatnego leczenia. Naukowcy podkreślili, że do
powstrzymania epidemii nie wystarczy sama ich wiedza i dlatego w walkę z AIDS muszą
zaangażować się rządy, do których należy przeprowadzenie kampanii informacyjnych oraz
dostosowanie prawa do nowych zagrożeń.9
INNE
Światowe gwiazdy wspierają walkę z HIV
Coraz częściej znane nazwiska wspierają walkę z AIDS. Gwiazdy Hollywood, a wśród
nich: Cindy Crawford, Elijah Wood, Christina Aguilera, Salma Hayek, przekonują, że trzeba
mówić i słuchać o AIDS, a także dostrzegać ogromne zagrożenie, jakie płynie z tej choroby,
choćby dlatego, że co minutę umiera na AIDS dziecko, a 14 tysięcy ludzi codziennie zakaża
się wirusem HIV. Meksykańska aktorka, Salma Hayek, zgodziła się wesprzeć swoim
nazwiskiem kampanię „See No Evil Hear No Evil”, w której zachęca młodych ludzi do
profilaktycznego używania prezerwatyw.10
8
Zob.: Raport nr 6., s.7-8.
Informacje na temat konferencji w oparciu o: Aleksandra Szczuk. HIV w natarciu. Gazeta Wyborcza z dnia
30.07.2005 r.
10
Na podstawie: O AIDS trzeba mówić. Gala z dnia 22.08.2005 r., Hayek promuje prezerwatywy. Express
Ilustrowany z 08.08.2005 r.
9
6
Na ukraińskich plażach znaleziono strzykawki z HIV
Na plażach Krymu trzynaście osób zraniło się zużytymi strzykawkami od początku
sezonu turystycznego. Na sześciu strzykawkach stwierdzono obecność wirusa HIV. W
związku z tym minister zdrowia polecił służbom sprawdzenie ukraińskich plaż. Właściciele
plaż zostali zobowiązani do ich regularnego sprzątania i do umieszczenia tablic
ostrzegawczych,
które
mają
informować
wypoczywających
o
grożącym
niebezpieczeństwie z powodu pozostawionych przez narkomanów strzykawek.11
Spis publikacji prasowych z zakresu HIV/AIDS, które ukazały się w sierpniu 2005 roku
1.
Bakterie chronią przed HIV? Super Nowości z dnia 03.08.2005 r.
2.
Chorzy przestali czuć się bezpiecznie. Express Bydgoski z dnia 03.08.2005 r.
3.
Chroni przed AIDS. Gazeta Współczesna z dnia 24.08.2005 r.
4.
Hayek promuje prezerwatywy. Express Ilustrowany z dnia 08.08.2005 r.
5.
Kowalski Marcin. Szpital żyje z AIDS. Angora z dnia 01.08.2005 r.
6.
Lekarstwo z krwi gada. Dziennik Zachodni z dnia 29.08.2005 r.
7.
Mackiewicz Elżbieta. Żyją z HIV-em, mają dzieci. Super Express z 12.08.2005 r.
8.
Morek Grażyna. Wirus z Krzyża. Polityka z dnia 13.08.2005 r.
9.
Na HIV – krew gada. Super Express z dnia 19.08.2005 r.
10. Nosiciel aresztowany. Głos Koszaliński z dnia 13.08.2005 r.
11. O AIDS trzeba mówić. Gala z dnia 22.08.2005 r.
12. Ostropolska Grażyna. Intrygą w profesora? Express Bydgoski z dnia 19.08.2005 r.
13. Ostropolska Grażyna. Intrygą w profesora. Nowości ( dodatek: Magazyn) z dnia 19.08.2005 r.
14. Oświata za granicą. Głos Nauczycielski z dnia 10.08.2005 r.
15. Saczuk Aleksandra. HIV w natarciu. Gazeta Wyborcza z dnia 30.07.2005 r
16. Sowińska Hanka. Choruje pan na AIDS? Gazeta Pomorska z dnia 02.08.2005 r.
17. Strzykawki z HIV na plażach. Super Nowości z dnia 02.08.2005 r.
18. Szpital żyje z AIDS – cd. Gazeta Wyborcza z dnia 02.08.2005 r.
19. Teraz będziecie zdychać, tak jak ja! Głos Koszaliński z dnia 12.08.2005 r.
20. W Bydgoszczy – AIDS, w Toruniu – HCV. Express Bydgoski z dnia 05.08.2005 r.
21. Żuchlińska Monika. Urzędnicy chcą leczyć chorych. Express Bydgoski z dnia 02.08.2005 r. 56
11
Zob.: Strzykawki z HIV na plażach. Super Nowości z dnia 02.08.2005 r.
7
im