PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ – SZANSA NA SUKCES Przestrzeń społeczno-gospodarcza, która otacza każdego człowieka, w szczególności osoby młode wchodzące na rynek pracy z bagażem uzyskanych kwalifikacji i wiedzy w toku odbytych kursów i praktyk, ukończonych studiów, przebytych szkoleń, determinuje do właściwego ich spożytkowania. A jednocześnie uzyskania z tego tytuł satysfakcji, a przede wszystkim wymiernych korzyści materialnych w postaci środków pieniężnych, pozwalających na bieżące przeżycie oraz na realizację planów, marzeń zawodowych i osobistych. Zawartość niniejszego opracowania prezentuje wybrane zagadnienia odnoszące się do przedsiębiorczości rozpatrywanej przez pryzmat tworzenia własnej działalności gospodarczej. Po części charakteryzującej cechy osobowościowe typowej osoby przedsiębiorczej i przedsiębiorcy znajdują się podpowiedzi dotyczące m.in. jaką formę prawno-organizacyjną wybrać dla danego rodzaju działalności gospodarczej, sposób opodatkowania, jak zarejestrować działalność. Ponadto opracowanie prezentuje jeden z wielu schematów biznesplanu, jak też niektóre z jego podstawowych elementów, jak na przykład narzędzia analizy finansowej czy też planu marketingowego. JESTEM PRZEDSIĘBIORCZY/PRZEDSIĘBIORCĄ? Stwierdzenie „Jestem przedsiębiorcą” wymusza próbę odpowiedzi na następujące pytania: jakie cechy posiada lub posiadać powinien przedsiębiorca, człowiek przedsiębiorczy? Co kieruje człowiekiem, by stać się przedsiębiorcą? Co mu pomaga w realizacji zamierzonych celów? Spróbuj prześledzić kilka zagadnień zamieszczonych poniżej, które stanowią próbę odpowiedzi na postawione wcześniej pytania. Cechy klasycznego przedsiębiorcy: - determinacja (pozytywne myślenie) Wiara we własny sukces jest niesłychanie ważną sprawą, zwłaszcza w momencie zakładania własnej działalności, gdy znajomi przyjaciele czy też bankierzy analizują i krytykują pomysł; jak też w fazach ewentualnych kryzysów firmy, gdy sytuacja staje się niepewna, jeśli chodzi o przyszłość firmy. - pewność siebie W momencie podejmowania ważnych decyzji, czy też kontaktach interpersonalnych z kontrahentami czy też konkurentami jest to bardzo istotna cecha. - kreatywność Twórcze myślenie jest cechą, która ułatwia przedsiębiorcy analizować zmiany rynkowe i sposób bardziej adekwatny do sytuacji podejmować właściwe decyzje. Dzięki niej rozwija się nie tylko sam przedsiębiorca, ale wraz z nim cała firma. - innowacyjność Przejawem innowacyjności u przedsiębiorcy może być wprowadzanie nowej wiedzy w życie lub ulepszenie dotychczasowego pomysłu. Ważna jest w tym miejscu otwartość na nowe pomysły i chęć ich wdrażania w życie. - brak obaw przed podejmowaniem ryzyka Ryzyko jest nie odłącznym towarzyszem osób zajmujących się biznesem. Przedsiębiorca nie powinien bać się podejmować ryzykownych decyzji, gdyż są one normalnym elementem działalności gospodarczej. - ambicja Ambicja stanowi dodatkowy motywator do podejmowania przedsięwzięć gospodarczych. Pokazuje ona, że dana osoba posiada dobrze opracowany plan życiowy, zna cel swoich dążeń oraz wie, do jakich osiągnięć jest zdolna. W języku socjologicznym mówi się, że osoba posiada określone ambicje zawodowe, życiowe, itp. - optymizm Przedsiębiorca powinien mieć optymistyczne nastawienie do ludzi (szczególnie tych zatrudnionych) i do tego, co robi. Trudno sobie wyobrazić pełen sukces w prowadzeniu interesów, gdy każdą lub większość spraw będzie kwitował stwierdzeniem: “To się na pewno nie uda”. Wypowiedzi o bieżących sprawach lub projekty na przyszłość powinny dawać ludziom przekonanie, że to jest możliwe, że to się uda. Z drugiej strony należy mierzyć siły na zamiary i nie stwarzać wrażenia, że firma może konkurować z każdym i wszędzie, bo będzie to raczej odebrane w kategoriach śmieszności niż optymizmu. - dobry smak i wyczucie Kolejną cechą, czasem niedocenianą, jest dobry gust i estetyka. Cecha ta może być zauważona w ubiorze i ogólnym wyglądzie, wystroju biura i innych pomieszczeń firmowych, w miejscu przygotowanym do rozmów z klientami, itp. Ta cecha w praktyce ma bezpośredni wpływ na jakość pracy i osiągane przychody. Z wyglądem ludzi jest podobnie jak z atrakcyjnie opakowanym towarem. Taki „towar” bardziej przyciąga i jest chętniej kupowany. - gotowość do współpracy Gotowość do współpracy z innymi to silny atut przedsiębiorcy. Motywuje przedsiębiorcę do umacniania pozycji własnej firmy poprzez współpracę z podobnymi firmami w tej samej branży lub pokrewnej. Warto jeszcze wspomnieć o umiejętności słuchania innych, która jest bardzo pomocna przy negocjacjach handlowych. Ważne to jest w przypadku konieczności rozwiązywania problemów związanych z zatrudnionymi pracownikami Klasyczny przedsiębiorca to również człowiek: Władczy, energiczny, ekstrawertyczny, towarzyski, skrupulatny, zorganizowany, wytrwały, operatywny, - asertywny, nonkonformistyczny, elastyczny i niestereotypowy, wytrwały i konsekwentny w działaniu. Przedsiębiorca Przedsiębiorca to przede wszystkim właściciel małej lub średniej firmy, w której nie tylko kieruje firmą, ale wykonuje większość zadań w firmie. Musi więc posiadać szereg umiejętności, podstawową wiedzę nie tylko w zakresie zarządzania firmą, ale także, np. z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych, marketingu czy też prawa podatkowego. Każdy może mieć kłopoty ze znalezieniem pracy, każdy również jest potencjalnym kandydatem na bezrobotnego, dlatego warto posiąść wiedzę i przygotować się do ewentualnego założenia własnej firmy. Nim jednak zdecydujesz, zastanów się: - czy masz głowę do samodzielnego prowadzenie działalności? - czy i ile możesz zainwestować? - czy potrafisz znaleźć na rynku niszę, która zapewni Ci dochody - co ma szansę być kupione i przez kogo? - jakie masz przygotowanie zawodowe? - na czym się znasz? - jakie masz zainteresowania, hobby? - jak to się da przełożyć na możliwość zarabiania: najprostsze - np. robisz dobre kanapki, więc może założysz firmę kateringową, masz dar rymowania i śpiewania - możesz się wynajmować do składania życzeń na rodzinnych imprezach; poważniejsze - jesteś taternikiem - a więc mycie okien na wysokościach itp. Jeśli na większość pytań padła odpowiedź tak, oznaczać to może, że jesteś już na właściwej drodze do podjęcia próby założenia własnej działalności gospodarczej. W przypadku, gdy miałeś trudności z udzieleniem odpowiedzi, lub też ta odpowiedź była negatywna, warto sobie spróbować jednak znaleźć odpowiedź, czy w Twoim przypadku założenie własnej firmy będzie dobrym posunięciem. Dlaczego zakładasz firmę? Może być wiele powodów, dla których decydujesz się na otwarcie własnej firmy. Chcesz założyć własną firmę, ponieważ: - dłużej już nie chcesz być zatrudniony, - trudno ci znaleźć zatrudnienie na rynku pracy, - masz oryginalny pomysł na własną działalność, - jesteś bardzo dobry w jakiejś szczególnej dziedzinie, - chcesz zarabiać dużo pieniędzy, - chcesz się spełnić zawodowo, - chcesz sam sterować swoim czasem, - czujesz, że potrzebujesz więcej wolności, niezależności. Decydując się na zakładanie i prowadzenie własnej firmy warto wcześniej zastanowić się nad zaletami takiego przedsięwzięcia, jak też przeanalizować wszelkie ewentualności, które w naszych oczach stanowić będą wady własnego biznesu. Zalety własnego biznesu - niezależność Pracując we własnej firmie nie jesteś uzależniony od szefa i sam dla siebie jesteś szefem. Niezależność przejawia się przede wszystkim w podejmowaniu decyzji, m.in. dotyczących zatrudnienia personelu, twojego czasu pracy, podziału zysków, zakupu wyposażenia, itd. - samorealizacja Prowadząc działalność gospodarczą możesz zrealizować swoje marzenia, wykorzystać swoje umiejętności i zdobyte kwalifikacje. - satysfakcja Istotna zaletą prowadzenie firmy na własny rachunek jest satysfakcja z tytułu robienia czegoś co się lubi, tym bardziej gdy przynosi to nam wymierne korzyści w postaci zysków z tytułu prowadzonej działalności. - pewność zatrudnienia Prowadzenie działalności gospodarczej we własnym zakresie gwarantuje nam zatrudnienie – samozatrudnienie. Jedyna ewentualność utraty pracy istniej w momencie niepowodzenia prowadzonej działalności. - poprawa sytuacji finansowej Poprawa sytuacji finansowej osoby prowadzącej własny biznes jest widoczna w dłuższym horyzoncie czasowy. Wynika to z konieczności poniesienia nakładów finansowych na rozpoczęcie działalności. Wady własnego biznesu - nienormowany czas pracy Własny biznes oznacza często konieczność pozostawania w pracy po godzinach lub też w czasie dni wolnych od pracy. - dodatkowe obowiązki prawno-administracyjne Będąc przedsiębiorcą musisz liczyć się z koniecznością prowadzenia dodatkowej dokumentacji podatkowej, ZUS i borykania się z szeroko rozumiana biurokracją. - odpowiedzialność Prowadząc firmę podejmujesz tym samym odpowiedzialność finansową i prawną za siebie, jak i za swoich pracowników. - nieregularność dochodów Prowadząc działalność gospodarczą we własnym zakresie należy nastawić się na otrzymywanie nieregularnych dochodów, a w trakcie rozpoczynania działalności nawet na ich brak. - nieustanne ryzyko Prowadzenie działalności na własny rachunek wiąże się nierozerwalnie z koniecznością uwzględnienia ryzyka niepowodzenia przedsięwzięcia lub utraty dotychczasowej pozycji na rynku. Skąd czerpać pomysły? Twórcze myślenia jako źródło pomysłu na działalność gospodarczą Jednym z istotnych źródeł pomysłu może być proces twórczego myślenia. Kreatywność powinna być nieodłączna cechą każdego przedsiębiorcy. Osoba kreatywna będzie zdolna nie tylko do wygenerowania pomysłu na działalność gospodarczą, ale w połączeniu z innymi cechami osoby przedsiębiorczej, będzie mogła sprawnie przeprowadzić firmę przez szereg przeciwności, które czekają na przedsiębiorcę w trakcie prowadzenia firmy. Proces twórczego myślenia można ująć w formie czterech następujących etapów: - zbieranie informacji, - analiza posiadanego zasobu informacji, - generowanie pomysłu, - ocena pomysłu. Zbieranie informacji Podstawowe źródło informacji gospodarczej to obserwacja otaczającej nas rzeczywistości Stwarza ona możliwość znalezienia pomysłu na biznes. Każdy z nas co najmniej raz zirytował się niedoskonałością usługi lub brak przedmiotu, który ułatwił by nam życie. Sporządzenie listy rzeczy i spraw, które należałoby usprawnić może przyczynić się do znalezienia w tych sprawach jakiejś ukrytej okazji do zrobienia biznesu. Stanowić to może okazję do znalezienia niszy rynkowej, którą będzie można wypełnić zakładając działalność gospodarczą. Rozmowy z rodziną, znajomymi, przyjaciółmi mogą również stać się zaczynem do rozwinięcia pomysłu na biznes. Analiza informacji Przystępując do analizy pomysłów niezbędne jest zachowanie odpowiedniego dystansu czasowego. Pomocna rzeczą w analizie informacji może okazać się konfrontacja ze sobą poszczególnych informacji dotyczących tego samego zagadnienia, ale pozyskanych zupełnie z różnych źródeł. Pozwoli to zobiektywizować zasób informacyjny, i tym samym stanowić bardziej rzetelny materiał do wygenerowania pomysłu. Generowanie pomysłu Nowe pomysły łatwo umykają, a pamięć jest często zawodna. Aby uniknąć podobnej sytuacji, pomysły należy zawsze zapisać, choćby na serwetce podczas obiadu czy spotkania w pubie. Nawet najdrobniejszy koncept może prowadzić do wyjątkowego i odkrywczego pomysłu. Szefowie firm stymulują kreatywność swoich pracowników, stosując techniki generowania nowych pomysłów. Jedna z nich to tzw. burza mózgów. Polega ona na zorganizowaniu spotkania w miłej i swobodnej atmosferze, sprzyjającej spontanicznemu dzieleniu się z grupą przez poszczególnych jej członków swoimi pomysłami. Podczas burzy mózgów uczestnicy spotkania wykrzykują swoje pomysły, które są natychmiast zapisywane. Na tym etapie nie jest istotne, czy dany pomysł ma sens logiczny albo czy znajdzie praktyczne zastosowanie. Tutaj liczy się ich ilość, a nie jakość. Pomysły poddaje się ocenie nieco później. Przeprowadzenie burzy mózgów z udziałem własnej rodziny, a także krewnych i znajomych może okazać się doskonałym sposobem na znalezienie tego, jedynego, niepowtarzalnego, a przede wszystkim dochodowego pomysłu. Ocena pomysłu Ten etap polega na dokładnej analizie wygenerowanych pomysłów i zastanowieniu się, które z nich mogą rzeczywiście zrealizować. Nie należy obawiać się pomysłów nawet najbardziej nieprawdopodobnych. Oczywiście niektóre koncepcje zostaną odrzucone, ale najważniejsze, aby było z czego wybierać. Dokonując oceny pomysłów, warto pamiętać, iż nawet te iluzoryczne mogą stanowić impuls do wymyślenia czegoś niezwykłego i nowatorskiego. Ważne, aby proces ten był świadomy i pomagał stymulować kreatywność w sobie i otaczających ludziach. Świetny pomysł to nie wszystko. Na jego wdrażanie trzeba spojrzeć komplementarnie, robiąc biznesowy rachunek sumienia. Jego elementy to opis produktu lub usługi: klienci firmy, polityka sprzedaży, pracownicy, finanse. Gospodarka wolnorynkowa pozwala każdemu dokonywać wyboru zakresu produkowanych wyrobów lub świadczonych usług. Weryfikacji czy był trafny wybór dokona rynek. Przykładowe źródła pomysłu: - twoje umiejętności i kwalifikacje, - dotychczasowe doświadczenie zawodowe, - podpowiedzi rodziny, przyjaciół i znajomych, - analiza rynku, - analiza raportów instytucji gospodarczych i społecznych, - literatura fachowa, - miesięczniki, tygodniki, prasa codzienna, - wizyty na targach i wystawach, - uczestnictwo w konferencjach, seminariach i szkoleniach, - korzystanie z usług firm doradczych, - odwiedzanie portali internetowych.