Wiedza Wspomaganie układu kierowniczego Jak to działa? W samochodzie pomiędzy kierownicą a kołami skrętnymi, instalowany jest układ wspomagający (pompa wspomagania + przekładnia kierownicza), uruchamiany w chwili obrotu kierownicą. Wykonuje on większość pracy związanej z kierowaniem pojazdu. Samo wspomaganie w praktyce realizowane jest trzema metodami, za pomocą: • układu pneumatycznego (w autobusach i ciężarówkach); • układu hydraulicznego; • układu elektrycznego. W samochodach osobowych stosuje się głównie dwa ostatnie rozwiązania. Wspomaganie hydrauliczne Historycznie pierwszym powszechnie stosowanym wspomaganiem był układ hydrauliczny. W rozwiązaniu tym pompa napędzana od wału korbowego przetłacza olej przez zawory otwierane ruchem kierownicy. Ciśnienie jest proporcjonalne do wielkości siły wspomagającej kierowcę w manewrach. Obecnie pompa jest z reguły napędzana za pomocą paska klinowego, a nie bezpośrednio z wału. W systemie takim napędzana przez silnik pompa wspomagania pozwala uzyskać odpowiednie ciśnienie w układzie wspomagania. Dzięki zastosowaniu zaworu, ciśnienie pozostaje niezależne od obrotów silnika. Wspomaganie ujawnia swoje działanie tylko podczas ruchów kierownicą. W momencie skrętu wytworzone w układzie ciśnienie „pomaga” kierowcy wykonać odpowiedni ruch kierownicą. W nowoczesnych rozwiązaniach wspomaganie działa ze zmienną siłą. Specjalne zawory obniżają ciśnienie w układzie wraz ze wzrostem prędkości. Pozwala to uzyskać kierowcy lepszą kontrolę i wyczucie prowadzonego pojazdu. Pomimo wielu zalet układ hydrauliczny ma także swoje wady: - działa tylko wtedy, gdy pracuje silnik; -stale pobiera moc potrzebną do napędu pompy, dlatego niezbyt nadaje się do współpracy z silnikami o małej mocy; - składa się z wielu elementów, co sprzyja usterkom; -zajmuje stosunkowo dużo miejsca w komorze silnika; Wspomaganie elektro-hydrauliczne Zasada działania jest taka sama jak układów hydraulicznych z tą różnicą, że pompa hydrauliczna napędzana jest silnikiem elektrycznym. Wspomaganie elektryczne W systemie tym, urządzeniem, które pomaga kierowcy w skręcie kół jest silnik elektryczny, połączony sprzęgłem z przekładnią redukcyjną i wałem kierownicy. Silnik ten jest uruchamiany w odpowiednim momencie dzięki systemowi czujników. Podobnie jak w układzie mechanicznym, siła takiego wspomagania może być zmienna. Uzyskanie tego efektu jest jednak łatwiejsze, ponieważ w takim układzie siłę działania zapisuje się w pamięci komputera. Nie jest więc problemem niemal dowolna jej regu- lacja. Największa siła wspomagania stosowana jest przy manewrowaniu z niską prędkością, a najmniejsza podczas szybkiej jazdy na wprost. Dodatkowo elektryczny układ wspomagania kierownicy potrafi dokonywać samodiagnostyki i informować kierowcę o ewentualnych uszkodzeniach. Wspomaganie elektryczne ma wiele zalet w porównaniu z hydraulicznym. Przede wszystkim układ elektryczny pracuje i zużywa energię tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Pozwala to na zmniejszenie zużycia paliwa nawet o ok. 3% (w porównaniu z układem hydraulicznym). Układ elektryczny jest także o około połowę lżejszy od hydraulicznego, a jego główny element – silnik – można zabudować poza komorą silnikową, na samym wale kierowniczym. Eksploatacja Prowadząc samochód ze wspomaganiem układu kierowniczego, powinniśmy pamiętać, że sam fakt lekkiego obracania się koła kierownicy nie oznacza, że jego elementy nie są poddawane dużym obciążeniom. Dlatego powinniśmy raczej unikać obracania kierownicy na postoju, a manewrowanie przy niskiej prędkości ograniczać do niezbędnego minimum. Nie wolno nam także zaniedbać sprawdzania poziomu płynu w układzie wspomagania. Gdy tylko poziom płynu się obniży, należy go bezzwłocznie uzupełnić. Materiał źródłowy „Magazyn Polcar” 1/2009 www.polcar.com