WSTĘP
advertisement
WSTĘP Osoby niepełnosprawne mają prawo do pracy, tak samo jak każdy inny obywatel naszego państwa i członek naszego społeczeństwa. Wynika międzynarodowych Europejskiej. ono dokumentów, Prawo to z w Konstytucji, tym powinno także być Unii realizowane w ramach zasady równouprawnienia obywateli i nie dyskryminowania żadnego z nich. Osoby niepełnosprawne chcą prowadzić aktywne życie, oraz pracować zawodowo. Dla większości z nich praca zawodowa stanowi sens życia, daje poczucie wartości i użyteczności społecznej. Przez nią chcą rozwijać się i realizować swoje plany i aspiracje życiowe. Jako obywatele chcą przez pracę mieć swój wkład w rozwój gospodarczy, pomyślność swojej lokalnej społeczności i całego kraju. Chcą zarabiać na swoje utrzymanie, płacić podatki i nie być obciążeniem dla społeczeństwa. Zapewnienie pracy zawodowej jest poważnym czynnikiem przyczyniania się do ich społecznej integracji i zapobiega społecznemu wykluczeniu i marginalizacji. Wiele osób niepełnosprawnych osiąga dzisiaj wysokie kwalifikacje zawodowe, kończy wyższe uczelnie. Są przygotowani do wykonywania różnych zawodów i do zajmowania stanowisk pracy o różnym statusie społecznym. Niestety wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w naszym kraju jest trzykrotnie niższy, a stopa bezrobocia o wiele wyższa niż ma to miejsce wśród osób sprawnych. Wynika to w znacznej mierze z braku znajomości możliwości zawodowych osób niepełnosprawnych oraz wątpliwości i obaw pracodawców przed ewentualnymi trudnościami związanymi z przyjęciem ich do pracy. Tego rodzaju wątpliwości i obawy są konsekwencją przede wszystkim niedostatecznej informacji, wiedzy o możliwościach kształcenia się, sukcesach zawodowych osób niepełnosprawnych oraz o systemie wspierania pracodawców. Prawne podstawy z 27 dnia zatrudniania sierpnia 1997 r. osób o niepełnosprawnych rehabilitacji reguluje zawodowej i Ustawa społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z późniejszymi zmianami. Wyrażam nadzieję, że Poradnik ten okaże się wartościową pomocą w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w szczególności na otwartym rynku pracy. Powinien również 1 zmotywować pracodawców do otwarcia drzwi swoich firm dla osób niepełnosprawnych i w ten sposób poprawić ich niekorzystną sytuację zatrudnieniową. Pracodawcy powinni czuć się również odpowiedzialni za realizację prawa osób niepełnosprawnych do pracy, w ramach zasady społecznej odpowiedzialności biznesu. 2 KTO MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O POMOC FINANSOWĄ? Pomoc finansową z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej przysługuje pracodawcy, który: - jest właścicielem lub posiada tytuł prawny prowadzonej działalności, - wykazuje dobrą kondycję finansową, - nie jest w stanie upadłości lub likwidacji. Pomoc finansowa nie przysługuje pracodawcom, którzy mają zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON, przekraczające ogółem kwotę 100 zł. Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę (art. 26 a, pkt 8 ustawy). 3 ZAKRES POMOCY REHABILITACJI FINANSOWEJ OSÓB Z PAŃSTWOWEGO NIEPEŁNOSPRAWNYCH DLA FUNDUSZU PRACODAWCÓW Z OTWARTEGO RYNKU PRACY. Zatrudniając osoby niepełnosprawne, pracodawcy mogą ubiegać się o: I. Dofinansowanie wynagrodzenia, str. 4. II. Zwrot kosztów na przystosowanie stanowiska pracy, str. 11. III. Zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych, str. 12. IV. Zwolnienie z wpłat na PFRON, str. 14. I. Dofinansowanie wynagrodzenia Nowe zasady uzyskiwania pomocy z tytułu zatrudniania niepełnosprawnych pracowników W Dz. U. nr 237 z dnia 31 grudnia 2008 r., pod poz. 1652 opublikowano ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa wprowadza zmiany do ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 14, poz. 92 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o rehabilitacji. Nowela weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. 1. Definicja najniższego wynagrodzenia i kosztów płacy. Przez najniższe wynagrodzenie, o którym mowa w przepisach ustawy o rehabilitacji, należy rozumieć minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w styczniu danego roku, ustalone na podstawie odrębnych przepisów (art. 2, pkt 1 ustawy). W 2009 r. jest to kwota 1.276 zł. Koszty płacy to wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 2, pkt 4a ustawy o rehabilitacji). Do końca 2008 r. do wynagrodzenia nie były doliczane składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP). 4 2. Pomoc w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia niepełnosprawnych pracowników. Pracodawcy przysługuje ze środków PFRON miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON. Od 1 stycznia 2009 r., aby pracodawca wykonujący działalność gospodarczą mógł otrzymać dofinansowanie na nowego niepełnosprawnego pracownika zatrudnionego w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem, musi w danym miesiącu nastąpić wzrost netto zatrudnienia ogółem i wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych (art. 26 b, ust. 4 i 5 ustawy o rehabilitacji). Regulacji tej nie niepełnosprawnego stosuje nastąpiło się, w jeżeli wyniku zatrudnienie rozwiązania nowego umowy pracownika o pracę z innym pracownikiem: z przyczyn określonych w art. 52 § 1 pkt 1 K.p. (tj. ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych), za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika, na mocy porozumienia stron, wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy, z upływem czasu, na który została zawarta, z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Ponadto pracodawca otrzyma miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia nowo zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego, jeżeli jego miejsce pracy powstało w wyniku: wygaśnięcia umowy o pracę, zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika - na jego wniosek. 5 Wzrost netto zatrudnienia ogółem oraz wzrost netto zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych, o których mowa wyżej, ustala się w stosunku do odpowiednio przeciętnego zatrudnienia ogółem i przeciętnego zatrudnienia osób niepełnosprawnych w okresie poprzedzających 12 miesięcy. 3. Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy przysługuje: dla pracodawców zatrudniających w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. 4. Wysokość miesięcznego dofinansowania. Kwota miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego zależy od stopnia niepełnosprawności pracownika, co prezentuje tabela poniżej. Znaczny stopień Umiarkowany stopień Lekki stopień niepełnosprawności niepełnosprawności niepełnosprawności 160% najniższego 140% najniższego 60% najniższego wynagrodzenia wynagrodzenia wynagrodzenia Kwoty podane w tabeli zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których stwierdzono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe lub epilepsję oraz niewidomych, dalej zwane schorzeniami specjalnymi. Zatem dofinansowanie do wynagrodzenia udzielane jest: 1) pracodawcy z otwartego rynku pracy w wysokości: a). 70% kwoty stanowiącej dla osób niepełnosprawnych bez schorzeń specjalnych b). 90% kwoty stanowiącej dla osób specjalnymi 6 niepełnosprawnych ze schorzeniami Maksymalne kwoty miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia dla pracodawców z otwartego rynku pracy w 2009 r. wynoszą: Stopień Otwarty rynek niepełnosprawności ze schorzeniami specjalnymi bez schorzeń znaczny umiarkowany lekki 2.296,80 zł 2.067,12 zł 1.148,40 zł 1.429,12 zł 1.250,48 zł 535,92 zł specjalnych Uwaga: Maksymalne kwoty dofinansowania miesięcznego wyliczyliśmy w następujący sposób: np. dla pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (bez schorzeń specjalnych) zatrudnionego u pracodawcy z otwartego rynku: (1.276 zł x 140%) x 70% = 1.250,48 zł. PRACODAWCO PAMIĘTAJ!!! Maksymalne dofinansowanie do wynagrodzenia osoby niepełnosprawnej wynosi 70% lub 90% kwot stanowiących w zależności od stopnia niepełnosprawności (kwoty wyszczególnione w tabeli powyżej), ale nie więcej jednak niż 75% rzeczywistych kosztów płacy. 7 Przykład Pracodawca z otwartego rynku pracy zatrudnia pracownika niepełnosprawnego legitymującego się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (bez schorzeń specjalnych). Maksymalna kwota miesięcznego dofinansowania na tego pracownika wynosi 1.250,48 zł Wynagrodzenie miesięczne pracownika za styczeń 2009 r. wyniosło 2.400 zł. Składki finansowane od tego wynagrodzenia przez pracodawcę wynoszą łącznie 432,24 zł, w tym składka: na ubezpieczenie emerytalne: 234,24 zł (2.400 zł x 9,76%), na ubezpieczenia rentowe: 108 zł (2.400 zł x 4,5%), na ubezpieczenie wypadkowe: 28,80 zł (2.400 zł x 1,20%), na Fundusz Pracy: 58,80 zł (2.400 zł x 2,45%), na FGŚP: 2,40 zł (2.400 zł x 0,10%). Koszty płacy wynoszą 2.832,24 zł (2.400 zł + 432,24 zł). Zatem 75% kosztów płacy stanowi kwota 2.124,18 zł. W związku z tym, że kwota stanowiąca 75% kosztów płacy przekracza wysokość maksymalnej kwoty dofinansowania, pracodawca otrzyma kwotę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia tego pracownika w wysokości 1.250,48 zł. Przykład Pracodawca z otwartego rynku pracy zatrudnia pracownika niepełnosprawnego legitymującego się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (ze schorzeniami specjalnymi). Maksymalna kwota miesięcznego dofinansowania na tego pracownika wynosi 2.067,12 zł . Wynagrodzenie miesięczne pracownika za styczeń 2009 r. wyniosło 1.600 zł. Składki finansowane od tego wynagrodzenia przez pracodawcę wynoszą łącznie 288,16 zł, w tym składka: 8 na ubezpieczenie emerytalne: 156,16 zł (1.600 zł x 9,76%), na ubezpieczenia rentowe: 72 zł (1.600 zł x 4,5%), na ubezpieczenie wypadkowe: 19,20 zł (1.600 zł x 1,20%), na Fundusz Pracy: 39,20 zł (1.600 zł x 2,45%), na FGŚP: 1,60 zł (1.600 zł x 0,10%). Koszty płacy wynoszą 1.888,16 zł (1.600 zł + 288,16 zł). Zatem 75% kosztów płacy stanowi kwota 1.416,12 zł. Pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości nieprzekraczającej 75% kosztów płacy, czyli w wysokości 1.416,12 zł. Uwaga: W niniejszym opracowaniu przyjęliśmy, że właściwa dla pracodawcy stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 1,20%. W świetle obowiązujących od 1 stycznia 2009 r. regulacji prawnych wysokość miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników zależy od: stopnia niepełnosprawności jakim legitymuje się pracownik oraz posiadania (nieposiadania) schorzeń specjalnych, wysokości wynagrodzenia jakie uzyskuje (im wyższe wynagrodzenie tym wyższe koszty płacy, a tym samym wyższe dofinansowanie). Wariant I - wynagrodzenie pracownika wynosi 1.276 zł. Stopień niepełnosprawności Znaczny Umiarko- Lekki wany bez schorzeń specjalnych Maksymalna kwota dofinansowania 75% kosztów płacy Kwota otrzymanego dofinansowania Znaczny Umiarkowany Lekki ze schorzeniami specjalnymi 1.429,12 zł 1.250,48 zł 535,92 zł 2.296,80 zł 2.067,12 zł 1.148,40 zł 1.129,36 zł 1.129,36 zł 1.129,36 zł 535,92 zł 1.129,36 zł 1.129,36 zł 1.129,36 zł 9 Uwaga: Koszty płacy wyliczono w następujący sposób: składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracodawcę: 197,27 zł, w tym emerytalna - 124,54 zł (1.276 zł x 9,76%), rentowe - 57,42 zł (1.276 zł x 4,5%), wypadkowa - 15,31 zł (1.276 zł x 1,20%), składka na Fundusz Pracy: 31,26 zł (1.276 zł x 2,45%), składka na FGŚP: 1,28 zł (1.276 zł x 0,10%), łączne koszty płacy: 1.276 zł + 197,27 zł + 31,26 zł + 1,28 zł = 1.505,81 zł, 75% kosztów płacy: 1.129,36 zł. Wariant II - wynagrodzenie pracownika wynosi 3.800 zł. Znaczny Stopień Umiarkowany Lekki Znaczny Umiarkowany Lekki niepełnosprawności bez schorzeń specjalnych Maksymalna kwota dofinansowania 75% kosztów płacy Kwota otrzymanego dofinansowania ze schorzeniami specjalnymi 1.429,12 zł 1.250,48 zł 535,92 zł 2.296,80 zł 2.067,12 zł 1.148,40 zł 3.363,29 zł 1.429,12 zł 1.250,48 zł 535,92 zł 2.296,80 zł 2.067,12 zł 1.148,40 zł W przypadku gdy osoba niepełnosprawna jest zatrudniona u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. 10 5. Refundacja składek ZUS tylko dla przedsiębiorców i rolników: O refundację składek ZUS mogą ubiegać się jedynie osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą oraz rolnicy. Zgodnie z brzmieniem art. 25a ustawy o rehabilitacji, PFRON refunduje: osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w art. 18 ust. 8 oraz w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.), niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, składki na ubezpieczenia społeczne rolników - wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno - rentowe pod warunkiem terminowego opłacenia tych składek w całości. Źródło: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN Dwutygodnik rok 2009 Nr 3. str. 4- 9 II. Zwrot kosztów na przystosowanie stanowiska pracy Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne spełniające następujące warunki (art. 26 ust.1, 2): 1) bezrobotne lub poszukujące pracy i niepozostające w zatrudnieniu, skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy; 2) pozostające w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy, może otrzymać na wniosek ze środków Funduszu zwrot następujących kosztów: 11 1. adaptacji pomieszczeń zakładu pracy dla potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, 2. adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy, 3. zakupu i autoryzacji niepełnosprawnych oraz oprogramowania urządzeń na technologii użytek pracowników wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. 4. rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w punktach 1- 3. Zwrot kosztów, to maksymalnie 20- krotność przeciętnego wynagrodzenia za każde stanowisko pracy (np. w IV kwartale 2008r. przeciętne wynagrodzenie wynosiło 3096,55 zł). (Art. 26, ust. 3 ustawy o rehabilitacji). III. Zwrot kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych Pracodawca może przeznaczyć pomoc na szkolenia : 1. Specjalistyczne. 2. Ogólne. Koszty pracodawcy poniesione na szkolenia zatrudnionych przez niego osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane do 80% wysokości tych kosztów!!! - nie więcej jednak niż do wysokości 2- krotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę (np. w IV kwartale 2008r. przeciętne wynagrodzenie wynosiło 3096,55 zł). (Art. 41, ust. 2 ustawy o rehabilitacji). 12 Kierownik powiatowego urzędu pracy kieruje osobę niepełnosprawną na szkolenie (art. 40, ust. 1 ustawy o rehabilitacji): 1) z własnej inicjatywy lub na podstawie orzeczenia właściwego organu, 2) wskazane przez tę osobę, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie pracy i spełniony jest jeden z warunków: braku kwalifikacji zawodowych, konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego zatrudnienia, utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie (art.38 ust 1 ustawy o rehabilitacji) Koszt tego szkolenia nie może przekroczyć 10- krotnego wynagrodzenia (art. 40 ust. 1 ustawy o rehabilitacji). Koszty objęte pomocą: 1. Wynagrodzenie osób prowadzących szkolenie. 2. Wynagrodzenie tłumacza języka migowego albo lektora dla osób niewidomych lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej ruchowo mającej znaczny stopień niepełnosprawności. 3. Kosztów podróży osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia. 4. Kosztów podróży przewodnika lub opiekuna zatrudnionej osoby niepełnosprawnej mającej znaczny stopień niepełnosprawności. 5. Kosztów zakwaterowania i wyżywienia osób prowadzących szkolenie i uczestników szkolenia oraz tłumacza języka migowego albo lektora dla osób niewidomych. 6. Kosztów usług doradczych związanych z danym szkoleniem. 7. Kosztów obsługi administracyjno- biurowej stanowiących wydatki bieżące związane z realizacją szkolenia. 8. Kosztów wynajmu pomieszczeń związanych bezpośrednio z realizacją szkolenia. 13 9. Kosztów amortyzacji narzędzi i wyposażenia w zakresie, w jakim są one wykorzystywane na potrzeby szkolenia. 10. Kosztów materiałów szkoleniowych. Refundacja nie może przekroczyć: 1) 55% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 80% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń ogólnych - w odniesieniu do małych przedsiębiorców; 2) 45% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 80% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń ogólnych - w odniesieniu do średnich przedsiębiorców; 3) 35% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń specjalistycznych i 70% kosztów szkolenia kwalifikujących się do objęcia pomocą w przypadku szkoleń ogólnych- w odniesieniu do dużych przedsiębiorców. IV. Zwolnienie z wpłat na PFRON 1. Zwolnieni z obowiązkowych wpłat na PFRON są pracodawcy zatrudniający do 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. 2. Z wpłat tych również zwolnieni są pracodawcy, zatrudniający 25 pracowników i więcej w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. 3. Wpłaty na PFRON ulegają również obniżeniu z tytułu zakupu usługi u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy i osiągającego 10- procentowy wskaźnik zatrudnienia osób 14 niepełnosprawnych ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Warunkiem obniżenia wpłat jest terminowe uregulowanie należności za zrealizowaną usługę lub produkcję. Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest zobowiązany, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 2-5 i art. 22, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem niepełnosprawnych w zapewniającym wysokości osiągnięcie 6%, niepełnosprawnych. 15 a wskaźnika rzeczywistym zatrudnienia zatrudnieniem osób osób O CZYM PRACODAWCA WIEDZIEĆ POWINIEN: Pracodawcę zatrudniającego osoby niepełnosprawne obowiązują zawarte w Kodeksie pracy uregulowania dotyczące pracy, urlopów wypoczynkowych oraz zwolnień z pracy. szczególne regulacje przewiduje ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.). Czas pracy osoby niepełnosprawnej z lekkim stopniem niepełnosprawności nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. W przypadku osoby niepełnosprawnej mającej znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności czas pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Powyższych zasad nie stosuje się: w stosunku do osób zatrudnionych przy pilnowaniu w przypadku gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Osoba niepełnosprawna ma prawo do przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas dodatkowej przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Stosowanie norm czasu pracy dla osób niepełnosprawnych nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawa do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa 16 po przepracowaniu jednego roku po dniu przyznania jej któregoś z tych stopni niepełnosprawności. Dodatkowe dni wolne od pracy: Pracownicy o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności mają prawo do zwolnienia od pracy w wymiarze 21 dni roboczych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zasada ta dotyczy zwolnień w leczniczych lub uzyskania bądź naprawy celu wykonania zabiegów zaopatrzenia ortopedycznego, pod warunkiem że czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Dni wolne przysługują również na uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym. Dodatkowych zwolnień z pracy nie łączy się z dodatkowym urlopem (10 dni), czyli wymiar urlopu dodatkowego i zwolnienia od pracy nie może przekraczać łącznie 21 dni roboczych. 17 WYKAZ PODSTAWOWYCH AKTÓW PRAWNYCH DOTYCZĄCYCH ZATRUDNIENIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH: 1. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.). 2. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.). 3. Dyrektywa Rady Europejskiej w sprawie ogólnych ram dla równego traktowania w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu. Bruksela 2000. opublikowana w języku polskim przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Warszawa 2001. 4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2009r. w sprawie warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów szkoleń pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. 57 poz. 472). 18 O CZYM OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA WIEDZIEĆ POWINNA: Trzy stopnie niepełnosprawności: 1. Znaczny- zalicza się tu osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy, albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji 2. Umiarkowany- zalicza się tu osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy, albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych 3. Lekki- zalicza się tu osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością fizyczną i psychiczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne UWAGA! Przyznanie nie znacznego wyklucza lub możliwości umiarkowanego zatrudnienia stopnia tej niepełnosprawności osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. 19 Czas pracy pracowników niepełnosprawnych Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Według art. 16 ust. 1 przepisów powyższych nie stosuje się w dwóch przypadkach: a) gdy na wniosek zatrudnionej osoby niepełnosprawnej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku, lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi zgodę na pracę w czasie pracy obowiązującym pracowników pełnosprawnych, b) do pracowników niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu. W tych dwóch przypadkach obowiązują normy czasu pracy określone w dziale szóstym Kodeksu Pracy. Dodatkowy urlop wypoczynkowy. Zgodnie z art. 19 wymienionej wyżej ustawy pracownik zaliczony do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności uprawniony jest do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia do stopnia niepełnosprawności. Przez dzień zaliczenia do stopnia niepełnosprawności należy rozumieć dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia a) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, na który skierował lekarz, pod którego opieką znajduje się ta osoba, nie częściej niż raz w roku, 20 b) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. UWAGA! Dodatkowych zwolnień z pracy nie łączy się z dodatkowym urlopem (10 dni), czyli wymiar urlopu dodatkowego i zwolnienia od pracy NIE może przekraczać łącznie 21 dni roboczych. Gdzie możesz szukać pomocy w poszukiwaniu pracy? Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy bezrobotnym osobom niepełnosprawnym w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w znalezieniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych. Pośrednictwo pracy prowadzone jest nieodpłatnie przez powiatowe urzędy pracy. Powiatowe urzędy pracy organizują także specjalistyczne formy pośrednictwa - giełdy pracy i targi pracy. Giełda pracy to spotkanie pracodawców z dobranymi przez pośrednika pracy osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy, które posiadają kwalifikacje wymagane na stanowiskach pracy zgłoszonych przez tych pracodawców. Pracodawcy w trakcie trwania giełdy z bezrobotnymi i rekrutują ich do pracy. 21 sami przeprowadzają rozmowy Targi pracy są organizowane przez powiatowe urzędy pracy i dają możliwość zaprezentowania przez pracodawców ofert pracy. W czasie targów prowadzone są rozmowy rekrutacyjne. Poradnictwo zawodowe niepełnosprawnym osobom i informacja bezrobotnym i zawodowa ma poszukującym na pracy celu w pomoc planowaniu i organizowaniu życia zawodowego. Osoby niepełnosprawne poszukujące pracy mogą uzyskać od doradców zawodowych pomoc w: określeniu na czym polegają ich rzeczywiste trudności w znalezieniu pracy, rozpoznaniu swoich preferencji i predyspozycji zawodowych, wyborze odpowiedniego rodzaju pracy lub kierunku szkolenia czy przekwalifikowania, zaplanowaniu ścieżki kariery zawodowej, uzyskaniu informacji o zawodach i umiejętnościach poszukiwanych na rynku pracy. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu realizowana jest w trzech formach: szkoleń z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, zajęć aktywizacyjnych, dostępu do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia. 22 WSKAZÓWKI O TYM JAK SKUTECZNIE ZAPLANOWAĆ POSZUKIWANIA PRACY codziennie spisuj sobie listę "rzeczy do zrobienia" - zaplanuj sobie to, co masz zrobić by znaleźć pracę, składaj swoje zgłoszenia wczesnym rankiem, to zrobi dobre wrażenie i da Ci czas na wypełnianie kwestionariuszy, stawianie się na rozmowy kwalifikacyjne, poddawanie się testom, dzwoń do pracodawców, by dowiedzieć się, w jakich godzinach najlepiej pytać o pracę, niektóre firmy przyjmują podania tylko o pewnych godzinach i w wybrane dni tygodnia zapisuj sobie wszystkich pracodawców, z którymi się kontaktujesz, notuj daty zgłoszenia się do nich, nazwiska osób, z którymi rozmawiałeś i wszystkie specjalne uwagi o kontaktach, jeśli tylko jest to możliwe, zgłaszaj się jednocześnie do kilku zakładów pracy w tym samym rejonie, oszczędzi Ci to czasu i pieniędzy, bądź przygotowany, noś ze sobą "wzór" podania, życiorys, długopis, adresy i informacje o wolnych miejscach pracy- nigdy nie wiadomo kiedy "trafisz w dziesiątkę", natychmiast chwytaj każdą możliwość- jeśli dowiesz się o wolnym miejscu pracy pod koniec godzin urzędowania, dzwoń od razu - nie czekaj do następnego dnia! rozgłaszaj wieści, powiedz wszystkim znajomym, że szukasz pracy, utrzymuj kontakty z przyjaciółmi i z każdym, kto może Ci pomóc znaleźć pracę, natychmiast sprawdzaj wszystkie nowe możliwości, czytaj broszury i inne publikacje o tym, jak znaleźć pracę, czas jaki spędzisz na czytaniu tych materiałów, zaoszczędzi Ci dużo czasu w trakcie poszukiwań. 23 Szczegółowych informacji dotyczących udogodnień dla pracodawców i osób niepełnosprawnych udziela: Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Osób Niepełnosprawnych Tel: (032) 34 40 354; (032) 34 40 305 (MOPS) oraz Zakład Aktywności Zawodowej- Zakład Usług Pralniczych Do kontaktów merytorycznych : Norbert Rózga tel: 0 508-396-415 Marta Urbaniec- Sichma tel: 0 500-637-107 Tel: (032) 342 13 25 Tel./Fax: (032) 24 20 915 24
