Instalacje elektryczne Sperczyński Andrzej JAKOŚĆ NAPIĘCIA W SIECIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH 1. Parametry napięcia mają duże znaczenie dla odbiorców końcowych energii: • Np. zbyt duże napięcie powoduje skrócenie trwałości silników i żarówek. • Zbyt małe napięcie powodują wzrost prądów w obwodach i zwiększenie strat w torze przesyłu energii. 2. Wyróżniamy następujące rodzaje zakłóceń napięciowych: • Odchylenie napięcia w sieci jest to długotrwała (minimum 15 minutowa) zmiana wartości napięcia znamionowego. W Zakładach Energetycznych obowiązują wartości NN 230/400V z odchyleniem ±10%. • Strata napięcia w sieci jest to geometryczna różnica napięcia na początku i na końcu linii utrzymująca się krótkotrwale. Dla układów siłowych jest określona wzorem: RL XL I rezystancja linii reaktancja linii prąd przewodowy Strata napięcia jest najbliższa prawdzie, ale ze względu na trudność w określeniu w/w parametrów, w praktyce stosuje się metody prostsze, czyli sprawdzenie spadków napięć. • Spadek napięcia w sieci jest to algebraiczna różnica napięć na początku i na końcu linii utrzymująca się krótkotrwale. Spadki są określone wzorem: ◦ Dla obwodów prądu stałego: 2∗I N ∗L Δ U%= γ∗S∗U F ◦ Dla obwodów jednofazowych: 200∗P∗L Δ U%= 2 γ∗S∗U F ◦ Dla obwodów trójfazowych: 100∗P∗L Δ U%= γ∗S∗U 2 P – moc czynna w Watach. IN – prąd znamionowy w A. L – długość przewodu w metrach. S - przekrój żyły w mm2. γ - konduktywność materiału żył, (m/(Ω·mm2). 1 Instalacje elektryczne Sperczyński Andrzej 3. Według norm maksymalne spadki napięcia w sieciach NN wynoszą: • Od transformatora ŚN/NN do zacisków odbiornika - 5%. • Od złącza do zacisków odbiornika - 4%. • Od licznika do zacisków odbiornika – 3%. • W stanie pracy awaryjnej dopuszcza się przez określony czas spadek napięcia do 10%. 4. Zakład Energetyczny dostarcza napięcie w granicach ±10%. Czyli u odbiorcy zasilanego ze złącza napięcie może być obniżone o: • W stanie pracy normalnej 10% + 4% = 14%. • W stanie pracy awaryjnej 10% + 10% = 20%. Przykład 1 Długość przewodu YDYt 3x1,5 mm2 od złącza do ostatniej lampy wynosi 30 m. Jest 10 sztuk opraw świetlówkowych typu 4x40W/230V. Oblicz czy spadek napięcia w stanie pracy normalnej i awaryjnej mieści się w normie. Rozwiązanie. γ = 58,6 m/(Ω·mm2) dla miedzi miękkiej P = 10*4*40 = 1600 W L = 30 m S = 1,5 mm2 Uf = 230 V Δ U%= 200∗P∗L = 2 γ∗S∗U f Δ U%= 200∗1600∗30 = 2,06 % 2 58,6∗1,5∗230 Sprawdzamy nasz spadek z normą i mamy: 2,06% < 4% tak 2,06% < 10% tak Odpowiedź. Spadki napięć mieszczą się w normie. 3. Przykład 2 Długość przewodu YDYt 5x1,5 mm2 od złącza do ostatniej lampy wynosi 230 m. Zainstalowane są oprawy świetlówkowe siłowe o łącznej mocy 2600 W. Oblicz czy spadek napięcia w stanie pracy normalnej i awaryjnej mieści się w normie. Rozwiązanie. γ = 58,6 m/(Ω·mm2) dla miedzi miękkiej P = 2600 W L = 230 m S = 1,5 mm2 U = 400 V 2 Instalacje elektryczne Δ U%= 100∗P∗L = γ∗S∗U 2 Sperczyński Andrzej Δ U %= 100∗2600∗230 = 4,25 % 2 58,6∗1,5∗400 Sprawdzamy nasz spadek z normą i mamy: 4,25% < 4% nie 4,25% < 10% tak Odpowiedź. Spadki napięć nie mieszczą się w normie. Należy zwiększyć przekrój przewodu do 2,5 mm2 i ponownie przeprowadzić obliczenia: Sprawdzenie. Δ U%= 100∗2600∗230 = 2,55% 58,6∗2,5∗4002 Dla przekroju 2,5 mm2 spadki napięć mieszczą się w normie. 3