STANDARDOWY SYLABUS PRZEDMIOTU na rok akademicki 2012/2013 Nazwa przedmiotu: Choroby wewnętrzne Osoba odpowiedzialna za nauczanie na IV roku Wydział: Kierunek studiów: Poziom studiów Forma studiów Rok studiów: IV Typ przedmiotu Język wykładowcy: Opis przedmiotu kształcenia- Program nauczania Kod modułu wg standardów Od A do G Prof. dr hab. Renata Jankowska E Lekarski lekarski jednolite stacjonarne Semestr studiów: 7i8 obowiązkowy polski Nazwa jednostki realizującej przedmiot Semestr zimowy (godz.) W Ć S Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc Katedra i Klinika Angiologii , Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Razem Semestr letni (godz.) W Ć S 0 19 3,75 8 19 3,75 7 18 3,75 0 18 3,75 0 19 3,75 7 19 3,75 8 15 19 75 3,75 15 0 15 19 75 3,75 15 Cele kształcenia (cele zajęć stawiane przez prowadzącego, powiązane z efektami kształcenia, max. 6 pozycji) C1. 1. Zapoznanie się z etiopatogenezą, symptomatologią, leczeniem chorób wewnętrznych ( chorób płuc , nerek , naczyń i przewodu pokarmowego) 2. Poznanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu chorób układu moczowego, naczyniowego , przewodu pokarmowego i chorób płuc 3. Interpretacja badań medycznych , stawianie diagnozy, prowadzenie diagnostyki różnicowej i dokumentacji medycznej 4. Student powinien posiąść umiejętność sprawnego zbierania wywiadu lekarskiego, prawidłowej techniki badania przedmiotowego z właściwą interpretacją stwierdzanych badaniem lekarskim odchyleń od normy 5 Student powinien również posiąść znajomość podstawowych badań laboratoryjnych i diagnostycznych w chorobach wewnętrznych wraz ze znajomością odchyleń wyników badań w podstawowych jednostkach chorobowych 6 Student powinien posiąść umiejętność prowadzenia diagnostyki różnicowej, wykonania prostych badań diagnostycznych wraz z postawieniem rozpoznania, zaplanowaniem terapii w podstawowych jednostkach chorób wewnętrznych Macierz efektów kształcenia dla przedmiotu w odniesieniu do metod weryfikacji zamierzonych 1 efektów kształcenia oraz formy realizacji zajęć. Numer efektu Opis efektu kształcenia Metody weryfikacji (zgodnie ze szczegółowymi efektami kształcenia osiągnięcia kształcenia zawartymi w zamierzonych efektów standardach) kształcenia* Student rozumie związek Test, obecność na E.W1 między nieprawidłowościami zajęciach i aktywny morfologicznymi a funkcją udział ,odpowiedź zmienionych narządów i ustna układów oraz objawami klinicznymi a możliwościami diagnostyki i leczenia E.W2 Zna podstawowe metody badania lekarskiego oraz rolę badań dodatkowych w rozpoznawaniu , monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych E.W3 zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań: chorób układu naczyniowego,oddechowego, moczowego i przewodu pokarmowego wykonuje podstawowe procedury i zabiegi lekarskie, zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału do badań; E.U1. zna podstawy teoretyczne i praktyczne diagnostyki laboratoryjnej; przeprowadza wywiad lekarski z pacjentem dorosłym; 2 Forma zajęć dydaktycznych: ** wpisz symbol W,S,Ć E.U2 ocenia i opisuje stan somatyczny pacjenta rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia; kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego; E.U3. przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne pacjenta dorosłego; Planuje postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w przypadku najczęstszych chorób osób dorosłych E.U4 Interpretuje wyniki badań laboratoryjnych E.U5 Identyfikuje prawidłowe i patologiczne struktury i narządy w dodatkowych badaniach obrazowych (RTG, USG, TK) *np. test, prezentacja, odpowiedź ustna, esej, raport, kolokwium, egzamin ustny, egzamin pisemny; ** W- wykład; S- seminarium; Ć- ćwiczenia; EL- e-learning; Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Zajęcia na uczelni ( godz.) 208 Praca własna (godz.)84 Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS przedmiotu Uwagi dotyczą bilansu punktów ECTS dla przedmiotu 292 14,5 3 choroby wewnętrzne na 4 roku Treść zajęć: (proszę wpisać tematykę poszczególnych zajęć, pamiętając, aby przekładała się ona na zamierzone efekty kształcenia) Tematyka poszczególnych wykładów i ćwiczeń Tematyka wykładów (8 godzin) Wykład 1 Wykład 2 Wykład 3 Wykład 4 Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc Zakażenia układu oddechowego, Prof. dr hab. Renata symptomatologia postępowanie Jankowska diagnostyczno-terapeutyczne Zarostowe zapalenie oskrzelików , Prof. dr hab. Renata alergiczne zapalenie pęcherzyków Jankowska płucnych, zmiany płucne w chorobach innych narządów Choroby opłucnej Prof. dr hab. Renata Jankowska Grzybice płuc. Prof. dr hab. Renata Jankowska Tematyka wykładów (7 godzin) Katedra i Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Wykład 1 Miażdżyca – współczesne spojrzenie na Prof. dr hab. Rajmund patogenezę choroby Adamiec Wykład 2 Zapalne choroby naczyń Prof. dr hab. Rajmund Adamiec Wykład 3 Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa: Prof. dr hab. Rajmund interdyscyplinarny problem współczesnej Adamiec medycyny. Wykład 4 Nadciśnienie tętnicze w cukrzycy. Prof. dr hab. Rajmund Korzyści terapii hipotensyjnej Adamiec wykraczające poza redukcję ciśnienia tętniczego Tematyka wykładów ( 7 godzin) Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Zasady terapii zakażeń układu Wykład 1 Prof.dr hab.Marian Klinger Wykład 2 moczowego Od diety do terapii genowej – możliwości leczenia przewlekłych chorób nerek Prof.dr hab.Marian Klinger Wykład 3 Leczenie nefropatii cukrzycowej Prof.dr hab.Marian Klinger 4 Wykład 4 czynnikiem spowalniającym progresję cukrzycy Metody terapii nerkozastępczej w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek Prof.dr hab.Marian Klinger Tematyka wykładów (8 godzin) Wykład 1 Wykład 2 Wykład 3 Wykład 4 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Choroby przewodu pokarmowego Dr hab. Leszek związane z kwasem solnym prof. nadzw. Nieswoiste zapalenie jelit Dr hab. Leszek prof. nadzw. Zespoły złego trawienia i Dr hab. Leszek wchłaniania prof. nadzw. Przewlekłe zapalenie wątroby o Dr hab. Leszek etymologii niezakaźnej. prof. nadzw. Paradowski, Paradowski, Paradowski, Paradowski, Tematyka ćwiczeń (19 godzin semestr zimowy i 19 godzin semestr letni) Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2 Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc Badania czynnościowe układu oddechowego i przewlekła obturacyjna choroba płuc Rak płuca Ćwiczenie 3 Choroby śródmiąższowe płuc, w tym sarkoidoza Ćwiczenie 4 Astma oskrzelowa Ćwiczenie 5 Zapalenia płuc Ćwiczenie 6 Ostre stany w pulmonologii Ćwiczenie 7 Zaburzenia oddechowe w czasie snu Tematyka ćwiczeń (18 godzin-semestr zimowy) Katedra i Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Ćwiczenie 1 Podstawy badania angiologicznego: - wywiad z uwzględnieniem czynników ryzyka miażdżycy oraz innych czynników predysponujących do chorób naczyń obwodowych - badanie przedmiotowe z oceną ukrwienia obwodowego tętniczego, układu żylnego i limfatycznego - badania dodatkowe (przyrządowe) oraz diagnostyka laboratoryjna w chorobach naczyń obwodowych Przewlekłe niedokrwienie tętnicze obwodowe: - typy zamknięć, okresy niedokrwienia obwodowego i 5 Ćwiczenie 2 Ćwiczenie 3 znaczenie prognostyczne - miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych - zapalenie tętnic obwodowych w przebiegu chorób z autoagresji - choroba Buergera Leczenie zachowawcze przewlekłego niedokrwienia obwodowego: - farmakologiczne, rehabilitacja, profilaktyka chorób tętnic Ostre niedokrwienie tętnicze: etiologia, rozpoznawanie i postępowanie terapeutyczne Zespół górnego otworu klatki piersiowej: patogeneza, diagnostyka różnicowa, leczenie Objaw Raynaud, siność siatkowata: patogeneza, diagnostyka różnicowa, leczenie Powikłania naczyniowe cukrzycy: patogeneza i obraz kliniczny mikroangiopatii i makroangiopatii cukrzycowej Zespół stopy cukrzycowej: epidemiologia, patogeneza, profilaktyka, leczenie farmakologiczne, inwazyjne (wskazania do zabiegów wewnątrznaczyniowych, angiochirurgicznych, amputacji), postępowanie miejscowe, rehabilitacja Tematyka ćwiczeń ( 19 godzin - semestr letni) Katedra i Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Ćwiczenie 4 Symptomatologia i diagnostyka chorób układu żylnego Trombofilia : definicja, diagnostyka Zapalenia żył powierzchownych: etiologia, objawy, leczenie Ćwiczenie 5 Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa: zatorowość płucna, zakrzepica żył głębokich - zasady diagnostyki - program terapii farmakologicznej - wskazania do założenia filtra do żyły czczej dolnej Zespół pozakrzepowy. Profilaktyka zmian troficznych Ćwiczenie 6 Przewlekła niewydolność limfatyczna. Leczenie owrzodzeń na podłożu przewlekłej niewydolności układu żylnego i limfatycznego kończyn Stany zagrażające życiu w przebiegu chorób naczyniowych: Rozwarstwienie aorty. Tętniak aorty. Nadciśnienie tętnicze wtórne w przebiegu zwężenia tętnicy nerkowej. Wskazania do angioplastyki tętnic nerkowych Ćwiczenie 7 Tematyka ćwiczeń (19 godzin semestr zimowy i 19 godzin semestr letni) Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej Analiza moczu. Chory z nieprawidłowym badaniem ogólnym moczu. Ćwiczenie 1 6 Ocena czynności nerek. Badania obrazowe w chorobach nerek. Przyczyny uszkodzenia nerek u osób w wieku podeszłym. Ćwiczenie 2 Chory z białkomoczem. Chory z obrzękami. Diagnostyka różnicowa obrzęków. Leczenie objawowe obrzęków. Podstawy leczenia immunosupresyjnego KZN. Ćwiczenie 3 Diagnostyka różnicowa krwiomoczu. Posiew moczu – wskazania, zasady wykonania badania, interpretacja wyników. Badania diagnostyczne w kamicy. Chory z bólem w okolicy lędźwiowej. Postępowanie profilaktyczne w kamicy. Ćwiczenie 4 Algorytm postępowania diagnostycznego. Zasady leczenia nadciśnienia tętniczego w chorobach nerek. Chory z nieprawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi, kryza nadciśnieniowa. Ćwiczenie 5 Nefropatie w przebiegu chorób układowych. Toczeń układowy. Cukrzyca. Dysproteinemie. Chory z nagłym pogorszeniem czynności nerek. Ostra martwica kanalików nerkowych. Stany zagrożenia życia w ostrym uszkodzeniu nerek. Rola wskaźników nerkowych w diagnostyce ostrej niewydolności nerek. Leczenie hiperkaliemii i hiperkalcemii. Ćwiczenie 6 Ćwiczenie 7 Chory z podwyższonym stężeniem kreatyniny w surowicy – przyczyny, diagnostyka różnicowa. V okres przewlekłej choroby nerek. Wskazania do rozpoczęcia leczenia nerkozastępczego. Zasady wyboru terapii nerkozastępczej: dializa otrzewnowa, hemodializa, przeszczep nerki. . Tematyka ćwiczeń (19 godzin - semestr zimowy i 19 godz. semestr letni) Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Ćwiczenie 1 Symptomatologia schorzeń przewodu pokarmowego. Ćwiczenie 2 Badania diagnostyczne w gastroenterologii. Wskazania i przeciwwskazania do badań inwazyjnych. Interpretacja uzyskanych wyników badań.. Choroby przełyku. Choroba refluksowa. Przełyk Barretta. Kurcz wpustu. Rozlany kurcz przełyku. Przepuklina rozworu przełykowego. Uchyłek przełyku. Żylaki przełyku. Zespół Mallory-Weissa. Zespół Plummersa-Vinsona. Chemiczne uszkodzenia przełyku. Rak przełyku. Zapalenie żołądka i dwunastnicy. Niestrawność czynnościowa Ćwiczenie 3 Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Rak żołądka. Infekcja Helicobacter pylori. Wskazania do leczenia eradykacyjnego Choroby jelit. Zespół złego trawienia i wchłaniania. Diagnostyka różnicowa przewlekłych biegunek. Leczenie dietetyczne w zespołach złego wchłaniania. 7 Choroba trzewna. Powikłania nieswoistych zapaleń jelit. Choroba Leśniowskiego-Crohna. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Zespół przewlekłego niedokrwienia jelit. Choroba uchyłkowa jelita grubego. Polipy jelita grubego. Rak jelita grubego. Zespół jelita drażliwego. Dieta w zespole jelita drażliwego. Zaparcia nawykowe. Stany nagłe w gastroenterologii. Ostry brzuch. Krwawienie z przewodu pokarmowego. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, wyrostka robaczkowego. Ostre zatrucia. Wskazania do żywienia sztucznego i zasady żywienia. Stany przednowotworowe przewodu pokarmowego. Tematyka ćwiczeń (19 godz. semestr letni) Ćwiczenie 4 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Badania diagnostyczne w chorobach wątroby, dróg żółciowych i trzustki Toksyczne uszkodzenia wątroby. Stłuszczenie wątroby. Wskazania do biopsji wątroby. Marskość wątroby. Podziały marskości wątroby. Etiologia, rozpoznawanie i leczenie. Ćwiczenie 5 Niewydolność wątroby. Rozpoznawanie i leczenie encefalopatii wątrobowej, wodobrzusza, zaburzeń hemostazy. Wskazania do transplantacji wątroby. .Leczenie krwotoku z żylaków przełyku. Nowotwory wątroby pierwotne i przerzutowe. Ćwiczenie 6 Diagnostyka różnicowa żółtaczek. Choroby dróg żółciowych. Kamica pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Zapalenie pęcherzyka żółciowego. Zapalenie dróg żółciowych. Dyskinezy dróg żółciowych. Nowotwory pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Ćwiczenie 7 Choroby trzustki. Diagnostyka chorób trzustki. Ostre zapalenie 8 trzustki. Przewlekłe zapalenie trzustki. Nowotwory trzustki. Biopsja cienkoigłowa. Leczenie dietetyczne w chorobach wątroby i trzustki Seminaria - Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc sem. zimowy 3,75 sem. letni 3,75 1.Krwioplucie , przyczyny i trudności diagnostyczne 2. Duszność u otyłego chorego 3. Duszność przewlekła , kwalifikacja do przeszczepu płuc 4. Diagnostyka przewlekłego kaszlu 5. Zakażenia układu oddechowego u chorych z immunosupresją 6. Rak płuca w 30 r. życia 7. Duszność napadowa u rolnika 8. Zatorowość płucna Seminaria – Klinika Gastroenterologii i Hepatologii sem. zimowy 3,75 sem. letni 3,75 1. Kamica żółciowa. Diagnostyka różnicowa żółtaczek. 2Interpretacja badań biochemicznych w chorobach wątroby. Marskość wątroby. Niewydolność wątroby. 2. Przewlekłe zapalenie trzustki. 3. Leczenie dietetyczne w chorobach przewodu pokarmowego. 4. Choroba wrzodowa. Przewlekłe zapalenie żołądka. Etiologia dolegliwości okolicy nadbrzusza. 5 Przewlekła biegunka – diagnostyka różnicowa. Choroba trzewna. Zespół upośledzonego wchłaniania. 6.Zespół jelita drażliwego. Objawy alarmujące w chorobach przewodu pokarmowego. Rak okrężnicy i odbytnicy. 7. Przewlekłe zapalenie jelit. Choroba Crohna. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Seminaria: Klinika Angiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii sem. zimowy 3,75 sem. letni 3,75 1. Miażdżyca tętnic obwodowych – obraz kliniczny, zasady leczenia 2. Trombofilia – definicja i diagnostyka Zespół stopy cukrzycowej 3. Zakrzepowo- zarostowe zapalenie naczyń- diagnostyka różnicowa, zasady leczenia 4. Badania obrazowe w diagnostyce chorób naczyńWskazania i przeciwwskazania do procedur wewnątrznaczyniowych 5. Owrzodzenia kończyn w chorobach naczyń – diagnostyka różnicowa, zasady leczenia Seminaria - Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej sem . zimowy 3,75 sem. letni 3,75 1. Epidemiologia chorób nerek. Choroby nerek jako problem społeczny. Przyczyny wzrostu zachorowań na choroby nerek. Objawy chorób nerek. Definicja przewlekłej choroby nerek i jej stadia. Przydatność oznaczania i wyliczania filtracji kłębuszkowej GFR. 2. Ostre i przewlekłe kłębuszkowe zapalenia nerek (KZN) – przyczyny, udział układu immunologicznego w patogenezie KZN. Zespoły objawów klinicznych: zespół nerczycowy i nefrytyczny, subnerczycowy białkomocz, nadciśnienie tętnicze. Postaci histopatologiczne KZN. 3. Śródmiąższowe zapalenie nerek. Zakażenia układu moczowego, diagnostyka, podział, zasady terapii. Kamica nerek, predyspozycje metaboliczne i czynniki sprzyjające powstawaniu złogów. Torbielowatość nerek. Nefropatia polekowa. Nefropatia po środkach kontrastowych. Nowotwory nerek. 4. Etiologia i patomechanizm nadciśnienia tętniczego w chorobach nerek. Nefropatia niedokrwienna i nadciśnieniowa. Nadciśnienie nerkopochodne i naczyniowo-nerkowe. 5. Zajęcie nerek w przebiegu chorób immunologicznych, cukrzycy i nowotworów. 6. Ostre uszkodzenie nerek - przednerkowa, nerkowa i pozanerkowa niewydolność nerek. Jatrogenne uszkodzenia nerek. Zajęcie nerek we wstrząsie, posocznicy i chorobach serca. 7. Przewlekła choroba nerek – ocena zaawansowania, objawy, leczenia. Możliwości spowolnienia progresji niewydolności nerek (IEK, ARB II, kontrola zaburzeń lipidowych i ograniczenie spożycia soli, leczenie niedokrwistości). Choroby nerek w ciąży. Ciąża u chorej z przewlekłą chorobą nerek. 9 Literatura podstawowa i uzupełniająca Zalecana literatura: 1.W. Januszewicz, F. Kokot - Interna I, II tom, PZWL, 2002 2.A. Szczeklik - Choroby wewnętrzne, przyczyny, rozpoznanie i leczenie. Kraków 2010 3.G. Herold - Medycyna wewnętrzna, PZWL, 2003 4.T.R. Harrison - Interna, wyd . Czelej sp Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych (np. laboratorium, rzutnik multimedialny, inne…) Rzutnik multimedialny, laptop, ekran, nośniki pamięci(pendrive) Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu: Test, obecność na zajęciach, czynny udział w zajęciach Nazwa i adres jednostki realizującej przedmiot, kontakt (tel./email): Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc 53-439 Wrocław, ul.Grabiszyńska 105 kontakt email:[email protected]; Tel(.71)-33-49-559 Osoba odpowiedzialna za przedmiot na danym roku Prof.dr hab.Renata Jankowska Podpis Dziekana ……….………..…… .………....…..… Data sporządzenia sylabusa: …………………………………………… 10