ADHD
advertisement
„ADHD jest prawdziwym zaburzeniem, rzeczywistym problemem, a często poważną przeszkodą. Może złamać serce i zszargać nerwy.” Russell Barkley ADHD Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder) Karolina Sobol Wydział Lekarski I Model Barkley’a Deficyt hamowania reakcji Zaburzenie cz. psychicznych Brak samokontroli/ zaburzenie sterowania zachowaniem Objawy ADHD Nadruchliwość Zaburzenia koncentracji Nadmierna impulsywność Objawy Na lekcjach Artur często nie słyszy poleceń lub je zapomina Potrafi wyjść do szkoły bez tornistra i zgubić rower Zbadaliśmy mu słuch, bo nie reagował na polecania Nie kończy zadań - w domu musimy nadrabiać pracę z lekcji Pojawiające się bodźce - hałas- odwracają jego uwagę, pracując szybko się nudzi Zaburzenia koncentracji • • • • • Zaburzenie selektywności Zaburzenie trwałości Zaburzenie podzielności Zaburzenie przerzutności Zaburzenie przeszukiwania • Niekończenie zadań • Krótkie „skupianie się” • Niemożność oderwania się od ciekawej czynności • Niesłuchanie poleceń Stale manipuluje przy piórze, rozkręca wymienia wkład Wierci się podczas odrabiania lekcji, wygląda przez okno Chodzi po mieszkaniu bez celu i wszystkim mówi, że się nudzi Już w przedszkolu wszędzie go było pełno inne dzieci słuchały bajki a on turlał się po dywanie Nadruchliwość Nadmierna ruchliwość, niezwiązana z konkretnym celem, zadaniem - irytująca i dokuczliwa dla otoczenia. Nadruchliwość Kłopoty z pozostawaniem w miejscu • Chaotyczne bieganie • Chodzenie po meblach • Ciągłe podskakiwanie Niepokój w obrębie miejsca siedzenia • Wiercenie się na krześle • Obgryzanie paznokci • Manipulowanie przedmiotami • Rysowanie Nadmierna gadatliwość Najpierw coś zrobi a potem pomyśli Na stoku zaczęła zjeżdżać zanim instruktor skończył mówić Nadmierna impulsywność • Działanie bez zastanowienia • Nie przewidywanie konsekwencji • Słabsze uczenie się na błędach • Wykonywanie zadań bez doczytania instrukcji/polecania • Kłopoty z czekaniem na swoją kolej • Wtrącanie się do rozmowy Inne objawy • Nadwrażliwość • Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych • Objawy zależne od sytuacji - zaangażowania uwagi mimowolnej „Osoby z ADHD nie mają za dużo impulsywności, nadruchliwości, żywiołowości, zainteresowania otoczeniem. Mają raczej za mało możliwość hamowania dochodzących do nich bodźców czy nowych pomysłów.” Diagnoza I sesja • Wywiad dot. problemu • Wywiad dot. innych problemów psych. • Wywiad dot. ch. somatycznych • Wywiad rodzinny • Wywiad rozwojowy • Rozmowa z dzieckiem Badania/konsultacje • • • • • • • Iloraz inteligencji Badanie uwagi Badanie - dysleksja B. pediatryczne B. neurologiczne Opinia ze szkoły B. psychiatryczne II sesja • Kwestionariusze diagnostyczne • Rozpoznanie • Plan terapeutyczny na piśmie • Leczenie farmakologiczne Leczenie farmakologiczne Metylofenidat - Concerta Atomoksetyna - Strattera • • • • L. psychostymulujacy ES=0,9-1.0 Działa przez 4-12 h d.n. - kłopoty ze snem, spadek apetytu • • • • Inhibitor wychwytu zwrotnego adrenaliny ES=0,6-0,7 Pełna skuteczność po 4-6 tyg. d.n. - zab. żołądkowo-jelitowe, zawroty głowy, zmiany nastroju, uszkodzenie wątroby Leczenie - terapia • • • • • Trening zastępowania agresji Trening umiejętności społecznych Terapia behawioralno - poznawcza Warsztaty dla rodziców Modyfikacja zachowań w domu i szkole Cel leczenia • Zapobieganie wystąpieniu powikłań • Funkcjonowanie dziecka na poziomie rówieśników Domowa instrukcja ADHD Obserwuję niepożądana zachowanie Przypominam zasadę/ wydaję polecenie jeszcze raz Dziecko wróciło do czynności Pozytywne wzmocnienie pochwała Dziecko odmawia wykonania czynności Wyciągnięcie konsekwencji Koncentracja Skracanie czasu zadań Przywoływanie uwagi Usuwanie bodźców • • • • • Ciekawe zadania • Powtarzanie poleceń • Pukanie w stół • Technika pustego biurka • Wyłączenie telefonu/tv • Zamknięcie okna Przerwy Jedna rzecz na raz Listy Krótkie polecenia Nadpobudliwość - regulacja niespokojnej rzeki Nadruchliwość Akceptacja pewnych zachowań Sport Pozwolenie na nieuciążliwy ruch Przypominanie zasad Przewidywanie niebezpiecznych sytuacji Nadmierna impulsywność Graficzne przypominajki Powtarzanie poleceń Domowa instrukcja ADHD • • • • • Plany dnia Listy zadań Instrukcje Zeszyt korespondencji z wychowawcą Pozytywne wzmocnienia • Akceptacja objawów „Poczułam – Umysł się rozszczepił – Mózg na dwie części się rozpruł Chciałam je zszyć – nie pasowały Do siebie w żaden sposób Związać następną myśl z poprzednią Usiłowałam – lecz Związek Następstw bezgłośnie się rozmotał Jak Kłębki – na Podłodze” Emily Dickinson (tłum. Stanisław Barańczak)
