Środowisko przyrodnicze Ameryki Północnej i Południowej

Środowisko przyrodnicze Ameryki
Północnej i Południowej
Ameryka Południowa
Ukształtowanie pionowe:
 Góry:
 Andy,
 Wyżyny:

Brazylijska,

Gujańska,

Patagońska,
 Niziny:

Amazońska,

Orinoko,

La Platy,
Andy




Wypiętrzone w orogenezie alpejskiej,
Góry ciągną się wzdłuż Oceanu
Spokojnego od zatoki Paria na północy
po Ziemię Ognistą na południu, na
przestrzeni ponad 9000 km, co sprawia,
że jest to najdłuższy łańcuch górski na
Ziemi
Składa się z wielu pasm górskich
tworzących cztery, równoległe do siebie
łańcuchy: Kordylierę Wschodnią,
Centralną, Zachodnią i Nadbrzeżną,
Najwyższy szczyt- Aconcagua (6962 m
n.p.m.),



Najwyżej położonym punktem
jest szczyt Aconcagua w
Argentynie (6959 m n.p.m.),
Najniżej położonym terenem
jest obszar Laguna del Carbon
na terenie Argentyny (105 m
p.p.m.),
Średnia wysokość kontynentu
wynosi 655 m n.p.m,
WYŻYNA BRAZYLIJSKA





Wyżynę pokrywa zróżnicowana
sawanna,
W dolinach rzek rosną tzw. lasy
galeriowe,
Na północno- zachodnim skraju
wyżyny spotykamy salvę( wieczny
zielony las równikowy),
Na północno-wschodnim terenie
rośnie za to las podrównikowy tzw.
caatinga,
Na samym południu znajdziemy las
araukariowy
WYŻYNA PATAGOŃSKA
Wyżyna w południowej części Ameryki
Południowej, w Patagonii, położona
między wybrzeżem atlantyckim a pasmem
Andów Patagońskich oraz na południe
od rzeki Colorado. Na północy graniczy
natomiast z Niziną La Platy,
Zajmuje powierzchnię ok. 520 tys. Km2,
Odznacza się budową płytową, opada
terasowo ku oceanowi. Liczne głeboko
wcięte doliny rzeczne dzielą ją na
szereg płaskowyżów, tzw. Mesetas,
 Na rzekach tworzą się
liczne wodospady i porohy,
 Głównymi rzekami są: Río
Negro, Chubut, Deseado i Chico,
 Wskutek suchego i
surowego klimatu wyżynę porastają
głównie stepy tzw. pampa,



Wyżyna w północnej części
Ameryki południowe j
między Niziną Orinoko a Niziną
Amazonki,
Zajmuje powierzchnię ok. 1,2
mln km²,
Wyżynę rozcinają liczne rzeki,
tworząc liczne i wysokie
wodospady, w tym najwyższy
wodospad świata Salto Angel –
1054 m wysokości.
WYŻYNA GUJAŃSKA
Salto Angel
Widok na górę Roraima na Wyżynie Gujańskiej








Do najdłuższych rzek należą:
Amazonka,
Orinoko,
Parana,
Największe jeziora:
Maracaibo,
Patos
Titicaca,
Amazonka




Według z jednych danych jest
najdłuższą rzeką na świecie o
długości 7004 km,
Amazonka posiada największe
dorzecze na świecie o
powierzchni ok. 7 mln km2
Swój początek bierze w
peruwiańskich Andach i do rzek
źródłowych uważa się zazwyczaj
Ukajali a mniejszym stopniu
bierze się pod uwagę Maranon
Na odcinku ujścia rzeki Javari do
ujścia rzeki Rio Negro Amazonka
zmienia nazwę na Salimoes
ORINOKO



Długość 2736 km, powierzchnia dorzecza 869 tys.
Km2,
Płynie wzdłuż granicy Wyżyny Gujańskiej. Uchodzi
do Oceanu Atlantyckiego rozległą deltą
(powierzchnia 40 tys. km2), która szybko
przyrasta,
Orinoko bierze początek w Serra Parima w
południowej części Wyżyny Gujańskiej, po
przebyciu zaledwie kilkuset kilometrów, spora już
rzeka nagle dzieli się na dwa ramiona: jedno z
nich kontynuuje poprzedni kierunek ku
północnemu zachodowi i dalej okrąża Wyżynę
Gujańską - to dalszy bieg Orinoko, drugie zaś
ramię skręca ku południowemu zachodowi - to
Casiquiare. Ta silnie meandrująca rzeka niebawem
znów dzieli się na dwa ramiona, przy czym każde
z nich uchodzi (w bardzo odległych od siebie
miejscach) do Rio Negro (Czarnej Rzeki), jednego
z największych lewobrzeżnych dopływów
Amazonki.
Titicaca






Titicaca to największe
słodkowodne jezioro w Ameryce
Południowej,
Jezioro Titicaca znajduje się na
wysokości 3812 m n.p.m.,
Przeciętna głębokość jeziora
wynosi od 140 do 180 m
(maksymalna 281 m),
Ma 190 km długości i 80 km w
najszerszym miejscu,
Powierzchnia jeziora wynosi
8372 km²,
Ślady dawnej linii brzegowej
świadczą o tym, że jezioro to
było w przeszłości większe,
Jezioro Titicaca, zdjęcie satelitarne, zrobione w kierunku południowowschodnim
MARACAIBO
 Powierzchnia jeziora wynosi 14 343 km²,
 Akwen w północno-zachodniej Wenezueli,
 Średnia głębokość wynosi 60 m, natomiast maksymalna to 250 m,
 Jest największą laguną na świecie. Przez wielu uważane za
największe jezioro Ameryki Południowej. Jednakże geomorfologicznie
jest ono częścią morza, ponieważ połączone jest cieśniną o długości
55 km z Zatoką Wenezuelską, a tym samym z Morzem
Karaibskim i Oceanem Atlantyckim,
Patos
zdjęcie satelitarne jeziora Maracaibo
Jezioro lagunowe położone w południowo-wschodniej Brazylii,
Patos jest drugim co do powierzchni jeziorem Ameryki Południowej i
największym jeziorem Brazylii,
Również jest drugą największą laguną na świecie,
Płytka laguna o powierzchnia 10,1 tys. km2, długość 240 km, szerokość 50 km,
ROŚLINNOŚĆ








wilgotne lasy równikowe,
roślinność wysokogórska,
lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej,
roślinność śródziemnomorska,
stepy,
stepy wysokogórskie,
sawanny,
namorzyny
Wilgotne lasy równikowe




Taką formację roślinną w Ameryce Południowej nazywamy selvą
Występuje na wielkich obszarach w dorzeczu Amazonki, na
północnych obszarach Wyżyny Brazylijskiej, północno-wschodniej
części Niziny Orinoko,
Bujny las wysokopienny( do 60-70 m wysokości),wielowarstwowy z
licznymi lianami, epifitycznymi storczykami i paprociami,
W dolinach zalewowych lasy są mniej bujne, mają mało lian, dużo
epifitów, zwykle brak w nich runa leśnego, częste są natomiast
rośliny wodne
*epifity- porośla, rośliny samożywne rosnące na drzewach, głównie w
lasach tropikalnych, wodę czerpią z pary wodnej zaś sole mineralne
z rozkładających się tkanek roślinnych
Stepy



Stepy w Ameryce Południowej nazywamy pampą,
Występuje na terenie Argentyny od wybrzeża Atlantyku po zbocza Andów,
obejmuje obszar 765 tys. km2,
W roślinności pampy dominują trawy drzewa należą do rzadkości i
występują głównie wzdłuż brzegów niektórych rzek,
Stepy wysokogórskie
Stepy wysokogórskie w Ameryce Południowej tzw. Puna,
 Suchoroślowa formacja roślinna z kępkowymi trawami , roślinami
poduszkowymi i krzewinkami ,
 występuje na półpustynnych wyżynach Peru, Boliwii, Argentyny i Chile
Poduszka lepnicy bezłodygowej podczas kwitnienia
Sawanna


Zajmuje wielkie obszary centralnej Wyżyny Brazylijskiej,
Ta formacja roślinna składa się z takich roślin jak kolczaste krzewy i niskie
( do 25 m wysokości) drzewa(akacje i mimozy) i rośliny zielne( głównie
trawy),
AMERYKA PÓŁNOCNA
Ukształtowanie pionowe
Góry:
 Kordyliery,
Appalachy,
 Wyżyny:
 Meksykańska,
 Wielkie Równiny,
 Niziny:
 Zatokowa,
 Atlantycka,
 Hudsońska ,



W Ameryce Północnej zaznacza się
przewaga gór i wyżyn nad nizinami średnia wysokość 781 m,
Najwyższym punktem jest McKinley(znany
też jako Denali - 6194 m) na Alasce,
natomiast najniższy znajduje się w Dolinie
Śmierci (86 m p.p.m.),
Ponad 64% powierzchni leży powyżej 300
m,
Kordyliery
Góry Nadbrzeżne
Okolice Pemberton
Góry Alaska

Długość 8000 km,
 Szerokość 700-900 km na północy, do
1500 km w środkowym odcinku, 400-500 km
na południu, gdzie dzielą się na dwa
ramiona: zachodnie dochodzi do Przesmyku
Panamskiego, wschodnie przez Antyle łączy
się z Andami w Wenezueli,
 Wyróżniamy wiele łańcuchów górskich:
- na zachodzie: Alaska, Góry Wrangla, Góry
św. Eliasza, Góry Nadbrzeżne, Góry
Kaskadowe, Sierra Nevada, Sierra Madre
Zachodnie,
-na wschodzie: Góry Skaliste, Sierra Madre
Wschodnie,
 W Kordylierach znajduje się najwyższy
szczyt Ameryki Północnej - Mac Kinley (6194
m n.p.m.)
Góry Skaliste
Appalachy
 System górski we wschodniej
części Ameryki Północnej,
w USA i Kanadzie,
 Długość: 2600 km,
 Szerokość: 300-500 km,
 Najwyższy szczyt to Mt. Mitchell- 2037
m n.p.m.
NIZINA ZATOKOWA




Nizina leżąca nad Zatoką Meksykańską na
pograniczu USA i Meksyku,
Od północy ograniczają ją Appalachy (północny wschód)
i Wielkie Równiny,
Na południu graniczy z górami Sierra Madre Wschodnia,
Powierzchnia niziny jest falista, przecięta licznymi dolinami
rzek: Missisipi z ujściem deltowym, Rio Grande i wieloma
mniejszymi
NIZINA HUDSOŃSKA
 Ciągnie się wzdłuż wschodniego i
południowego brzegów Zatoki Hudsona,
 Długość niziny to około 1200 km,
szerokość do 300 km,
 Obszar charakteryzuje się dużą ilością
jezior,
NIZINA ATLANTYCKA
Nizina leżąca w Stanach
Zjednoczonych nad Oceanem Atlantyckim,
położona jest na wschód od Appalachów,
 Nizina Atlantycka rozciąga się na ok. 3540 km
długości, jej szerokość zaś waha się od 30 do
160 km,
 Położona jest na wysokości do 100 m n.p.m ,
WYŻYNY
Meksykańska




Śródgórska wyżyna w południowej części
kontynentu, położona na terytorium Meksyku i
południowo-zachodniej części Stanów
zjednoczonych, pomiędzy Sierra Madre
Zachodnim i Sierra Madre Wschodnim,
Od południa wyżynę zamyka Kordyliera
Wulkaniczna,
Powierzchnia. ok. 1,2 mln km²,
Obszar jest częściowo bezodpływowy,
częściowo zaś odwadniany – na północy ku
wschodowi przez Rio Grande i jego dopływy, na
południu ku zachodowi przez Rio Grande de
Santiago
Wielkie Równiny
 Charakteryzuje się płaskim
ukształtowaniem terenu i niemal wyłącznie
trawiastą roślinnością,
 Wielkie Równiny Obejmują pas o
szerokości ok. 300 do 600 km i długości
ok. 3500 km ciągnącą się na wschód
od Gór Skalistych przez Kanadę po
południową część Stanów Zjednoczonych,
Do najdłuższych rzek należą:
 Mackenzie,
 Missisipi,
 Jukon,
Największe jeziora:
 Górne,
 Huron,
 Michigan,
Rzeki
Missisipi z Missouri
Rzeka w centralnej i południowo-wschodniej
części USA,
 Długość Missisipi wynosi 3778 km, zaś od źródeł
jej dopływu Missouri 5969 km,
 Powierzchnia dorzecza wynosi 3,2 mln km²,
 Za początek rzeki uznawany jest jej wypływ z
jeziora Itasca w północnej części stanu Minnesota,
 Rzeka uchodzi do Zatoki Meksykańskiej deltą o
trzech głównych ramionach,

Mackenzie



Długość rzeki wynosi 4241 km,
Powierzchnia dorzecza: 1760 tys.
Km2,
Mackenzie wypływa z Wielkiego
Jeziora Niewolniczego
Delta Missisipi, zdjęcie satelitarne
Jezioro Górne






Położone jest na pograniczu Kanady i USA,
Od wschodu dostęp mają stany: Michigan , Wisconsin i Minnesota,
Zajmuje powierzchnię 82,1 tys. km², z czego 28,8 tys. km² znajduje się w Kanadzie,
Długość jeziora wynosi 563 km, a szerokość 257 km,
Średnia głębokość to 147 m, z maksymalną głębiną 406 m,
Położone na wysokości 183 m n.p.m., jezioro ma najczystszą wodę z Wielkich Jezior,
Jezioro Huron
 Składa się z czterech części: jezioro główne, zatoka
Saginaw, zatoka Georgian i Przesmyk Północny,
 Powierzchnia: 59570 km2,
 Maksymalna głębokość: 229 m,
 Położone jest na wysokości 176m n.p.m.,
Jezioro Michigan
Jezioro tektoniczno- polodowcowe,
Powierzchnia: 57757 km2,
 Maksymalna głębokość: 281 m,
Położone jest na wysokości 176m n.p.m.,
Roślinność










Pustynie arktyczne,
Tundra,
Tajga,
Lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej,
Roślinność śródziemnomorska,
Wilgotne lasy równikowe,
Namorzyny,
Stepy,
Sawanny,
Pustynie i półpustynie
Roślinność strefy umiarkowanej ciepłej
W strefie umiarkowanie ciepłej występują różnorodne lasy mieszane i liściaste, na obszarach o
suchszym klimacie przechodzące kolejno w lasostepy (prerie), suche stepy i formacje półpustynne.
Typowa dla strefy podzwrotnikowej roślinność twardolistna występuje tylko w zachodniej części
kontynentu, część środkową porastają formacje trawiaste, a wilgotną wschodnią - wilgotne, częściowo
wiecznie zielone lasy. Głównymi formacjami strefy zwrotnikowej są pustynie i półpustynie. Na
wschodzie pojawiają suche, widne lasy zwrotnikowe. W strefie podrównikowej prawie brak formacji
sawannowych, przeważają tu okresowo wilgotne lasy.
Preria, nazwa stepu północnoamerykańskiego, zajmującego wnętrze kontynentu od ok. 90° długości
geograficznej wschodniej do Gór Skalistych i od Kanady do Teksasu.
Rozróżnia się trzy zasadnicze typy prerii:
1) Prerię typową, występującą przy opadach ok. 750 mm rocznie, na glebach typu czarnoziemów.
Tworzą ją trawy kępkowe do 120 cm wysokości.
2) Prerię łąkową, pojawiającą się wtedy, gdy opady sięgają 1000 mm rocznie, złożoną z traw
wysokich. Miejscami pojawiają się drzewa (lasostep), gleby również czarnoziemne.
3) Prerię niską, na terenach o opadach 400 mm rocznie, na glebach nieprzepuszczalnych, zwięzłych,
tworzoną przez trawy niskie, o wysokości 10-20 cm, kępkowe, z lukami pomiędzy kępkami.