Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział str. 1 Kierunek i poziom studiów: Chemia I stopień Sylabus modułu: : Moduł A związany ze specjalnością (0310-CH-S1-025) Nazwa wariantu modułu (opcjonalnie): Analiza leków i kosmetyków (0310-CH-S1-040) 1. Informacje ogólne koordynator modułu rok akademicki semestr forma studiów sposób ustalania oceny końcowej modułu informacje dodatkowe 2013/2014 IV- letni stacjonarne egzamin 2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta nazwa wykład prowadzący grupa(-y) treści zajęć kod 0310-CH-S1-040 _fs_1 Prof. UŚ dr hab. inż. Ewa Schab-Balcerzak, Dr inż. Jacek Nycz Wykład omawiający podstawowe zagadnienia spektroskopii w chemii organicznej Treści merytoryczne: 1. Wstępne zagadnienia związane z nowoczesnymi metodami analizy instrumentalnej takimi jak: NMR czy MS. Krótka historia NMR i MS. Rola i znaczenie przedmiotu analizy instrumentalnej. Problemy związane z analizą związków diamagnetycznych i paramagnetycznych oraz gazów, cieczy i ciał stałych. Podstawowe pojęcia dotyczące NMR. Systemy spinowe (singlet, dublet, dublet dubletów, triplet, dublet tripletów, multiplet itd.). Interpretacja widm 1D NMR na podstawie integracji sygnałów, wartości przesunięcia chemicznego, stałej sprzężenia, J. Grupa funkcyjna. Internetowe bazy NMR, MS oraz programy komputerowe symulujące widma NMR (3 godz. J. Nycz). 2. Rozwiązywanie struktur związków organicznych i nieorganicznych w oparciu o podstawowe techniki NMR. Zastosowanie programów komputerowych symulujących widma NMR, bazy internetowe NMR (3 godz. J. Nycz) 3. Zagadnienia związane ze składem chemicznym kosmetyków wraz z przykładami oznaczania wybranych pierwiastków i związków Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział metody prowadzenia zajęć liczba godzin dydaktycznych (kontaktowych ) liczba godzin pracy własnej studenta opis pracy własnej studenta organizacja zajęć literatura obowiązkowa str. 2 chemicznych w nich stosowanych. Zarys historii kosmetyki, składniki kosmetyków i ich podział. Pierwiastki i związki nieorganiczne stosowane w kosmetykach. Analiza wybranych związków nieorganicznych stosowanych w kosmetykach. Analiza jakościowa związków organicznych (etapy identyfikacji związków organicznych). Związki organiczne stosowane w kosmetykach i metody identyfikacji wybranych związków ( węglowodory alifatyczne, aromatyczne i alkohole). (3 godz. E. Schab-Balcerzak) 4. Związki organiczne stosowane w kosmetykach i metody identyfikacji wybranych związków (aldehydy, ketony, kwasy karboksylowe, hydroksykwasy, aminokwasy). Wprowadzenie do analizy spektroskopowej w podczerwieni z przykładami oznaczania wybranych składników kosmetyków. Zagadnienia związane ze składem chemicznym leków wraz z przykładami oznaczania wybranych pierwiastków i związków chemicznych w nich stosowanych. Zarys historii leków, aspekty prawne i sposoby klasyfikowania leków. Składniki leków. Pierwiastki i związki nieorganiczne stosowane w lekach. (3 godz. E. Schab-Balcerzak) 4. Związki organiczne stosowane w lekach i metody identyfikacji wybranych związków (związki metaloorganiczne, związki organiczne z atomem azotu, sole organiczne oraz związki wielofunkcyjne (3 godz. E. Schab-Balcerzak) Jak w opisie modułu 15 9 Praca ze wskazaną literaturą przedmiotu, ogólnie dostępnymi programami komputerowymi oraz internetowymi bazami NMR czy MS obejmująca samodzielne przyswojenie wiedzy odnośnie wskazanych zagadnień na wykładzie. Wykład obejmuje 5 spotkań po 3 godz. 1. Atkins Peter, William Atkins, Peter William, Chemia Fizyczna rozdział 18 2. Günter Gauglitz and Tuan Vo-Dinh, Solid-state NMR, in Handbook of Spectroscopy, volume: Methods 2: NMR Spectroscopy, Wiley-VCH, Weinheim (2003). 3. L.A. Kazicyna, N.B. Kuplerska, Metody spektroskopowe wyznaczania struktury związków organicznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1976 4. Arct, J. Chatizow, M. Floryńska, K. Prystupa, B. Przybyszewska-Kujawa, Encyklopedia kosmetyki, Oficyna wydawnicza SPAR, Warszawa 1996. 5.M. Molski, Chemia Piękna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. 6.M. Iwan, R. Kurpiel-Gorgol, Z. Rzączyńska, Podstawy chemii w ćwiczeniach, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin, 2006. 7.A. Marzec, Chemia Kosmetyków, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Toruń 2009. 8.J. McMurry, Chemia organiczna, PWN Warszawa 2000. 9.G. Patrick, Chemia leków, PWN Warszawa 2008. 10.E. Pawełczyk, Z. Płotkowiak, M. Zając, Chemiczna analiza leków, Państwowy Zakład Wydawnictw lekarskich, Warszawa 1981. Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział str. 3 11.Farmakopea Polska IX (Tom I-II, 2011 rok), na podstawie Ph. Eur. 7 i jej suplementów literatura uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe Internet: http://riodb01.ibase.aist.go.jp/sdbs/cgi-bin/cre_index.cgi nazwa kod 0310-CH-S1-040 laboratorium prowadzący grupa(-y) treści zajęć _fs_2 Prof. dr hab. inż. Ewa Schab-Balcerzak, Dr Barbara Szpikowska-Sroka, Dr inż. Jacek Nycz, Dr Anna Pałka, Dr Andrzej Kita Ćwiczenia laboratoryjne analizy leków i kosmetyków Treści merytoryczne: 1. rozwiązywanie struktur związków organicznych i nieorganicznych w oparciu o NMR. (3 godz., J. Nycz) 2. Ekstrakcja i identyfikacja kofeiny z herbaty, witaminy C z owoców oraz barwników z pietruszki (do wyboru) (3 godz., Prof. dr hab. inż. Ewa Schab-Balcerzak) 3. Analiza wybranych leków. Cerometryczne oznaczanie paracetamolu w preparatach farmaceutycznych. Zapoznanie się z budową i właściwościami fizykochemicznymi, zasad oznaczania paracetamolu, samodzielne oznaczenia zawartości paracetamolu w tabletkach. (3 godz., Dr Barbara Szpikowska-Sroka) 4. Otrzymywanie olejków eterycznych. Rozdział olejku goździkowego za pomocą chromatografii kolumnowej. Otrzymywanie i badanie jakości pudrów kosmetycznych, kremów, mleczek kosmetycznych i depilatorów (3 godz., Dr Anna Pałka) 5. Omówienie zasady pomiaru techniką ICP-OES. Działanie wybranych preparatów, np. zawierających chlorowodorek werapamilu, diltiazemu, asparaginianu ornityny. Przygotowanie próbek do analizy: odważenie, przeniesienie ilościowe do zlewek. Oznaczenie półilościowe Ca, Mg, Zn, Fe, Mn, Cu, Obliczenia zawartości metali w preparatach. Interpretacja otrzymanych wyników. (3 godz., Dr Andrzej Kita) metody Jak w opisie modułu prowadzenia zajęć liczba godzin 15 dydaktycznych (kontaktowych ) liczba godzin 10 pracy własnej Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział studenta opis pracy własnej studenta str. 4 Praca ze wskazaną literaturą przedmiotu, ogólnie dostępnymi programami komputerowymi oraz internetowymi bazami NMR czy MS obejmująca samodzielne przyswojenie wiedzy odnośnie wskazanych zagadnień. Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych, samodzielną pracę oraz przygotowanie sprawozdań z wykonanych ćwiczeń. organizacja zajęć literatura obowiązkowa literatura uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe Ćwiczenia obejmują 5 spotkań po 3 godz. 1. Atkins Peter, William Atkins, Peter William, Chemia Fizyczna rozdział 18 2. Günter Gauglitz and Tuan Vo-Dinh, Solid-state NMR, in Handbook of Spectroscopy, volume: Methods 2: NMR Spectroscopy, Wiley-VCH, Weinheim (2003). 3. L.A. Kazicyna, N.B. Kuplerska, Metody spektroskopowe wyznaczania struktury związków organicznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 1976 Internet: http://riodb01.ibase.aist.go.jp/sdbs/cgi-bin/cre_index.cgi 3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu nazwa kod 0310-CH-S1-040 egzamin _w_1 kod(-y) zajęć osoba(-y) przeprowadzając a(-e) weryfikację grupa(-y) wymagania merytoryczne kryteria oceny 0310-CH-S1-040 _fs_1 0310-CH-S1-040 _fs_2 Dr inż. Jacek Nycz Treść wykładów i laboratorium oraz wskazana literatura Skala ocen: 51 - 60% prawidłowych odpowiedzi – 3,0 61 - 70% prawidłowych odpowiedzi – 3,5 71 - 80% prawidłowych odpowiedzi – 4,0 81 - 90% prawidłowych odpowiedzi – 4,5 91 - 100% prawidłowych odpowiedzi – 5,0 przebieg procesu weryfikacji informacje dodatkowe nazwa kod 0310-CH-S1-040 sprawozdanie _w_3 kod(-y) zajęć osoba(-y) przeprowadzając a(-e) weryfikację 0310-CH-S1-040 _fs_2 Dr inż. Jacek Nycz Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział grupa(-y) wymagania merytoryczne kryteria oceny przebieg procesu weryfikacji informacje dodatkowe str. 5 Wykorzystanie treści merytorycznych i umiejętności nabytych w laboratorium nazwa kod 0310-CH-S1-040 Ocenianie ciągłe _w_2 kod(-y) zajęć osoba(-y) przeprowadzając a(-e) weryfikację grupa(-y) 0310-CH-S1-040 _fs_2 Dr inż. Jacek Nycz wymagania merytoryczne kryteria oceny Wykorzystanie umiejętności nabytych w laboratorium przebieg procesu weryfikacji informacje dodatkowe Ocena praktycznych umiejętności pracy w laboratorium, na podstawie wyników uzyskanych na poszczególnych ćwiczeniach.