ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA REGION WITH OPPORTUNITIES WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO POJĘCIE ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ Atrakcyjność inwestycyjna jest rozumiana jako zdolność skłonienia do inwestycji poprzez oferowanie kombinacji korzyści lokalizacji możliwych do osiągnięcia w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Obszary oferujące optymalne kombinacje czynników lokalizacji stwarzają zarazem najlepsze warunki dla funkcjonowania przedsiębiorstw, czym przyciągają inwestorów. Podstawą dla oceny przestrzennego zróżnicowania poszczególnych korzyści (czynników) lokalizacji jest analiza zmiennych, np.: * dostępność transportowa, * wielkość i jakość zasobów pracy, * wielkość rynku zbytu, * poziom rozwoju infrastruktury gospodarczej i społecznej, * poziom rozwoju gospodarczego, * aktywność regionów wobec inwestorów. Czynniki i ich znaczenie dla atrakcyjności inwestycyjnej podregionów i województw Podregiony Przemysł Usługi Czynniki Województwa Zaawansowane technologie Wagi ( w proc.) Dostępność transportowa 20 10 Koszty pracy 15 15 Wielkość i jakość zasobów pracy 40 25 30 20 10 15 10 10 10 10 5 Chłonność rynku zbytu Poziom rozwoju infrastruktury gospodarczej 15 Poziom rozwoju infrastruktury społecznej 20 Poziom rozwoju gospodarczego 2 5 5 Stopień ochrony i stan środowiska przyrodniczego 5 7 7 Poziom bezpieczeństwa powszechnego 3 8 8 Aktywność regionów wobec inwestorów Łącznie Źródło:Opracowanie IBnGR 20 25 5 20 100 100 100 100 LIDER ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ Po raz piąty z rzędu INSTYTUT BADAŃ nad Śląskie dobre dla inwestora GOSPODARKĄ RYNKOWĄ dokonał syntetycznej oceny atrakcyjności inwestycyjnej województw oraz oceny atrakcyjności inwestycyjnej podregionów w trzech kategoriach: przemysłowej Działalności usługowej zaawansowanej technologicznie Województwo śląskie po raz kolejny uplasowało się na pozycji lidera w tegorocznej edycji raportu pt.: „Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski" przygotowanego przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową. ATRAKCYJNOŚĆ PODREGIONÓW dla działalności przemysłowej w 2009 r. O ponadprzeciętnej atrakcyjności inwestycyjnej z punktu widzenia działalności przemysłowej podregionów województwa śląskiego świadczą głównie, w odniesieniu do: zasobów pracy –duże zasoby wykwalifikowanych pracowników, absolwentów oraz duża liczba bezrobotnych; dostępnosci transportowej- wysoka gęstość infrastruktury drogowej, ponadprzeciętna dostępność do granicy zachodniej, dobrze rozwinięty sektor transportu i logistyki; infrastruktury gospodarczej- duża powierzchnia wolnych terenów w SSE, duża aktywność inwestorów w SSE. Źródło: opracowanie IBnGR ATRAKCYJNOŚĆ PODREGIONÓW dla działalności usługowej w 2009 r. Najwyższym poziomem atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności usługowej cechują się głównie podregiony o charakterze metropolitalnym. Ich ośrodkami są największe polskie miasta. Dysponują one przede wszystkim dużymi zasobami pracowników o wysokich a zarazem różnie profilowanych kompetencjach oraz dużymi i chłonnymi rynkami zbytu. Poza tym największe miasta oferują bardzo dobrą dostępność komunikacyjną i dobrze rozwiniętą infrastrukturę gospodarczą. Cechy te stymulują rozwój usług rynkowych, w szczególności wyższego rzędu (finanse, ubezpieczenia, doradztwo dla firm, obsługa nieruchomości). Źródło: opracowanie IBnGR ATRAKCYJNOŚĆ PODREGIONÓW dla działalności zaawansowanej technologicznie w 2009 r. Poziom atrakcyjności inwestycyjnej dla działalności zaawansowanej technologicznie warunkują czynniki bezpośrednio wpływające na koszt działalności w danej lokalizacji, tj.: dostępność transportowa –węzeł transportowy rangi krajowej z dostępem do lotniska międzynarodowego (podregion katowicki); chłonność rynku-wysoka siła nabywcza gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw; jakość zasobów pracy –duża liczba studentów; infrastruktura gospodarcza- bardzo duże możliwości inwestowania w SSE, dobre efekty działalności SSE. Pośredni wpływ na warunki działalności mają także następujące grupy czynników: poziom rozwoju gospodarczego, jakość środowiska przyrodniczego, infrastruktura społeczna ( podregion bielski z rozbudowaną bazą noclegową, rozwiniętą działalnością hoteloworestauracyjną) oraz stan bezpieczeństwa powszechnego. Grupę podregionów cechującą się najwyższym poziomem atrakcyjności inwestycyjnej zdominowały podregiony o charakterze metropolitalnym. To tam koncentruje się infrastruktura oraz kadra badawczo-rozwojowa. Zasoby rynku pracy obejmują wykształconych specjalistów. Źródło: opracowanie IBnGR OCENA WOJEWÓDZTW POD WZGLĘDEM ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ Źródło: opracowanie IBnGR INFORMACJE O REGIONIE POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Korzystne położenie geograficzne województwa śląskiego jest niewątpliwie atutem decydującym o wysokiej atrakcyjności inwestycyjnej. Bliska odległość od Czech, Niemiec, Węgier i Słowacji oraz fakt, że w promieniu 600 kilometrów od Katowic znajduje się 6 europejskich stolic : Warszawa, Praga, Bratysława, Wiedeń, Budapeszt i Berlin czyni ten region atrakcyjnym w oczach inwestorów. DOSTĘPNOŚĆ TRANSPORTOWA LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE KATOWICE KLUCZOWYM ELEMENTEM INFRASTRUKTURY TRANSPORTOWEJ W REGIONIE Lotnisko znajduje się około 30 km na północ od Katowic. Korzystają z niego nie tylko mieszkańcy regionu, ale też mieszkańcy Czech czy Słowacji oraz województw ościennych. Lotnisko powiększy się o nowe hangary i magazyny, które będą w stanie obsłużyć nawet NAJWIĘKSZE TRANSPORTOWE SAMOLOTY ŚWIATA. PASAŻEROWIE W KATOWICACH Źródło: www.katowice-airport.com DROGI Województwo Śląskie jest regionem, na terenie którego krzyżują się 2 EUROPEJSKIE KORYTARZE WYMIANY I KOMUNIKACJI (III i VI): - Berlin - Wrocław - Katowice – Kraków - Lwów - Kijów - Gdańsk – Katowice - Żylina (Odcinek A: Katowice via Ostrawa do korytarza nr IV) LICZBA I JAKOŚĆ DRÓG WYRAŹNIE PRZODUJĄ W SKALI CAŁEGO KRAJU, STANOWIĄC ISTOTNE UŁATWIENIE W TRANSPORCIE OSÓB ORAZ PRODUKTÓW Inwestorzy doceniają potencjał regionu śląskiego, do którego bez wątpienia należy modernizowana oraz nowobudowana sieć dróg szybkiego ruchu wyróżniająca region na komunikacyjnej mapie Polski. KOLEJ W regionie realizuje się około 50 % krajowych przewozów kolejowych Tarnogórski Węzeł Kolejowy to jeden z największych węzłów kolejowych w Europie; Centralna Magistrala Kolejowa (CMK) zapewnia transport między Bielskiem, Katowicami i Warszawą; Magistrala Portowa zapewnia transport między Katowicami a Gdańskiem, gdzie przewożona jest większość towarów z terenu województwa przez region przebiegają trzy szlaki zaliczane do międzynarodowej sieci określonej umową AGC ( Umowy Europejskiej o głównych międzynarodowych liniach kolejowych, sporządzonej 31 maja 1985 r. w Genewie): • E30 Drezno – Zgorzelec – Wrocław – Katowice – Medyka– Lwów – Kijów – Moskwa • E59 Malmo – Ystad – Świnoujście – Zielona Góra – Wrocław – Racibórz – Chałupki • E65 Gdynia – Warszawa – Katowice – Zebrzydowice – Ostrawa – Wiedeń EUROTERMINAL W SŁAWKOWIE Należący do Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa Euroterminal w Sławkowie jest terminalem logistycznym działającym w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Terminal usytuowany jest na styku najdalej na zachód wysuniętego odcinka linii kolejowych o szerokim rozstawie toru (1520 mm) i linii funkcjonujących według standardów europejskich (1435mm). Bezpośrednie połączenie z międzykontynentalną Magistralą Transsyberyjską oraz biegnącym z Chin via Kazachstan tzw. Nowym Jedwabnym Szlakiem umożliwia rozwój transportu kontenerowego na trasie Daleki Wschód i Azja – Europa Zachodnia. Jednocześnie Euroterminal znajduje się w pobliżu przecięcia Paneuropejskich Korytarzy Transportowych łączących Wschód z Zachodem (Paneuropejski Korytarz Transportowy III) oraz Północ z Południem (Paneuropejski Korytarz Transportowy VI) naszego kontynentu. Sławków ZASOBY LUDZKIE LUDNOŚĆ: 4 645 665 , co stanowi 12% zasobów kraju GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA: 377 osób/km2 przy średniej w kraju 122 osób/km2 i w UE ok.116osób/km2 POWIERZCHNIA: 12 334 km2, co stanowi 3,9 % powierzchni kraju 14 miejsce pod względem zajmowanego OBSZARU wśród województw oraz 2 miejsce pod względem LICZBY LUDNOŚCI Tak duża koncentracja ludności na stosunkowo niewielkim obszarze to OGROMNY POTENCJALNY RYNEK ZBYTU artykułów konsumpcyjnych. Wyrazem wysokiego stopnia urbanizacji regionu jest prawie 79% udział ludności mieszkającej w 71 miastach. Co trzecie duże miasto w Polsce znajduje się w Województwie Śląskim. populacja w wieku od 25 do 59 lat: ok.53 % populacji ludność w wieku produkcyjnym: 69 % populacji ludność w wieku poprodukcyjnym: ok. 17 % populacji 48 % mężczyzn 52 % kobiet AGLOMERACJA ŚLĄSKA To NAJWIĘKSZY ZURBANIZOWANY obszar w Europie Środkowo- Wschodniej. Tworzy ją kilkanaście średniej wielkości miast oraz kilka mniejszych ośrodków, ciągnąc się na długości 70 km od Dąbrowy Górniczej do Gliwic. Powierzchnia aglomeracji stanowi 18% powierzchni regionu z gęstością zaludnienia wynoszącą ok.1.900osób/km2. Żyje tu prawie 2 mln osób. Jest tu ponad 30 szkół szkolnictwa wyższego, setki firm oraz największe zagęszczenie sieci kolejowej. LUDNOŚĆ W MIASTACH POLSKI 1. Bytom 2. Chorzów 3. Dąbrowa Górnicza 4. Gliwice 5. Jaworzno 6. Katowice 7. Mysłowice 8. Piekary Śląskie 9. Ruda Śląska 10. Siemianowice Śląskie 11. Sosnowiec 12. Świętochłowice 13. Tychy 14. Zabrze Górnośląski Związek Metropolitalny (GZM ) tworzy 14 miast na prawach powiatu, leżących na obszarze konurbacji śląsko-dąbrowskiej. Powstała w ten sposób Metropolia Górnośląska to największy tej części Europy wielkomiejski organizm. W Metropolii Górnośląskiej, na powierzchni 1218 km2, mieszka 2 mln ludzi. Podstawowym celem Górnośląskiego Związku Metropolitalnego jest utworzenie dynamicznie rozwijającego się wielkomiejskiego ośrodka, zdolnego do skutecznej konkurencji z innymi ośrodkami metropolitalnymi w kraju i w Europie. ZASOBY PRACY Ogromny potencjał demograficzny z silną kulturą i etosem pracy Ogromna koncentracja ludności wysoko wykwalifikowanej Stały wzrost poziomu edukacji wśród mieszkańców regionu Bardzo duże zasoby pracy: pracujących, bezrobotnych oraz absolwentów PRACUJĄCY: 1 262 739 osób BEZROBOTNI: 183 338 osób stopa bezrobocia: 10,3 % (III 2010) STUDENCI: 10 % ogółu studentów w Polsce ok. 200 tys. studentów ABSOLWENCI: 10,7% ogółu absolwentów szkół wyższych w Polsce ok. 45 tys. absolwentów 51 uczelni wyższych SZKOLNICTWO Działające w regionie uczelnie współpracując z przemysłem w coraz większym stopniu dostosowują swoje profile kształcenia do potrzeb rynku, dostarczając tym samym wysoko wykwalifikowaną kadrę. Szkolnictwo wyższe absolwenci wg typów szkół Stopnie naukowe nadane w szkołach wyższych wg typów szkół stopnie doktora habilitowanego uniwersytety 25 wyższe szkoły techniczne 20 wyższe szkoły ekonomiczne 2 szkoły artystyczne 1 akademie medyczne 19 akademie wychowania fizycznego 1 wyższe szkoły artystyczne akademie wychowania fizycznego stopnie doktora akademie medyczne wyższe szkoły pedagogiczne uniwersytety wyższe szkoły techniczne wyższe szkoły ekonomiczne 0 Źródło: GUS, Warszawa 2008 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 14 000 16 000 uniwersytety 192 wyższe szkoły techniczne 178 wyższe szkoły ekonomiczne 26 szkoły artystyczne 3 akademie medyczne 52 akademie wychowania fizycznego 15 Źródło: GUS, Szkoły wyższe i ich finanse, Warszawa 2008 GOSPODARKA NAJWIĘKSZY W KRAJU POTENCJAŁ EKONOMICZNY GOSPODARKA • Województwo Śląskie jest najbardziej uprzemysłowionym regionem w Polsce. Wytwarza się tutaj 13% Produktu Krajowego Brutto (PKB), co daje województwu drugie miejsce w kraju. PKB w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi 32,7 tys. zł i jest wyższe od średniej krajowej o 4 tys. zł. • Województwo Śląskie dysponuje licznymi zasobami naturalnymi, do których należą m.in.: węgiel kamienny, złoża cynku i ołowiu, pokłady metanu, gazu ziemnego, złoża margli, wapieni, kruszywa naturalnego, a także wody lecznicze, termalne i mineralne. W oparciu o istniejącą bazę surowcową powstał tu największy w kraju okręg przemysłowy. • Zachodzące od kilku lat procesy restrukturyzacyjne powodują systematyczne zmiany w strukturze gospodarki województwa. W całym przemyśle zmniejsza się udział górnictwa i hutnictwa, branż do niedawna dominujących w gospodarce województwa, wzrasta pozycja przemysłu elektromaszynowego, informatycznego, energetyki, a najszybciej przemysłu motoryzacyjnego (region jest największym w kraju producentem samochodów) i spożywczego. W Województwie Śląskim zarejestrowanych jest 430 tys. podmiotów gospodarki narodowej. Struktura wartości dodanej brutto według rodzajów działalności Wyrazem przeobrażeń zachodzących w gospodarce regionu jest wyraźna zmiana w strukturze wytwarzanej tutaj wartości dodanej brutto (wartości nowo wytworzonej). Udział usług rynkowych i nierynkowych stanowi prawie 60%, a przemysłu 33%, co daje pierwszą pozycję w skali kraju. 1% rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; rybactwo 12,30% 32.80% przemysł 47,60% budownictwo usługi rynkowe 6.20% usługi nierynkowe Zgodnie z obowiązującą Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) usługi obejmują następujące sekcje: •usługi rynkowe: „ Handel hurtowy i detaliczny”; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego”, „Hotele i restauracje”, „ Transport, gospodarka magazynowa i łączność”, „ Pośrednictwo finansowe”, „ Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”, „ Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała „oraz „Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników”. •usługi nierynkowe:” Administracja publiczna i obrona narodowa; „obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenia zdrowotne”, „Edukacja” oraz „ Ochrona zdrowia i pomoc społeczna”. PRODUKCJA SPRZEDANA Region jest największym w kraju producentem samochodów oraz pierwszym producentem energii elektrycznej ( 20% produkcji krajowej). Produkuje się tu 90% polskiego węgla kamiennego. Źródło: Urząd Statystyczny w Katowicach, Śląskie w liczbach , 2009 ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE Pod względem liczby podmiotów działających w branżach zaawansowanych technologii województwo można zaliczyć do liderów w kraju. W regionie, w branżach high-tech zatrudnionych jest ponad 6 tys. osób. Wśród przedsiębiorstw tych branż największy udział mają mikroprzedsiębiorstwa. Sytuacja taka występuje przede wszystkim w produkcji sprzętu medycznego i chirurgicznego oraz przyrządów ortopedycznych; nadajników telewizyjnych, radiowych oraz aparatów dla telefonii i telegrafii przewodowej, a także produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych, badawczych, nawigacyjnych i innego przeznaczenia. Równolegle do rozwoju branż zaliczanych do wysokich technologii, znaczenia nabierają usługi o charakterze teleinformatycznym. Oprócz klasycznych usług teleinformatycznych w województwie dostępne są również usługi tzw. sieci inteligentnej, sieci cyfrowej itp. Rozwojowi nowoczesnych technik teleinformatycznych towarzyszy szybki wzrost liczby użytkowników sieci Internet. Województwo śląskie należy również do krajowych liderów pod względem liczby gmin posiadających własne serwisy internetowe. POTENCJAŁ NAUKOWO-BADAWCZY Instytucje naukowo-badawcze Województwo Śląskie jest po mazowieckim drugim co do wielkości ośrodkiem w kraju skupiającym największą liczbę jednostek badawczych i rozwojowych. Zlokalizowana jest tu znaczna część krajowego potencjału sektora badań i rozwoju (B+R) obejmująca 135 jednostek (11,8% podmiotów w kraju) oraz ponad 10 tys. zatrudnionych w działalności badawczej i rozwojowej. Nakłady na działalność badawczą i rozwojową w Województwie Śląskim wynoszą 8,8% łącznych nakładów na badania i rozwój w kraju. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE PROCESY INNOWACJI Instytucje otoczenia biznesu W Województwie Śląskim funkcjonuje blisko 200 instytucji otoczenia biznesu, takich jak agencje rozwoju regionalnego i lokalnego, izby: gospodarcze, przemysłowe, handlowe, cechy rzemieślnicze oraz ośrodki wspierania przedsiębiorczości, doradcze i informacji gospodarczej, a także stowarzyszenia gospodarcze. Region jest liderem, jeśli chodzi o liczbę funkcjonujących i nowopowstających parków przemysłowych i technologicznych. W chwili obecnej na różnym etapie organizacyjnym funkcjonuje kilkanaście instytucji tego typu. Do najważniejszych instytucji o zasięgu regionalnym należą: Regionalna Izba Gospodarcza, Izba Rzemieślnicza oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Katowicach, Śląska Izba Rolnicza, Hutnicza Izba Przemysłowo-Handlowa, Górnicza Izba Przemysłowo – Handlowa, Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego (GARR), 1 Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw (GAPP) oraz Fundusz Górnośląski. Przykłady śląskich innowacji: 1. robot kardiochirurgiczny Robin Heart, zaprojektowany przez specjalistów z Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii w Zabrzu. 2. laserowy radiometr do zdalnego mierzenia natężenia i dawki promieniowania UV na stanowiskach pracy, zaprojektowany przez naukowców z Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach. 2 POWIERZCHNIA BIUROWA Dostępność budynków najwyższej jakości jest w województwie śląskim coraz większa. Atutem regionu są coraz liczniejsze powierzchnie inwestycyjne, biurowe klasy A. Katowice stały się jednym z najważniejszych rynków pod względem popytu na powierzchnię biurową . W Katowicach jest prawie 67% ogółu powierzchni biurowej regionu. KSSE • Specjalne Strefy Ekonomiczne (SSE) to udane połączenie potrzeb inwestorów z potrzebami poszczególnych regionów, w których zostały utworzone. • Głównym zadaniem KSSE jest promocja Strefy oraz poszukiwanie nowych inwestorów, sprzedaż ziemi oraz innych nieruchomości objętych statusem Strefy i nie tylko oraz pomoc dla inwestorów w trakcie prowadzenia działalności. • Każda strefa to wyodrębniona administracyjnie część terytorium Polski, przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach. Przedsiębiorca w SSE ma zapewnione ulgi podatkowe, a dodatkową korzyścią jest fakt, że może rozpocząć działalność na specjalnie przygotowanym, uzbrojonym terenie. INWESTORZY W REGIONIE INWESTORZY 2009 ROKU Inwestorzy, którzy zdecydowali się ulokować nowy kapitał w KSSE w 2009 roku: Euros Polska sp. z o.o. Assembly Centre Gliwice Sp. z o.o. Haberkorn Ulmer Polska MCS Sp. z o.o. Watt Produkcja Systemów Solarnych Sebastian Paszek Hewalex Sp. z o.o. Spółka komandytowa Lear Corporation Poland II PHP SIGRO II TCC Polska Greenbet Polska Ekoland Technika IT PTH Technika PODSUMOWANIE Wyraźnym liderem atrakcyjności inwestycyjnej zgodnie z tegorocznym wydaniem raportu Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową nadal pozostaje Województwo śląskie. Województwo śląskie to region o bardzo wysokiej gęstości zaludnienia oraz o wysokim popycie inwestycyjnym generowanym przez przedsiębiorstwa. Atutem województwa Śląskiego są przede wszystkim bardzo duże zasoby pracy- pracujących, bezrobotnych oraz absolwentów Mocną stroną regionu jest wysoka dostępność transportowa -dobra dostępność do granicy zachodniej, duża liczba międzynarodowych połączeń lotniczych oraz ponadprzeciętna intensywność pasażerskich przewozów lotniczych. Śląskie to region o wysokim poziomie rozwoju infrastruktury gospodarczej, z dobrze rozwiniętym sektorem badawczo-rozwojowym, dużymi zasobami wolnych terenów inwestycyjnych w SSE. Województwo Śląskie wyróżnia się również poziomem rozwoju infrastruktury społecznej, w szczególności wysoką intensywnością działalności kulturowej, dobrze rozwiniętą infrastrukturą turystyczną (hotelową i gastronomiczną) oraz wysoką aktywnością lokalnych instytucji kultury. Atutem województwa śląskiego jest względnie stabilna ponadprzeciętna ocena aktywności wobec inwestorów. Priorytety dokumentów strategicznych Województwa Śląskiego skierowane są na pozyskanie inwestorów zagranicznych, szczególnie tych związanych z wysokimi technologiami. Region podejmuje stałe działania zmierzające do utrzymania pozycji lidera w przyciąganiu inwestorów i dalszego zwiększania atrakcyjności turystycznej oraz inwestycyjnej naszego województwa. Ważnymi partnerami są dla nas zarówno inwestorzy zagraniczni, jak i krajowi. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Gospodarki Tadeusz Adamski tel.: +48 32 73 13 423 fax. +48 32 73 13 424 http://invest.silesia-region.pl http://invest-in-silesia.pl 33