Drodzy rodzice Jedną z podstawowych funkcji rodziny jest wychowanie dzieci. Rodzina jest naturalnym środowiskiem wychowawczym. Każda rodzina preferuje inny styl wychowania. Jego wybór zależy od wielu czynników m.in. od fazy rozwoju dziecka, jego potrzeb, możliwości, stanu zdrowia, osobowości, ale przede wszystkim od poglądów rodziców. Istnieje tyle stylów wychowawczych ile rodzin. Nie sposób wszystkie zliczyć i wymienić. W literaturze zazwyczaj wyodrębnia się kilka podstawowych stylów. W rzeczywistości rzadko występują one w czystej postaci; najczęściej przeplatają się ze sobą. Który sty wychowania jest najlepszy dla „Twojego” dziecka? To juz zależy od Ciebie drogi rodzicu. W niekonsekwentnym stylu wychowania rodzice żyją zasadą "raz tak, raz tak" Cechą tego typu wychowania jest zmienność, niejednolitość i przypadkowość zabiegów wychowawczych w zależności od samopoczucia rodziców, sytuacji itp. Może polegać to na tym, że jeden rodzic rozpieszcza, a drugi terroryzuje albo oboje nie mogą się zdecydować na podejmowanie konkretnych, stałych działań. Rodzice raz są dla dziecka bardziej wyrozumiali, raz mniej, albo w ogóle nie zwracają uwagi na jego wybryki albo surowo za nie karzą. Postępowanie takie nie jest korzystne dla dziecka, ponieważ uczy interesowności; zaburza poczucie bezpieczeństwa; powoduje niepewność, agresję osamotnienie, bezradność. "Utrudnia dziecku przyswojenie norm społecznych i moralnych, wywołuje poczucie niesprawiedliwości i krzywdy." Doprowadza do utraty szacunku wobec rodziców. Odmienny jest styl demokratyczny, który zresztą uważa się za najbardziej korzystny Dziecko traktuje się jako partnera, osobę współtworzącą życie rodzinne i współdecydującą o nim. Zna ono zakres swoich obowiązków i zadań, ale nie są mu one kategorycznie narzucone. Dobrowolnie może je przyjąć, zaakceptować i wypełniać. Rodzic pełni jedynie funkcję koordynatora. Wszyscy członkowie rodziny mają zarówno prawa, jak i obowiązki. W rodzinie, w której stosuje się demokratyczny styl wychowania, codziennymi "objawami” są: wzajemne zaufanie, sympatia, życzliwość, dążenie do porozumienia. Stosuje się w nich przede wszystkim nagrody, a kary, jeżeli są użyte, to właściwie. Stawia się raczej na siłę perswazji, argumentację słowną, dyskusję, odwołanie do ambicji, zachętę. Styl ten pozwala dziecku na rozwijanie własnej inicjatywy, kształci w nim postawy prospołeczne. Styl demokratyczny uczy dziecko odpowiedzialności za siebie i innych, podejmowania decyzji i ponoszenia konsekwencji swoich działań. Uczy dialogu i życzliwości w stosunku do drugiej osoby. Postawy rodzicielskie a kształtowanie się osobowości dziecka Postawę rodzicielską można określić jako całościową formę ustosunkowania się rodziców do dzieci. Postawą rodzicielską nazywamy "stosunek emocjonalny do dziecka wyrażający się w sposobie postępowania z dzieckiem i sposobie myślenia o dziecku". Niewątpliwie postawy rodziców mają wpływ na osobowość dziecka – zarówno pozytywny jak i negatywny. Postawy właściwe, które sprzyjają kształtowaniu się pożądanych zachowań to : akceptacja dziecka, współdziałanie z nim, zapewnienie dziecku rozsądnej swobody, uznanie jego praw. Nieodpowiednimi postawami, wywołującymi skutki ujemne, są postawy: odtrącająca, unikająca, nadmiernie chroniąca, nadmiernie wymagająca. Jeżeli pozycji dziecka towarzyszy zaufanie rodziców, pozostałych członków rodziny, to sprzyja ona dobremu rozwojowi jego osobowości oraz jego dojrzewaniu społecznemu. Pozycja dziecka odtrąconego, lekceważonego i nie darzonego miłością czy zaufaniem, budzi w nim poczucie krzywdy i nieufności do rodziców czy rówieśników. Autokratyczny styl wychowania ma charakter konserwatywny Opiera się na autorytecie przemocy i siły. Cechują go: napięcie, oschłość, brak wzajemnego zainteresowania i zrozumienia. Rodzice apodyktycznie przydzielają zadania i ściśle kontrolują ich wykonanie, dzieci natomiast muszą podporządkować się nakazom i poleceniom. Wymaga się od nich bezwzględnego posłuszeństwa. Konsekwentnie stosowane są kary i nagrody. Autorytaryzm ma wiele odmian i wariantów. Na jednym końcu mieści się surowy nadzór i ostre środki represji, na drugim życzliwe i serdeczne kierowanie dzieckiem. Dziecko wychowywane w sposób autokratyczny uczy się posłuszeństwa, ale często w powiązaniu ze strachem, biernością, zamknięciem w sobie, niską samooceną. Dzieci te mogą przyjmować despotyczne wzorce zachowania i zachowywać się w sposób agresywny w stosunku do młodszych lub słabszych kolegów. Dewizą wychowania liberalnego jest stwierdzenie: "Niech wszystko leci, jak leci W rodzinach o takim stylu zauważa się brak długotrwałej aktywności i inicjatywy rodziców. W sposób świadomy i celowy pozostawia się dziecku całkowitą swobodę, zamiast określonych obowiązków i norm zachowania. Rodzice zapewniają mu warunki do zabawy i nauki oraz zaspokajają jego potrzeby. Interweniują dopiero w sytuacji drastycznego naruszenia norm społecznych, po czym znów powracają do bierności. Nie stosuje się tutaj kar. Rodzice kierują się raczej odwołaniem do dobrej woli dziecka, jego ambicji, schlebiania mu, a gdy to nie pomaga, skłaniają się nawet do przekupstwa. Kupują dziecko podarunkami i obietnicami. Takimi metodami powodują rodzenie się u dziecka lekceważącej postawy wobec dorosłych i autorytetów. Dzieci wychowywane bardzo liberalnie bywają zbyt egocentryczne, skoncentrowane na własnej osobie, nie umieją współpracować z rówieśnikami.