ADHD – zalecenia dla rodziców i nauczycieli

ADHD – zalecenia dla rodziców
DLA RODZICÓW
1. Impulsywność - Przypominanie zasad – z powodu swej impulsywności dziecko
nie jest w stanie we właściwym momencie przypomnieć sobie zasad. Polecaną
metodą przypominania o umowie lub zasadzie jest prezentowanie ich w formie
graficznej. Przypominanie osobiste:
a) podejdź do dziecka i skoncentruj na sobie jego uwagę
b) Przypomnij zasadę w niewielu słowach
c) Przypomnij tyle razy, ile powtórzeń potrzebuje dziecko
d) Pozostań przy dziecku tak długo, aż zastosuje się do zasady lub wykorzystaj
konsekwencje
e) Konsekwencja może pojawić się dopiero wtedy, gdy dziecko nie posłucha mimo
kilkakrotnych przypomnień
2. Nadruchliwość – nie ma metody, która zmniejszyłaby poziom ruchliwości
dziecka, jego energię można tylko zagospodarować lub ukierunkować.
3. Deficyt uwagi – ogranicz ilość bodźców docierających do dziecka w czasie
wykonywania zadania; pomóż mu w selekcjonowaniu odbieranych bodźców;
skróć czas i zakres zadań powierzonych do wykonania
4. Odrabianie lekcji –
a) należy wyznaczyć stałą porę rozpoczęcia odrabiania lekcji a także ustalić
konsekwencje na wypadek jej nieprzestrzegania
b) o czasie siadania do lekcji należy przypomnieć dziecku kilkakrotnie wcześniej
c) wszystkie ważne dla dziecka przyjemności powinny być przełożone na czas po
odrobieniu lekcji
d) należy również wyznaczyć dziecku godzinę końca pracy
e) strategia pustego biurka – blat ma być całkiem pusty oprócz zeszytu i biurka.
Biurko ma stać pod pustą ścianą. Okno należy zasłonić, a TV i radio w
mieszkaniu wyłączyć.
f) Co 15 – 30 min. Należy robić kilkuminutowe przerwy, jednak dziecko nie
powinno się zajmować w ich czasie niczym szczególnie zajmującym
g) Odrabianie lekcji powinno się zakończyć spakowaniem tornistra
5. Aby lepiej zorganizować dziecko, dobrze podarować mu kalendarz lub
organizer. Będzie ono dumne z takiego „dorosłego” atrybutu. Może w nim
zapisywać ważne wydarzenia, klasówki, terminy oddania prac.
6. Dziecko powinno mieć ramowy plan dnia, tzn. taki, który zawiera kilka
ważnych punktów, „latarni morskich”, które są stałymi elementami, np. obiad,
kolacja, kąpiel.
7. Wydawanie poleceń – z dzieckiem należy nawiązać kontakt wzrokowy;
polecenia powinny być krótkie (np. „zeszyty do szuflady”); następnie poproś
dziecko, by powtórzyło polecenie; powtórz polecenie tyle razy, ile razy jest to
konieczne i poproś, by dziecko za każdym razem powtórzyło; dopilnuj
wykonania polecenia (nie odchodź od dziecka, dopóki nie dokończy zadania)
8. Pochwały – pochwały powinny być szczere, konkretne, tzn. dotyczące
szczegółu i nie mogą zawierać ukrytej krytyki! Np. (dobrze) „Zeszyty i książki na
biurku – to się nazwa przygotowanie do pracy”, (źle) „Mógłbyś tak zawsze
pomagać mamusi” (ukryta krytyka).
9. Nagrody – powinny być oparte na umowie, tzn. musi być określone, jak można
je zdobyć i jak długo będą trwać. Dziecko musi konkretnie wiedzieć, co ma
zrobić. Powiedzenie, że ma być grzeczne jest niewystarczające.
10. Systemy żetonowe – metoda do modyfikowania zachowań niezbyt trudnych,
np. utrzymanie porządku w pokoju, powrót do domu o określonej godzinie.
Niewłaściwa do np. odrabiania lekcji.
a) dokładnie opisz niepożądane zachowanie lub kilka zachowań
b) zdefiniuj, jak powinno się zachować dziecko w określonej sytuacji
c) ustal wraz z dzieckiem zasady systemu punktowego
d) bardzo ważne, by precyzyjnie wyjaśnić dziecku, jakiego zachowania się od niego
oczekuje
e) należy nagradzać za pozytywne zachowania i nie wprowadzać punktów karnych
f) należy wyznaczyć małą (około 33% punktów możliwych do zdobycia w ciągu
dnia), średnią (trzeba pracować około 3 dni) i dużą nagrodę (2 tygodnie)
g) za pojawienie się pożądanego zachowania ujętego w zasadzie należy przyznać
punkty niezależnie od tego, jak dziecko zachowuje się w innych sytuacjach
h) wstępnie ustalone zasady nie mogą być dla dziecka zbyt trudne
i) rodzice zawsze muszą zauważać pozytywne zachowania dziecka i przyznawać
za nie punkty
j) po 1-3 miesiącach najczęściej zachowanie jest zmodyfikowane i można
zrezygnować z systemu. Dobrze jest w sposób uroczysty uczcić zmianę.
11. Butelki – metoda dobra dla młodszych dzieci, które przeszkadzają: często
wstają od stołu lub przerywają rozmowę
12. Normy i zasady – „Należy być grzecznym” to żadna zasada, nic to dziecku z
ADHD nie mówi. Zasady muszą być konkretne i sformułowane bez słowa „nie”.
Np. zamiast „ucz się pilnie” – „do lekcji siadamy o 17.30”.
a) jednocześnie wprowadzamy najwyżej 1 – 2 zasady
13. Konsekwencje –
a) najlepiej, by były krótkie, np. 1 dzień, a nie tydzień
b) naprawienie szkód
c) odesłanie dziecka, jeśli robi coś złego, np. bije brata, odzywa się agresywnie
d) jeśli dziecko nie chce czegoś zrobić – wstrzymujemy przywileje lub chowamy
zabawki
e) zastosowanie konsekwencji całkowicie wymazuje winę, czyli potem nie
wypominamy złego zachowania dziecku
14. Wybuchy agresji –
a) zduś wybuch w zarodku – * zauważ uczucia dziecka, to że jest złe, rozżalone,
smutne. Pozwól mu rozładować złość, np. tupać w kącie, uderzać w łóżko,
gnieść gazety, płakać, napisać wszystkie obelżywe słowa, jakie chciałoby
powiedzieć. ** odwróć jego uwagę, np. daj ciekawą zabawkę, zaproponuj coś do
picia, rozśmiesz, zwróć uwagę na to, co się dzieje za oknem.
b) Jeśli jednak już do niego doszło - * jeśli dziecko jest bezpieczne, nie interweniuj
i nie zwracaj uwagi. Nie rozmawiaj i nie dyskutuj z dzieckiem. ** jeśli dziecko
nie jest bezpieczne, np. uderza głową o podłogę, unieruchom je, nie zwracając
na nie uwagi (nie rozmawiając z nim) tak długo, jak będzie to potrzebne, czyli
do momentu całkowitego uspokojenia się dziecka
c) Po wybuchu - * odeślij dziecko do swojego pokoju, żebyś ty mogła się uspokoić,
** każ mu posprzątać, *** każ mu przeprosić
d) Kodeks Złości – każdy może się złościć, wolno:…, nie wolno:…, konsekwencje w
przypadku nie wolno:…