Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. – wyd. 3 zm., 1. dodr

Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. – wyd. 3 zm., 1. dodr. –
Warszawa, 2015
Spis treści
Przedmowy do wydania trzeciego i drugiego
11
1. Ziemia a nauki geologiczne
Geologia a nauki przyrodnicze
Materia Ziemi jako obiekt badań geologicznych
Wiek Ziemi
Budowa Ziemi
Ciepło Ziemi
Procesy endogeniczne i egzogeniczne kształtujące oblicze Ziemi
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
13
13
15
18
20
24
26
30
31
2. Minerały i skały
Minerały, ich budowa i właściwości fizyczne
Główne minerały i ich cechy
Kwarc i minerały pokrewne (postacie krzemionki)
Skalenie
Skaleniowce
Miki
Amfibole i pirokseny
Oliwiny
Granaty
Turmaliny
Inne krzemiany i glinokrzemiany
Tlenki i wodorotlenki
Siarczki
Fosforany
Węglany
Siarczany
Halogenki
Pierwiastki rodzime
Skały i ich geneza
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
32
32
38
38
38
39
39
39
39
40
40
40
41
41
42
42
42
43
43
43
44
45
3. Plutonizm i skały plutoniczne
Magma
Intruzje
46
46
48
Skaty plutoniczne i żyłowe
Przegląd skal plutonicznyeh i żyłowych oraz miejsca ich występowania
w Polsce
Skaty kwaśne
Skały obojętne
Skaty zasadowe
Złoża kopalin towarzyszące intruzjom
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
50
55
55
56
57
57
57
58
4. Wulkanizm i skały wulkaniczne
Erupcje wulkaniczne
Produkty erupcji
Lawy i gazy
Utwory piroklastyczne
Wulkany i ich rodzaje
Skutki erupcji wulkanicznych
Erupcje podmorskie
Rola wulkanizmu w dziejach Ziemi
Najsilniejsze erupcje wulkaniczne
Rozmieszczenie wulkanów
Skaty wulkaniczne
Przegląd skał wulkanicznych i subwulkanicznych oraz miejsca
ich występowania w Polsce
Skały kwaśne
Skały obojętne i zasadowe
Zjawiska i procesy powulkaniczne
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
59
59
59
61
62
63
67
68
69
69
72
73
5. Wietrzenie
Wietrzenie mechaniczne
Wietrzenie chemiczne
Udział biosfery w procesie wietrzenia
Produkty wietrzenia
Wietrzenie peryglacjalne
Wietrzenie a klimat
Charakterystyczne formy wietrzenia w morfologii terenu
Procesy wietrzeniowe w Polsce
Wietrzenie ilaste, laterytowe i solne
Gleby i ich rodzaje
Wietrzenie podmorskie
Rola wietrzenia w powstawaniu złóż surowców mineralnych
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
81
81
83
84
84
85
87
87
87
88
88
90
90
91
91
74
74
76
76
79
80
6. Sedymentacja i skały osadowe
Facje osadowe
Luki sedymentacyjne
Warstwowanie osadów
Diageneza
Konkrecje i sekrecje
Sylifikacja i fosylizacja
Skały osadowe
Skały okruchowe (detrytyczne lub klastyczne) i rezydualne
Skały organogeniczne i chemogeniczne (chemiczne)
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
92
92
98
99
101
102
103
104
104
108
114
115
7. Metamorfizm i skały metamorficzne
Rodzaje metamorfizmu
Metamorfizm termiczny (kontaktowy)
Metamorfizm zderzeniowy
Metamorfizm dynamiczny (dyslokacyjny) - dynamometamorfizm
Metamorfizm regionalny
Metamorfizm metasomatyczny
Inne rodzaje metamorfizmu
Strefy i facje metamorfizmu
Rola metamorfizmu w powstawaniu złóż kopalin
Skład mineralny i tekstury skat metamorficznych
Przegląd ważniejszych skat metamorficznych i ich występowanie w Polsce
Skaty metamorfizmu dyslokacyjnego
Skały metamorfizmu regionalnego
Skaty metamorfizmu kontaktowego (facji hornfelsowej i sanidynowej)
Skały ultrametamorficzne
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
116
116
116
118
118
119
119
120
121
123
123
126
126
126
128
128
129
129
8. Czas geologiczny
Względny wiek skat i procesów geologicznych
Biostratygrafia
Litostratygrafia
Diastroficzne metody ustalania względnego wieku skat i procesów
geologicznych
Metody geofizyczne
Metody archeologiczne
Bezwzględny wiek skał
Metody izotopowe
Metody magnetometryczne
Metody radiogeniczne
130
130
130
136
138
139
140
140
141
143
143
Metody chemiczne i biologiczne
Metody syderalne
Metody sedymentologiczne
Podział dziejów Ziemi
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
143
143
144
144
145
146
9. Powierzchniowe ruchy masowe
Klasyfikacja i przyczyny ruchów masowych
Osuwiska
Inne ruchy masowe
Ruchy masowe w Polsce
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
147
147
149
152
154
154
155
10. Działalność wód płynących
Ablacja deszczowa
Erozyjna działalność rzek
Reżim i przepływ rzek
Transport rzeczny
Tarasy rzeczne
Klasyfikacja rzek i dolin rzecznych
Akumulacja rzeczna
Znaczenie geologicznej działalności wód płynących
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
156
156
156
161
162
162
165
169
172
173
174
11. Wody podziemne
Krążenie wody w przyrodzie
Typy i geneza wód podziemnych
Poziomy wodonośne
Źródła
Wody mineralne i termalne
Zjawiska krasowe
Powierzchniowe formy krasowe
Podziemne formy krasowe
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
175
175
175
177
180
181
182
184
185
188
189
12. Lód i zlodowacenia
Geologiczna działalność śniegu
Powstawanie lodowców
Erozja lodowcowa
Erozja wód lodowcowych
Akumulacja lodowcowa i wodnolodowcowa
190
191
191
198
201
202
Zlodowacenia plejstoceńskie w Polsce
Przyczyny zlodowaceń i ich wpływ na środowisko
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
206
209
210
212
13. Działalność wiatru
Erozja eoliczna
Akumulacja eoliczna
Warstwowanie osadów eolicznych
Wydmy w Polsce
Lessy
Pustynie
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
213
213
215
217
218
218
220
220
221
14. Wybrzeża
Woda morska
Ruchy wody morskiej
Pływy
Falowanie
Prądy oceaniczne
Geologiczna rola mórz i oceanów
Erozja morska
Typy wybrzeży
Osady morskie
Transport i akumulacja w strefie brzegowej
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
222
222
222
223
224
227
229
230
232
232
234
237
238
15. Ruchy i deformacje skorupy ziemskiej
Parametry orientacji przestrzennej powierzchni
Typy deformacji tektonicznych
Deformacje ciągłe
Deformacje nieciągłe
Deformacje ciągłe i nieciągłe na mapach geologicznych
Planisekcja
Intersekcja
Przyczyny deformacji tektonicznych
Ruchy skorupy ziemskiej
Pionowe ruchy skorupy ziemskiej
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
239
240
242
242
250
257
257
260
263
265
266
268
269
16. Trzęsienia ziemi
Skale trzęsień ziemi
270
273
Przyczyny i typy trzęsień ziemi
Rozmieszczenie trzęsień ziemi
Tsunami a trzęsienia ziemi
Skutki trzęsienia ziemi
Katastrofalne trzęsienia ziemi XX i XXI w.
Przewidywanie trzęsień ziemi
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
276
276
280
282
283
283
284
285
17. Wnętrze Ziemi
Grawitacja i masa Ziemi
Magnetyzm ziemski
Metody badań wnętrza Ziemi
Strefy (sfery) Ziemi
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
286
286
288
292
292
295
296
18. Dno oceanu
Główne rysy ukształtowania dna oceanicznego
Główne elementy tektoniczne dna oceanicznego
Strefy sedymentacyjne mórz i oceanów oraz główne grupy osadów
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
297
297
301
306
309
310
19. Tektonika płyt
Od Wegenera do tektoniki płyt
Geosynkliny - relikt przeszłości
Tektonika płyt
Inne hipotezy
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
311
311
318
321
326
327
327
20. Powstawanie łańcuchów górskich i skorupa ziemska
kontynentów
Ruchy górotwórcze
Platformy
Rozłamy wgłębne
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
328
328
334
338
343
344
21. Układ Słoneczny
Kratery meteorytowe? w Polsce
Warto wiedzieć
Literatura uzupełniająca
345
349
350
351
Zakończenie
352
Tabela stratygraficzna
354
Indeks rzeczowy
355
Fotografie
wkładka na końcu książki
oprac. BPK