Pracownia Fizyczna dla uczniów 2009/2010 WYZNACZANIE CIEPŁA TOPNIENIA LODU 1. WSTĘP TEORETYCZNY Q c L - ciepło [J] - ciepło właściwe (ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1kg substancji o jeden J J °K lub °C) [ lub ] kg ⋅°C kg ⋅ K - ciepło topnienia (ilość ciepła potrzebna do stopienia 1kg substancji w stałej J temperaturze) [ ] kg Q= c ⋅ m (Tk − Tp ) Q= L ⋅ m UKŁAD POMIAROWY: BILANS CIEPŁA W WYKORZYSTANYM UKŁADZIE: Ciepło „pobrane”: przez lód na stopienie ( L ⋅ ml ) oraz przez wodę powstałą z lodu na ogrzanie ( cw ⋅ ml (Tk − 0°C ) ) Ciepło „oddane”: przez wodę w kalorymetrze (- cw ⋅ mw (Tk − Tp ) ) oraz przez kalorymetr (- ck ⋅ mk (Tk − Tp ) ) opracowała: Zofia Piłat str. 1 Pracownia Fizyczna dla uczniów 2009/2010 W układzie izolowanym ilość ciepła pobrana przez ciała jest równa ilości ciepła oddanej przez ciała otaczające. L ⋅ ml + cw ⋅ ml (Tk − 0°C ) =−cw ⋅ mw (Tk − Tp ) − ck ⋅ mk (Tk − Tp ) Z tego ciepło topnienia lodu: ( cw ⋅ mw + ck ⋅ mk ) ⋅ (Tp − Tk ) = L ml − cw ⋅ Tk 2. POMIARY PIERWSZA SERIA POMIAROWA 1. Masa kalorymetru: mk = ………………………………………………. 2. Masa kalorymetru z wodą: mk+ mw = ………………………………………… 3. Pomiary temperatury (tabele nanosimy na otrzymanych kartkach): l.p. 1 .. .. t [min] T [°C] SZYBKIE WRZUCENIE LODU (nie wyłączać stopera!!!) .. .. itd. 4. Masa kalorymetru z wodą i wodą powstałą z lodu: mk+ mw + ml = ………………………………………… EWENTUALNA DRUGA SERIA POMIAROWA 5. Masa kalorymetru: mk = ………………………………………………. 6. Masa kalorymetru z wodą: mk+ mw = ………………………………………… opracowała: Zofia Piłat str. 2 Pracownia Fizyczna dla uczniów 2009/2010 7. Pomiary temperatury (tabele nanosimy na otrzymanych kartkach): l.p. 1 .. .. t [min] T [°C] SZYBKIE WRZUCENIE LODU (nie wyłączać stopera!!!) .. .. itd. 8. Masa kalorymetru z wodą i wodą powstałą z lodu: mk+ mw + ml = ………………………………………… 3. OBLICZENIA I WYNIKI (dla wybranej serii pomiarowej) 9. Wykreślenie na papierze milimetrowym zależności T(t). Wyznaczenie Tk i Tp metodą ekstrapolacji: Tp= ………………………………………… Tk = ………………………………………… opracowała: Zofia Piłat str. 3 Pracownia Fizyczna dla uczniów 2009/2010 10. Wyznaczenie ciepła topnienia lodu J g ⋅°C J ck = 0,896 g ⋅°C mk = ………………………………………… cw = 4,19 ml = ………………………………………… mw = ………………………………………… L = ……………………………………..……………………………………..…………… …………………..……………………………………..…………………………………….. …………………..……………………………………..…………………………………….. …………………..……………………………………..……………………………………. 4. BŁĘDY POMIAROWE Niepewność pomiaru temperatury: o dokładność sprzętu …………………………… o czynnik „ludzki” …………………………… sT = ……………………………………………….. Niepewność pomiaru czasu: o dokładność sprzętu …………………………… o czynnik „ludzki” …………………………… st = ……………………………………………….. opracowała: Zofia Piłat str. 4