KATARZYNA SURTEL KONSPEKT TEMAT LEKCJI: DNA jako materiał genetyczny. Budowa i funkcje RNA. ZAKRES TREŚCI: Budowa i rola kwasów nukleinowych. CEL GŁÓWNY:Poznanie budowy i funkcji DNA i RNA. CELE SZCZEGÓŁOWE: Wiadomości A – uczeń: - wymienia nazwy kwasów nukleinowych, - wyjaśnia pojęcia „nukleotyd”, „chromatyna”, „chromosom”, - wymienia elementy budowy nukleotydu, - wymienia nazwy zasad azotowych, - wymienia funkcje kwasów nukleinowych. B – uczeń: - określa rolę DNA, - omawia budowę nukleotydu, - wyjaśnia, na czym polega komplementarność zasad, - rozróżnia zasady azotowe. Umiejętności C – uczeń: - charakteryzuje model budowy podwójnej helisy DNA, - rysuje schemat budowy nukleotydu, - określa funkcje poszczególnych rodzajów RNA, - porównuje DNA i RNA pod względem budowy i funkcji, - zapisuje literowo kolejność nukleotydów fragmentu nici DNA i RNA komplementarnej do zadanej. METODY NAUCZANIA: - mapa mentalna, praca z podręcznikiem, pogadanka, gra dydaktyczna- gra „memory” FORMY PRACY: - praca indywidualna, praca w grupach, praca z całą klasą ŚRODKI DYDAKTYCZNE: - schematy map mentalnych DNA i RNA dla każdego ucznia; koperty z 26 karteczkami do gry „memory”; 2 arkusze szarego papieru ze schematami map mentalnych; flamastry; podręcznik PRZEBIEG LEKCJI: I FAZA WSTĘPNA - czynności organizacyjno – porządkowe, nauczyciel sprawdza obecność uczniów, wpisuje temat do dziennika lekcyjnego - sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów z lekcji poprzedniej (kartkówka –drugie prawo Mendla) - wyjaśnienie celów bieżącej lekcji - wprowadzenie do tematu: uczniowie wyjaśniają (forma pogadanki): Jakie czynniki decydują o cechach organizmu? Definicję genu. - nauczyciel podaje temat lekcji, który uczniowie zapisują w zeszycie II FAZA GŁÓWNA - nauczyciel wyjaśnia, że materiałem genetycznym jest związek chemiczny, który nazywany jest kwasem deoksyrybonukleinowym, w skrócie DNA. Zawiera on informacje dotyczące budowy wszystkich białek organizmu - nauczyciel omawia budowę genu pod względem chemicznym – gen jako fragment DNA. a) budowa podstawowej jednostki DNA – nukleotydu nukleotyd = zasada azotowa(Z) + cukier deoksyryboza(D) + reszta kwasu fosforowego(P) adenina (A) guanina(G) cytozyna(C) tymina(T) Na podstawie ogólnego schematu nukleotydu oraz podanych oznaczeń uczniowie podają cztery rodzaje nukleotydów. b) objaśnienie budowy cząsteczki DNA jako podwójnej helisy na podstawie modelu DNA. c) reguła komplementarności – nauczyciel wyjaśnia, że na jednej nici DNA występuje tymina, to na drugiej zawsze naprzeciwko jest adenina, a naprzeciwko guaniny – cytozyna. Łączą się one ze sobą odpowiednio wiązaniem podwójnym lub potrójnym. Następnie nauczyciel zapisuje na tablicy schemat jednej nici kwasu DNA o dowolnie wybranej kolejności nukleotydów, a zadaniem uczniów jest dopisanie nici komplementarnej. A T G CA ATGCC T T C ___________________________________________________________________________ -nauczyciel rozdaje schematy map mentalnych. Każdy uczeń na podstawie wiadomości, które wcześniej przedstawił nauczyciel oraz korzystając z podręcznika – ma uzupełnić mapy mentalne DNA i RNA. Czas na wykonanie zadań – 10 minut. - uczniowie uzupełniają mapy mentalne a nauczyciel nadzoruje ich pracę - po upływie wyznaczonego czasu uczniowie wskazywani przez nauczyciela – podają informacje, jakie należało wpisać w poszczególne luki i zapisują je na arkuszach szarego papieru. Pozostali uczniowie sprawdzają poprawność uzupełnienia swoich map - uczniowie wklejają mapy do zeszytu III FAZA PODSUMOWUJĄCA - uczniowie zostają podzieleni na sześć grup i każda z grup otrzymuje koperty z 26 karteczkami do gry. Uczniowie muszą odszukać 13 pasujących do siebie par, gdzie: jedna karteczka zawiera nazwę pojęcia, zaś druga jego definicją lub opis -nauczyciel podsumowując – sprawdza poprawność doboru pojęć do ich opisów, tzn. przedstawiciele każdej grupy prezentują wyniki wspólnej pracy PRACA DOMOWA Ćwiczenia z podręcznika: 3 i 5, str.14 oraz ćw. 5, str. 46.