Planowanie i realizacja projektu edukacyjnego
advertisement
Planowanie i realizacja projektu edukacyjnego Cele szkolenia: • poznanie metody projektu jako sposobu na motywowanie uczniów i realizację treści podstaw programowych • wypełnienie zadań szkoły wynikających z przepisów prawa oświatowego Co to jest projekt edukacyjny? Projekt to samodzielna praca uczniów (indywidualna lub zespołowa) nad zadanym tematem. Może trwać kilka tygodni lub miesięcy. Może być powiązany z realizacją programu jednego lub wielu przedmiotów, może też wykraczać poza program. Co to jest projekt edukacyjny? Metoda ta wymaga od nauczyciela zaangażowania, wcześniejszego przygotowania zadań, organizacji pracy zespołów zadaniowych, czuwania nad ich pracą i udzielania pomocy przy opracowywaniu projektu i jego prezentacji. Uwalnia jednak nauczyciela od wielu codziennych nużących obowiązków i zarówno uczniom, jak i nauczycielowi daje dużą satysfakcję. Rodzaje projektów Podział ze względu na tytuł: • Projekty dotyczące konkretnego zagadnienia – związane z określonym tematem (np. systemy rządzenia na świecie) • Projekty obejmujące zagadnienia interdyscyplinarne prowadzone przez jednego nauczyciela (np. projektowanie idealnej szkoły) • Projekty obejmujące zagadnienia interdyscyplinarne prowadzone przez wielu nauczycieli Rodzaje projektów Podział ze względu na przedmiot pracy i możliwość publicznej prezentacji: • Projekty badawcze – zebranie i usystematyzowanie informacji o pewnych zagadnieniach. Jego rezultaty mają charakter różnych opracowań, np. esejów, rysunków, albumów, prezentacji multimedialnych. Uczniowie przygotowują opracowania i prezentują je publicznie. • Projekty działania lokalnego – polega na podejmowaniu działań w środowisku lokalnym, np. sadzenie drzew. Przyjrzenie się efektom pracy wymaga tu udania się na miejsce, natomiast w klasie szkolnej można prezentować np. zdjęcia. Cechy dobrego projektu • cele ustalane wspólnie z uczniami • dobra instrukcja zawierająca: temat, cele, metody pracy, terminy, kryteria oceny • nawiązanie do znanych uczniom sytuacji • łączenie treści edukacyjnych z różnych dziedzin • równoczesne zdobywanie wiedzy i umiejętności • wyznaczone terminy realizacji projektu oraz poszczególnych etapów • jasny podział odpowiedzialności • dominuje praca zespołowa, ale jest też indywidualna • znane są kryteria oceny • rezultaty pracy prezentowane są publicznie Jakie cele można osiągnąć stosując metodę projektu? 1) Uczeń ćwiczy różne umiejętności • podejmowania decyzji grupowych (jeśli projekt jest zespołowy) • rozwiązywania konfliktów • słuchania innych • dyskutowania • poszukiwania kompromisu • planowania • budowania sprawozdań, dzielenia ról • dokonywania oceny innych i samooceny 2) Jest doskonałym czynnikiem motywującym ucznia – najlepsze efekty osiąga się gdy uczniowie i nauczyciele są przekonani o wartości i użyteczności gromadzonej wiedzy i nabywanych umiejętności 3) Projekt angażuje nauczyciela, pozwala na uniknięcie rutyny. Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego 1. Uczniowie gimnazjum biorą udział w realizacji projektu edukacyjnego. 2. Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów, mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu, z zastosowaniem różnorodnych metod. 3. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów lub wykraczać poza te treści. 4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania: 1) wybranie tematu projektu edukacyjnego; 2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji; 3) wykonanie zaplanowanych działań; 4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego. Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego 5. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrektor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną. 6. Kryteria oceniania zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego. 7. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym uczniowie będą realizować projekt edukacyjny, informuje uczniów i ich rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego. 8. Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gimnazjum. 9. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego. 10. W przypadkach, o których mowa w ust. 9, na świadectwie ukończenia gimnazjum w miejscu przeznaczonym na wpisanie informacji o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona” Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego Szkoły powinny dostosować swoje statuty w tym zakresie do 30 listopada 2010 r. W roku szkolnym 2010/2011 wychowawcy klas I i II gimnazjum, których uczniowie będą realizować zespołowy projekt edukacyjny, o którym mowa w niniejszym rozporządzeniu, będą zobowiązani poinformować uczniów i ich rodziców (opiekunów prawnych) o warunkach realizacji projektu edukacyjnego w terminie do 30 listopada 2010r. Szkoły będę zobligowane do uwzględnienia w kryteriach oceniania zachowania, zawartych w ocenianiu wewnątrzszkolnym, udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego. Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego W podstawie programowej kształcenia ogólne w zalecanych warunkach i sposobach realizacji podstawy czytamy: • j. polski – „…Wprowadzając nowe treści nauczania, [nauczyciel] powinien wykorzystywać m.in. metody aktywizujące, np. dyskusja i debata, drama, projekt edukacyjny, happening...” • muzyka – „…Szkoła powinna stwarzać warunki do … publicznej prezentacji umiejętności muzycznych uczniów…” • plastyka – „…Szkoła powinna stwarzać warunki do prezentacji ich [uczniów] własnej twórczości i do upowszechniania kultury plastycznej…” • wos – „…na III etapie edukacyjnym około 20% treści nauczania określonych w podstawie programowej tego przedmiotu powinno być realizowanych w formie uczniowskiego projektu edukacyjnego, a na IV etapie edukacyjnym – nie mniej niż 10%. Uczniowski projekt edukacyjny powinien mieć charakter zespołowy; poszczególne zadania mogą być wykonywane indywidualnie. Wskazane jest, by każdy uczeń uczestniczył w co najmniej jednym projekcie w każdym roku nauczania przedmiotu…” Projekt edukacyjny w przepisach prawa oświatowego W podstawie programowej kształcenia ogólne w zalecanych warunkach i sposobach realizacji podstawy czytamy: • • • • chemia – „…W nauczaniu chemii na III etapie edukacyjnym nauczyciele powinni wygospodarować czas na eksperymentowanie, metody aktywizujące i realizowanie projektów edukacyjnych oraz wycieczki dydaktyczne...” informatyka – „…Podczas prac nad projektami (indywidualnymi lub zespołowymi) uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z komputerów w zależności od potrzeb wynikających z charakteru zajęć i realizowanych tematów i celów…” zajęcia artystyczne – „…Należy stwarzać możliwości publicznego prezentowania efektów pracy uczniów w ramach zajęć artystycznych, włączając odpowiednie prezentacje w organizację szkolnych i środowiskowych uroczystości i imprez, oraz stymulować ucznia do udziału w koncertach, przeglądach i konkursach…” zajęcia techniczne – „…Zajęcia mogą być realizowane w trybie regularnych, cotygodniowych spotkań lub w trybie projektu wskazanego przez nauczyciela lub zaproponowanego przez uczniów, także w korelacji z pracą nad projektami z innych zajęć edukacyjnych.…” Główne etapy realizacji projektu • • • • • • koncepcja planowanie i organizacja pracy realizacja prezentacja ocena ewaluacja Koncepcja - ciężar spoczywa na nauczycielu - wybiera główny cel projektu - określa obszar tematyczny Koncepcja Decydujemy jaki projekt chcemy realizować, np. • badawczy – analiza zjawiska • badawczy – eksperyment • badawczy – opracowanie na podstawie literatury przedmiotu • artystyczny • medialny • społeczno - obywatelski Koncepcja Określamy cel projektu – sformułujmy najwyżej 4 cele Cel powinien być: specyficzny … jasno określony mierzalny ambitny, ale realistyczny możliwy do zrealizowania w określonym czasie sformułowany w formie efektu, a nie działania Koncepcja Przykłady celów - fizyka Uczniowie potrafią: • wyjaśnić, na czym polega i jak się przejawia prawo zachowania energii • rozpoznać zjawiska życia codziennego, w których działa prawo zachowania energii • nakręcić film na ten temat za pomocą kamery cyfrowej i go zmontować za pomocą programu Windows Movie Maker • umieścić film na stronie internetowej Koncepcja Sformułowanie tematu projektu 1. Prosimy uczniów o sformułowanie tematu – stosujemy metodę aktywną, np. propozycje w parach, burza mózgów lub 2. Nauczyciel opracowuje listę tematów, uczniowie wybierają ten, nad którym chcieliby pracować, każda grupa inny lub 3. Określamy jeden wspólny temat projektu, który realizowany jest równolegle przez wszystkich uczniów Planowanie i organizacja Etap planowania uważany jest za najtrudniejszy, angażuje zarówno nauczyciela jak i uczniów. 1. Podział uczniów na zespoły • nauczyciel sam przydziela uczniów do grup • uczniowie sami tworzą zespoły zadaniowe • losowy podział uczniów na zespoły Planowanie i organizacja 2. Ustalanie zasobów: • • • • • • • • • komputery aparaty telefony pomoce dydaktyczne eksperci sojusznicy (rodzice) materiały papiernicze instrumenty muzyczne zasoby finansowe Planowanie i organizacja Instrukcja dla ucznia: 1. 2. 3. 4. 5. Tytuł projektu i jego cele Narzędzia i/lub programy komputerowe i internetowe Źródła informacji Inne zasoby potrzebne do realizacji projektu Harmonogram z listą zadań, osobami odpowiedzialnymi, terminami realizacji i terminami konsultacji z nauczycielem 6. Sposoby dokumentowania pracy uczniów w projekcie 7. Formy prezentacji 8. Kryteria i karta oceny projektu Planowanie i organizacja Tytuł projektu i jego cele • sformułowane w sposób jasny dla ucznia • krótkie uzasadnienie wyboru tematu, np. można odnieść się do podstawy programowej, zainteresowań i pasji uczniów, wiedzy i umiejętności, które warto opanować dla własnego rozwoju Narzędzia i/lub programy komputerowe i internetowe • warto podnosić poprzeczkę i np. wprowadzać nowe elementy edukacji informatycznej Planowanie i organizacja Źródła informacji • uczeń powinien utworzyć bibliografie projektu • możemy podać konkretne pozycje książkowe czy zasoby internetowe • uczniowie mogą sami wyszukiwać źródła informacji • uczniów należy uczulić, że warto korzystać z różnych źródeł Inne zasoby • określamy zasoby inne niż komputerowe Planowanie i organizacja Harmonogram z listą zadań, osobami odpowiedzialnymi, terminami realizacji i terminami konsultacji z nauczycielem • przykład 1 • przykład 2 • w harmonogramie uwzględniamy punkty kontrolne • określamy terminy konsultacji Sposób dokumentowania • dziennik projektu • blog • karta pracy • kronika lub album fotograficzny • film • teczka z dokumentacją Planowanie i organizacja Formy prezentacji Prezentacja może pokazywać pracę nad projektem oraz rezultaty lub same rezultaty Planowanie i organizacja Kryteria i karta oceny projektu • • • • kryteriów nie powinno być zbyt wiele kryteria nie powinny być sformułowane zbyt ogólnie warto określić poziomy wykonania (np. w skali 1-5) warto, aby praca była oceniana przez nauczyciela, przez grupę oraz poddana samoocenie Planowanie i organizacja 3. Ustalamy zasady współpracy • każdy bierze pełną odpowiedzialność za swoje zadanie • gdy nie dajesz sobie rady poproś o pomoc • dyskutujemy, ale nie atakujemy • uważnie słuchamy innych • nie przerywamy wypowiedzi innych • jeśli się z kimś nie zgadzamy to komunikujemy ten fakt uprzejmie • dbamy, aby wszyscy byli zaangażowani w pracę • dbamy, by każdy w grupie czuł się ważny • gdy komuś coś się uda, doceniamy to Planowanie i organizacja 4. Podpisujemy kontrakt np. • słucham opinii kolegów • odnoszę się do wszystkich z szacunkiem • jestem koleżeński • dotrzymuje terminów wykonywania zadań • każde zadanie wykonuje najlepiej, jak umiem • jestem współodpowiedzialny za efekty pracy Realizacja Konsultacje z uczniami • co najmniej raz na dwa tygodnie • rozmawiamy o tym, jak przebiega praca • rozmawiamy o współpracy w zespole • oceniamy dotychczasowe etapy pracy Możemy postawić pytania: Co do tej pory się udało? Z czym jest kłopot? Jak nauczyciel może pomóc? Jak wykorzystane zostały rady wypracowane na poprzednim spotkaniu? Realizacja Pojawia się problem i co dalej? Przykład problemu Jak sobie z nim radzić? Zachoruje uczeń W trakcie lub na początku ustalamy dublerów Niedotrzymane są terminy Sprawdzanie krok po kroku, punkty kontrolne Pojawia się konflikt w zespole Mediacje, modyfikacja zadań Następuje wykluczenie z zespołu Rozmowa z uczniem, praca z zespołem, mediacje Uczniowie dzielą się na leni i pracusiów Jasne kryteria, ocenianie etapowe Zabraknie sojuszników Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za ich szukanie, zwrócenie się do rodziców Uczestnicy poczują się zmęczeni Motywowanie W szkole jest „słaba” baza Skorzystanie z innej bazy, np. muzeum Trudności we współpracy z dyrekcją, innymi nauczycielami Przekonywanie, że działania są ważne Realizacja Ćwiczenie Jak motywować uczniów, gdy tracą zapał? Prezentacja Pomysł prezentacji uzgadniamy z uczniami. Prezentacja może odbyć się na forum klasy, szkoły, poza szkołą Na prezentacje możemy zaprosić rodziców, władze oświatowe, innych sojuszników szkoły Warto pomyśleć o materiałach promocyjnych, scenariuszu, stworzeniu listy gości, przygotowania sali (np. ciekawy wystrój), rejestracji prezentacji Prezentacja Przykładowe formy prezentacji: • • • • • • • • • strona internetowa prezentacja multimedialna film, animacja, nagranie dźwiękowe album komputerowy portfolio z dokumentacją zaprezentowanie skomplikowanego wykresu skonstruowanie modelu zjawiska, makiety budowli książka, broszura, ulotka, gazetka plakat lub inna forma plastyczna Prezentacja Przykładowe formy prezentacji: • • • • • • • • • • debata, dyskusja szkolna lub międzyszkolna wystawa festiwal nauki happening, marsz piknik naukowy wspólny raport z badań konferencja naukowa, wykład, plakat edukacyjny koncert wiele innych Ocena Ocena może przyjąć różne formy: Oceny nauczyciela, oceny powołanej komisji, samooceny Ocena końcowa powinna uwzględniać wszytskie etapy pracy nad projektem, także efekty prezentacji. Można zastosować ocenianie kształtujące (Co zostało zrobione dobrze? Co powinno być zrobione inaczej? Jak powinno być zrobione? Jak powinna wyglądać praca następnym razem?) Kryteria oceny projektu • • • • • • • • • • stopień samodzielności w wyborze tematu konstrukcja planu działań znajdowanie źródeł informacji terminowość prac umiejętność uzasadnienia wyboru sposobu rozwiązania problemu posługiwanie się fachową terminologią poprawność rzeczowa i językowa twórcze podejście do rozwiązania stopień wykorzystania technologii informacyjnej estetyka wykonania. Kryteria oceny prezentacji • organizacja i zaplanowanie prezentacji (wprowadzenie, zakończenie, przeprowadzenie dyskusji) • czas prezentacji (czy grupa zmieściła się w czasie) • dobór informacji do prezentacji • komunikatywność wystąpienia, bogate słownictwo • wykorzystanie pomocy wizualnych • umiejętność odpowiadania na pytania • fachowość terminologii Ocena współpracy w zespołach • Każdy z zespołów powinien zastanowić się, czy efektywnie współpracował, co się udało w pracy i komunikacji w zespole dokonywana w formie ankiety lub podsumowania ustnego Formularz oceny projektu Formularz samooceny Formularz oceny prezentacji Ewaluacja Ewaluacja pozwoli ocenić projekt, jego przydatność dla ucznia i szkoły, ułatwi podjęcie decyzji co dalej, pozwoli na modyfikację projektu lub rezygnację z niego. Ćwiczenie Jak możemy przeprowadzać ewaluację? Przykład projektu Ćwiczenie Analiza etapów projektu edukacyjnego „Moje miasto dziedzictwem kultury UNESCO” Inne przykłady projektów: www.ceo.org.pl/portal/b_projekt_edukacyjny _przyklady_projektow_edukacyjnych Jak w naszej szkole zorganizujemy projekt edukacyjny? Ćwiczenie Jakie musimy postawić sobie pytania kluczowe, aby poprawnie zorganizować projekt? Jak w naszej szkole zorganizujemy projekt edukacyjny? Oto lista takich najważniejszych pytań: • W której klasie i jak intensywnie uczniowie mają pracować nad projektami? • Którzy nauczyciele będą opiekunami projektów danego rocznika uczniów? • Jak będzie zorganizowana w szkole opieka nauczycieli nad pracą zespołów uczniowskich? • Czy wybieramy w szkole jeden lub kilka głównych zakresów tematycznych projektów? • Kto w szkole będzie pełnił rolę koordynatora projektów uczniowskich? • Czy zadanie organizowania i monitorowania udziału wszystkich uczniów w projektach będzie zadaniem wychowawców klas, a jeśli tak to jak ono będzie zorganizowane? • W jaki sposób uczniowie wybiorą tematy, które w swoich projektach podejmą? • W jaki sposób utworzone zostaną zespoły uczniów? Kiedy i jak zostanie zorganizowana publiczna prezentacja rezultatów projektów? Czy będzie to jedno wydarzenie, czy każdy opiekun będzie organizował osobną prezentację? • Kogo zaprosimy na szkolną prezentację projektów? • Jak praca uczniów będzie dokumentowana? Jak w naszej szkole zorganizujemy projekt edukacyjny? • w pierwszym roku prowadzenia projektu gimnazjalnego nie ma konieczności ustalania stałych, obowiązujących przez wiele lat zasad organizacji i prowadzenia projektów • w pierwszych latach projekty proste i krótkie • projekty realizować w II semestrze • uczeń (uczniowie) mogą również zgłaszać projekty • rozważyć powołanie zespołu ds. projektu • wskazane jest powołanie szkolnego koordynatora ds. projektów • wybierając opiekuna projektu należy kierować się gotowością nauczyciela do realizacji projektów Jak w naszej szkole zorganizujemy projekt edukacyjny? Zadania zespołu: • udzielanie wsparcia nauczycielom zaangażowanym w realizację projektów • monitorowanie realizacji projektów • ewaluacja Zadania koordynatora: • koordynowanie kolejnymi fazami prac • monitorowanie wdrażanych działań Jak w naszej szkole zorganizujemy projekt edukacyjny? Zadania opiekuna projektu: • Wybranie zakresu tematycznego projektów. • Wprowadzenie uczniów w tematykę projektów. • Dokonanie podziału uczniów na zespoły (jeśli nie zrobił tego wychowawca klasy). • Ustalenie z uczniami rozwiązywanego przez projekt problemu i celów projektu. • Określenie zakresu, w jakim problem realizuje podstawę programową kształcenia ogólnego. • Sprawowanie w ciągu roku szkolnego opieki nad uczniami realizującymi projekty. • Monitorowanie realizacji projektów przez uczniów poprzez wypełnianie przez nich, a jeśli to właściwe, również przez nauczyciela, karty projektów. Co powinniśmy zapisać w Statucie? Ćwiczenie Co powinniśmy zapisać w Statucie? • • • • • • • konieczność realizacji projektu wynikającą z rozporządzenia zasady informowania rodziców (jak? co? kiedy? kto?) zasady rekrutacji do projektu Zadania ucznia realizującego projekt zadania opiekuna projektu, koordynatora, wychowawcy częstotliwość realizacji projektów (musi powstać system) organizacja projektu (co musi zawierać karta informacyjna, jak często spotykamy się z uczniami, jak oceniamy, jak prezentujemy i kiedy) • do wso wpisujemy jako kryterium oceny zachowania Należy określić podstawy do wpisania udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego na świadectwie ukończenia gimnazjum , np. spełnienie przez niego minimalnych warunków, przyjętych przez radę pedagogiczną, którymi powinny być miedzy innymi: • czynny udział w pracy nad projektem w zespole; • wykonanie konkretnego wskazanego w harmonogramie zadania (znaczącego dla całości projektu), np. przeprowadzenie badan ankietowych, wykorzystanie różnych źródeł do zebrania informacji na dany temat, przygotowanie makiety, plakatów, filmu itp.; • doprowadzenie prac nad projektem do końca • przygotowanie konkretnego fragmentu pisemnej dokumentacji wykonanego projektu (np. sprawozdania z projektu, karty projektu lub innej przyjętej przez szkołę formy); • udział w publicznej prezentacji projektu (należy przewidzieć przypadki losowe, np. chorobę ucznia w terminie prezentacji, uwzględniając jednak, że – z wyjątkiem nadzwyczajnych przypadków – kryterium to musi być przez ucznia spełnione, ponieważ publiczna prezentacja rezultatów projektu określona jest w Rozporządzeniu jako jedno z czterech istotnych działań w pracy nad projektem). Odbywa się rada pedagogiczna, na której: • przedstawiane są założenia rozporządzenia, • wyjaśniane są wątpliwości nauczycieli z tym związane, • przedstawiane są proponowane rozwiązanie organizacyjne, które rada przyjmuje, • ustalana jest lista nauczycieli chętnych do prowadzenia projektów, • ustalany jest termin przedstawienia przez nauczycieli propozycji zakresów tematycznych i problemów, • podejmuje się decyzję o powołaniu zespołu nauczycieli do spraw projektu, w tym do przygotowaniu szkolnej dokumentacji, • ustala się skład zespołu przygotowującego dokumentację: regulamin, kartę projektu, dziennik konsultacji (nauczyciela opiekuna projektu) i termin przedstawienia radzie wyników pracy, ustala się sposób i termin poinformowania rodziców i uczniów o warunkach realizacji projektu, • zespół do spraw projektu zobowiązuje się do przygotowania pisemnej informacji dla rodziców i uczniów, którą przekażą wychowawcy. Literatura 1. Krystyna Chałas „Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce”, wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2000 2. Nowe zadania organizacyjne w gimnazjum [6.10.2010]http://www.ceo.org.pl/portal/projekt_edukacyjny _doc?docId=56546 3. Przewodnik po metodzie projektu, Centrum Edukacji n Obywatelskiej, 2009 4. Agnieszka Mikina, Bożena Zając „METODA PROJEKTÓW, PORADNIK DLA NAUCZYCIELI I DYREKTORÓW GIMNAZJÓW”, Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2010 5. Jacek Strzemieczny, Jak organizować i prowadzić gimnazjalne projekty edukacyjne Poradnik dla dyrektorów, szkolnych organizatorów i opiekunów projektów, Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2010 Dziękuję za uwagę Planowanie i realizacja projektu edukacyjnego. Dorota Pintal
