ŚRODKI PSYCHOlAKTYWNE POSTĘPOWANIE
advertisement
ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE mgr Krzysztof Woszczak PLAN PREZENTACJI: • Definicja substancji psychoaktywnej • Podział substacji psychoaktywnych • Objawy zatrucia wybranymi substancjami psychoaktywnymi • Czym są „Dopalacze” • Przyklady „dopalaczy“ • Postępowanie w zatruciach środkami psychoaktywnymi DEFINICJA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNEJ Substancja psychoaktywna (substancja psychotropowa) – substancja chemiczna oddziałująca na centralny układ nerwowy bezpośrednio wpływając na funkcje mózgu, czego efektem są czasowe zmiany postrzegania, nastroju, świadomości i zachowania. PODZIAŁ SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH • • • • • • • • • • Opiaty np. heroina, morfina Psychostymulanty np. amfetamina, metamfetamina Kokaina Marihuana i haszysz Halucynogeny, psychodeliki np. DMT, LSD-25 Środki lotne – kleje Leki uspokajające i barbiturany Nikotyna Alkohol Steroidy WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Opiaty i opioidy (opium, heroina, morfina, kodeina, metadon, kompot, brown sugar) – Objawy (mała dawka) Zwężenie źrenic, euforia, senność, ↓ zaburzenie termoregulacji, ciężkość kończyn, nudności i wymioty, działanie p. bólowe. – Objawy (duża dawka) Brak euforii, zaburzenia oddychania. – Objawy zespołu abstynencyjnego Rozszerzenie źrenic, "gęsia skórka", nadmierna potliwość, łzawienie, wysięk z nosa, ziewanie, kichanie, nudności, wymioty, wzrost tętna, ciśnienia i ciepłoty ciała, niepokój, drażliwość, "głód" narkotyku. WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Amfetaminy i kokaina • Objawy (mała dawka) Rozszerzenie źrenic, ↓ łaknienie, ↑ wydzielanie potu, ↑ zaburzenia termoregulacji, ↑ akcja serca, ↑ ciśnienie krwi. pobudzenie, uczucie radości, poprawa nastroju, ↑ czujność, bezsenność, wytrzymałość, ↑ odporności na zmęczenie i monotonię. • Objawy (duża dawka) Przekonania paranoidalne, narzucone stereotypowe zachowania, halucynacje, świąd skóry, zaburzenia układu oddechowego, drgawki, napady szału, zaburzenia pracy serca, AMI, ↑ ciśnienia krwi. • Objawy zespołu abstynencyjnego "Głód" psychiczny, lęk, uczucie zmęczenia, znużenia, apatii, depresja z niepokojem i myślami samobójczymi, początkowo bezsenność, a później nadmierna senność. WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Konopie indyjskie (haszysz, marihuana) • Objawy Rozszerzone źrenice, podrażnienie spojówek, kaszel, słodka woń oddechu i włosów, pragnienie, bóle i zawroty głowy, zaburzenia oddechu i termoregulacji, uczucie zrelaksowania i uspokojenia, gadatliwość, chichot. Intensywne wrażenia dotykowe, słuchowe, wzrokowe, zapachowe. Zaburzenia koordynacji ruchowej, pamięci, koncentracji, zmiana w postrzeganiu czasu. Długotrwałe zażywanie marihuany zakłóca działanie układu rozrodczego. • Objawy zespołu abstynencyjnego "Głód" psychiczny narkotyku, drażliwość, lęk, spadek łaknienia, zaburzenia snu, niewielki wzrost ciepłoty ciała, dreszcze. WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Halucynogeny (LSD, Psylocybina, MDMA) • Objawy Rozszerzenie źrenic, ↑ częstość akcji serca, ↑ ciśnienie krwi, ↑ temperatura ciała, ↑ potliwość. Najczęściej pojawiające się halucynacje wzrokowe: wybuchy spirali i wiry, błyskające światła, zwiększona jasność i intensywność kolorów, smugi lub dymy oraz odczucie ruchu w stałych przedmiotach. Uboczny skutek - ostre i paranoidalne reakcje na narkotyk, retrospekcja (ponowne doznanie niektórych aspektów „ podróży halucynogennej”, która mogła mieć miejsce kilka miesięcy lub nawet lat temu, tzw. „flash back)”. WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Środki wziewne (eter, benzen, aceton, tri i inne) • Objawy Powodują silne stany odurzenia, euforii, halucynacje. Pojawiające się halucynacje są wynikiem niedotlenienia mózgu. Wdychane opary działają bezpośrednio na tkankę mózgową, doprowadzając jednocześnie do zniszczenia kilkuset tysięcy komórek. Wdychanie może skończyć się śmiercią wskutek uduszenia lub niewydolności serca. WYBRANE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE Środki farmakologiczne (Barbiturany, Benzodiazepiny) • Objawy (mała dawka) Wszystkie środki z grupy depresantów hamują OUN, łagodzą lęk, wywołują senność, obniżają temperaturę ciała, niezborność ruchowa, niewyraźna mowa, spadek ciśnienia krwi. • Objawy (duża dawka) Ogólne znieczulenie, śpiączka, śmierć. Środki wziewne prowadzą do uszkodzeń mózgu. • Objawy zespołu abstynencyjnego - drżenie, pocenie się, majaczenie, drgawki, bezsenność. Zespoły abstynencyjne benzodiazepin nie są tak silne jak w przypadku barbituranów. CZYM SĄ „DOPALACZE” „Dopalacz”, czy „dopalacze” to termin określający grupę różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym bądź faktycznym działaniu psychoaktywnym, nieznajdujących się na liście substancji kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. PODZIAŁ „DOPALACZY” SYNTETYCZNE NATURALNE – BZP – TFMPP – Mefedron – – – – – – – Mieszanki ziołowe Szałwia wieszcza Fly agaric Kratom Argyreia nervosa Caleazacatechichi Lion PRZYKŁADY „DOPALACZY” BZP – (N – benzylopiperazyna) Stymulant OUN, mechanizm działania zbliżony do MDMA. Wywołuje działania niepożądane takie jak: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, kołatanie serca, brak apetytu, stany lękowe, bezsenność, dziwne myśli, zmiany nastroju, dezorientację, rozdrażnienie oraz drgawki. =10% mocy jaką posiada amfetamina PRZYKŁADY „DOPALACZY” TFMPP (3 – Trifluorometylofenylpiperazyna) Substancja psychoaktywna z grupy pochodnych piperazyny, o działaniu stymulującym. TFMPP nie powoduje atrakcyjnych dla użytkowników efektów psychoaktywnych, efekt stymulacji OUN następuje po użyciu TFMPP i BZP. Działanie niepożądane – migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność, wymioty. Może także spowodować odwodnienie organizmu i przyspieszenie tętna, obciążając tym samym układ krążenia. PRZYKŁADY „DOPALACZY” MIESZANKI ZIOŁOWE Działanie podobne jak w przypadku konopi, lekko psychodeliczne; w zależności od typu mieszanki, indywidualnych cech organizmu użytkownika oraz jego nastroju może działać bardziej euforyzująco i stymulująco lub uspokajająco i relaksująco. Działania niepożądane – bóle głowy, bóle w okolicy klatki piersiowej, bezpośrednio po paleniu chwilowe problemy z oddychaniem (płytki oddech), zmęczenie psychiczne i fizyczne, brak chęci do działania, problemy z koncentracją, stany lękowe. PRZYKŁADY „DOPALACZY” SZAŁWIA WIESZCZA – (Salvia divinorum) Jej główny składnik aktywny to salwinoryna A - stanowiąca ok. 96% składników psychoaktywnych, zawarta głównie w liściach. Działanie opisywane jest jako bardzo silnie halucynogenne, któremu towarzyszy brak kontroli nad zachowaniem i poważne trudności w poruszaniu się. U wielu palaczy mogą wystąpić ataki szału, łącznie z koszmarnymi halucynacjami i urojeniami. PRZYKŁADY „DOPALACZY” FLY AGARIC (Amanita Muscaria) lub (Amanita pantherina) Żucie świeżych lub wysuszonych owocników oraz wypijanie wywarów z nich wywołuje stan odurzenia, charakteryzujący się nadmierną gadatliwością, wesołym nastrojem i dobrym samopoczuciem. Następnie występują halucynacje wzrokowe i słuchowe. U innych użytkowników może wystąpić uspokojenie i przygnębienie. Czasem pojawia się pobudzenie psychomotoryczne, które czasami przechodzi w napady szału, charakteryzujące się nadmiernym rozdrażnieniem i wściekłością. Może nastąpić nadmierna wrażliwość wszystkich zmysłów. Najsłabsze dźwięki, normalne oświetlenie stają się trudne do zniesienia. Drobne przedmioty przyjmują olbrzymie rozmiary. PRZYKŁADY „DOPALACZY” KRATOM (Mitragyna Speciosa) Wykazuje skojarzone działanie licznych naturalnych składników liści, z których najistotniejsze są mitragyna i jej hydroksylowa pochodna. Uważany jest za łagodniejszą formę opium, stymuluje i działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Żucie świeżych i suszonych liści lub picie wywarów z nich, w niewielkiej ilości, lekko pobudza. W wyższych dawkach wywołuje euforię, błogostan i senność. Działania niepożądane – Wywołuje wymioty, wpływa na perystaltykę jelit, osłabia potencję seksualną, może spowodować brązowienie skóry. Szczególnie niebezpieczne jest łączenie różnych dopalaczy ze sobą oraz z alkoholem, co czyni je bardziej nieprzewidywalnymi w skutkach. Mogą wówczas spowodować porażenie ośrodka oddechowego i ośrodka krążenia, W pewnych okolicznościach ich zażycie może więc okazać się śmiertelne. Decydujące znaczenie dla ostatecznego wyniku leczenia ma postępowanie ratownicze zastosowane w pierwszych godzinach, a nawet minutach od zatrucia. POSTĘPOWANIE W ZATRUCIACH ŚRODKAMI PSYCHOAKTYWNYMI • Zapewnij bezpieczeństwo własne/ oceń miejsca zdarzenia • Zapewnij komfort psychiczny • Oceń parametry życiowe według schematu ABCDE POSTĘPOWANIE W ZATRUCIACH ŚRODKAMI PSYCHOAKTYWNYMI • Jednocześnie zbierz lub poleć osobie kompetentnej by zebrała wywiad od poszkodowanego i świadków zdarzenia według schematu SAMPLE POSTĘPOWANIEWZATRUCIACH ŚRODKAMIPSYCHOAKTYWNYMI Jeśli to możliwe wyjaśnij następujące kwestie: • Kto? (tożsamość chorego) • Co? (jaka trucizna) • Ile? (dawka, stężenie,) • Jak? (droga podania) • Kiedy? (czas działania, prawdopodobny stopień resorpcji) • Eliminacja trucizny? (wymioty) • Jakiej grupy osób dotyczy? (przy zatruciu zbiorowym) 999 lub 112 CO? GDZIE? ILE? JAK? CO ROBISZ? KIMJESTEŚ? PAMIĘTAJNIGDYNIEODKŁADAJPIERWSZYSŁUCHAWKI!!! OŚRODEK TOKSYKOLOGICZNE W WOJ. PODKARPACKIM • OddziałIntensywnejTerapiiiAnestezjizOśrodkiem Toksykologicznym SzpitalWojewódzkinr2 ul. Lwowska 60, 35-301Rzeszów Tel.: (0-17) 874-57-30 Dziękujęzauwagę
