Nowe odkrycia Polaków w starożytnym Tanais

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Nowe odkrycia Polaków w starożytnym Tanais
Pozostałości po wielokondygnacyjnej, monumentalnej budowli z okresu hellenistycznego odnaleźli w Tanais, u
północno-wschodnich wybrzeży Morza Azowskiego nad Donem, archeolodzy z Ośrodka Badań nad Antykiem i
Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. "Odkrycia dokonaliśmy w miejscu, które badacze rosyjscy
porzucili 50 lat temu, jako nie rokujące interesujących znalezisk" - wyjaśnia kierujący badaniami dr Tomasz
Scholl. Przez ostatnie dwa sezony wykopalisk archeolodzy skupiali się na zdjęciu warstw kulturowych
związanych z okresem rzymskim i gockim z I-V wieku, kiedy znajdowało się w tym miejscu śmietnisko,
zalęgających na pozostałościach hellenistycznych. "Przypadkiem natrafiliśmy na fragment muru, którego jakość
i grubość świadczy o istnieniu w tym miejscu wielokondygnacyjnej, monumentalnej budowli, liczącej zapewne 3
lub 4 piętra" - opowiada archeolog. Archeolodzy przypuszczają, że znajdowała się w tym miejscu rezydencja
władcy zachodniej części Tanais. Na korzyść tej teorii ma świadczyć strategiczne usytuowanie budowli w
narożniku fortyfikacji obok mostu i bramy wjazdowej, także odkopanych przez naszych archeologów. Zdaniem
dr. Scholia, analogie do takiego położenia rezydencji można znaleźć np. w Neapolu Scytyjskim, stolicy Scytów
(dzisiejszy Symferopol). Wszystko wskazuje na to, że w początkach I wieku p.n.e. za panowania Mitrydatesa VI
Eupatora, ten fragment Tanais przebudowano według założeń urbanistycznych typowych dla hellenistycznej
Grecji. "Dlatego też, ku zdumieniu wielu archeologów, mamy możliwość badania na samym krańcu świata
antycznego zurbanizowanego, greckiego stanowiska, a nie lepianek i szałasów" - dodaje dr Scholl. Badania w
obrębie monumentalnego założenia będę kontynuowane w 2010 roku w celu pełnego wyjaśnienia jego
znaczenia i funkcji. Podczas ostatniego sezonu warszawscy archeolodzy zbadali również fragment nekropoli
dziecięcej zalegającej w warstwach rzymskich, datowanej na II - 1. poł. III wieku n.e. Dzieci chowano zgodnie z
grecką tradycją w amforach. Warszawska misja archeologiczna kierowana przez dr. Tomasza Scholla bada
Tanais nieprzerwanie od 1996 roku. Miasto istniało przez 550 lat - od początku III wieku p.n.e. do połowu III w.
n.e. Powierzchnia miasta nie przekraczała nigdy 15 ha, a liczba ludności dochodziła zapewne do 5 tysięcy
mieszkańców. Był to niebezpieczny dla osadnictwa region. Tanais leżało bowiem na szlaku wędrówek kolejnych
fal koczowników napływających ze wschodu. To tutaj stykały i ścierały się wpływy greckiej cywilizacji antycznej i
plemion stepowych. Nadal jednak nie wiadomo, kto był jego założycielem. Jedyną informację o Tanais,
dotyczącą okresu hellenistycznego, zawdzięczamy Strabonowi. Wynika z niej, że w końcu I wieku p.n.e. król
Bosporu Polemon spustoszył miasto. Ponowny rozkwit Tanais nastąpił pod koniec I wieku n.e. Odbudowano i
wzmocniono wtedy fortyfikacje hellenistyczne wyłącznie Tanais Wschodniego. Ostateczne zniszczenie miasta
nastąpiło w połowie III wieku n.e., na skutek inwazji przypisywanej Sarmatom lub Gotom. To z Gotami związana
jest ostatnia faza osadnicza, przypadająca na okres między drugą połową IV wieku a pierwszą połową V wieku.
Po opuszczeniu miasta przez Gotów ślady sezonowej obecności pozostawili kolejni koczownicy - związani z
kaganatem Chazarów. "Tanais odgrywało rolę wielkiego centrum wymiany handlowej i ważnego czynnika
kulturotwórczego. Zapewne z tego względu Tanais było także ważnym punktem wywiadowczym - zarówno dla
Królestwa Bosporańskiego, jak i w pierwszych wiekach naszej ery, dla Cesarstwa Rzymskiego" - uważa dr Scholl.
Pierwsze wykopaliska w obrębie Tanais przypadają na połowę XIX wieku. Od 1955 roku prace archeologiczne
nieprzerwanie prowadzi moskiewski Instytut Archeologii Akademii Nauk. Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku w
pracach uczestniczą również archeolodzy niemieccy (Deutsches Archaeologisches Institut z Berlina) i polscy
(Uniwersytet Warszawski). W roku 1961 powstało muzeum, obejmujące obecnie swoim nadzorem nie tylko teren
miasta, ale także przylegającą strefę ochronną, w której znajdują się pozostałości zabudowy wiejskiej i rozległe
tereny nekropoli. PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)