Wulkany - PDF Archive
advertisement
Wulkany „Grzmiące góry” Wulkan to miejsce na Ziemi, w którym wydobywają się (lub wydobywały) z głębi Ziemi podczas erupcji produkty wulkaniczne. ____________________________________________________________________ Wulkany mogą tworzyć pojedyncze wzniesienia lub występować jako górskie kompleksy wulkaniczne. Produkty erupcji takie jak lawa, materiały piroklastyczne, gazy wulkaniczne dopływają z głębi Ziemi na powierzchnię poprzez kanał, którego lejkowaty rozszerzony wylot nosi nazwę krateru. Kształt i rozmiary wulkanów zależą od ilości i jakości wyrzucanych z głębi Ziemi materiałów, a także od sposobu ich wydobywania się. Łącznie na świecie znanych jest ok. 850 czynnych wulkanów, z których wiele znajduje się pod wodą. Największym skupiskiem aktywnych wulkanów jest Indonezja, gdzie 77 spośród 167 wulkanów miało erupcję w czasach historycznych. W Europie czynne wulkany występują nad Morzem Śródziemnym (Wezuwiusz, Etna, Stromboli, Santoryn) oraz na Islandii (Hekla). W zależności od rodzaju materiału wydostającego się podczas erupcji wyróżnia się wulkany : a) efuzyjne (wylewne, lawowe) wydobywa się lawa pod wpływem pęknięcia skorupy, najczęściej bez gwałtownej erupcji . Posiadają łagodne stoki (wulkany tarczowe) lub bardziej spiętrzone (wulkany kopułowe) b) eksplozywne (tufowe), wyrzucające gwałtownie gazy i sypkie materiały wulkaniczne (gł. popioły) bez wylewu lawy. Mają one kształt stożka oraz rozległy i głęboki krater c) mieszane (stratowulkany) dostarczają jednocześnie lawy, materiałów piroklastycznych i materiałów lotnych. W zależności od częstości erupcji wyróżnia się wulkany : a) czynne (Wezuwiusz, Etna) b) drzemiące (Fudżi) c) wygasłe (Kilimandżaro, Aconcagua)
