Za*wiadczenie lekarskie w opiniowaniu s*dowo
advertisement
Zaświadczenie lekarskie w opiniowaniu sądowo-psychiatrycznym • Ustawa z 15 czerwca 2007r o lekarzu sądowym (Dz. U. nr 123, poz.849) ustala przepisy pozwalające na • „usprawiedliwione niestawiennictwo” z powodu choroby na wezwanie sądu lub organu prowadzącego postępowanie karne. • Dotyczy to wszystkich uczestników postępowania karnego. • Prawo do wystawiania zaświadczeń potwierdzających „zdolność lub niezdolność” do uczestniczenia w postępowaniu przed sądem ma jedynie lekarz sądowy • Prawo to dotyczy lekarza sądowego zarejestrowanego na obszarze właściwym dla danego sądu okręgowego • Lekarz sądowy zawiera z prezesem sądu okręgowego odpowiednią umowę i podlega kontroli przez sąd • Kandydata na lekarza sądowego rekomenduje odpowiednia okręgowa izba lekarska na wniosek prezesa sądu okręgowego Warunki jakie musi spełniać kandydat na lekarza sądowego • Posiadać prawo wykonywania zawodu • Mieć pełną zdolność do czynności prawnych • Nie być karanym za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe • Mieć nieposzlakowaną opinię • Uzyskać rekomendację izby lekarskiej • Posiadać tytuł specjalisty I lub II st. • Każdy prezes sądu okręgowego prowadzi wykaz lekarzy sądowych dla danego obszaru działania sądu i przekazuje te listy: • Sądom rejonowym i apelacyjnym na danym obszarze • Prokuraturom • Wszystkim organom prowadzącym dochodzenia, • Radom adwokackim • Lista lekarzy sądowych dostępna jest na stronie internetowej odpowiedniego sądu okręgowego • Lekarz sądowy prowadzi dokładny rejestr zaświadczeń na zasadach określonych w ustawie • Rejestr ten po upływie roku kalendarzowego przekazywany jest do odpowiedniego sądu okręgowego • Rejestr taki przechowywany musi być w sądzie przez 15 lat • Rzetelność wystawianych zaświadczeń, działalność lekarza sądowego podlega kontroli wymienionych w ustawie organów – ta część ustawy jest bardzo rozbudowana. Ustawodawca podchodzi do lekarzy z dużą nieufnością. • Lekarz sądowy wystawia zaświadczenie po osobistym zbadaniu uczestnika postępowania • Oraz po zapoznaniu się z dostępną dokumentacją medyczną • Badanie powinno odbyć się w miejscu wyznaczonym przez lekarza, chyba, że ze względu na stan zdrowia uczestnika badanie trzeba przeprowadzić w miejscu jego pobytu • Lekarz sądowy może wydać stosowne zaświadczenie tylko na podstawie dokumentacji w wypadku gdy uczestnik przebywa w zakładzie leczniczym i wymaga całodobowej opieki. • Lekarzowi sądowemu za badanie i wystawianie zaświadczeń przysługuje wynagrodzenie oraz zwrot poniesionych kosztów, np. gdy musi dojechać do miejsca pobytu uczestnika postępowania. • Lekarz sądowy przedstawia sądowi odpowiednie rachunki i faktury Ostrzeżenia • Wydawać powinno się zaświadczenia o stanie zdrowia tylko w zakresie swojej specjalności • Do dostarczonej przez badanego dokumentacji nie można podchodzić bezkrytycznie, uczestnicy postępowań karnych często doskonale są zorientowanie jakie korzyści dają im zaburzenia psychiczne – przedstawiają wybrane fragmenty dokumentacji albo tendencyjnie zafałszowaną. Opinia sądowo-psychiatryczna w sprawie o utrudnianie postępowania karnego • Dochodzenie toczyło się przeciwko psychiatrze dr D • Zarzut – udzielanie pomocy podejrzanemu w uniknięciu odpowiedzialności karnej poprzez wystawianie poświadczających nieprawdę dokumentów ( zaświadczeń lekarskich, skierowań do szpitala). • Cel opinii – dokonanie oceny stanu zdrowia podejrzanego ZR w kontekście przedmiotu dochodzenia. Dane o badanym ZR • W chwili wystawiania zaświadczeń przez dr D badany miał 63 lata • Inżynier górnik po AGH w Krakowie, nauka nie sprawiała nigdy kłopotów, w czasie studiów także pracował. • Pod koniec studiów ożenił się • Po studiach pracował 4 lata w kopalni, awansował ( odrabiał stypendium fundowane). • Następnie ( lata 70-te ) założył prywatną firmę • Po okresie stanu wojennego wraz z rodziną ( dwoje dzieci) wyemigrował do Kanady, gdzie ciężko pracował poza zawodem, dostosował się , dorobił. • W początku lat 90-tych, po kilku wizytach w Polsce zdecydowali o powrocie do kraju • Założył firmę we współpracy z firmą niemiecką, produkującą komponenty dla polskich fabryk • Na skutek bankructwa polskiego przemysłu ciężkiego oraz bankructwa niemieckiego wspólnika sam także zbankrutował ( koniec lat 90-tych) • Przenosi się wraz z rodziną na Mazury – wydzierżawia duże gospodarstwo po PGR i rozpoczyna hodować rośliny do produkcji biopaliw, • Dodatkowo zakłada firmę handlująca paliwami • W związku z tą ostatnią działalnością oskarżony o wystawianie „lewych faktur” • Aresztowany na 3 miesiące w 2007 • Przyznał się do czynu ale postępowanie zawieszano ze względu na stan zdrowia oskarżonego Stan zdrowia oskarżonego • Przed 1996r leczony ambulatoryjnie z powodu dolegliwości kardiologicznych. W 1996r hospitalizowany w Klinice Kardiologicznej, następna hospitalizacja kardiologiczna w 2003r. Rozpoznawano nadciśnienie tętn., chorobę wieńcową. • W 2007 r obserwowano zaburzenia rytmu serca, wiązano to ze stresem, echo serca prawidłowe. W 2008r leków kardiologicznych nie brał. • W wywiadzie od wielu lat okresowe dolegliwości sugerujące chorobę wrzodową • Od wielu lat też okresowo nadużywał alkoholu Leczenie psychiatryczne • Pierwszy udokumentowany kontakt z psychiatrą to styczeń 2008r – przywieziony na wizytę do dr D do PZP przy szpitalu – rodzina zaniepokojona dziwacznym zachowaniem, był niespokojny, podejrzliwy, rodzina i współpracownicy mają spiskować p/ko niemu, myśli samobójcze, zaniedbany, w trudnym kontakcie. Wypowiada treści prześladowcze, potwierdza myśli S. • Zlecono zolafren, depakinę ,cloranxen • Następna zarejestrowana wizyta – 15.04.2008, sam przyjechał samochodem (ponad 100 km) ale w historii choroby - stan bez istotnej poprawy, nadal treści prześladowcze, ksobne. Czuje się osaczony, ma lęki. Leczenie bz • Dr D wystawił w kwietniu skierowanie do oddziału psychiatrycznego z rozpoznaniem – psychoza reaktywna. Pacjent do szpitala nie zgłosił się ale okazywał skierowanie lekarzom innej specjalności , w tym lekarzowi sądowemu interniście • Kolejna wizyta u psychiatry 10.06.2008 – odnotowano podobne objawy jak poprzednio, zapewnia, że leki bierze. Zaświadczenia wystawiane przez dr D dla prokuratury • 11.02.2008 – opinia o stanie zdrowia – od lat cierpi na chorobę psychiczną pod postacią psychozy schizoafektywnej. Nasilające się objawy psychotyczne uniemożliwiają mu normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Słyszy głosy, ma lęki, „krzyki w głowie i we włosach”, pobudzony, nieufny, bez poczucia choroby • W następnym akapicie – wyraził zgodę na hospitalizację, postawa świadczy o jego ogromnej chęci do kontynuowania leczenia • Obecnie stan jego zdrowia nie pozwala na odbycie kary pozbawienia wolności. • 25.08.2008 następne zaświadczenie – u pacjenta stwierdza się objawy typowe dla psychozy schizofrenicznej – przykre omamy słuchowe i wzrokowe, urojeniowa interpretacje zachowań otoczenia, utrudniony kontakt. • Tego dnia dr D wystawił także skierowanie do szpitala z rozpoznaniem psychozy schizoafektywnej w celu obserwacji stanu psychicznego Badanie przez lekarza sądowego – internistę • Badanie w dn. 24.04. i 06.05. 2008 –we wnioskach : nadciśnienie tętnicze, poza tym bez istotnych odchyleń od normy. Wypowiedzi logiczne, kontakt prawidłowy, nastrój obniżony. Okazał skierowanie do szpitala psychiatrycznego z rozp. psychoza reaktywna. • Wymaga przez okres 3 mies. obserwacji stanu somatycznego i psychicznego i przez ten okres niezdolny do przebywania w areszcie Badanie w Kl. Medycyny Sądowej Badanie 28.08.2008 przez lekarz internistę, neurologa i psychiatrę – podaje, że w ostatnim okresie nie zażywa żadnych leków, skargi na bicia serca, bóle w kl. piersiowej, zasłabnięcia, a także bezsenność, stany lękowe. • Wnioski – stan somatyczny i neurologiczny bez istotnych odchyleń od normy, kontakt słowny prawidłowy, wypowiedzi rzeczowe, mimika i gestykulacja adekwatne do wypowiadanych treści, nastrój nieznacznie obniżony, bez zaburzeń psychotycznych • Biegli mieli dostęp do dokumentacji med., w tym zaświadczeń psychiatry • Opinia po badaniu w Klinice Psychiatrii Sądowej IPiN • Badanie 30.06.2009 – przywieziony z aresztu (zakład karny półwolnościowy) • Wnioski – nie rozpoznajemy psychozy schizoafektywnej – badany nie mógł sobie „przypomnieć” żadnych objawów psychotycznych, nawet „ strasznych głosów” opisywanych przez dr D • Na przełomie 2007/ 2008 występowały objawy sugerujące rozpoznanie psychozy reaktywnej, uwarunkowanej traumatyczną sytuacją. Był to epizod przejściowy, nie ma podstaw do podejrzewania, że objawy psychotyczne utrzymywały się jeszcze w kwietniu 2008r Wniosek końcowy • Nie ma żadnych podstaw do sądzenia aby w sierpniu 2008r występowały u oskarżonego objawy choroby psychicznej, mogły pojawiać się jedynie reaktywne ( nerwicowe) zaburzenia depresyjno-lękowe o najwyżej umiarkowanym nasileniu, które nie ograniczały jego zdolności do uczestniczenia w postępowaniu procesowym ROLA ZAŚWIADCZENIA Cel opinii • Ustalenie, czy Paweł M, z uwagi na ujawnione leczenie psychiatryczne, cierpi na chorobę psychiczną lub inne zakłócenia czynności psychicznych oraz czy może on uczestniczyć w czynnościach procesowych. • Paweł M jest podejrzany o to, że przyjął i pomógł w ukryciu 13 samochodów m-ki Opel Astra (rozbierał je na części po dostarczeniu przez złodziei) Dane dotyczące Pawła M • Rodzina bez obciążeń, rodzice żyją, zdrowi • Dwójka starszego rodzeństwa założyli swoje rodziny, mają wyższe wykształcenie • Uczył się średnio, skończył ZSZ-blacharstwo samochodowe, zaocznie kończył liceum dla pracujących • Nie pracował w swoim zawodzie, w zasadzie na utrzymaniu rodziców Karalność • W wieku 18 lat spędził 4 mies. w areszcie podczas śledztwa paserów rozprowadzających kradzione części samochodowe – skazany na 2 lata w zawieszeniu na 3 lata • W 2006r poszukiwany w sprawie współudziału w kradzieżach samochodów – toczyło się postępowanie przez kolejne 2 lata • Zarzucane Pawłowi M czyny miały miejsce od września 2005 do marca 2006, wtedy zaczęły się aresztowania Kontakty z psychiatrą • Wg rodziców leczy się psychiatrycznie od 10 lat przed rozpoczęciem obecnego postępowania • Wg dokumentacji medycznej – leczenie rozpoczęło się w maju 2006 ( zbiegło się w czasie z aresztowaniami kolegów) - od początku rozpoznanie F 20 • 12.05.2006 pierwsza wizyta u psychiatry, który wystawił skierowanie do szpitala psychiatrycznego • Kolejna wizyta 30.01.2008 zaświadczenie o stanie zdrowia w celu przedstawienia w sądzie • 11.02.2008 skierowanie do szpitala psychiatrycznego Hospitalizacje psychiatryczne • I hospitalizacja-17.05.2006 – 08.06.2006 na podstawie skierowania z rozp. F20, wypisany też z takim rozpoznaniem jako kolejne zaostrzenie psychotyczne (?) – trudny kontakt, raczej mutystyczny, skąpe skargi na śledzenie, obserwowanie, potwierdzał omamy słowne o przykrych treściach, lęk, objawy psychotyczne szybko ustąpiły po leczeniu • II hospitalizacja psychiatryczna w tym samym szpitalu co poprzednio od 27.08. do 01.09.2006. Dane tylko od ojca o pogorszeniu psychotycznym, bo pacjent mutystyczny • Ojciec zabrał pacjenta na własne żądanie po 6 dniach twierdząc, że pobyt w szpitalu synowi szkodzi ale kolejną kartę informacyjną Sądowi dostarczył • Od 11 czerwca do 31 sierpnia 2007 w Oddziale Psychiatrii Sądowej Szpitala Tworkowskiego – obserwacja sądowopsychiatryczna . • Przedłużona na wniosek biegłych bo do 14 sierpnia Paweł M nie nawiązywał kontaktu słownego z biegłymi, personelem oddziału (czasem odezwał się do pacjentów, gdy sądził, że nikt z personelu go nie widzi), porozumiewał się natomiast na piśmie, dbał o swoje potrzeby, brał udział w grach zespołowych, sportowych, dostosowany. • Po 14.08. bez problemów i zaburzeń porozumiewał się słownie z otoczeniem, biegłymi. • Skargi na głosy o prześladowczych treściach , lęk ( nie obserwowano adekwatnych do tych skarg emocji i zachowań), zwidywał „latającą krowę” (dowód wg badanego na omamy wzrokowe) • Wnioski – nie stwierdzono objawów choroby psychicznej, reakcja sytuacyjna lękowa i postawa obronna, w pełni poczytalny . • III hospitalizacja psychiatryczna- 28.02. – 25.04.2008 w jednej z Klinik IPiN ( dostarczył skierowania i karty informacyjne z poprzednich hospitalizacji, lekarze wiedzieli o postępowaniu karnym)- skargi : kontakt rzeczowy, aspontaniczny, omamy słuchowe o charakterze imperatywnym, lęk, poczucie zagrożenia, lęk nasilał się z powodu omamów wzrokowych – widział latającą krowę za oknem albo mężczyzn ubranych na czarno, w czarnych kapeluszach. Bez formalnych zaburzeń myślenia, niedostosowanego zachowania i innych objawów rozszczepiennych. Rozpoznanie końcowe – osobowość niedojrzała, reakcja adaptacyjno-lękowa. Opinia psychologiczna • Sporządzona w trakcie pobytu w Klinice IPiN- nieprawidłowy rozwój sfery uczuciowodążeniowej, cechy osobowości niedojrzałej - tendencja do wypierania istotnych przyczyn swoich trudności i rozwijania symptomów czynnościowych - badania nie dostarczają danych sugerujących proces psychotyczny - Brak cech biologicznej niepełnowartościowości oun Badanie w Klinice Psychiatrii Sądowej IPiN • Wnioski z badania psychiatrycznego- nieco spowolniały, kontakt aspontaniczny, wypowiedzi rzeczowe, bez formalnych zaburzeń myślenia, reakcje emocjonalne na ogół mało żywe, dostosowane do wypowiadanych treści • Nasilone poczucie choroby psychicznej, „głosy” o przykrych treściach, lęk, poczucie zagrożenia z przekonaniem, że jest obserwowany, niechętnie przyznaje się do doznań wzrokowych, o treściach jak poprzednio. • Skargi na zaburzenia snu, koncentracji, pamięci, spadek zainteresowań Komentarz • Najobszerniejszy tekst opisujący objawy paranoidalne u Pawła M zawarty był w zaświadczeniach psychiatry , u którego podejrzany był na kilku wizytach, w zasadzie tylko aby uzyskać zaświadczenia, że jest niezdolny do uczestniczenia w postępowaniu sądowym • Zaświadczenie zawierało obszerne informacje, że pacjent mutystyczny, spowolniały , odpowiada na pytania kiwnięciem głowy a akapit dalej – opis dokładnych doznań badanego - promieniowanie z kosmosu, fale telepatyczne, działanie złego ducha itp. Doznania, które chyba trudno uzyskać w sposób wiarygodny gdy pacjent tylko kiwa głową. • Podobnie obszerne treści paranoidalne z podkreśleniem, że psychiatra stwierdził pełny zespół Kandinskiego-Clerambaulta zawarte są w skierowaniach do szpitala psychiatrycznego i w kolejnych zaświadczeniach dla Sądu • Niestety nikt, poza tym psychiatrą, nie stwierdził w sposób wiarygodny objawów zespołu K-C • Obserwacja sądowa dostarczyła przekonywających dowodów na czynnościowy i symulacyjny charakter objawów • Dwie hospitalizacje w szpitalu psychiatrycznym – lekarze nie wiedzieli o postępowaniu karnym, bezkrytycznie przyjmowali dane zawarte w skierowaniach i zaświadczeniach, kontakt z pacjentem był trudny, określany – mutystyczny. Podsumowanie po badaniu w Klinice Psychiatrii Sądowej • Całość zebranego materiału nie daje podstaw do rozpoznania u Pawła M choroby psychicznej, zwłaszcza schizofrenii paranoidalnej -brak typowych zaburzeń myślenia i spostrzegania - doznania wzrokowe i słuchowe powiązane są treściowo z rzekomourojeniowymi sądami, mają charakter stereotypowy , niecharakterystyczny dla schizofrenii (latająca krowa, ubrani na czarno mężczyźni) Nasilanie się zaburzeń u badanego wraz z wypisywaniem odpowiednich zaświadczeń, hospitalizacjami psychiatrycznymi zbiegało się z wyznaczonymi przez Sąd terminami kolejnych rozpraw OPINIA • Rozpoznano osobowość niedojrzałą z zaburzeniami adaptacyjnymi o obrazie reakcji lękowej, z tendencją do postawy obronnej (symulacji) • W czasie czynu był bez objawów ograniczających jego poczytalność w rozumieniu art.31 § 1kk • Stan psychiczny Pawła M pozwala na świadomy udział w postępowaniu procesowym
