Parki narodowe w Polsce

Piotr Nowak
Woliński Park Narodowy, utworzony został 3 marca 1960 r., jest
jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Park położony jest
w woj. zachodniopomorskim w środkowej części wyspy Wolin, pomiędzy
Bałtykiem i Zalewem Szczecińskim, na północny wschód od
Międzyzdrojów. Powierzchnia Parku wynosi 10 937 ha. Jest pierwszym
w Polsce Parkiem morskim. Burzliwe dzieje wyspy Wolin są
przyczynkiem do jej kulturowego zróżnicowania jednak zawsze bardzo
silnie związanego z morzem (rybactwo, handel, przemysł). Na obszarze
Parku (i w sąsiedztwie jego granic) znajdują się ślady pozostałości
grodzisk i miejsc związanych z osadnictwem z czasów historycznych.
Szczególnie liczne są ślady związane z czasami ostatniej wojny: okopy,
schrony oraz pozostałości fundamentów broni V-3 w Wicku. W okolicach
Wapnicy znajdują się pozostałości po odkrywkowych kopalniach kredy
(Jezioro Turkusowe) oraz ruiny przerabiającej je cementowni. Obiekty te
są przedmiotem zarówno badań naukowych jak i zainteresowania
turystów.
Słowiński Park Narodowy utworzony w 1967 r. rozporządzeniem Rady
Ministrów z dnia 23 września 1966 r. (które weszło w życie 1 lipca 1967 r. Dz. U. z dnia 8 października 1966 r.). Na terenie Parku występują
zbiorowiska: wydmowe, torfowiskowe, łąkowe i leśne z czego 80% to bory.
Odnaleźć tu można naturalne ciągi sukcesyjne, od roślin pionierskich
pojawiających się na plażach do typowych nadmorskich borów bażynowych.
Pionierskim gatunkiem trawy rozpoczynającej sukcesję na plażach
i pomiędzy wydmami jest piaskownica zwyczajna, za nią wchodzi większa
wydmuchrzyca piaskowa, turzyce, a następnie krzewy i porosty .
Najważniejszymi zwierzętami Parku są ptaki. Sklasyfikowano tu około 260
gatunków ptactwa z czego połowa to ptactwo wodne i błotne. Dla ochrony
miejsc lęgowych na jeziorach Łebsko i Gardno utworzono ścisłe rezerwaty: *
Rezerwat przyrody Gackie i Żarnowskie Lęgi, Klukowe Lęgi, Gardnieńskie
Lęgi i Ciemińskie Błota.
Drawieński Park Narodowy, utworzony w 1990 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski.
Położony jest w północno-zachodniej Polsce, na Pojezierzu Pomorskim,
w kompleksie Puszczy Drawskiej. Południowa granica Parku przebiega
wzdłuż drogi krajowej nr 22. Lasy na terenie parku zajmują 83%
powierzchni. W większości są to lasy bukowe i dębowo-bukowe, a także
bory sosnowe. Ponadto 10% powierzchni wodnej Parku zajmują rzeki
Drawa i Płociczna oraz 20 jezior, w tym unikalne w skali kraju, jezioro
Czarne. Przez teren Parku przechodzi jeden z najpiękniejszych szlaków
kajakowych - spływ rzeką Drawą. Przełom rzeki nadaje jej na tym odcinku
charakter górski niespotykany na tych terenach.
Wigierski Park Narodowy - jeden z największych i najmłodszych parków
narodowych w Polsce. Utworzony 1 stycznia 1989 roku, jest jednym z 23
parków narodowych Polski. Park utworzony został na obszarze 14956
hektarów. Aktualna jego powierzchnia wynosi 15086 ha, w tym 9464 ha to
grunty leśne, 2908 ha - wody i 2714 ha inne tereny, głównie użytkowane
rolniczo (2229 ha). Ochroną ścisłą objętych jest 623 ha, w tym 283 ha
lasów. Obszary zagospodarowane rolniczo objęte są ochroną
krajobrazową. Wśród roślin rosnących w Parku aż 75 taksonów objętych
jest ochroną gatunkową, przy czym 61 ochroną ścisłą, a 14 częściową. Na
szczególną uwagę zasługują gatunki zagrożone wyginięciem oraz gatunki
rzadkie. Na terenie Parku stwierdzono występowanie 297 gatunków
kręgowców, w tym 32 gatunki ryb, 12 gatunków płazów, 5 gatunków
gadów, 205 gatunków ptaków oraz 46 gatunków ssaków.
Biebrzański Park Narodowy - jeden z 23 parków narodowych na
terenie Polski, utworzony w 1993. Największy w Polsce,
o powierzchni ponad 59000 ha.
Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim
stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków, jak
storczyki (storczyk krwisty, obuwik pospolity, podkolan biały,
kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, tajęża
jednostronna), rosiczki (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna),
widłaki (jałowcowaty, goździsty, wroniec) i inne.
Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych,
zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska,
wierzba lapońska, gnidosz królewski), zanikające w innych
częściach kraju.
Narwiański Park Narodowy, utworzony w 1996 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski.
Park znajduje się w północno-wschodniej Polsce, w województwie
podlaskim, na zachód od Białegostoku, pomiędzy miejscowościami
Suraż i Rzędziany.
Siedzibą parku jest pałacyk w Kurowie. Warto też zobaczyć groblę
i przyczółki nieistniejącego mostu na przedwojennej, starej drodze
Białystok - Warszawa w okolicy Kurowa.
Ten Park jest siedliskiem bardzo wielu gatunków ptaków np.: bielik. Żyją
tutaj również gatunki zagrożone wyginięciem np.: bojownik batalion.
Możemy też spotkać tutaj gronostaje, tchórze itp.
Białowieski Park Narodowy, utworzony w 1932 r. jako Park Narodowy
w Białowieży, jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski.
W Puszczy Białowieskiej żyje około 12 000 gatunków zwierząt, wśród
których przeważają bezkręgowce, a w szczególności owady (8 000
gatunków). Ponadto występuje tu 120 gatunków ptaków, 7 gatunków gadów
i 11 gatunków płazów.
Puszcza Białowieska jest najlepiej zachowanym lasem naturalnym na Niżu
Europejskim. Ponad 2/3 powierzchni parku zajmują lasy liściaste.
Największą powierzchnię zajmują lasy grądowe (dębowo-grabowe), które
rosną na najżyźniejszych glebach puszczy. W miejscach zalewanych przez
kilka miesięcy wodą, rosną olsy i łęgi, składające się głównie z olszy
czarnej i jesionu. W suchszych miejscach rosną natomiast bory sosnowe,
świerkowe i mieszane.
Kampinoski Park Narodowy, utworzony w styczniu 1959 r., jest jednym
z 23 parków narodowych na terenie Polski
Na terenie parku dozwolona jest turystyka piesza. Służą jej znakowane
szlaki turystyczne o długości około 360 km oraz Kampinoski Szlak
Rowerowy o długości 144,5 km.
Ssaki: łoś (od 1951 r.), bóbr (od 1980 r.), ryś (od 1992 r.), wydra, kuna
leśna, lis, jeż wschodni, jenot, sarna, jeleń, dzik
W okresie wiosenno-letnim bardzo atrakcyjnym środkiem dojazdu na
północno-zachodni skraj parku, do Wilczy Tułowskich, jest zabytkowa
kolej wąskotorowa z Sochaczewa.
Poleski Park Narodowy, utworzony w 1990 r., jest jednym z 23 parków
narodowych na terenie Polski.
Położony jest on we wschodniej części kraju, na terenie powiatu
włodawskego w województwie lubelskim. 1 maja 1990 utworzono na
terenach Polesia leżących w Polsce Poleski Park Narodowy, z siedzibą
we wsi Urszulin. Położenie geograficzne: 51°27' N 23°09' E
Flora parku jest bogata i obfituje w rośliny typowe dla terenów
podmokłych i bagiennych. Na terenie parku występuje 928 gatunków
roślin, z których 60 podlega ochronie gatunkowej.
Rodzaje formacji roślinnych: torfowiska (niskie, przejściowe i wysokie),
brzeziny bagienne, bory sosnowe, olsy.
Świętokrzyski Park Narodowy - jeden z 23 parków narodowych na
terenie Polski, utworzony w 1950 r.
Park położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje:
pasmo Łysogór (z najwyższym szczytem Łysicą - 612 m n.p.m. i Łysą
Górą (Świętym Krzyżem) - 595 m n.p.m.), część pasma Klonowskiego
(z górami Psarską i Miejską), Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej,
a także dwie enklawy - Górę Chełmową i Las Serwis.
Większość terenu parku zajmują lasy jodłowe i bukowe, w niższych
partiach pasm górskich występują bory sosnowe, bory mieszane
sosnowo-dębowe z domieszką jodły, modrzewia, świerka i buka.
Roztoczański Park Narodowy – utworzony w 1974 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski – położony na Wyżynie Lubelskiej.
Siedziba dyrekcji parku i muzeum przyrodniczego znajduje się
w Zwierzyńcu.
Godłem parku jest konik polski typu tarpan.
Z dużych ssaków na terenie parku występują: jelenie, sarny, dziki, wilki,
rysie, lisy, kuny, borsuki. W 1979 roku reintrodukowano bobry, które
zadomowiły się w dolinie rzeki Wieprz.
Flora naczyniowa parku liczy około 700 gatunków, w tym liczne górskie
(m.in. tojad dzióbaty, czosnek siatkowaty), borealne (widłak wroniec,
zimoziół północny, pomocnik baldaszkowy), pontyjskie (szczodrzeniec
ruski) oraz atlantyckie (rosiczka pośrednia, sporek wiosenny, sit sztywny,
żarnowiec miotlasty, szczotlicha siwa itd.).
Ojcowski Park Narodowy, utworzony w 1956, jest jednym z 23
parków narodowych w Polsce. Znajduje się on w Polsce południowej,
w powiecie krakowskim w województwie małopolskim. Obejmuje część
Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Najważniejsze obiekty na
terenie parku to Dolina Prądnika i Dolina Sąspowska wraz z
przyległymi częściami wierzchowiny jurajskiej. Powierzchnia
Ojcowskiego PN wynosi: 2145,62 ha, z czego 1528 stanowią tereny
zalesione, jest więc najmniejszym z polskich parków narodowych. W
Ojcowskim Parku Narodowym znajduje się Muzeum im. prof. Wł.
Szafera. Ojcowski Park Narodowy położony jest na obszarze 4 gmin:
Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa
Na terenie parku znajdują się grupy skał i pojedyncze ostańce
zbudowane z jurajskich wapieni, czasem o fantazyjnych kształtach, np.
Maczuga Herkulesa, Brama Krakowska, Igła Deotymy. Jary i wąwozy
mają do 120 m głębokości.
Gorczański Park Narodowy, utworzony w 1981 roku, jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski.
Obejmuje centralne pasmo Gorców, m.in. masywy Turbacza i Gorca.
Dyrekcja Gorczańskiego Parku Narodowego znajduje się w Porębie
Wielkiej.
Występuje tu 185 gat. kręgowców, z tego 21 jest w rejestrze Polskiej
Czerwonej Księgi Zwierząt. Są to: płazy:traszka karpacka, ptaki: cietrzew,
dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł trójpalczasty, głuszec, orlik krzykliwy, orzeł
przedni, puchacz, puszczyk uralski, sóweczka, włochatka, ssaki: koszatka,
mroczek posrebrzany, mroczek pozłocisty, niedźwiedź brunatny, podkowiec
mały, popielica, rzęsorek mniejszy, ryś, wilk, żbik.
Wyróżniono tu wiele zespołów leśnych, a wśród nich buczynę karpacką,
kwaśną buczynę górską, żyzną jedlinę, bór świerkowo-jodłowy regla
dolnego i górnego, olszynę karpacką i olszynę bagienną.
Magurski Park Narodowy, utworzony w 1995 roku, jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski.
Park leży na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego
w samym sercu Beskidu Niskiego. Swoim zasięgiem obejmuje górne
dorzecze Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej. Jest jednym z dwóch
parków narodowych na Podkarpaciu.
W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków
zwierząt (nie licząc owadów). Wśród roślin 59 gatunków objętych jest
ochroną ścisłą, 11 częściową, a 12 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej
Księgi Roślin.
Bieszczadzki Park Narodowy, utworzony w 1973 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski.
Roślinność stanowi ok. 780 gatunków roślin naczyniowych, 250 gatunków
mchów, 500 gatunków porostów i 1000 gatunków grzybów. Około 30 to
endemiczne gatunki wschodniokarpackie, np. tojad wschodniokarpacki
i tauryjski, goździk kartuzek goździk skalny, lepnica karpacka, pszeniec
biały.
Spośród 230 gatunków kręgowców, w parku można spotkać takie
zwierzęta jak: jeleń , żubr, ryś, żmija, żbik, sarna, dzik, niedźwiedź,
wilk, orzeł przedni, orlik krzykliwy, puchacz, puszczyk uralski, wąż
Eskulapa
Poza kręgowcami jest też dużo wyjątkowych pierścienic, owadów
i pajęczaków.
Pieniński Park Narodowy - jeden z 23 parków narodowych na terenie
Polski, utworzony w 1932 r.
Na terenie parku ochronie podlegają m. in.: jaszczurki, orły przednie
W Pieninach stwierdzono 26 gatunków ryb, 10 gatunków płazów i 6
gatunków gadów. Bardzo dobrze poznaną grupą kręgowców są ptaki,
których w Pieninach występuje ponad 160 gatunków, w tym 95
gniazdujących. Do rzadkości należą: puchacz, pomurnik, nagórnik,
sóweczka, dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł czarny i bocian czarny.
Na niespełna 100 km2 obszaru polskiej części Pienin stwierdzono do tej
pory około 1015 gatunków roślin naczyniowych (blisko 50% gatunków flory
polskiej), 400 gatunków glonów, 330 gat. mchów i wątrobowców, 400 gat.
porostów. Bardzo liczne są grzyby: 500 gatunków kapeluszowych i 560
mikroskopowych pasożytów roślin.
Tatrzański Park Narodowy, utworzony w 1954 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski. (Rozporządzenie o utworzeniu
z dniem 1 stycznia 1955 Tatrzańskiego Parku Narodowego zostało
wydane przez Radę Ministrów 30 października 1954.)
Z tatrzańskich ssaków warto wymienić kozicę, świstaka, a w niższych
partiach jelenia, sarnę, rysia i łasicę. No i oczywiście niepisanego
władcę tatrzańskich dolin - niedźwiedzia brunatnego. Wśród ptaków
króluje orzeł przedni, charakterystyczny jest też pomurnik, gniazdujący
w wyższych partiach gór; można go rozpoznać po czerwonych
skrzydłach i niezwykłych zdolnościach wspinaczkowych.
Innym ciekawym schroniskiem, ulubioną bazą wypadową turystów, jest
schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone w samym sercu
polskiej części Tatr Wysokich.
Babiogórski Park Narodowy, utworzony w 1954 r., jest jednym z 23
parków narodowych na terenie Polski. Znajduje się on w Polsce
południowej, w powiecie suskim i nowotarskim (województwie
małopolskim) przy granicy ze Słowacją. Po słowackiej stronie istnieje też
rezerwat "Babia Hora". Obejmuje północną i południową stronę masywu
Babiej Góry włączając najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego - Diablak
(1725 m n.p.m.).
Na terenie parku opisano 500 gatunków roślin naczyniowych, prawie 200
gatunków mchów oraz liczne porosty, glony i wątrobowce. Występuje tutaj
70 gatunków wysokogórskich oraz 54 objętych ochroną gatunkową.
Symbolem parku jest okrzyn jeleni, który występuje tylko w Babiogórskim
Parku Narodowym.
Karkonoski Park Narodowy, utworzony 16 stycznia 1959 r., jest
jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski.
Park znajduje się w południowo-zachodniej części kraju przy granicy
państwowej z Czechami. Obejmuje 5575 ha, w tym 1718 ha w
rezerwatach ochrony ścisłej. W jego skład wchodzą również dwie
enklawy na Pogórzu Karkonoskim: góra Chojnik oraz wodospad
Szklarki.
W Parku występuje ponad 1000 gatunków roślin oraz wiele gatunków
zwierząt leśnych (ok. 40 gatunków ssaków, m. in. bobry i sarny,lisy oraz
16 gatunków nietoperzy). Ciekawostką Parku jest muflon introdukowany
na początku XX wieku z Korsyki. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków,
między innymi włochatka, sóweczka, cietrzew, głuszec, drozd obrożny,
płochacz halny.
Wielkopolski Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych na terenie
Polski. Utworzony został na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16
kwietnia 1957, a jego granice objęły powierzchnię 9 600 ha, z czego pod
zarządem parku zostało ok. 5 100 ha. Dnia 22 października 1996 nowe
rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie WPN zmieniło jego granice, które
obejmują obecnie powierzchnię 7 584 ha, oraz ustanowiło wokół parku strefę
ochronną (tzw. otulinę), której powierzchnia razem z terenem parku wynosi 14
840 ha. Jest położony nad Wartą, na południe od Poznania.
Ptaki w Parku reprezentowane są przez ok. 220 gatunków lęgowych
i przelotnych. Z rzadko spotykanych wymienić należy kraskę, zimorodka
i dzięcioła czarnego. Z ptaków drapieżnych można zauważyć wśród lasów i łąk
kanię czarną, w pobliżu pól myszołowa zwyczajnego, a przy bagnach błotniaka
stawowego. Na jeziorach często widujemy kaczkę krzyżówkę, cyrankę,
cyraneczkę oraz perkoza dwuczubego.
Park Narodowy Bory Tucholskie utworzony w 1996 r., jest jednym z 23 parków
narodowych na terenie Polski.
Od wieków las jest dla mieszkańców Borów Tucholskich źródłem pożywienia i budulca.
Żywił ich, dostarczając jagód, grzybów i zwierzyny. Myśliwi polowali m.in. na niedźwiedzie,
jelenie, sarny, dziki i tury. Trudniono się smolarstwem i bartnictwem. W wielu osadach
produkowano wspaniałe miody pitne, znane daleko poza granicami Polski. Obecnie tylko
gdzieniegdzie las zachował swój pierwotny charakter. Występuje tu wiele reliktów
roślinnych z okresu borealnego, jak np. brzoza niska czy zimoziół północny. Rosną
niespotykane już nigdzie w Polsce krewniaczki jarzębiny. Rzadko występującym drzewem
jest jawor. Często można spotkać sędziwe dęby, buki, graby, ale przeważają sosny.
Z rzadkich roślin występują tu: rosiczki, pływacze, bagnice i przygiełki. Ten malowniczy
krajobraz leśny upodobały sobie sarny i jelenie, a nawet wilki. W wielu trudno dostępnych
obniżeniach terenu zachowały się siedliska rzadkich ptaków: bociana czarnego,
kormorana, głuszca i cietrzewia. Spotyka się tam też czaple siwe i łabędzie. Na niebie
pojawiają się czasem sokoły wędrowne.
Park Narodowy Gór Stołowych to park z najdziwniejszymi skałami i skalnymi
labiryntami.
Nazwa Góry Stołowe doskonale opisuje ich krajobraz, którego charakterystycznymi
elementami są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi
ścianami, płaskie stoliwa skalnych bastionów. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym
nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w postaci głębokich szczelin,
labiryntów i blokowisk skalnych, czy pojedynczych skałek o niespotykanych
kształtach, czyni Góry Stołowe wyjątkowymi w skali Polski. Rzeźba ta jest
odzwierciedleniem płytowej budowy geologicznej związanej z osadowym
pochodzeniem tworzących je skał
W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego
pospolicie występuje jeleń, dzik, sarna, lis, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany) oraz
drobne gryzonie. Trudniejsze do zauważenia - głównie ze względu na nocny tryb
życia - są należące do łasicowatych: borsuk, kuna leśna, tchórz, łasica i gronostaj. Ze
ssaków owadożernych częsty jest jeż, a rzadkie ryjówka malutka i typowa dla
obszarów górskich ryjówka górska. W charakterystycznym dla Gór Stołowych
środowisku spękań i szczelin skał piaskowcowych bytują nietoperze. Cennym
elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne nocne zwierzęta,
zamieszkujące głównie fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica, bardzo
rzadka popielica oraz koszatka. Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon sprowadzony z Korsyki i aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy.
Park Narodowy Ujście Warty - najmłodszy z 23 parków narodowych na terenie
Polski, utworzony 1 lipca 2001 roku z połączenia rezerwatu Słońsk i części Parku
Krajobrazowego Ujście Warty.
Park o powierzchni 8038 ha obejmuje rozlewiska u ujścia rzeki Warty do Odry,
wytwarzane w dużej mierze przez rzekę Postomię. Siedziba dyrekcji parku znajduje
się w Chyrzynie koło Kostrzyna nad Odrą. Park znajduje się na terenie czterech
gmin Górzyca, Kostrzyn nad Odrą, Słońsk i Witnica. Symbolem Parku jest gęś
zbożowa.
Park został założony dla ochrony unikalnych terenów podmokłych, rozległych łąk
i pastwisk, które są jedną z najważniejszych w Polsce ostoją ptaków wodnych
i błotnych. Na terenie Parku stwierdzono obecność 245 gatunków ptaków, w tym
160 lęgowych. Aż 26 z nich należy do gatunków ginących w skali światowej. Są to
m.in. wodniczka, derkacz, rycyk, żuraw, bąk, bączek, rybitwa czarna. Tutaj znajduje
się największe w Polsce zimowisko arktycznego gatunku łabędzia krzykliwego,
a także około 50 bielików, które przyciąga obfitość zimujących kaczek,
stanowiących ich pokarm.
•http://ojcow.home.pl/parki/index_2.htm
•http://www.parki.narodowe.pl/