Raport EFSA i ECDC na temat antybiotykooporności odzwierzęcych

Raport EFSA i ECDC na temat antybiotykooporności odzwierzęcych
bakterii chorobotwórczych wywołujących zakażenia ludzi, zwierząt i
żywności
Data publikacji: 14 marca 2012
Autor: EFSA
Europejski Urząd do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) i Europejskie Centrum ds.
Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) opublikowały drugi wspólny raport na temat
antybiotykooporności bakterii chorobotwórczych, zakażających ludzi, zwierzęta i żywność.
Raport stanowi istotny wkład do działań na rzecz walki z antybiotykoopornością podjętych na
poziomie EU. EFSA i ECDC dyskutowały kwestie zharmonizowania działań w tym obszarze
na konferencji zorganizowanej przez Prezydencję duńską w Radzie UE w dniach 14-15
marca b.r.
Raport został przygotowany w oparciu o dane z krajów członkowskich z roku 2010,
dotyczące oporności bakterii chorobotwórczych (zoonotic bacteria) na wybrane antybiotyki.
Oporność była oznaczana dla szczepów Salmonella i Campylobacter, które stanowią główną
przyczynę raportowanych infekcji, mających swoje źródło w zakażonej żywności.
„Choroby odzwierzęce stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia w UE. Oporność
odzwierzęcych bakterii chorobotwórczych na substancje antybakteryjne, stosowane w
leczeniu zakażeń bakteryjnych, jest narastającą troską zarówno na poziomie UE, jak w
wymiarze globalnym. EFSA zajęła się tym problemem wkrótce po jego zaistnieniu i
gromadzi oraz raportuje dane dotyczące antybiotykooporności bakterii pochodzących
zarówno od zwierząt, jaki i z żywności pochodzenia zwierzęcego, od roku 2004. W ramach
planu działań Komisji Europejskiej w zakresie zwalczania antybiotykooporności EFSA
zwiększy swoje wysiłki i zintensyfikuje współpracę z kluczowymi partnerami, jakimi są
ECDC i Europejska Agencją ds. Leków”, powiedziała Dyrektor EFSA, Catherine GeslainLanéelle.
Dyrektor ECDC, Marc Springer dodał: „ Kampylobakterioza jest najczęściej odnotowywaną
infekcją odzwierzęcą u ludzi. Wysoka oporność szczepów Campylobacter na niektóre
substancje przeciwdrobnoustrojowe, w tym cyprofloksacynę, stanowi narastający problem na
poziomie EU. Mając świadomość zagrożenia, wynikającego z antybiotykooporności, ECDC
monitoruje skalę tego zjawiska i koordynuje realizację Europejskiego Dnia Wiedzy o
Antybiotykach. Niniejszy raport jest kolejnym istotnym krokiem naprzód. Zharmonizowane
monitorowanie danych dotyczących ludzi i zwierząt służy zapobieganiu rozprzestrzeniania się
zagrożenia. ECDC zamierza zacieśnić współpracę z zainteresowanymi stronami, w tym
EFSA, dla zapewnienia wsparcia naukowego w walce ze zjawiskiem antybiotykooporności
dla realizacji nadrzędnego celu, jakim jest ochrona zdrowia publicznego”.
Substancje antybakteryjne używane są w leczeniu ludzi i w medycynie weterynaryjnej do
eliminowania mikroorganizmów wywołujących infekcje, np. bakterii. Podstawowe grupy tych
substancji to fluorochinony (np. cyprofloksyna), cefalosporyny III generacji (jak cefotaxim) i
makrolidy (w tym erytromycyna).
Do powstania zjawiska antybiotykooporności dochodzi wówczas, gdy mikroorganizmy
rozwijają mechanizm prowadzący do ograniczenia ich wrażliwości na substancje
antybakteryjne, co powoduje, że leczenie staje się nieefektywne. Bakterie oporne na
antybiotyki mogą rozprzestrzeniać się na wiele sposobów. Szczególny problem stanowią
odzwierzęce bakterie chorobotwórcze, ponieważ mogę być przenoszone ze zwierząt do
pożywienia i ludzi i tym sposobem ograniczać skuteczność leczenia infekcji u ludzi.
Z raportu na temat antybiotykooporności bakterii odzwierzęcych wynika, że najczęściej
odnotowywaną w UE infekcją u ludzi jest kampylobakterioza. W roku 2010 odnotowano
200,000 przypadków zachorowań. Wiele szczepów Campylobacter wykazywało wysoką
oporność na cyprofloksacynę, ampicylinę i tetracyklinę oraz niewielką oporność na
erytromycynę. Oporność na cyprofloksacynę wykazywały również szczepy pochodzenia
zwierzęcego (szczególnie od kurczaków, świń i bydła) oraz z żywności.
Niższą częstość występowania odnotowano dla salmonellozy: 100,000 przypadków
zachorowań u ludzi w roku 2010. Szczepy Salmonella były oporne na większość powszechnie
stosowanych antybiotyków, jednak oporność na te o największej ważności była stosunkowo
niska. W przypadku zwierząt i żywności wysokie poziomy oporności były odnotowane
zarówno na powszechnie stosowane antybiotyki, a u drobiu również na cyprofloksacynę.
Oporność bakterii indykatorowej E.coli na cyprofloksacynę u drobiu była bardzo wysoka,
podczas gdy indykatorowe enterokoki u zwierząt wykazywały wysoką oporność na
erytromycynę.
Niniejszy raport dostarcza również informacji na temat występowania w 11 krajach UE i w 1
kraju EFTA patogena Staphylococcus aureus opornego na metycylinę (MRSA). Obecność
patogena stwierdzono u różnych gatunków zwierząt, w tym świń, drobiu, bydła, psy i koni, a
także w żywności pochodzenia zwierzęcego.
Pełny raport można znaleźć na stronie EFSA:

The European Union Summary Report on antimicrobial resistance in zoonotic and
indicator bacteria from humans, animals and food in 2010
Więcej informacji na temat antybiotykooporności na stronach:


EFSA’s work on antimicrobial resistance
ECDC’s work on antimicrobial resistance