Rachunkowość zakładów ubezpieczeń
advertisement
MSSF 4 faza II a polskie standardy rachunkowości 6 grudnia 2010 Adam Fornalik Agenda ► ► ► ► ► ► ► ► ► ► Bilans MSSF 4 faza II a bilans PSR Zakres MSSF 4 faza II Definicja kontraktu ubezpieczeniowego Unbundling Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych Koszty akwizycji Reasekuracja Granice kontraktu ubezpieczeniowego Bilans Rachunek wyników strona 2 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Bilans MSSF i bilans PSR Polskie standardy rachunkowości MSSF 4 faza II Bilans statutowy Bilans MSSF Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Kapitały Kapitały Narzut eliminujący zysk (Residual margin) Narzut na ryzyko (Risk margin) Rezerwy Techniczne Zobowiązania ‘best estimate’ strona 3 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Rezerwy Techniczne Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych Główne różnice w wycenie zobowiązań ubezpieczeniowych ► W MSSF 4 faza II zobowiązanie jest skonstruowane w oparciu o oczekiwaną bieżącą wartość przepływów pieniężnych skorygowanych o narzut na ryzyko i narzut eliminujący zysk. W PAR nie ma wydzielonych elementów składających się na rezerwę techniczną ► Rezerwy techniczne w PSR nie są kalkulowane w oparciu o najlepsze oszacowanie przepływów pieniężnych; w szczególności najczęściej stosowane są założenia z chwili sprzedaży ubezpieczenia a rezygnacje nie są uwzględnione ► Istnieje pewne podobieństwo uproszczonej metody dla kontraktów krótkoterminowych w MSSF 4 faza II z rezerwą składki kalkulowaną dla ubezpieczeń działu II w PSR ► W MSSF 4 faza II zobowiązania są kalkulowane w oparciu o stopę dyskonta wolną od ryzyka uwzględniającą premie za niepłynność. W PSR istnieją ustawowo zdefiniowane górne limity na stopę techniczną strona 4 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Definicja umowy ubezpieczenia Definicja umowy ubezpieczenia w MSSF 4 faza II Umowa, w wyniku której jedna ze stron (zakład ubezpieczeń) przyjmuje istotne ryzyko ubezpieczeniowe od innej strony (ubezpieczony) poprzez zgodę na wynagrodzenie ubezpieczonego w momencie zajścia przyszłego niepewnego zdarzenia (zdarzenie ubezpieczeniowe), które wpłynie niekorzystnie na ubezpieczonego Definicja umowy ubezpieczenia w PSR (art. 805 k.c.) Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę strona 5 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Istotne ryzyko ubezpieczeniowe MSSF 4 faza II ► ► ► ► Kontrakt jest kontraktem ubezpieczeniowym tylko gdy przenoszone ryzyko jest istotne Ryzyko ubezpieczeniowe jest istotne wtedy i tylko wtedy gdy ubezpieczone zdarzenie powoduje wypłatę istotnych dodatkowych benefitów w każdym ze scenariuszy, posiadających znaczenie ekonomiczne Przez dodatkowe korzyści rozumie się wartość bieżącą kwoty, która przewyższa wartość bieżącą kwoty wypłaconej w momencie nie wystąpienia ubezpieczonego zdarzenia Ubezpieczyciel powinien badać istotność ryzyka ubezpieczeniowego kontrakt po kontrakcie, a nie odwoływać się do materialności sprawozdania finansowego strona 6 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Przykłady kontraktów ubezpieczeniowych MSSF 4 faza II ► Ubezpieczenie od kradzieży lub zniszczenia mienia ► Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej i od kosztów prawnych ► Ubezpieczenie na życie i pokrycie kosztów związanych z pogrzebem ► Ubezpieczenie na dożycie ► Wypłata emerytur i świadczeń zależnych od przeżycia ► Gwarancje ubezpieczeniowe ► Gwarancje kredytowe narażające na stratę ► Ubezpieczenie od strat poniesionych podczas podróży ► Reasekuracja strona 7 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Przykłady kontraktów, które nie są kontraktami ubezpieczeniowymi – MSSF 4 faza II ► Ubezpieczenie na dożycie, jeśli ryzyko śmierci jest nieznaczące (np. krótkoterminowe) ► Kontrakty prawnie posiadające formę ubezpieczenia, ale przenoszące całe znaczące ryzyko na posiadacza polisy ► Kontrakty wymagające wypłaty świadczenia w przypadku wystąpienia niekorzystnego zdarzenia, które jednak nie wpływa niekorzystnie na posiadacza polisy (np. hazard) ► Instrumenty pochodne, które narażają stronę kontraktu na ryzyko finansowe, a nie na ryzyko ubezpieczeniowe ► Ubezpieczenie ryzyka kredytowego, które wypłaca świadczenie nawet jeśli posiadacz polisy nie poniósł żadnych strat w wyniku nie spłacenia kredytu w odpowiednim czasie strona 8 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Zmiany ryzyka ubezpieczeniowego MSSF 4 faza II ► Niektóre kontrakty nie przenoszą ryzyka ubezpieczeniowego na wystawcę w momencie rozpoczęcia obowiązywania polisy jednakże przenoszą to ryzyko w okresie późniejszym. Taki produkt/kontrakt należy wtedy zaklasyfikować jako kontrakt ubezpieczeniowy ► Kontrakt, uznany za kontrakt ubezpieczeniowy pozostaje kontraktem ubezpieczeniowym dopóki nie wygasną wszystkie prawa i obowiązki (tj. zwolnienie z obowiązków, anulowanie praw i obowiązków lub wygaśnięcie praw i obowiązków) strona 9 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Unbundling MSSF 4 faza II Wszystkie elementy, które nie odnoszą się ściśle do ochrony ubezpieczeniowej powinny zostać wydzielone (Unbundling) W szczególności wydzieleniu mają podlegać: ► ► ► Konta, które jednocześnie spełniają oba warunki: ► Po stronie kredytowej konta księgowane są zwroty z inwestycji ► Stopa zwrotu z inwestycji zależy od wyników inwestycyjnych aktywów bazowych Wbudowane instrumenty pochodne Zobowiązania dostarczenia towarów lub usług, które nie są ściśle związane z ochroną ubezpieczeniową Spółki nie mogą wydzielać komponentów jeżeli nie jest to wymagane przez standard PSR Brak wymogu unbundlingu w PSR strona 10 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model standardowy - MSSF 4 faza II W MSSF 4 faza II na wartość zobowiązania ubezpieczeniowego składa się wartość przepływów pieniężnych realizujących zobowiązanie (fulfilment cash flows): ► ► ► bieżąca, nieobciążona, ważona prawdopodobieństwami wartość oczekiwanych przepływów pieniężnych, powstających w miarę wywiązywania się ubezpieczyciela ze swoich zobowiązań, wartość pieniądza w czasie (stopa dyskonta), narzut na ryzyko (risk adjustment) oraz narzut eliminujący zysk w chwili zawarcia umowy (residual margin) strona 11 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Narzut na ryzyko (risk margin) ► W MSSF 4 faza II kalkulacja narzutu na ryzyko (risk margin) ma zostać dokonana w oparciu o jedną z trzech poniższych metod: ► Wartość zagrożona (Value at Risk, VaR) ► Warunkowa wartość zagrożona (Tail VaR, tVaR) ► Metoda kosztu kapitału (Cost of Capital, CoC) ► Brak wydzielonego narzutu na ryzyko w PSR lub określonego celu/zasady dotyczącego poziomu bezpieczeństwa strona 12 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model uproszczony – MSSF 4 faza II (1) ► ► Projekt wymaga użycia modelu uproszczonego, jeśli umowa ubezpieczenia spełnia oba poniższe warunki: ► Okres ochrony ubezpieczeniowej trwa nie dłużej niż około jednego roku ► Umowa nie zawiera wbudowanych opcji, ani innych instrumentów pochodnych, które miałyby znaczny wpływ na zmienność przepływów pieniężnych wynikających z umowy ubezpieczenia Uproszczony model będzie więc w Polsce obowiązujący dla większości ubezpieczycieli majątkowych. Zasady wyceny jednak będą inne niż dotychczas strona 13 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych – Model uproszczony – MSSF 4 faza II (2) ► ► ► ► ► W modelu uproszczonym zobowiązanie mierzy się jako składkę otrzymaną w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia (jeżeli taka była), powiększoną o wartość obecną oczekiwanych przyszłych składek i pomniejszoną o zmienne (incremental) koszty akwizycji Wartość zobowiązania jest uwalniana przez cały okres ochrony ubezpieczeniowej w proporcji do czasu lub zgodnie z oczekiwanym schematem wystąpienia szkód i dodatkowych wypłat, jeśli prawdopodobieństwo ich wystąpienia w czasie znacząco różni się od jednostajnego Ubezpieczyciel powinien również powiększać wartość bilansową zobowiązania o odsetki (rozwinięcie dyskonta) Ubezpieczyciel zarówno w momencie zawarcia umowy jak i podczas jej trwania będzie monitorował, czy umowa wyceniana przy pomocy uproszczonego modelu nie jest umową przynoszącą straty (onerous contract) Zobowiązanie po wystąpieniu szkody wyceniane jest zgodnie z modelem standardowym strona 14 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych w (1) PSR Rezerwa ubezpieczeń na życie ► Rezerwę ubezpieczeń na życie tworzy się, z zachowaniem zasady ostrożności, w wysokości ustalanej prospektywną metodą aktuarialną z uwzględnieniem - wszystkich zobowiązań wynikających z zawartych umów ubezpieczenia - kosztów obsługi umów i kosztów związanych z wypłatą odszkodowań i świadczeń ► Dopuszcza się stosowanie metody retrospektywnej, pod warunkiem że daje ona wartość rezerwy nie niższą od wartości rezerwy ustalonej metodą prospektywną lub dla danej umowy ubezpieczenia nie jest możliwe zastosowanie metody prospektywnej ► Rezerwa ubezpieczeń na życie może być liczona metodą Zillmera która koryguje rezerwę o odroczone koszty akwizycji ► Jeżeli rezerwa przyjmuje wartość ujemną należy ją wyzerować strona 15 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych (2) PSR Rezerwa składki ► Rezerwę składek tworzy się indywidualnie dla każdej umowy ubezpieczenia jako składkę przypisaną przypadającą na następne okresy sprawozdawcze proporcjonalnie do okresu na jaki składka została przypisana ► Gdy ryzyko nie jest rozłożone równomiernie w okresie trwania ubezpieczenia, rezerwę tworzy się proporcjonalnie do przewidywanego ryzyka w następnych okresach sprawozdawczych ► Zakłady ubezpieczeń mogą uwzględniać rezerwę składek w wyliczeniu rezerwy ubezpieczeń na życie strona 16 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Rezerwa katastroficzna i rezerwa na wyrównanie szkodowości PSR ► Spółki działu II ubezpieczeń są zobligowane do utworzenia rezerwy na wyrównanie szkodowości ► Zakłady ubezpieczeń mogą tworzyć rezerwę katastroficzną MSSF 4 faza II ► Ubezpieczyciel nie powinien rozpoznać jako zobowiązania lub aktywa żadnej kwoty możliwych szkód wynikających z przyszłych kontraktów ubezpieczeniowych ► W szczególności rezerwa katastroficzna i rezerwa na wyrównanie szkodowości nie jest dozwolona w MSSF ► Nie jest zabronione natomiast alokowanie zakumulowanych zysków do rezerw w ramach rezerw kapitałowych strona 17 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Regresy i odzyski PSR a MSSF 4 faza II ► ► ► ► ► Ustalając ostateczną wartość przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń, spółka powinna szacować wartość przewidywanych regresów i odzysków. Spodziewana wartość regresów i odzysków szacowana jest metodami aktuarialnymi Dla raportowania PSR, rozporządzenie zezwala na rozpoznanie regresów i odzysków do pewnej wysokości, którą wylicza się według sprecyzowanych wytycznych („korekta wyliczonych regresów”). Dla raportowania MSSF to ograniczenie nie ma zastosowania Dla raportowania PSR, wartość oszacowanych regresów i odzysków prezentuje się pasywach bilansu ze znakiem ujemnym. Dla raportowania MSSF regresy i odzyski prezentuje się w aktywach bilansu. Zarówno w raportowaniu PSR jak i MSSF regresy i odzyski pomniejszają koszty odszkodowań w rachunku wyników strona 18 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Koszty akwizycji – MSSF 4 faza II Przykład (1) Pobrana jest składka jednorazowa w wysokości $100. Poniesiono zmienne (incremental) koszty akwizycji w wysokości $15 oraz inne koszty akwizycji w wysokości $3. Wartość bieżąca przyszłych wpływów i wydatków wynosi $60. Załóżmy, że koszt ryzyka to $14. W dniu rozpoczęcia obowiązywania polisy zobowiązania kształtują się następująco: Zdyskontowane przyszłe wypływy pieniężne = 75 (15+60) Zdyskontowane przyszłe przypływy pieniężne = -100 (składka jednorazowa) Koszt ryzyka = 14 Suma: 75 – 100 + 14 = -$11. Jest to wartość bieżącą przepływów pieniężnych na pokrycie zobowiązań. Narzut eliminujący zysk (residual margin) ma wyzerować zysk na początku obowiązywania polisy, czyli jest równy $11 strona 19 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Koszty akwizycji – MSSF 4 faza II Przykład (2) Od razu po rozpoczęciu obowiązywania polisy wystawca polisy otrzymuje składkę i płaci koszty akwizycji. Gdy to się stanie, zobowiązania muszą się dostosować: Dr Kasa 100 Cr Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń 100 Składka otrzymana Dr Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń 15 Cr Kasa 15 Zmienne koszty akwizycji Dr Rachunek Zysków i Strat 3 Cr Kasa 3 Koszty akwizycji Stąd po pierwszym dniu zobowiązania są równe (0-100+15)= $85. Składają się na nie przyszłe wypływy pieniężne ($60), koszt ryzyka ($14) oraz narzut eliminujący zysk ($11). 60+14+11= $85 strona 20 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Koszty akwizycji – PSR Koszty akwizycji to koszty związane z zawieraniem i odnawianiem umów ubezpieczenia oraz umów reasekuracji obejmujące (zgodnie z Art. 2, p.10 RoZU): koszty bezpośrednie, w tym: ► ► prowizje pośredników ubezpieczeniowych ► wynagrodzenia wraz z narzutami pracowników zajmujących się akwizycją ► koszty badań lekarskich ► koszty atestów i ekspertyz przy ocenie ryzyka ubezpieczeniowego ► koszty wystawienia polis ► koszty włączenia umowy ubezpieczenia do portfela ubezpieczeń / reasekuracji ► prowizje i udziały w zyskach cedentów koszty pośrednie, w tym: ► ► koszty reklamy i promocji produktów ubezpieczeniowych ► koszty ogólne związane z badaniem wniosków i wystawianiem polis Odroczone koszty akwizycji (Deferred Acquisition Costs – DAC) – koszty akwizycji w części przypadającej na przyszłe okresy sprawozdawcze (przy oczekiwaniu, że będą one niższe od przyszłych zysków wynikających z kontraktu). strona 21 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Odroczone koszty akwizycji ► ► ► W PSR zgodnie z interpretacją KNF nie wszystkie pośrednie koszty akwizycji wymagają rozliczenia w czasie, a jedynie te, które wiążą się z przychodami następnych okresów sprawozdawczych Przykładowe koszty podlegające odraczaniu: ► Prowizje – pierwszoroczne jak i odnowieniowe ► Bonusy sprzedażowe dla agentów (np. zależne od sprzedaży) ► Koszty konkursów sprzedażowych ► Koszty underwritingu ► Koszty wydania polisy W MSSF 4 faza II odroczeniu mają podlegać jedynie zmienne (incremental) koszty akwizycji strona 22 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Reasekuracja (1) MSSF 4 faza II ► ► ► ► Cedent rozpoznaje kontrakt reasekuracyjny w wartości bieżącej spodziewanych przepływów pieniężnych uwzględniając ryzyko niewywiązania się reasekuratora ze swoich zobowiązań Wycena kontraktu reasekuracyjnego powinna być spójna z wyceną kontraktu ubezpieczeniowego, którego reasekuracja dotyczy Jeżeli wartość bieżąca reasekuracyjnych przepływów pieniężnych jest większa od zera (wpływy skorygowane o ryzyko kredytowe są większe niż zapłacone składki reasekuracyjne skorygowane o prowizje reasekuracyjną) wtedy zysk powinien zostać rozpoznany w rachunku wyników Jeżeli wartość bieżąca reasekuracyjnych przepływów pieniężnych jest mniejsza od zera (wpływy skorygowane o ryzyko kredytowe są mniejsze niż składki reasekuracyjne skorygowane o prowizje reasekuracyjną) wtedy różnica powinna być rozpoznana jako residual margin strona 23 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Reasekuracja (2) MSSF 4 faza II Przykład A EPV odszkodowań reasekuracyjnych Udział w narzucie na ryzyko EPV składek reasekuracyjnych EPV przepływów realizujących zobowiązanie Narzut eliminujący stratę (residual margin) Aktywa początkowe 261 18 (285) (6) 6 0 Wpływ na rachunek zysków i strat będzie następujący: Zysk początkowy EPV – oczekiwana wartość obecna W przykładzie pominięto ryzyko kredytowe reasekuratora strona 24 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 0 Przykład B 261 18 (275) 4 0 4 4 Granice kontraktu ubezpieczeniowego MSSF 4 faza II ► ► Zobowiązanie ubezpieczeniowe powinno zostać rozpoznane we wcześniejszym z poniższych momentów: - zakład ubezpieczeniowy jest już związany umową ubezpieczenia - jest narażony na ryzyko ubezpieczeniowe Kontrakt ubezpieczeniowy się kończy gdy zakład ubezpieczeń - nie musi już udzielać ochrony ubezpieczeniowej, lub - ma prawo lub praktyczną możliwość zmienić składki w celu bardziej adekwatnego pokrycia ryzyka strona 25 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Granice kontraktu ubezpieczeniowego PSR Ogólnie zobowiązanie ubezpieczeniowe rozpoznaje się w momencie uznania przypisu składki Składki przypisane to kwoty składek: ► ► ► ► z tytułu umów ubezpieczenia należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu I należnych za cały okres odpowiedzialności, niezależnie od jego długości, z tytułu zawartych w okresie sprawozdawczym umów ubezpieczenia, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności jest określona z tytułu umów ubezpieczenia, należne w okresie sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy kwoty te opłacono - w przypadku grup działu II, o ile długość okresu odpowiedzialności nie jest określona z tytułu umów reasekuracji czynnej - stosuje się kwoty, o których mowa powyżej, z uwzględnieniem postanowień odpowiednich umów reasekuracji strona 26 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Prezentacja sytuacji finansowej - bilans MSSF 4 faza II ► ► ► Każdy portfel umów ubezpieczenia powinien być zaprezentowany w odrębnej linii w aktywach i zobowiązaniach zakładu ubezpieczeń Zabronione jest kompensowanie aktywów wynikających z umów reasekuracji z zobowiązaniami z umów ubezpieczenia Zakład ubezpieczeń powinien zaprezentować: ► Aktywa wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozostałych aktywów ► Zobowiązania wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozostałych zobowiązań ubezpieczeniowych strona 27 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Prezentacja sytuacji finansowej – bilans PSR Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości Aktywa Pasywa A. Wartości niematerialne i prawne A. Kapitał własny B. Lokaty (nieruchomości, lokaty w jednostkach podporządkowanych, pożyczki, inne lokaty finansowe) B. Zobowiązania podporządkowane C. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający C. Rezerwy technicznoubezpieczeniowe D. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych E. Oszacowane regresy i odzyski F. Pozostałe rezerwy D. Należności (od agentów, od ubezpieczających, reasekuracyjne) E. Inne składniki majątku G. Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów H. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne F. Rozliczenia międzyokresowe (w tym DAC) I. Rozliczenia międzyokresowe (w tym PPO) strona 28 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Prezentacja wyników finansowych (1) MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat Jako minimum, zakład ubezpieczeń powinien wykazać w rachunku zysków i strat: a) b) c) d) e) Marżę za ryzyko rozłożoną na dwa składniki: (1) korekta na ryzyko (risk adjustment) oraz (2) amortyzacja marży końcowej (residual margin) Zyski lub straty z początkowego rozpoznania następujących umów ubezpieczenia: (1) umowy nabyte przy zakupie portfela ubezpieczeń, (2) zyski z umów reasekuracyjnych nabytych przez cedenta, (3) umowy, w których wartość bieżąca przepływów pieniężnych na dzień początkowego ujęcia jest wyższa niż 0 – wartość ta spisywana jest do wyniku jako strata Koszty akwizycji, które nie są zmienne na poziomie pojedynczej umowy ubezpieczenia Korekty i zmiany w szacunkach, w szczególności w podziale na: (1) różnicę między poprzednim oszacowaniem przepływów pieniężnych a faktycznymi przepływami (experience adjustment), (2) zmiany szacunków dotyczących przepływów pieniężnych i stopy dyskontowej oraz (3) utratę wartości aktywów reasekuracyjnych Koszty odsetek wynikających z umów ubezpieczenia Część z tych ujawnień, w szczególności szczegółowe rozbicia z pkt a), b) i d) mogą być zaprezentowane w notach strona 29 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Prezentacja wyników finansowych (2) MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat ► Zmiany w szacunkach stopy dyskontowej oraz kosztów odsetkowych powinny być zaprezentowane w taki sposób, aby pokazać związek ze stopą zwrotu aktywów pokrywających te zobowiązania ubezpieczeniowe ► Zakład ubezpieczeń nie powinien prezentować w rachunku zysków i strat: ► ► składek – są one traktowane jako wpłaty depozytów odszkodowań, kosztów likwidacji szkód, zmiennych kosztów akwizycji oraz innych kosztów ujętych w wycenie zobowiązania ubezpieczeniowego – są one traktowane jako wypłaty depozytów za wyjątkiem prezentacji wyniku dla krótkoterminowych umów ubezpieczenia ► Zakład ubezpieczeń prezentuje wszystkie przychody i koszty w rachunku zysków i strat ► Zabronione jest kompensowanie przychodów i kosztów wynikających z umów reasekuracji z kosztami i przychodami z umów ubezpieczenia ► Zakład ubezpieczeń powinien zaprezentować przychody i koszty: ► ► strona 30 wynikające z umów ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozycji dotyczących pozostałych umów ubezpieczeń wynikające z aktywów pokrywających umowy ubezpieczenia typu unit-linked jako odrębną linię, oddzielnie od pozycji dotyczących pozostałych aktywów MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Prezentacja wyników dla umów krótkoterminowych – MSSF 4 faza II Rachunek zysków i strat Dla krótkoterminowych umów ubezpieczenia, rachunek zysków i strat powinien zawierać następujące wartości: ► Marżę za ryzyko rozłożoną na: ► ► ► ► ► Przychód ze składek Odszkodowania i świadczenia Koszty Amortyzacja zmiennych kosztów akwizycji włączonych do zobowiązania przedszkodowego Zmiany zobowiązań wynikających z tzw. onerous contracts strona 31 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Rachunek zysków i strat – model standardowy MSSF 4 faza 2 Rok 1 Korekta na ryzyko Amortyzacja marży końcowej Marża za ryzyko (underwriting margin) Zyski i straty z wstępnego rozpoznania umowy ubezpieczeniowej (w tym inne niż zmienne koszty akwizycji) Korekty wynikające z doświadczenia (experience adjustment) Zyski i straty wynikające ze zmiany szacunków założeń Przychód inwestycyjny Odsetki od zobowiązań ubezpieczeniowych (rozwinięcie dyskonta) Przychód inwestycyjny netto Zysk strona 32 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Rok 2 Analiza marży za ryzyko dla umów krótkoterminowych – MSSF Faza 2 Rok 1 Składka zarobiona Amortyzacja zmiennych kosztów akwizycji Odszkodowania i świadczenia Koszty administracyjne Wynik na działalności ubezpieczeniowej Zmiana zobowiązań z tytułu tzw. onerous contracts strona 33 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Rok 2 Techniczny Rachunek Ubezpieczeń PSR Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości Ubezpieczenia majątkowe Ubezpieczenia życiowe I. Składki I. Składki II. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z ogólnego rachunku zysków i strat II. Przychody z lokat III. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym IV. Odszkodowania i świadczenia III. Niezrealizowane zyski z lokat IV. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnym V. Odszkodowania i świadczenia VI. Zmiana stanu innych rezerw techniczno ubezpieczeniowych na udziale własnym V. Zmiana stanu pozostałych rezerw techniczno ubezpieczeniowych na udziale własnym VII. Premie i rabaty VI. Premie i rabaty na udziale własnym IX. Koszty działalności lokacyjnej VII. Koszty działalności ubezpieczeniowej X. Niezrealizowane straty na lokatach VIII. Pozostałe koszty tech. na udziale własnym XI. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnym IX. Zmiana stanu rezerw na wyrównanie szkodowości VIII. Koszty działalności ubezpieczeniowej XII. Przychody z lokat netto, przeniesione do ogólnego rachunku zysków i strat XIII. Wynik techniczny X. Wynik techniczny strona 34 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Ogólny rachunek zysków i strat zakładu PSR Zgodnie z załącznikiem nr 3 do ustawy o rachunkowości I. Wynik techniczny X. Zysk (strata) z działalności operacyjnej II. Przychody z lokat XI. Zyski nadzwyczajne III. Niezrealizowane zyski z lokat XII. Straty nadzwyczajne IV. Przychody z lokat netto, przeniesione z technicznego rachunku ubezpieczeń na życie XIII. Zysk (strata) brutto V. Koszty działalności lokacyjnej XV. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku VI. Niezrealizowane straty na lokatach XVI. Zysk (strata) netto XIV. Podatek dochodowy VII. Przychody z lokat netto, przeniesione do technicznego rachunku ubezpieczeń majątkowych i osobowych VIII. Pozostałe przychody operacyjne IX. Pozostałe koszty operacyjne strona 35 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Ujawnienie uzgadniające BO i BZ MSSF 4 faza II Zdyskontowane przepływy pieniężne Bilans otwarcia Nowe umowy ubezpieczenia Strata w momencie początkowego ujęcia umów ubezpieczenia Składki otrzymane Odszkodowania i świadczenia Zmienne (incremental) koszty akwizycji Inne koszty Korekty wynikające z doświadczenia (experience adjustment) Zmiany szacunków/założeń Odsetki od zobowiązań ubezpieczeniowych (rozwinięcie dyskonta) Uwolnienie narzutu eliminującego zysk (residual margin) Bilans zamknięcia strona 36 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Narzut na ryzyko (risk margin) Narzut eliminujący zysk (residual margin) Najważniejsze konsekwencje Ubezpieczenia majątkowe – MSSF 4 faza II ► ► ► ► ► ► Możliwość rozliczania w czasie jedynie zmiennych kosztów akwizycji Uwzględnianie wartości pieniądza w czasie w wycenie zobowiązania Potrzeba testowania czy dany kontrakt przyniesie straty Inna wycena i księgowanie kontraktów reasekuracyjnych Zobowiązania wynikające z umów ubezpieczeniowych są uznawane za pozycje pieniężne Nowa prezentacja i ujawnienia strona 37 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Najważniejsze konsekwencje Ubezpieczenia życiowe – MSSF 4 faza II ► ► ► ► ► ► ► Możliwość rozliczania w czasie jedynie zmiennych kosztów akwizycji. Wycena zobowiązań ubezpieczeniowych w oparciu o wartość bieżącą oczekiwanych przepływów pieniężnych powiększonych o narzut na ryzyko (risk margin) oraz narzut eliminujący zysk (residual margin) Potrzeba zastosowania bardziej złożonych modeli w celu kalkulacji wartości bieżącej oczekiwanych przepływów pieniężnych oraz narzutu na ryzyko (risk margin) Potrzeba wyceny opcji i gwarancji wbudowanych w kontrakty ubezpieczeniowe. Potrzeba wyceny udziału w zysku ubezpieczonych w tym uznaniowego udziału w zysku ubezpieczonych. Stopa dyskontowa wolna od ryzyka uwzględnia ryzyko płynności, ale nie uwzględnia ryzyka związanego z działalnością zakładu ubezpieczeń Nowa prezentacja i ujawnienia strona 38 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010 Dziękuję za uwagę Adam Fornalik Partner Ernst & Young Audit sp. z o.o. Rondo ONZ 1 00-124 Warszawa [email protected] tel. 22 557 74 90 strona 39 MSSF 4 faza II a PSR – 6 grudnia 2010
