Wstęp do książki - Sklep internetowy Charaktery

O książce
Jego życie oraz dzieło stanowią ważny pomost pomiędzy kulturami i religiami Europy i Azji.
Niezliczona liczba uczniów znalazła dzięki niemu dostęp do duchowo-mentalnego świata Wschodu:
niemiecki jezuita Hugo Makibi Enomiya-Lassalle (1898–1990) jest jedną z wielkich duchowych postaci
naszych czasów. Jego przesłanie brzmi: „Prawdziwy zen nie stoi w sprzeczności z jakąkolwiek religią,
również z chrześcijaństwem. Może pomóc każdemu człowiekowi kroczyć własną drogą”.
Po zdobyciu wykształcenia w Europie Hugo Lassalle wyjechał do Japonii i zaangażował się w
działalność na rzecz ubogich, zgłębiał też język oraz kulturę japońską. Po zrzuceniu przez Amerykanów
bomby atomowej na Hiroszimę rozpoczął wszechstronną pracę na rzecz pokoju. W połowie lat
pięćdziesiątych podjął intensywny dialog z religią buddyjską i rozpoczął praktykę zen.
Pierwsza książka ojca Lassalle’a Zen – Weg zur Erleuchtung (pol. „Zen – droga do oświecenia”),
wydana w 1958 roku, szybko znalazła się na watykańskim indeksie dzieł zakazanych. Dopiero Sobór
Watykański II uczynił jego drogę łatwiejszą: mógł wybudować ośrodek zen w pobliżu Tokio i zaczął
prowadzić kursy zen na całym świecie. Aż do śmierci w 1990 roku skutecznie pracował na rzecz
propagowania zen w Europie.
Na podstawie niepublikowanych pamiętników Ursula Baatz ukazuje fascynującą drogę życia
wielkiego Europejczyka, który w wyniku spotkania z buddyzmem zen i religijnymi tradycjami Azji
otworzył nową furtkę do chrześcijańskiej mistyki. W kontekście religijnych, politycznych i kulturalnych
przełomów XX wieku rysuje poruszający i zajmujący portret człowieka, który dzięki swej integralności i
intensywności osobistego poszukiwania stał się postacią wskazującą drogę ku nowej formie duchowości w
jednoczącym się świecie.
Pamiętając Obłok Miłości
Wkrótce po śmierci mistrza zen Yamady Kouna we wrześniu 1989 roku, zarząd szkoły zen Sanbo
Kyodan w Kamakurze wydał oświadczenie, że ojciec Hugo Enomiya-Lassalle SJ – wśród kilku innych
osób – otrzymał oficjalne potwierdzenie na nauczyciela zen i spadkobiercę tej linii buddyzmu zen wraz z
imieniem Obłok Miłości (Ai-un Ken). Długo czekano na ten moment, ponieważ ojciec Enomiya-Lassalle
został uczniem roshiego Yamady Kouna w 1961 roku. Wcześniej szkolił się pod kierunkiem innych
nauczycieli zen, i był już wtedy osobą dobrze znaną w Europie z powodu bardzo popularnych kursów zen,
jakie prowadził, przyjeżdżając regularnie z Japonii.
1
Ja sam rozpocząłem trening zen pod kierunkiem roshiego Yamady Kouna w 1971 roku . Rok
wcześniej przybyłem do Japonii z Filipin jako jezuicki seminarzysta. W tym czasie coraz więcej ludzi, z
różnych części świata, przybywało do San-un Zendo (Sali Zen Trzech Obłoków) w Kamakurze, aby pod
okiem roshiego Yamady praktykować zen. Wielu z obecnych tam obcokrajowców było chrześcijanami,
wśród nich sporą grupę stanowili katolicy świeccy, siostry zakonne i księża oraz pastorzy protestanccy. W
czasie odosobnień medytacyjnych, nazywanych po japońsku sesshin („spotkanie serca”), prowadzonych
w San-un Zendo, chrześcijanie w trakcie porannej rundy sprawowali Eucharystię w oddzielnym
pomieszczeniu, podczas gdy pozostali uczestnicy śpiewali buddyjskie sutry w głównej sali. Ponieważ
ojciec Lassalle był najstarszym kapłanem wśród innych duchownych, przypadało mu często
koncelebrowanie tych eucharystycznych spotkań. Jego cicha obecność naznaczona prostotą i skupieniem
sprawiała, że słowa konsekracji „To jest moje Ciało, za was wydane” rezonowały w naszych sercach i w
całym kosmosie.
W latach 80. zostałem przydzielony do wspólnoty jezuitów mieszkających na kampusie Uniwersytetu
Sophia w Tokio, gdzie mieszkał również ojciec Lassalle. Było dla mnie wielkim przywilejem spotykać się
z nim w trakcie Eucharystii i wspólnych posiłków, w których uczestniczyli również inni jezuici.
Odwiedzałem ojca Lassalle’a w jego własnym pokoju, kiedy szukałem jego rady w sprawach praktyki zen
i jej związków z duchowością ignacjańską i chrześcijaństwem w ogóle. Jego życie i wizja były zarówno
2
inspiracją, jak i wzorcem integracji tych tradycji .
Wśród uczestników prowadzonego przez ojca Enomiyę-Lassalle’a w 1982 roku kursu zen w domu
rekolekcyjnym o.o. Franciszkanów w Dietfurcie w Niemczech była młoda kobieta, Maria Reis. Kilka lat
później, w 1986 roku, otrzymała stypendium naukowe, dzięki któremu mogła prowadzić badania na
Uniwersytecie w Kioto w ramach doktoratu poświęconego buddyzmowi chińskiemu, kontynuując
3
równocześnie praktykę zen pod kierunkiem ojca Lassalle’a . W trakcie jednego z takich odosobnień Maria
miała głębokie doświadczenie, potwierdzone najpierw przez ojca Lassalle’a, a potem roshiego Yamadę
Kouna, jako doświadczenie kensho, a więc doświadczenie wglądu. Poproszona o jego opisanie, użyła
4
trzech słów: Bóg jest miłością .
Boska miłość, która przenika wszechświat, jest poza słowami i ponad jakąkolwiek możliwością
ludzkiego wyrażenia jej pełni. Czyste światło, pochodzące ze słońca, które oświeca bezchmurne niebo, nie
ma koloru i jest niewidzialne. Obłok, pojawiający się na niebie, przechwytuje czyste promienie słońca i
sprawia, że staje się ono widzialne w jego poświacie. Imię zen, Obłok Miłości, jakie ojciec EnomiyaLassalle otrzymał od swego nauczyciela zen roshiego Yamady Kouna, jest obrazową i trafną syntezą
całego jego życia jako jezuity i chrześcijanina praktykującego zen. Takiego go zapamiętaliśmy, a jego
życie ciągle pozostaje inspiracją.
Ruben L.F. Habito
Maria Kannon Zen Center
Dallas, Texas, USA
6 lutego 2014
1
Jak zaświadcza sam o. Enomiya-Lassalle, Ruben Habito jest pierwszym katolikiem, którego doświadczenie oświecenia
(kensho) zostało autoryzowane przez japońskiego mistrza zen. Zob. „Foreword to the First Edition” w: R. L. F. Habito, Living Zen,
Loving God, Wisdom Publications, Boston 2004 (przyp. J.P.).
2
Habito przeprowadził również rozmowę z o. Lassalle’em i roshim Yamadą tuż przed śmiercią ich obu. Zob.: „Appendix”
w: Living Zen, Loving God, dz. cyt., s. 115–125 (przyp. J.P.).
3
Maria Reis Habito jest obecnie autoryzowanym nauczycielem zen w szkole Sanbo Kyodan i naucza w Centrum Zen Maria
Kannon w Dallas, w Teksasie. W 1990 roku Maria i Ruben Habito wzięli ślub, mają dwóch dorosłych synów – Floriana i Benjamina.
Obaj są studentami.
4
Jej świadectwo zawarte jest w książce R. L. F. Habito, Healing Breath. Zen for Christians and Buddhists in a Wounded
World, Wisdom Publications, Boston 2006, s. 71–72 (przyp. J.P.).