Karta ramowego programu przedmiotu 1. Nazwa przedmiotu: Teledetekcja środowiska Kierunek studiów : Ochrona środowiska Rodzaj studiów : Studia inżynierskie stacjonarne (I stopnia) Wykłady (godz.) Ćwiczenia (godz.) ECTS 15 30 … Nr przedmiotu Data opracowania programu 28.04.2007 2. Cel zajęć Zapoznanie studentów ze współczesnymi sposobami pozyskania, przetwarzania i interpretacji informacji obrazowych w sposób umożliwiający: 1) efektywne korzystanie z zasobów internetowych baz danych oraz archiwów zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych w celu zrozumienia specyfiki oceny stanu, funkcjonowania i dokumentacji zmian środowiska w różnych skalach przestrzennych, 2) nawiązanie współpracy merytorycznej z instytucjami dostarczającymi różnie przetworzone teledetekcyjne dane obrazowe dla potrzeb zarządzania środowiskiem i badań naukowych w programach europejskich i globalnych. 3. Tematy wykładów/ćwiczeń Wykłady Wprowadzenie Identyfikacja potrzeb w zakresie informacji obrazowych dla rozwiązywania problemów ochrony i kształtowania środowiska obszarów wiejskich. Teledetekcja i fotogrametria jako nauka i technologia pozyskania, przetwarzania i interpretowaniu informacji obrazowej o cechach i wymiarach geometrycznych obiektów środowiskowych. Teledetekcja w zintegrowanym systemie technik geoinformacyjnych. Własności spektralne wybranych obiektów środowiskowych. Wpływ zanieczyszczenia środowiska i i sezonu wegetacyjnego na własności spektralne detali środowiskowych. Zasady rejestracji obiektów środowiskowych na wielospektralnych obrazach teledetekcyjnych. Geometryczne odwzorowanie obiektów terenowych na obrazach teledetekcyjnych przez wybrane systemy teledetekcji lotniczej i satelitarnej. Zniekształcenia geometryczne obrazów i metody eliminacji zniekształceń. Ortofotomapa. Rejestracja obrazów teledetekcyjnych Cechy obrazów zarejestrowanych wybranymi systemami teledetekcji lotniczej. Własności geometryczne i spektralne obrazów zarejestrowanych średnio- i wysokorozdzielczymi systemami teledetekcji satelitarnej. Internet jako źródło informacji o obrazach teledetekcyjnych. Ortofotomapa IACS w Internecie. Wybrane programy UE (GMES, INSPIRE) jako źródło informacji teledetekcyjnej o środowisku. Przetwarzanie obrazów teledetekcyjnych środowiska Środki techniczne do przetwarzania teledetekcyjnych obrazów analogowych i cyfrowych. Wybrane operacje cyfrowego przetwarzania obrazów jako narzędzie poprawiania ich dokładności geometrycznych i cech interpretacyjnych. Elementy pomiarów geometrii obiektów na obrazach dwuwymiarowych i modelu trójwymiarowym. Interpretacja obrazów teledetekcyjnych środowiska Kierunki praktycznego wykorzystania rezultatów interpretacji do rozpoznania stanu i zmian środowiska obszarów wiejskich. Specyfika monitorowania środowiska na serii czasowej obrazów. Wykorzystanie rezultatów interpretacji obrazów lotniczych i satelitarnych do zasilania baz danych systemów informacji przestrzennej. Aspekty techniczne i ekonomiczne stosowania w ochronie środowiska wybranych współczesnych technik teledetekcji poziomu lotniczego i satelitarnego. Podejście ekologiczno – krajobrazowe do interpretacji na obrazach lotniczych i satelitarnych elementów strukturalnych krajobrazów obszarów wiejskich. Kwantyfikacja stanu krajobrazów ekologicznych poprzez wybrane wskaźniki struktury przestrzennej krajobrazów. Obrazy teledetekcyjne poziomu lotniczego i satelitarnego jako źródło informacji umożliwiające wyznaczenie wskaźników struktury związanych z tłem, płatami i ekotonami. Wykorzystanie wskaźników struktury w ocenie stanu i zmian środowiska oraz opracowaniu zasad jego kształtowania i ochrony. Model 3D Specyfika pozyskania danych dla modelu 3D i wykorzystania modelu w ocenie funkcjonowania i ochronie środowiska. Model 3D w prezentacji danych środowiskowych, ocenie rzeźby terenu i pokrycia/użytkowania terenu. Ćwiczenia Ćwiczenia obejmują pięć merytorycznie połączonych bloków tematycznych. Blok1. Interpretacja elementów środowiska i zasady pomiarów fotogrametrycznych na pojedynczych zdjęciach lotniczych (2D). Specyfika odwzorowania detali środowiska na różnych typach zdjęć lotniczych: panchromatycznych, w barwach naturalnych i spektrostrefowych.. Zdjęcia lotnicze w programie realizacji ortofotomapy IACS. Blok 2. Tworzenie i wykorzystanie modelu trójwymiarowego jako źródła informacji dla interpretacji tematycznej i pomiarów fotogrametrycznych. Własności geometryczne obrazów zarejestrowanych w rzucie środkowym. Techniki tworzenia modelu 3D z danych analogowych i cyfrowych (anaglif, stereoskop). Elementy pomiarów zróżnicowania wysokościowego detali środowiska na obrazach teledetekcyjnych wykonanych w rzucie środkowym. Blok3. Przygotowanie cyfrowych wielokanałowych obrazów satelitarnych do interpretacji tematycznej wspomaganej komputerowo. Wybrane operacje cyfrowego przetwarzania pojedynczych kanałów obrazu wielo spektralnego dla uzyskania optymalnych dla interpretacji tematycznej kompozycji barwnych. Pomiar jasności spektralnych pikseli obrazu cyfrowego jako danych wejściowych do modelowania i parametryzacji elementów środowiska. Transformacja cyfrowego obrazu wielospektralnego na formę kompozycji barwnych. Blok 4. Wykorzystanie obrazów teledetekcyjnych jako tła rastrowego w mapach obrazowych. Definicje: mapa obrazowa środowiska, rozdzielczość spektralna, rozdzielczość przestrzenna obrazu cyfrowego. Sposoby wykorzystania parametrów rozdzielczości spektralnej i przestrzennej w procesie tworzenia tła rastrowego map obrazowych środowiska. Wyznaczanie optymalnej skali tła rastrowego map obrazowych tworzonych z obrazów pozyskanych wybranymi systemami teledetekcji satelitarnej. Blok5. Interpretacja i kwantyfikacja obrazów satelitarnych w ujęciu krajobrazowo-ekologicznym. Interpretacja na obrazach satelitarnych wybranych elementów struktury ekologicznej terenu : tła, wysp środowiskowych, ekotonów, korytarzy itp. Wykorzystanie kompozycji barwnych utworzonych z obrazów satelitarnych jako źródła danych dla integracji z modelem numerycznym terenu. Interpretacja zmian środowiska na serii czasowej obrazów teledetekcyjnych. Wyznaczenie wskaźników struktury pokrycia/użytkowania terenu na obrazie 2D i modelu 3D. Obliczenie wybranych wskaźników struktury z wykorzystaniem programu Fragstats. 4. Warunki zaliczenia przedmiotu Do zaliczenia przedmiotu wymagane jest: - złożenie sprawozdań merytorycznych, dotyczących poszczególnych bloków tematycznych pozytywne zdanie kolokwium, obejmującego całość materiału ćwiczeniowego i wykładowego. Preferowana będzie forma testowa kolokwium zaliczeniowego. 5. Efekty kształcenia – nabyte umiejętności i kompetencje Podstawowym efektem kształcenia będzie nabycie umiejętności i kompetencji praktycznego wykorzystania w ochronie i zarządzaniu środowiskiem obrazów teledetekcyjnych pozyskanych z poziomu lotniczego i satelitarnego. 6. Autorzy programu ramowego: Prof. dr habil. Jerzy Mozgawa 7. Wydział/Katedra: Wydział Leśny, Katedra Urządzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leśnictwa 8. Wymagane pomoce dydaktyczne: a/ cyfrowe i analogowe teledetekcyjne dane obrazowe poziomu lotniczego i satelitarnego (zapewnia Katedra) b/ specjalistyczne programy komputerowe i sprzęt komputerowy (zapewnia Katedra) 9. Literatura: 1) Remote Sensing of Environment. Elsevier Science. Wersja elektroniczne czasopisma dostępna na stronie Biblioteki Głównej SGGW ( http:// www.bg.sggw.waw.pl), w dziale czasopism zagranicznych. 2) Lillesand T.M., Kiefer R.W. 2000. Remote sensing and image interpretation. Sygn.123768. Biblioteka Główna SGGW. 3) Cieszewska A ( red.) 2004.:Płaty i korytarze jako elementy struktury krajobrazu – możliwości i ograniczenia koncepcji. Wydawnictwo SGGW. 4) Adamczyk J., Będkowski K. 2005. Metody cyfrowe w teledetekcji. Wydawnictwo SGGW.