HIV i AIDS HIV Ludzki wirus upośledzenia (Human Immunodeficency Virus) Schemat budowy wirusa HIV: a) glikoproteina 120, b) glikoproteina 41, c) lipidowa osłonka zewnętrzna, d) białkowa osłonka rdzenia, e) proteaza, f) kapsyd, g) RNA, h) odwrotna transkryptaza, i) integraza AIDS Czynnikiem wywołującym chorobę AIDS jest wirus HIV, czyli ludzki wirus upośledzenia odporności. Istnieją dwa typy wirusów odpowiedzialne za AIDS: HIV-1 i HIV-2. Pochodzenie wirusa HIV nie zostało ostatecznie wyjaśnione. Przypuszcza się, że jest on wynikiem mutacji retrowirusów występujących w Afryce u małp, którymi następnie zaraził się człowiek. Fazy rozwoju AIDS : Wirus HIV, po dostaniu się do organizmu, łączy się z komórkami wyposażonymi w receptor CD4. Są to najczęściej limfocyty. Przy udziale koreceptorów dochodzi do wniknięcia wirusa i rozpoczyna się jego namnażanie. U większości ludzi wspomniany proces przebiega bardzo intensywnie. W konsekwencji zmniejsza się liczba limfocytów w organizmie, układ odpornościowy staje się dysfunkcjonalny. Wirus ulega licznym modyfikacjom, szybko uodparnia się na leki. Od momentu zakażenia wirusem HIV do powstania pełnoobjawowego AIDS mija przeciętnie 10-12 lat. HIV w organizmie człowieka powiela się w 10-20 miliardach kopii dziennie. Wiele z tych kopii różni się od oryginału (mutacja wirusa). Niektóre te mutanty są nieszkodliwe i szybko giną, inne z kolei są oporne na działanie leków i szybko się mnożą. Wystarczy przerwać na jakiś czas kurację, aby wirus uodpornił się na leki. Sposoby zakażenia wirusem HIV: • • • • kontakty seksualne, stosowanie niesterylnych igieł i strzykawek (nie dotyczy to tylko narkomanów ale również osób przyjmujących domięśniowo sterydy anaboliczne). przetaczanie zakażonej krwi lub stosowanie preparatów krwiopochodnych dializy Leczenie : Nie istnieje lekarstwo pozwalający na wyleczenie AIDS, dotychczas opracowano jedynie preparaty utrudniające namnażanie się wirusa HIV. Najczęściej stosowaną obecnie terapią jest podawanie choremu leków powstrzymujących różne etapy rozwoju wirusa. Przy tego rodzaju postępowaniu jednak mają miejsce liczne efekty uboczne: wymioty, biegunka, anemia, zapalenie wątroby. Wiele spośród chorób znamionujących AIDS można leczyć efektywnie, wymaga to jednak ogromnych nakładów finansowych. Jest ono jednak tym trudniejsze, im bardziej zniszczony jest układ odpornościowy. Jak zapobiegać ? Najważniejszym elementem pomagającym zmniejszyć ryzyko zakażenia jest wzrost poziomu wiedzy na temat HIV/AIDS. • W jakichkolwiek ryzykownych sytuacjach należy pamiętać o : wykonywaniu zabiegów chirurgicznych w legalnych gabinetach posiadających wysterylizowany sprzęt lub tylko narzędzia jednorazowego użytku. odpowiednim zabezpieczaniu się podczas stosunków seksualnych. unikaniu kontaktu z krwią osoby zarażonej wirusem HIV. Co zrobić, jeśli doszło do kontaktu z wydzieliną mogącą zawierać HIV ? • • • • Jeżeli doszło do przekłucia skóry, należy dobrze umyć zranioną okolicę wodą z mydłem. Jeżeli na skórze znajduje się krew, niezależnie od tego czy skóra jest skaleczona (czy są na niej zmiany, typu otwarcia, zadrapania itp.) należy umyć ją dobrze wodą z mydłem. Jeżeli skażone są oczy, należy je delikatnie, aczkolwiek dokładnie przepłukać wodą lub 0,9% NaCl przy otwartych powiekach. Jeżeli krew dostanie się do ust, należy ją wypluć, a następnie przepłukać jamę ustną wodą kilkanaście razy. Mity dotyczące HIV • • • "HIV i AIDS to to samo". HIV jest wirusem, który może wywołać chorobę AIDS. Nosiciele HIV mogą żyć latami bez objawów klinicznych choroby. "Infekcje HIV dotyczą tylko homoseksualistów i narkomanów". Nieprawda - wirus ten dotyka w takim samym stopniu także hetero- i biseksualne osoby, a także nieuzależnionych od narkotyków; W tej chwili nie używa się już pojęcia "grupa podwyższonego ryzyka", lecz "grupa zachowań ryzykownych". Należy do nich np. uprawianie seksu bez zabezpieczenia czy korzystanie z niezabezpieczonych strzykawek przez różne osoby. "Nie ma ryzyka podczas stosunku płciowego dwóch osób zainfekowanych HIV". Podczas takiego stosunku może dojść do tzw. nadkażenia, superinfekcji, co może znacznie skomplikować i utrudnić terapię antywirusową. • • • "Kobieta zarażona HIV nie może urodzić zdrowego dziecka". HIV jest czasami zdolny przenieść się na płód albo zakazić dziecko podczas porodu, ale nie zawsze. Ryzyko takiego zakażenia wynosi 2030%. Poród przez cesarskie cięcie oraz odpowiednie leki przeciwwirusowe zmniejszają prawdopodobieństwo nawet do 1-2%. "Można zarazić się przez pocałunek". Ocenia się, że do zakażenia podczas pocałunku głębokiego trzeba by około pół litra śliny. Może to jednak nastąpić poprzez krew w przypadku ran na wargach. "Wirus HIV jest świadomym wytworem człowieka." Wirusy HIV-1 i HIV-2 występują naturalnie w populacjach małp afrykańskich, odpowiednio: szympansów i mangab szarych. Jest udowodnione, że ludzka epidemia powstała w wyniku przeniesienia małpich wirusów do populacji ludzkiej. Światowy dzień walki z AIDS Obchodzony jest 1 grudnia z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od roku 1988 roku. W tym dniu na całym świecie, w tym i w Polsce odbywają się m.in. konferencje, happeningi oraz akcje edukacyjne dotyczące profilaktyki HIV/AIDS. Krajowe Centrum ds. AIDS (Polska) w ramach Światowego Dnia Walki z AIDS od 2001 roku prowadzi kampanie multimedialne. Czerwona wstążeczka jest symbolem solidarności z chorymi. Kalendarium 1981 pierwsze opisy choroby (The Lancet, N Engl J Med.). 1982 nazwa AIDS: acquired immune deficiencys yndrome, zespół nabytego upośledzenia odporności. 1983 izolacja wirusa. 1985 rejestracja testu ELISA na obecność przeciwciał anty-HIV. 1985 pierwszy przypadek zakażenia HIV w Polsce. 1986 pierwsze zachorowanie na AIDS w Polsce. 1986 pierwszy lek- zydowudyna, Retrovir. 1986 wykazano ścisłe pokrewieństwo między SIV i HIV. 1987 od października wprowadzono badania w kierunku obecności przeciwciał anty-HIV każdej porcji krwi oddanej w stacjach krwiodawstwa. 1992 pierwszy w Polsce eksperymentalny program terapii substytucyjnej uzależnienia od heroiny metadonem rozpoczął się w Warszawie, w Instytucie Psychiatrii i Neurologii, dla ok. 40 osób. 1997 leczenie HAART. 2000 prezydent RPA, Thabo Mbeki, udzielił wywiadu Time Magazine, w którym powiedział, iż nie sądzi, by HIV powodował AIDS . 2002 Ukraina stała się pierwszym krajem Europy, w którym 1% populacji dorosłych obywateli zakażonych jest HIV. Epidemiologia na świecie 2008r. Gdzie szukać pomocy ? • Krajowe Centrum ds. AIDS - Adres : ul. Samsonowska 1, 02-829 Warszawa - Telefony : (022) 641-83-01 641-07-05 641-33-36 - Faks : (022) 641-21-90 - Email: [email protected] - Strona internetowa : www.aids.gov.pl