substancje chemiczne i ich działanie

PREZENTACJA !
Wybrane
substancje
chemiczne i ich
działanie .
Karolina Grudkowska 1c
ALKOCHOL .
WŁAŚCIWOŚCI, OTRZYMYWANIE,
ZASTOSOWANIE :
Etanol (alkohol etylowy), C2H5OH – organiczny związek chemiczny z grupy
alkoholi.W temperaturze pokojowej jest to bezbarwna, łatwopalna ciecz o
charakterystycznej woni i piekącym smaku. Na powietrzu pali się słabo
widocznym, niebieskawym płomieniem. Etanol do celów spożywczych (→
napój alkoholowy) otrzymuje się w wyniku fermentacji alkoholowej
Podstawowymi surowcami do produkcji etanolu są: buraki cukrowe, trzcina
cukrowa ziemniaki i wiele innych roślin. Cena prostych napojów
alkoholowych (czystych wódek i spirytusu spożywczego) w wielu krajach
wynika z podatków nakładanych na te produkty, a nie z kosztów ich
produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 l spirytusu to ok. 0,50 euro, gdy
jest on otrzymywany przez fermentację i jeszcze taniej jeśli pochodzi z
syntezy bezpośredniej. Etanol do celów przemysłowych jest często
produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z gazu syntezowego
(mieszaniny CO H2 i H2O), która prowadzi do czystszego chemicznie etanolu.
Etanol jest tanim w produkcji surowcem i jest jednocześnie stosunkowo
niegroźny dla środowiska, dlatego jest wykorzystywany jako rozpuszczalnik
w przemyśle chemicznym.
DZIAŁANIE NA ORGANIZM
CZŁOWIEKA:
Cząsteczki alkoholu etylowego zawarte w piwie, winie czy wódce nie
wymagają trawienia tak jak pozostała zawartość tych napojów. Są one
bardzo małe i zostają w bezpośredni sposób wchłonięte przez organizm. Za
pośrednictwem krwioobiegu trafiają szybko do mózgu, a tam dzięki
specyficznym właściwościom chemicznym wywołują odpowiednie efekty
psychologiczne. Cząsteczki alkoholu etylowego są eliminowane z organizmu
głównie poprzez spalanie w komórkach wątroby. U mężczyzn eliminacja
alkoholu odbywa się w tempie około 10 - 12 gramów na godzinę, a u kobiet
8 - 10 gramów na godzinę. Niektórzy ludzie pijąc alkohol nie zdają sobie
sprawy, ze zniszczeń w ich ciele. Zatrucie śmiertelne C2H5OH występuje
przy stężeniu pięciu promili. Alkohol wywołuje zniszczenia w ciele takie jak:
uszkodzenie naczyń krwionośnych, komórek nerwowych co prowadzi do
obniżenia sprawności umysłowej i zaburzeń psychicznych. Powoduje także
stłuszczenie i stany zapalne wątroby, nieżyt przełyku, owrzodzenie żołądka i
dwunastnicy. Poza tym alkohol uszkadza także główny organ napędzający
ciało - serce, wywołuje arytmię, nadciśnienie, niewydolność krążenia..
NARKOTYKI
Marihuana i haszysz-
zawierają związek THC (Tetrahydrokannabinol - C21H30O2 ) jest
główną substancją psychoaktywną zawartą w konopiach indyjskich. Należy do grupy
związków chemicznych zwanych kannabinoidami. Jest praktycznie nierozpuszczalny w
wodzie, natomiast rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, tłuszczach.
Stosunkowo mała toksyczność THC wynika z faktu, że receptory kannabinoidowe nie
występują we wszystkich komórkach nerwowych, lecz tylko w części kory mózgowej. Pień
mózgu (który jest odpowiedzialny za kontrolę podstawowych funkcji życiowych takich jak
czynność serca czy oddychanie) jest niemal pozbawiony tych receptorów. Efektem
podawania czystego THC, ww. w zrastającej skali stężenia są: stan głębokiego odprężenia,
wzrost apetytu, wzrost wrażliwości na zapachy i smaki ,wzrost wrażliwości słuchu i wzroku
zaburzenia orientacji w przestrzeni, podrażnienie, stany euforyczne. Badania medyczne
potwierdziły, że Tetrahydrokannabinol podawany pod kontrolą powoduje wzrost apetytu,
wzrost odporności organizmu i ogólną poprawę nastroju – szczególnie u osób ze
skłonnościami do depresji. Najnowsze badania wskazują również na zapobieganie przez THC
miażdżycy naczyń krwionośnych.
Amfetamina - (C9H13N,
– organiczny związek chemiczny o silnym działaniu psychotropowym pobudzający
ośrodkowy układ nerwowy. Jest on mieszaniną racemiczną dwóch odmiandekstroamfetaminy zwanej też D-amfetaminą i lewoskrętnej lewoamfetaminy
zwanej L-amfetaminą, które różnią się działaniem fizjologicznym. Uwalnia
neuroprzekaźniki z zakończeń nerwowych i blokuje ich wychwyt zwrotny. Wskutek
tego zwiększa się aktywność układu nerwowego i w efekcie pobudzany jest cały
organizm. Amfetamina najczęściej przyjmowana jest w formie siarczanu
amfetaminy, rzadziej w postaci fosforanu, winianu czy higroskopijnego
chlorowodorku. Szkielet cząsteczki amfetaminy stanowi struktura
fenyloetyloaminy. W temperaturze pokojowej amfetamina jest bezbarwną cieczą o
właściwościach silnie zasadowych i gęstości trochę mniejszej od wody. W celu
zwiększenia trwałości amfetaminę przeprowadza się w sole amoniowe, najczęściej
siarczan diamfetaminy (C9H13N)2•H2SO4) wszystkie te sole są białymi proszkami o
gorzkim smaku. Amfetamina powoduje euforię, podniecenie seksualne, wytrzeszcz
oczu, bladość skóry, powiększenie źrenic, podwyższone ciśnienie krwi, jadłowstręt i
światłowstręt, zmniejsza wrażliwość na ból, głód, pragnienie, zmęczenie, ma
działanie szkodliwe dla serca, powoduje wypłukiwanie witamin z organizmu,
drżenie mięśni i szczękościsk.
KOKAINA - (METYLOBENZOILOEKGONINA, C17H21O4N) – SUBSTANCJA POBUDZAJĄCA
POCHODZENIA ROŚLINNEGO. ODZNACZA SIĘ DUŻYM POTENCJAŁEM UZALEŻNIAJĄCYM
PSYCHICZNIE. JEST TO ALKALOID TROPANOWY OTRZYMYWANY Z LIŚCI KRASNODRZEW
POSPOLITEGO (KOKI) CZYSTA KOKAINA TO BIAŁA, KRYSTALICZNA SUBSTANCJA, SŁABO
ROZPUSZCZALNA W WODZIE, O TEMPERATURZE TOPNIENIA 98 °C. JAKKOLWIEK
SYNTETYCZNE ŚRODKI ZNIECZULAJĄCE SĄ DZISIAJ BARDZO ROZPOWSZECHNIONE,
KOKAINĘ NADAL W PEWNYM STOPNIU WYKORZYSTUJE SIĘ W STOMATOLOGII I
OKULISTYCE. POWODUJE SILNY SKURCZ NACZYŃ KRWIONOŚNYCH I WZROST CIŚNIENIA
TĘTNICZEGO, ROZSZERZENIE ŹRENIC, ROZKURCZ MIĘŚNIÓWKI OSKRZELI, ZAHAMOWANIE
PERYSTALTYKI PRZEWODU POKARMOWEGO, ZAHAMOWANIE WYDZIELANIA PRZEZ
GRUCZOŁY ŚLINOWE, POBUDZENIE PSYCHORUCHOWE, UCZUCIE EUFORII, OMAMY,
DEPRESJĘ OŚRÓDKA ODDECHOWEGO W PNIU MÓZGU. CZĘSTE ZAŻYWANIE JEJ PROWADZI
DO TAKICH CHORÓB JAK: MIAŻDŻYCA, CHOROBY WIEŃCOWE SERCA, NADCZYNNOŚĆ
TARCZYCY. KOKAINA W POSTACI SOLI (CHLOROWODORKU) JEST ŚNIEŻNOBIAŁYM LUB
ŻÓŁTAWYM PROSZKIEM. TA POSTAĆ KOKAINY JEST ROZPUSZCZALNA W WODZIE, DZIĘKI
CZEMU MOŻNA JĄ WYPIĆ LUB WSTRZYKNĄĆ.
Heroina- (diacetylomorfina, diamorfina, C21H23NO5) organiczny związek chemiczny,
półsyntetyczny opioid, acetylowa pochodna morfiny, po raz pierwszy
zsyntetyzowana w 1874, wykazująca od niej około 3–5 krotnie silniejsze działanie
przeciwbólowe w przypadku podania dożylnego, lecz krótsze. Jest bardzo silnym
środkiem narkotycznym, który powoduje euforię i błogą apatię. Prowadzi u
stosujących ją osób do rozwinięcia się uzależnienia psychicznego i fizycznego. Może
być stosowana dożylnie, donosowo w postaci tabaczki lub palona. W postaci czystej
heroina jest białą, sypką, bezwonną substancją o gorzkim smaku i temperaturze
topnienia 173 °C. Zaliczana jest do grupy depresantów. Heroinę otrzymuje się
poprzez acetylację morfiny, którą z kolei wyodrębnia się z opium – mleczka
makowego, bądź z suszonej słomy makowej (makówka + ok. 15 cm łodygi),
pochodzących z maku lekarskiego.
LEKI
Leki to związki chemiczne, ich mieszaniny otrzymane z roślin lub
syntetycznie w laboratoriach chemicznych i farmaceutycznych. Zanim
trafią do aptek przechodzą różnorodne próby i testy. Mimo to ich
nadmierne lub niewłaściwe zażywanie ma na organizm szkodliwy
wpływ. Zadaniem leków jest:
zmieniać procesy biochemiczne zachodzące w organizmie w pożądanym
kierunku, • uzupełniać niedobory substancji lub likwidować ich nadmiar,
• powstrzymywać rozwój bakterii i wirusów lub je niszczyć.
TRUCIZNY
substancje naturalne lub syntetyczne, które nawet w małych ilościach zakłócają
funkcje życiowe organizmu. Niektóre związki chemiczne podawane w małych
dawkach (poniżej 1 mg) stosowane są jako środki lecznicze, zażywane w większych
dawkach mogą powodować zatrucie, a nawet śmierć. Substancje chemiczne mogą
przedostawać się do organizmu różnymi drogami przez : skórę, układ oddechowy,
przewód pokarmowy. Jady (toksyny) – substancje trujące wytwarzane przez grzyby,
drobnoustroje i zwierzęta (np. przez żmiję). Muchomor sromotnikowy wytwarza
związek o nazwie falloidyna, który jest bardzo toksyczny i już w ilości
50mikrogramów może zabić mysz.
NIKOTYNA I BIERNE PALENIE
Nikotyna – jedna z najszybciej działających trucizn (poraża układ nerwowy i mięsień
sercowy, podwyższa ciśnienie krwi). Dawka powyżej 20 mg jest trująca, a większa od
40–60 mg jest śmiertelna dla człowieka. Systematyczne przyjmowanie niewielkich
ilości nikotyny poprzez palenie papierosów prowa-dzi do przewlekłego zatrucia
organizmu oraz uzależnienia zwanego nikotynizmem.
Bierne palenie – na ten rodzaj palenia są narażone osoby niepalące, przebywające w
środowisku pa-laczy. Wdychanie dymu przez osoby niepalące jest równie szkodliwe
jak wdychanie dymu przez osobę palącą. Oprócz nikotyny dym papierosowy zawiera
wiele szkodliwych substancji np. tlenek węgla(II), a także substancje rakotwórcze
(kancerogenne).