Przedszkolne nowinki BIULETYN INFORMACYJNY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W TANOWIE – LISTOPAD 2011 010 Drodzy rodzice, nie bez powodu w roku, w którym skupiamy się wokół tematu zdrowego żywienia, zachęcamy Was i Wasze pociechy do aktywnego trybu życia. U podstaw bowiem piramidy zdrowego żywienia jest ruch i aktywność fizyczna. Promujemy imprezy sportowe i lokalne biegi dla najmłodszych- chcemy by oprócz osobistych sukcesów dzieci był to czas wspólnie spędzony i by uczył on Wasze dziecko prawidłowego myślenia o żywieniu. Szerzej o korzyściach ze wspólnie uprawianego sportu w artykule „Aktywność fizyczna przedszkolaka”. Ponadto o błędach jakich należy unikać w żywieniu dzieci. Drodzy rodzice, pamiętajcie by nie nagradzać dzieci słodyczami za zajedzony obiad! Oraz o lękach w wieku dziecięcym- czym one są i jak postępować gdy dostrzeżemy zaburzenia lękowe u swojego dziecka. Redakcja W tym numerze: 1. Dlaczego prawidłowe żywienie już najmłodszych dzieci jest tak ważne 2. Aktywność fizyczna przedszkolaka. 3. Dziecko z zaburzeniami lękowymi w przedszkolu. Dlaczego prawidłowe żywienie już najmłodszych dzieci jest tak ważne? O zdrowym odżywianiu dzieci oraz skutkach nieprawidłowej diety rozmawiamy z dr Anną Harton, dietetyk z Katedry Dietetyki Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. 1. Dlaczego prawidłowe żywienie już najmłodszych dzieci jest tak ważne? Odpowiednio zbilansowana i racjonalna dieta dziecka jest szczególnie ważna, ponieważ warunkuje pełnie zdrowia oraz optymalny wzrost i rozwój, w tym zarówno fizyczny, jak i umysłowy. Odpowiedzialność za prawidłowe żywienie dziecka spada jednak na barki rodziców. To oni już od najmłodszych lat życia dziecka powinni przekazywać wzorce dotyczące zdrowego stylu życia oraz racjonalnej diety. 2. Czy mogłaby Pani podać kilka podstawowych zasad codziennego żywienia dziecka, którymi powinni kierować się rodzice? W codziennym jadłospisie dziecka powinno znaleźć się co najmniej 4-5 posiłków, w tym minimum jeden ciepły. W każdym z głównych posiłków, takich jak: śniadanie, obiad i kolacja, należy podać dziecku źródło pełnowartościowego białka, warzywa i/lub owoce oraz produkt obfitujący w węglowodany złożone. Ponadto w menu dziecka w wieku przedszkolnym powinny znaleźć się produkty zbożowe, takie jak: grube kasze, płatki oraz pełnoziarniste pieczywo (to doskonałe źródło błonnika pokarmowego). Nie można zapominać też o mleku i jego przetworach, szczególnie zalecane są produktu naturalne. Ta grupa produktów to bardzo cenne źródło wapnia, który jest budulcem kości i zębów. Ważny jest także rodzaj tłuszczu, do smarowania rekomendowane jest masło, a do przygotowywania potraw zaleca się tłuszcze roślinne, np. olej rzepakowy czy oliwę z oliwek. Żywienie dziecka powinno być urozmaicone, posiłki regularne, a wielkość porcji dostosowana do wieku i potrzeb młodego organizmu. Ponadto należy unikać nadmiaru cukru i 2 słodyczy oraz innych niezdrowych przekąsek, zwłaszcza podczas siedzących czynności. spożywanych 3. Jakie są najczęstsze błędy popełniane przez dorosłych w żywieniu dziecka? Rodzice powinni pamiętać, ze dieta dziecka w dużym stopniu różni się od diety osoby dorosłej. Nie powinni oni bezkrytycznie stosować swoich zasad żywienia w jadłospisie dzieci. Należy także unikać stosowania niekonwencjonalnych, źle zbilansowanych, modnych diet. Do najczęstszych błędów rodziców można zaliczyć: zbyt małą ilość posiłków, brak regularności, nadmierne używanie przypraw, szczególnie soli oraz małe urozmaicenie i niedostosowanie wielkości porcji do wieku dziecka. Dieta małych dzieci często obfituje w słodycze i słodkie napoje, a brakuje w niej podstawowych produktów, takich jak mleko i jego przetwory oraz warzywa i owoce. Ponadto brak czasu rodziców, zniecierpliwienie i nerwowa atmosfera podczas posiłków mogą zniechęcać dziecko do jedzenia oraz skutkować kojarzeniem posiłków z przykrościami. 4. Na jakie skutki narażone są nieprawidłowo żywione dzieci? Nieprawidłowe żywienie dzieci, w którym występuje zarówno niedobór, jak i nadmiar wielu składników diety, może mieć swoje negatywne konsekwencje. Źle zbilansowana dieta wieku dziecięcego może skutkować między innymi: zaburzeniami wzrostu i rozwoju dzieci, niedożywieniem, ale także nadwagą czy otyłością. Obok powyższych wymienia się też próchnicę zębów oraz, wynikające z niedoborów mineralno-witaminowych, niedokrwistość czy nieprawidłowa mineralizacja kości. Co więcej, dzieci niewłaściwie odżywiane są apatyczne, szybciej się męczą oraz mają gorsze wyniki w nauce. Negatywne konsekwencje nieprawidłowego żywienia dzieci mogą mieć także dużo bardziej odległe skutki - zwiększone ryzyko cukrzycy typu 2, nadciśnienia czy miażdżycy w wieku dorosłym. 5. Czy istnieje zależność między zdrowym odżywianiem a odpornością u dzieci? Oczywiście. Nieprawidłowa dieta może osłabiać funkcjonowanie układu odpornościowego, prowadząc do spadku odporności. Bardziej narażone na różnego rodzaju infekcje są niedożywione 3 dzieci. Dzieci, których dieta dostarcza im odpowiednią ilość białka, witamin i składników mineralnych, mają mocniejszy organizm, który łatwiej broni się przed wirusami. Ważne jest także regularne jedzenie. Głodny przedszkolak jest bardziej narażony na zachorowanie. 6. Czy uważa Pani, że takie akcje, jak Piramida Żywienia Przedszkolaka są potrzebne? Tak. Edukacja w zakresie żywienia skierowana zarówno do rodziców, jak i dzieci jest bardzo ważna. Z jednej strony uświadamia korzyści wynikające ze stosowania u dzieci racjonalnej i odpowiednio zbilansowanej diety, z drugiej odgrywa bardzo istotną rolę w prewencji wielu chorób. Prawidłowe nawyki żywieniowe powinny być utrwalane już od najmłodszych lat, co skutkuje dużą szansą ich powielania w życiu dorosłym. Istnieje duże prawdopodobieństwo, iż maluchy, które nie jedzą chipsów i nie spożywają słodkich napojów gazowanych, także w dorosłym życiu będą ich unikały. 7. Jak często dziecko może jeść słodycze i które z nich są zdrowsze dla dziecka, a których w ogóle nie powinno dostawać? W dziennej racji pokarmowej dziecka znajduje się pewna ilość cukru i słodyczy. W przypadku trzylatka jest to około 30 g na dobę, a w przypadku 4-6 latka około 35 g. W tej grupie, oprócz cukru, znajdują się także miód, dżem oraz wszelkie inne słodkości. Warto także podkreślić, iż słodkie napoje i soki również dostarczają pewną ilość cukru. Dlatego, jeśli w diecie dziecka są takie produkty, należy już ograniczać inne źródła cukru. Biorąc pod uwagę często znikomą wartość odżywczą produktów tej grupy, słodycze należy podawać dziecku w ograniczonych ilościach, raczej jako deser, a nie zamiennik racjonalnego posiłku. Ponadto w słodyczach takich jak czekolada, ciasteczka itp., oprócz cukru, zwykle kryje się także spora ilość tłuszczu. Nadmiar obu powyższych w diecie dziecka może skutkować próchnicą zębów, a także nadwagą czy otyłością. Doskonałym substytutem słodyczy mogą być świeże owoce, takie jak winogrona, morele czy np. truskawki. Autor: Aneta Howaniec 4 Jak unikać błędów w żywieniu naszego dziecka? W codziennym jadłospisie dziecka (w równych odstępach czasu) zaplanuj co najmniej 4-5 posiłków (wśród nich przynajmniej jeden powinien być ciepły). Pamiętaj, aby w głównych posiłkach, takich jak: pierwsze śniadanie, obiad i kolacja, znalazło się źródło pełnowartościowego białka, np. wędlina, mięso, ryba, jajko lub produkt mleczny (ser żółty, twaróg, jogurt naturalny lub kefir). W posiłkach uzupełniających (drugie śniadanie, podwieczorek) uwzględnij przetwory mleczne oraz dodatki warzywne i owocowe. Jeśli nie ma przeciwwskazań, podawaj dziecku dużo produktów zbożowych, takich jak: grube kasze, płatki (nie tylko kukurydziane) oraz ciemne pieczywo - to doskonałe źródło błonnika pokarmowego! Chowaj słodycze i wysokokaloryczne przekąski (np. chipsy, paluszki, ciasteczka), po które łatwo i bez kontroli sięga Twoje dziecko. Ogranicz ich spożywanie przez dziecko podczas siedzących czynności, jak oglądanie telewizji. Jako przekąski podawaj zdrowe produkty, np. świeże owoce lub niesolone orzechy. Ograniczone ilości słodyczy możesz podawać dziecku po posiłku, pamiętaj jednak, aby nie były one nigdy nagrodą. Unikaj potraw smażonych w głębokim tłuszczu, wybieraj raczej potrawy grillowane, pieczone w folii lub smażone bez tłuszczu. Do posiłków gotowanych i duszonych używaj oleju rzepakowego lub oliwy, a do surówek i sałatek odpowiedni będzie dodatek oleju słonecznikowego lub sojowego. Ograniczaj sól - do przygotowywanych potraw dodawaj zioła i delikatne przyprawy. W diecie dziecka unikaj słodkich napojów gazowanych i żywności typu fast-food, takiej jak: frytki, hamburgery, cheesburgery, pizza. Uważaj na wymyślne i modne diety, 5 które z reguły nie są prawidłowo zbilansowane i nie nadają się dla dzieci! Jeśli Twoje dziecko ma jakieś alergie pokarmowe, starannie zaplanuj menu, aby eliminacja produktów alergizujących nie skutkowała niedoborami składników odżywczych (najlepiej wyszukać odpowiednie zamienniki eliminowanych produktów). Żywienie dziecka powinno być urozmaicone z wykorzystaniem różnych produktów z każdej z podstawowych grup. W codziennej diecie powinny znaleźć się: produkty zbożowe i ziemniaki; warzywa i owoce; mleko i produkty mleczne; mięso, wędliny, ryby i jaja; tłuszcze; nasiona strączkowe i orzechy; cukier i słodycze; Aktywność fizyczna przedszkolaka Wiek przedszkolny cechuje duża intensywność rozwoju fizycznego, szybki wzrost kośćca i powiększenie muskulatury ciała twojego dziecka. Rozwój ruchowy przedszkolaka jest mniej gwałtowny niż dziecka w okresie niemowlęcym, maluch zaczyna jednak doskonalić swoje ruchy. Jest jeszcze słabo skoordynowany, co przejawia się np. udziałem całego ciała w wykonywaniu wszystkich czynności. Rozwija się jednak motoryka dziecka, przedszkolak biega coraz sprawniej, wykonując przy tym dłuższe kroki. Dzieci w wieku przedszkolnym wykazują ogromną potrzebę ruchu, są wtedy najbardziej żywe, biegają, skaczą, krzyczą. Gimnastyka dzieci w wieku przedszkolnym ma na celu wzmocnienie ich muskulatury i kształtowanie prawidłowej postawy. Zwykle w przedszkolach ćwiczenia wykonywane z dziećmi są rozmaitymi wariantami chodu, biegu, pełzania czy rzutu. Przedszkolaki mogą wykonywać także ćwiczenia równoważne. 6 Dzieci w wieku przedszkolnym powinny mieć przynajmniej 20 minut zajęć ruchowych dziennie. Jeśli w czasie wakacji nie posyłasz dziecka do przedszkola, pamiętaj aby zapewnić mu codzienną dawkę ruchu, najlepiej na świeżym powietrzu. Przedszkolaki, poza prostymi ćwiczeniami gimnastycznymi, mogą już zacząć trenować niektóre dyscypliny sportu. Odpowiednia dla dzieci jest jazda na rowerze, jazda konna, pływanie, jazda na rolkach czy piłka nożna. Jeśli widzisz, że twoje dziecko wykazuje duże zainteresowanie aktywnością fizyczną, zapisz go do szkółki sportowej, gdzie pod fachowym okiem trenerów będzie mogło rozwijać swoje zainteresowania. Bardzo ważne, także we wzmacnianiu więzi emocjonalnej, jest wspólne uprawianie aktywności fizycznej rodziców z dziećmi. Dlatego nie zadowalaj się zajęciami sportowymi, które oferuje twojemu dziecku przedszkole. Nic nie zastąpi dziecku wspólnie i aktywnie spędzonego czasu z rodzicami. Jedźcie razem na wycieczkę rowerową, idźcie na basen albo zagrajcie w piłkę. Zdrowy i harmonijny rozwój dziecka musi być uzupełniony aktywnością fizyczną. Nie wystarczą wartościowe posiłki, by twoje dziecko prawidłowo się rozwijało, musimy też stale dostarczać mu ruchu, który wzmocni odporność, poprawi apetyt i kondycję fizyczną twojego malucha. (źródło: www.zdrowyprzedszkolak.pl) „One są wśród nas” Dziecko z zaburzeniami lękowymi w przedszkolu Dzieciństwo to okres, w którym następują istotne zmiany w każdej sferze rozwojowej człowieka - dziecko musi nauczyć się radzić sobie z wieloma wyzwaniami, trudnościami oraz zupełnie nowymi sytuacjami. Gdy rozpoczyna edukację w przedszkolu, zaczyna być oceniane przez szerszy krąg dorosłych i rówieśników, 7 staje przed trudniejszymi zadaniami, oczekuje się od niego coraz większej samodzielności i zaradności. Aby poradzić sobie z codziennymi wyzwaniami, niektórymi dzieci potrzebują wsparcia i dodatkowych oddziaływań, ponieważ nowe sytuacje i zmiany mogą wiązać się z przeżywanym przez dzieci lękiem – dzieci mogą bać się rozstania z rodzicami, wywoływania do odpowiedzi, publicznego występowania podczas różnych uroczystości, udziału w rywalizacji sportowej czy też tego, jaką będą miały pozycję w grupie rówieśniczej. Występowanie różnych obaw i lęków jest częścią prawidłowego rozwoju dziecka i pomaga mu we właściwej adaptacji do otoczenia zewnętrznego. Mimo że zachowania lękowe są częścią naturalnego rozwoju, niestety mogą przerodzić się w zaburzenia lękowe wówczas, gdy dziecko nadmiernie przeżywa zarówno różne konkretne sytuacje, jak i też tworzone przez siebie w wyobraźni scenariusze przyszłych wydarzeń. Lęk rozumiany jest jako naturalna reakcja na spostrzegane niebezpieczeństwo, która pozwala człowiekowi przygotować się do walki lub ucieczki. Spełnia więc bardzo ważną funkcję w życiu, gdyż uruchamia odpowiednie mechanizmy przystosowawcze, które wspomagają radzenie sobie z trudną sytuacją. U dziecka lęk pojawia się za każdym razem, gdy dziecko rozpoznaje niebezpieczeństwo. W sytuacji, w której nie ma rzeczywistego zagrożenia lub gdy reakcja dziecka jest nieadekwatna do zagrożenia i nadmierna, lęk przestaje pełnić funkcję adaptacyjną i może prowadzić do szkodliwych zmian w zachowaniu. Aspekt fizjologiczny lęku Składnik fizjologiczny lęku dotyczy odczuć fizycznych, które bardzo często towarzyszą lękowi. Należą do nich między innymi spocone dłonie, napięcie mięśni, przyspieszona akcja serca, skrócenie oddechu, bóle głowy, ściśnięty żołądek. Aspekt poznawczy lęku Składnik poznawczy lęku wiąże się z myślami, obawami lub przekonaniami dziecka na temat niebezpieczeństwa. Lęk jest tym większy, im bardziej prawdopodobne wydaje się dziecku zaistnienie przewidywanego niebezpieczeństwa i im gorzej postrzega ono swoją własną możliwość poradzenia sobie z nim lub uzyskania pomocy z zewnątrz. Myśli towarzyszące stanom lękowym u dziecka często zaczynają się od słów „co będzie, jeżeli…” 8 Aspekt behawioralny Składnik behawioralny lęku wiąże unikającymi i zabezpieczającymi niebezpieczeństwem. się z przed zachowaniami wyobrażonym Lęk jest zjawiskiem złożonym, jego składniki wchodzą ze sobą w interakcje. Zmiana w zakresie jednego z aspektów będzie miała zawsze wpływ na pozostałe. To, czy określone zachowania dziecka są, czy też nie są oznakami zaburzeń lękowych, ocenia się w odniesieniu do częstotliwości takich samych zachowań w obrębie danej grupy wiekowej. Typowe myślenie dzieci z zaburzeniami lękowymi to: - wyolbrzymianie negatywnych aspektów wydarzeń i nadmierne uogólnianie - przewidywanie klęski - selektywna uwaga, czyli zauważanie głównie tych aspektów sytuacji, które mogą być związane ze zbliżającym się potencjalnym w odczuciu dziecka niebezpieczeństwem. Tego rodzaju myślenie przyczyniają się do podtrzymywania reakcji lękowych wówczas, gdy stanowią stały sposób oceny różnych sytuacji. Kształtują się one między innymi pod wpływem sposobu wyrażania krytycznych uwag, jakie dziecko słyszy na swój temat od opiekunów, a także od sposobu wyjaśniania różnych okoliczności, jaki prezentują ważni dla dziecka dorośli. Rodzaje zaburzeń lękowych u dzieci należą do dwóch kategorii. W pierwszej z nich znajdują się te, które rozpoczynają się w okresie dzieciństwa i są charakterystyczne dla wczesnych faz rozwoju dziecka i są to: - lęk przed rozstaniem z rodzicami - fobie dziecięce - dziecięce lęki społeczne - uogólnione zaburzenie lękowe w dzieciństwie Do drugiej kategorii lęków należą lęki rozpoznawane nie tylko u dzieci, ale również młodzieży i dorosłych i są to: - lęk przed przebywaniem w dużych otwartych przestrzeniach - fobie społeczne - fobie specyficzne - napady paniki - zaburzenia obsesyjno – kompulsywne - zaburzenia będące reakcją na silny stres i zaburzenia adaptacyjne. 9 Lęk przed rozstaniem Dziecko reaguje silnym lękiem w przypadku rozstania z rodzicami czy opiekunami, do których jest ono bardzo przywiązane, często włącza w sobie mechanizmy uniemożliwiające rozstanie. Dziecko z tego rodzaju lękiem zamartwia się, czy rodzice wrócą do niego czy nie, czy odbiorą je z przedszkola, ale także czy rodzice nie umrą, czy nie stanie im się nic złego + dziecko wyobraża sobie katastrofy czy wypadki, które mogą rozdzielić je od rodziców. Często podczas w momencie rozdzielenia reaguje płaczem, złością, agresją lub apatią, żegna się wielokrotnie, natomiast podczas rozstania zgłasza ból brzucha, ból głowy czy nudności mając nadzieję, że rodzic po nie szybko wróci i zabierze je do domu. Fobie dziecięce W przypadku istniejącej u dziecka fobii, przejawia ono utrwalony lub nawracający irracjonalny lęk, nieprawidłowy pod względem nasilenia w tym okresie rozwojowym i znacznie utrudniający funkcjonowanie dziecka. Przykładem może być obawa przed zwierzętami lub też obawa przed burzą. Wiele dzieci boi się w wieku przedszkolnym zwierząt czy burzy, ale gdy ta obawa staje się fobią, wówczas bardzo utrudnia normalne funkcjonowanie dziecka, mianowicie dziecko zdecydowanie nie chce wcale wychodzić na spacer, plac zabaw czy też na dwór z obawy przed konfrontacją ze źródłem lęku, która może nastąpić. Fobie mają charakter przewlekły i nasilony, a zaburzenia zachowania są konsekwencjami unikania bodźca budzącego lęk fowistyczny. Dziecięcy lęk społeczny Lęk ten dotyczy spotkań dziecka z osobami dorosłymi lub dziećmi, których ono nie zna i przejawia się tym, że dziecko jest nadmiernie zdenerwowane, zakłopotane, skoncentrowane na sobie, często płacze, wycofuje się i unika wypowiedzi. W obecności osób dobrze znanych takie zachowania nie występują. Jak postępować z dzieckiem z zaburzeniami lękowymi… Pójście dziecka do przedszkola może po raz pierwszy wyraźnie ujawnić problemy lękowe dziecka, wcześniej niedostrzegane przez jego najbliższych, gdyż jest to pierwsze zderzenie dziecka z szerszym otoczeniem społecznym, które ma ściśle określone zasady, wymagania i oczekiwania wobec dziecka. Przede wszystkim należy z dzieckiem rozmawiać o jego lęku, 10 wyjaśniać mu jego adaptacyjną funkcję, tzn. że lęk przygotowuje nas na niebezpieczeństwo i pomaga unikać potencjalnych zagrożeń. Podczas tych rozmów najlepiej posługiwać się przykładami z sytuacjami z życia, zrozumiałymi dla dziecka, gdyż takie przykłady pomagają lepiej dziecku zrozumieć przekazywane przez rodzica informacje. Warto również próbować uświadamiać dziecku jego błędną ocenę różnych wydarzeń i modelować sposoby radzenia sobie dziecka z jego lękiem. Dziecko z zaburzeniami lękowymi wypracowało sobie sposób zmniejszenia lęku poprzez unikanie wszelkich sytuacji, które u niego lęk powodują, a to z kolei wzmacnia jego przekonanie na temat grożącego mu niebezpieczeństwa. Jeśli więc chcemy dziecku pomóc w zmianie myśli lękowych, zachęcajmy je delikatnie, ale jednocześnie konsekwentnie do konfrontacji z sytuacjami, których unika właśnie z powodu lęku, zaczynając oczywiście od tych łatwiejszych dla dziecka, stopniowo przechodząc do tych trudniejszych. Warto jeszcze na koniec dodać, iż w przypadku lęku przed rozstaniem z rodzicami szczególnie ważne jest, by nie tworzyć wokół sprawy zostawiania dziecka w przedszkolu zbyt dużego zamieszania i napięcia, które sprzyja występowaniu dziecięcego lęku, ale przede wszystkim zapewnić mu spokój, który będzie ograniczał narastanie jego lęku. Małgorzata Głuszyk Nasz przedszkolny humor: W ogrodzie przedszkolnym nauczycielka obserwuje bawiące się dzieci. Nagle podbiega zaaferowany chłopiec- Mateusz (5 lat): - Proszę pani, Amelka oszukuje dzieci? - A co się stalo?- dopytuje nauczycielka. - No bo..najpierw mówiła Filipowi że go kocha a teraz mu odmówiła… 11 W listopadzie czekają nas: 05.11.11r. – SZKOLNA LIGA BIEGÓW PRZEŁAJOWYCH ... UKL "Ósemka" Police. 08.11.11r. godz.: 8:50 - Koncert muzyczny „Historie z mchu i paproci”; artyści zaprezentują ciekawe instrumenty: fletnie Pana, instrumenty peruwiańskie oraz zagrają na gitarze klasycznej. 09.11.11r. godz.: 10:00 – Spotkanie z policjantami o tematyce bezpiecznego poruszania się po drodze. 09.11.11r. godz.: 15:30 – Pasowanie na przedszkolaka dzieci z grupy 3-latków. 15.11.11r. godz.:17:00 – Spotkanie z dietetykiem o tematyce „Jak zachęcić dziecko do jedzenia?”. Spotkanie odbędzie się w sali dzieci 4-letnich. 23.11.11r. godz.: 15:30 – Zajęcia otwarte dla rodziców dzieci 5-,6- letnich pod hasłem „Zdrowo i kolorowo”. 29.11.11r. godz.: 15:30 – Zajęcia otwarte dla rodziców dzieci 3-letnich pod hasłem „Idzie lasem Pani Jesień”. 12